Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w92 4/1 rau 3-5
  • Mauri Namona Momokanina—Edeseni Amo?

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Mauri Namona Momokanina—Edeseni Amo?
  • 1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Mauri Namona Hadikaia Karana
  • Igui Hesiai Karana Tomadiho Koikoi Dekenai
  • Ruhaia Mauri Namona Besena to Mai Edia Maduna
    1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Dirava Ia Henia Mauri Namona Ena Tanobada Matamatana Ita Hanamoa
    1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Taunimanima Edia “Tanobada Matamatana” Ia Kahirakahira, A?
    1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Ura Kwalimu Tomadiho Dalanai—Ena Anina be Dahaka Oi Dekenai?
    1997 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Ma Haida Itaia
1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w92 4/1 rau 3-5

Mauri Namona Momokanina—Edeseni Amo?

“Taunimanima edia raka be idia sibodia idia gwauraia hidi diba lasi. Iehova e, lau oi hamaoromaoroa.”​—⁠IEREMIA 10⁠:​23, 24.

1, 2. Taunimanima be igui hesiai lasi mauri namona be edena bamona idia laloa, to ma dahaka gaudia ita laloa danu be namo?

REANA ta ese oi ia guia lasi mauri namona dainai oi moale. Oi ura dala ia kehoa oi sibona emu lalohadai oi gwauraia, oi ura oi noholaia gabuna oi sibona oi abia hidi bona oiemu mauri dalana namona oi abia hidi. Oi ura oiemu gaukara oi sibona oi abia hidi, oi ura oiemu aniani, miusik, bona turadia oi sibona oi abia hidi. Oiemu ura be idauidau momo, gau badadia bona gau maragidia dekenai. Taunimanima ta lasi ia ura dagedage lohiadia ese idia guia, bona idia ura lasi edia ura gaudia abia hidi dalana be ia koua bamona.

2 To, oi ura danu tanobada dekenai oi bona taunimanima haida danu be mauri namona korikori do umui davaria, a? Oi ura tanobada dekenai taunimanima iboudiai edia mauri namona idia naria anina bada maurina do idia abia totona, a? Bona, bema mai ena dala, oi ura, gari lasi, hitolo lasi, ranu bona hodahoda hamiroa karana lasi, gorere lasi, bona tuari lasi tanobadana dekenai do oi noho, a? Momokani, unai bamona mauri namona ita ura bada.

3. Badina be dahaka ita sibona iseda ura amo ita abia hidi mauri namona ita laloa bada?

3 Dahaka dainai ita taunimanima ese mauri namona ita laloa bada? Bible ia gwau: “[Iehova] ena Lauma ia noho gabudia dekenai ura kwalimu [mauri namona] danu ia noho.” (2 Korinto 3⁠:17) Unai dainai, Iehova be mauri namona havaraia Diravana. Bona ia ese sibona ena ‘toana bona laulauna hegeregerena’ taunimanima ia havaraia dainai, ita be sibona eda mauri dala ita abia hidi diba, mauri namona ena namo ita abia bona ita moalelaia diba totona.​—⁠Genese 1⁠:⁠26.

Mauri Namona Hadikaia Karana

4, 5. Idau nega amo ema bona hari, edena dala ai unai mauri namona idia hadikaia?

4 Idau negai ia mai hari, haida ese edia guia lasi mauri namona idia gaukaralaia kerere dainai idia ese taunimanima milion momo be igui hesiai gaukarana ai idia guidia, idia hahisidia, eiava idia aladia mase. Bible ia gwau lagani 3,500 bamona gunanai, “Aigupito taudia ese Israela taudia be davana lasi hesiai taudia ai idia halaoa, mai dagedage danu. Idia edia noho be ia dika. Gaukara metau momo idia karaia.” (Esodo 1⁠:​13, 14) The Encyclopedia Americana ia gwau lagani 400-300 B.C.E. neganai, Atena bona Greek hanua badadia ma rua dekenai idia noho hesiai taudia edia namba be hanua korikori taudia edia namba ia hanaia, taunimanima 5 5 amo 4 4 be hesiai taudia. Unai buka danu ia gwau: “Roma lalonai, gavamani ena taravatu ia gwau hesiai taudia edia gwaumaoro ia noho lasi sibodia edia ura ta idia karaia totona. Edia kerere maragidia dainai idia hamasedia diba.” Compton’s Encyclopedia ia gwau: “Roma lalonai, igui hesiai taudia be momo dainai gavamani be ia goada. . . . Uma gabudia ai hesiai taudia be nega momo seini amo idia kwatua bona idia gaukara. Hanuaboi neganai idia kwatudia hebou bona dibura rumadia badadia lalonai idia atoa, bona unai dibura rumadia be tano henunai sisina.” Unai hesiai taudia momo be guna ta ese ia guidia lasi dainai, edia mauri idia dika vaitani dainai ita laloa edia lalona idia hisihisi bada!

