Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w95 10/15 rau 5-8
  • Gari—Hari Ia Bada Gauna, be Do Ia Ore!

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Gari—Hari Ia Bada Gauna, be Do Ia Ore!
  • 1995 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Tuari Garilaia
  • Tanobada Bona Mauri Idia Hadikaia Bada
  • Do Ia Dika Bada o Do Ia Namo?
  • “Tanobada Dokona” la Kahirakahira!
    Mauri Hanaihanai Paradaiso Lalonai
  • Iehova Gari Henia bona Iena Ladana Helagana Abia Isi
    1992 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • ‘Ai Oi Hamaoroa, Hari Gau be Edena Negai Do Idia Vra?’
    1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • ‘Do Oi Giroa Mai Ena Toana be Dahaka?’
    1994 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Ma Haida Itaia
1995 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w95 10/15 rau 5-8

Gari​—Hari Ia Bada Gauna, be Do Ia Ore!

DIRAVA ena Hereva idia stadilaia taudia be gari karana ia bada idia hoalaia lasi. Iehova ena Witness taudia ese idia harorolaia vadaeni bamona, idia vara gaudia momo ese ia hahedinaraia ita be taunimanima edia mauri lalonai nega mai ena toa idauidau lalonai ita noho. Oi diba unai nega be gari bada ese ia makaia. To idaunegai, Iesu ese iseda nega ia makaia, eiava ia poinia. Iena aposetolo taudia edia henanadai, ena lou mai negana bona nega ena dokona, eiava ‘tanobada ena dokona’ dekenai ia haerelaia neganai unai ia herevalaia.​—Mataio 24:3.

Iesu ese ia gwauraia herevana ena kahana be inai:

“Bese ta bese ta danu do idia alaia ta ta dekenai, bona basileia ta be basileia ta danu do idia tuari. Gabu ibounai dekenai tano do idia mareremarere, hitolo bada, bona ta ta dekenai do ia hanaia gorerena do idia vara, ma gari bada gaudia danu, bona guba dekena amo toana badadia do idia hedinaraia.”​—Luka 21:​10, 11.

Unai hereva “gari bada gaudia” oi itaia, a? Gabeai, Iesu ese oi bona oiemu lalokau taudia dekenai reana do ia vara bona mamina do oi abia, mai anina bada gari gauna ena toa ma ta ia gwauraia. To unai ita do herevalaia lasi neganai, mani nega dokona ai ita noho idia hahedinaraia gaudia haida ita itaia guna.​—2 Timoteo 3:1.

Tuari Garilaia

Ami taudia idia tuari heheni dainai tanobada ena kahana momo be idia hadikaia momokani. Haheitalai be Geo magasin ese Middle East tuarina murinai idia araia noho oela guridia ia gwauraia “taunimanima ese idia havaraia tanobada hadikaia karana bada hereana.” Tuari ese taunimanima milioni momo herea idia hamasea eiava idia haberoa. Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana lalonai taunimanima milioni 55 idia mase, unai be Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana ai idia mase ami taudia bona tuari lasi taudia milioni momo ia hanaia. Mani oi laloatao, Iesu ia gwau tanobada ena dokona be kahirakahira ena toana kahana ta be “bese ta bese ta danu do idia alaia ta ta dekenai, bona basileia ta be basileia ta danu do idia tuari.”

Danu, taunimanima ese bese ta eiava iduhu ta taudia ibounai hamasedia ore toho karana ita laloaboio diba lasi. Armenia taudia, Cambodia taudia, Iuda taudia, Rwanda taudia, Ukraine taudia, bona ma bese haida taudia milioni momo edia mase ese lagani 1900 ema bona hari taunimanima edia kerere ala-ala karana dekenai ia habadaia momokani. Hari, tano haida lalonai bese ta ta inai heheni karana be tomadiho oreadia ese idia durua dainai, ala-ala bada ia do vara noho. Oibe, tuari ese tanobada be taunimanima edia rara amo ia do hapariparia noho.

Ena be hari inai negai idia karaia tuaridia idia ore, to idia dainai taunimanima idia do mase noho. Hegeregere, tano lalonai main bomu idia atodia kava, mani oi laloa. Tahua gaukara idia karaia oreana ladana, Human Rights Watch, ena ripoti ia gwau “tanobada lalonai main bomu 100 milioni bamona be hanua taudia idia hamasea diba.” Ena be tuari ia ore vadaeni, to unai main bomu ese kerere lasi tatau, hahine, bona natudia idia hamasea diba. Tanobada 60 mai kahana lalodiai, idia gwau hua ta ta lalonai main bomu ese taunimanima tausen momo idia haberoa o idia hamasea. Dahaka dainai bero eiava mase idia havaraia main bomu idia kokia lasi? The New York Times ia gwau: “Badina dina ta ta lalonai main bomu momo be tano lalonai idia guria, to momo idia kokia lasi, unai dainai dika idia davaria taudia edia namba be ia bada noho.”

Unai lagani 1993 niuspepa ena sivarai ia gwau main bomu hoihoilaia bisinesi “ena davana be K277 milioni bamona lagani ta ta lalonai.” Unai bisinesi lalonai “kampani 100 bamona bona gavamani opesi tano 48 lalodiai” ese main bomu “toadia idauidau 340 bamona idia hoihoilaia.” Kara dika momokani gauna be main bomu edia toadia be natudia edia gadara gaudia bamona idia karaia, natu edia lalona veria totona! Unai be dika momokani, kerere lasi natudia idia ura haberodia bona hamasedia! Niuspepa ena ripoti ta ladana “Milioni 100 Hunia Masinidia” ia gwau main bomu ese “taunimanima momo idia hamasea bona idia haberoa, kemikol bomu, eiava gorere eiava niuklia bomu amo idia hamasedia taudia edia namba ia hanaia.”

To mase havaraia main bomu sibona be tanobada dekenai idia hoihoilaia lasi. Mataganigani taudia ese tuari kohu idia hoihoilaia bisinesi amo moni milioni momo herea idia karaia. Center for Defense Information ese ia halasia magasin ladana The Defense Monitor, ia gwau: “Hanaia lagani 10 lalodia, [gunalaia bese badana ta] ese tuari kohudia ena davana K186 Bilioni ia hoihoilaia.” Unai mai siahu bada tanona ese “tuari kohudia davana K87 Bilioni hoihoilaia ena gwaumaoro ia henia, ami taudia edia gabu haginia gaukara ia karaia, bona tano 142 edia ami taudia ia hadibaia.” Nega vaira tuari bona taunimanima hahisia uhedia idia hadoa unai. The Defense Monitor magasin ia gwau, “lagani 1990 sibona lalonai, tuari dainai taunimanima milioni ima be tuari kohudia gaukaralaia dalana idia hadibadia, tuari dekenai K69 Bilioni mai kahana idia haorea, taunimanima 250,000 ia hamasedia, idia momo be tuari lasi taudia.” Unai lagani amo ema bona hari idia vara tuari idauidau momo oi lalodia diba, idia ese gari idia havaraia bona taunimanima milioni momo idia hamasedia!

Tanobada Bona Mauri Idia Hadikaia Bada

Profesa Barry Commoner ia gwau: “Lau abia dae momokani bema inai tanobada ena ranu, hodahoda bona tano hamiroa karana ita naria namonamo lasi, inai tanobada do ia hadikaia bada bona taunimanima ese do idia noholaia diba lasi.” Ma ia gwau, unai hekwakwanai ia vara badina taunimanima be idia diba lasi dainai lasi, to mataganigani dainai. Oi laloa iseda kara maoromaoro bona lalokau Diravana ese unai kara do ia haheaukalaia hanaihanai, bona iseda gari do ia bada ia lao badina tanobada be do ia dika noho, a? Tanobada idia hadikaia dainai, unai kara dika taudia edia davana do idia henia bena tanobada be Dirava ena ura hegeregerena ai do idia hanamoa. Iesu ese ena aposetolo taudia edia henanadai, ‘tanobada ena dokona’ dekenai, ia haerelaia neganai, unai ia gwauraia danu.

Dirava ese unai kara dika taudia edia davana do ia henia karana ita do herevalaia lasi neganai, mani taunimanima edia kara ita tahua guna. Taunimanima edia kara dika haida sibona ena lista be dika momokani: acid medu bona mataganigani timba utua taudia ese uda badadia idia hadikaia ore; niuklia momoru, poisini muramura, bona momoru dikadia idia negea kava; tanobada ia naria ousoun gasina ia manoka; bona ava dikadia bona gaigaigaigai maragidia hamasedia muramurana idia gaukaralaia kerere.

Bisinesi karadia dainai tanobada be dala idauidau ai idia hamiroa, moni momo abia totona. Faktori edia momoru bada herea be dina ta ta ai, sinavai, davara, hodahoda, bona tano dekenai idia negea. Guba dekenai saiens taudia ese guba dekenai idia siaia masini idia rakatania, edia momoru idia gogoa lasi. Haraga herea, tanobada be momoru momo ese ia gegea noho. Bema Dirava ese hari tanobada be sibona do ia hagoevaia dalana ia karaia lasi, iseda tanobada ese mauri ia durua diba lasi, bona taunimanima be sibodia idia karaia momoru ese idaunegai ia hamasedia vadaeni.

Taunimanima be sibodia edia tauanina idia hamiroa danu. Mani, kuku bona drag dikadia ania karana, oi laloa. United States dekenai drag bona kekero muramura inua karana be idia gwauraia unai “bese ena hekwakwanai gauna badana ginigunana.” Unai bese ese lagani ta ta lalonai K329 bilioni ia negea, K47 bilioni be “anina lasi [anina be, idia dadaraia diba] gorere koua daladia” edia davana idia henia. Oiemu tano dekenai oi laloa kuku dekenai idia negea moni be hida bona kuku ese ia hamasedia taudia be hida?

Taunimanima momo idia gwau unai be edia maoro dainai kara kava bona kara bodaga maurina idia noholaia. Mahuta hebou kava karana amo mai gari bada, mase havaraia gorere idauidau idia davaria, unai dainai matamata taudia momo idia mase noho. Momo idia itaia, taoni badadia edia niuspepa lalonai mase taudia edia sivarai halasia kahana dekenai, mase taudia momo edia lagani be 30 bona 40 lalonai. Dahaka dainai? Badina nega momo, edia mauri lalonai idia badinaia kara dikadia ese ia hamasedia. Unai bamona mahuta hebou kava karana amo idia vara gorere bona ma gorere haida idia momo idia lao be Iesu ena peroveta herevana hegeregerena. Badina ia gwau “ta ta dekenai do ia hanaia gorerena do ia vara.”

To, miro dika hereana be taunimanima ena lalona bona lauma, eiava edia lalohadai hamiroa karana. Bema ita gwauraia vadaeni miro karadia oi lalodia neganai, ita gwau idia vara ena badina be taunimanima edia lalona ia miro dainai, ani? Ala-ala, hahine hadikaia kara, henaohenao, bona dagedage karadia ma haida be taunimanima ma haida dekenai idia karaia be taunimanima edia lalohadai dikadia amo idia vara. Momo idia diba, lagani ta ta lalonai beibi be bogana lalonai idia hamasea karadia milioni momo idia vara badina taunimanima edia lalohadai bona lauma dalana be ia miro dainai.

Ita itaia matamata taudia edia kara ia dika noho. Tama sina bona siahu taudia ma haida idia matauraia lasi, unai amo ruma bese idia parara bona taravatu idia badinaia lasi. Unai siahu taudia gari henia lasi karana edia badina be matamata taudia be lauma gaudia idia laloa bada lasi. Unai dainai, evolusen bona Dirava be lasi dainai abidadama hadikaia hahediba herevadia haida idia hadibaia taudia be mai edia kerere bada. Bona hari inai nega lalonai tomadiho hadibaia taudia be mai edia kerere danu, badina idia ura haida ese idia abidia dae bona idia “maoro” totona, idia ese Dirava ena Hereva idia dadaraia. Idia bona ma tanobada ena aonega taudia haida ese taunimanima edia aonega kereredia idia hadibaia.

Unai hahediba dainai idia vara gaudia ita itaia diba. Taunimanima edia kara be Dirava eiava edia tadikaka idia lalokau henia dainai idia karaia lasi, to mataganigani bona inai heheni karana dainai idia karaia. Idia havaraia huahua dikadia be kara bodaga, dagedage, bona dara doko. Madi, unai kara dainai kara maoromaoro taudia idia gari, bona taunimanima ese sibodia bona edia tanobada do idia hadikaia ore garina idia gari danu.

Do Ia Dika Bada o Do Ia Namo?

Nega vaira ai gari karana be edena bamona? Gari karana do ia bada ia lao, eiava do ia ore? Iesu ese iena aposetolo taudia dekenai ia gwauraia herevana, mani ita itaia lou.

Ia ese kahirakahira nega vaira ai do ia vara gauna ia herevalaia​—hisihisi bada herea. Iena hereva be inai: “Unai nega dikana do ia ore, vadaeni maoromaoro dina be do ia dibura, hua danu do ia diari lasi, hisiu guba dekena amo do idia moru, bona guba dekenai idia noho siahu gaudia do idia mareremarere. Vadaeni Taunimanima ena Natuna ena toana guba dekenai do ia hedinarai. Unai neganai tanobada ena bese ibounai do idia tai, badina be Taunimanima ena Natuna do idia itaia, guba ena ori latanai do ia mai, mai ena siahu bada, bona mai ena hairai danu.”​—Mataio 24:​29, 30.

Unai dainai ita diba kahirakahira hisihisi bada herea do ia vara. Baibel ena peroveta hereva haida idia hahedinaraia hisihisi bada herea ena kara ginigunana be tomadiho koikoi ibounai tanobada hegegemadai ai do ia haorea. Bena gabeai, guba dekenai idia noho gaudia dekenai hoa karadia do idia vara. Unai ia vara neganai taunimanima milioni momo edia mamina be edena bamona?

Mani, Iesu ena haere ena sivarai ma ta ita laloa, unuseniai peroveta herevadia ia habadaia, ia gwau:

“Dina, hua, hisiu dekenai toa do idia vara, bona tanobada besedia be do idia hisihisi, bona edia kudouna dekenai do idia gari dikadika. Davara ena regena bona hurehure danu do idia bada. Taunimanima edia kudouna dekenai do idia gari momokani, edia laloa danu do idia doko, unai idia vara gaudia dainai. Badina be guba ena siahu gaudia do idia mareremarere, edia heau ena dala be do idia idau momokani.”​—Luka 21:​25, 26.

Unai be nega vaira ai do ia vara. To, taunimanima ibounai be unai bamona do idia gari lasi bona do idia mase-rea lasi. Iesu ia gwau: “To inai gaudia do idia vara hamatamaia neganai, be emui kwarana do umui abia isi. Badina be umui emui hamauria be ia kahirakahira vadaeni.”​—Luka 21:28.

Unai hagoadaia hereva be ia murinai idia raka taudia momokanidia dekenai ia henia. Gari dainai do idia mase-rea lasi, to gari lasi ida edia kwarana do idia abia isi, ena be idia diba hisihisi bada herea ena kahana badana be kahirakahira do ia vara. Dahaka dainai idia gari lasi?

Badina Baibel ese ia hahedinaraia goevagoeva, “hisihisi bada herea” amo haida do idia roho mauri. (Apokalupo 7:14) Unai gwauhamata ia herevalaia sivaraina ia gwau bema ita be unai roho mauri taudia ta, Iehova ena imana amo hahenamo bada do ita davaria. Unai gwauhamata ena dokona herevana ese ita ia hagoadaia ia gwau, Iesu “ese idia do ia naria. Ia ese mauri ranuna, ia lohilohi gauna, dekenai do ia hakaudia lao. Bona Dirava ese edia taitai ena ranu ibounai edia