5 Lagani handred momo lalodiai, Kerisendom ese taunimanima idia henaodia bona idia hoidia hesiai gaukara taudia ai idia lao totona. The World Book Encyclopedia ia gwau: “Lagani 1500 amo ia mai 1800 murinai, Europe taudia ese korema taudia milion 10 bamona be Africa amo idia siaidia lao West kahana tanodia dekenai igui hesiai gaukara idia karaia totona.” Lagani 1900 murinai, Nazi edia dibura kampa dekenai igui hesiai taudia milion momo dekenai metau bada gaukaradia idia henidia ela bona idia mase, eiava gavamani ena taravatu dainai idia hamasedia. Iehova ena Witness taudia be unai mase taudia haida, idia be dibura dekenai idia atoa badina idia ura lasi Nazi gavamanina dikana do idia durua.

Igui Hesiai Karana Tomadiho Koikoi Dekenai

6. Edena dala ai idau negai Kanana ena tomadiho koikoi ese taunimanima ia guidia?

6 Taunimanima ia guia karana ma ta ia noho bona unai be tomadiho koikoi badinaia karana dainai ia vara. Hegeregere, idau negai Kanana dekenai, Molek dekenai natudia idia bouboulaidia. Taunimanima idia gwau unai dirava koikoi ena kaivakuku badana lalonai mai ena siahu bada lahina idia karaia. Unai kaivakuku ena imana palaia dekenai idia do mauri noho natudia idia negedia, bona henunai ia noho lahina dekenai idia moru. Israel taudia haida danu be unai tomadiho koikoi kara idia karaia. Dirava ia gwau: “Edia natuna memerodia bona kekenidia be lahi dekenai boubou gaudia ai idia halaodia, Molek totona. To lau haganidia lasi unai bamona idia karaia totona, bona lau ura lasi idia ese unai kara dika rohorohona idia karaia.” (Ieremia 32⁠:35) Molek idia tomadiho henia taudia ese dahaka hahenamo ia dekena amo idia abia? Hari inai nega lalonai unai Kanana bese taudia bona Molek tomadiho henia karana be edeseniai? Idia ibounai idia ore. Unai be tomadiho koikoi karana, unai tomadiho ena badina be hereva momokani dekenai lasi to koikoi dekenai idia haginia.​—⁠Isaia 60⁠:⁠12.

7. Aztec tomadihona dekenai dahaka kara dikana ta idia karaia?

7 Lagani handred momo gunanai, Central Ame⁠rica dekenai, tomadiho koikoina ese Aztec taudia ia guidia. Taunimanima ta ta be sibodia idia ura henia diravadia idia tomadiho henia, guba bona tanobada idia biagua siahudia be dirava bamona idia tomadiho henidia, dina iboudiai idia vara mauri karadia be mai edia dirava ta ta, tubutubu gaudia edia dirava idia noho, bona, bema taunimanima be sibodia idia alaia gwauraia unai kara be mai ena dirava ta danu. The Ancient Sun Kingdoms of the Americas bukana lalonai ia gwau: “Aztec Mexico ena gavamani ibounai ia hegaegae idia itaia diba lasi siahudia idia hamoaledia totona, unai dainai idia goada karaia taunimanima momo edia kudouna idia kokia edia dirava idia henia totona. Idia laloa dirava edia inua gauna be rara. Tuari maragidia momo idia karaia taunimanima idia abidia bona idia bouboulaidia totona.” Lagani 1486 lalonai, dubu badana ta idia hahelagaia neganai, do idia hamasedia taudia tausen momo be “laini dekenai idia haginidia hegaegae, bona idia gini noho ela bona nadi boubou patana dekenai idia atodia bona edia imana bona aedia idia hapararaia bona idia kwatua. Idia ivaia bona edia kudouna idia kokia murinai, nega sisina idia abia isi dina dekenai” dina diravana hanamoa totona. The World Book Encyclopedia ia gwau: “Nega haida tomadiho taudia ese idia hamasea taudia edia tauanina kahana ta idia ania.” To, unai karadia ese Aztec Basileiana eiava ena tomadiho koikoina ia hamauria lasi.

8. Hari inai negai Aztec edia ala-ala momo karana ia hanaia ala-ala karana ia herevalaia neganai, taunimanima ia hakaudia loaloa tauna ta be edena bamona ia hereva?

8 Nega ta, miusiam dekenai idia loaloa neganai, galasi mauana ta lalonai Aztec hahelaga taudia ese mero matamatana ta ena kudouna idia kokia laulauna idia itaia. Taunimanima ia hakaudia loaloa tauna ese unai sivarai ia gwauraia neganai, taunimanima idia hoa. Bena hakaua tauna ia gwau: “Lau itaia umui hoa Aztec taudia ese mero matamatadia be dirava koikoidia dekenai idia bouboulaidia dainai. To, hari inai nega lalonai, memero milion momo be tuari diravana dekenai idia bouboulaidia vadaeni. Unai kara be idau eiava lasi?” Oibe, momokani, tuari lalonai bese iboudiai edia tomadiho gunalaia taudia idia guriguri, tuari dekenai idia kwalimu totona, bona edia ami taudia idia hanamoa; ena be tomadiho tamona taudia be idia ala-ala heheni unai, to idia do karaia noho.​—⁠1 Ioane 3⁠:​10-12; 4⁠:​8, 20, 21; 5⁠:⁠3.

9. Tanobada ena sivarai dekenai, kara iboudiai amo, dahaka kara ese matamata taudia momo herea ia hamasedia?

9 Molek dekenai, eiava Aztec diravadia dekenai, eiava tuari dekenai natudia idia bouboulaidia karana ena dika ia hanaia karana ta be sinana edia bogana dekenai idia noho natudia idia hamasea karana; tanobada hegegemadai lagani ta ta iboudiai unai bamona natudia 40 milion ia lao 50 milion bamona idia hamasea. Idia hanaia lagani toi lalodiai sinana edia bogana lalonai idia hamasea natudia edia namba ese lagani 1900 murinai ema bona hari tuari lalonai idia hamasedia taudia handred milion edia namba ia hanaia. Lagani ta ta iboudiai, sinana edia bogana dekenai idia hamasea natudia edia namba be Nazi gavamani ia lohia lagani 12 lalonai idia alaia mase taudia edia namba be ia hanaia momokani. Idia ore vadaeni laganidia lalonai, sinana edia bogana dekenai idia hamasea natudia edia namba be Molek eiava Aztec diravadia dekenai idia bouboulaidia taudia edia namba be ia hanaia momokani, nega tausen momo amo unai namba idia habadaia. To sibodia edia bogana lalonai natudia idia hamasedia taudia eiava unai operesen idia karaia taudia momo (reana kahirakahira idia iboudiai) be mai edia tomadiho ta.

10. Tomadiho koikoi be dahaka dala ma ta ai taunimanima ia guidia?

10 Tomadiho koikoi be ma dala haida amo danu taunimanima ia guidia. Haheitalai be taunimanima momo idia laloa mase taudia be lauma edia gabu dekenai idia mauri noho. Unai hereva idia abia dae dainai ia vara gauna ta be idia ese edia tubuna tamadia garina idia gari bona idia tomadiho henidia, idia dekena amo namo do idia davaria totona. Unai kara ese taunimanima ia guidia bamona, bena meamea taudia, lauma hereva henia taudia, bona pris bona pasto dekenai idia lao, badina idia laloa unai taudia ese idia do mauri noho taudia idia durudia diba edia mase taudia idia hamoaledia totona. Inai henanadai ita henia diba, Unai igui hesiai karana amo raka siri dalana ta ia noho, a?​—⁠Deuteronomi 18⁠:​10-12; Kohelete 9⁠:​5, 10.

[Picture on page 4, 5]

Gunaguna ema bona hari haida be sibodia edia ura hegeregerena kara haida idia abia hidi kerere dainai idia be ma haida idia guidia

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia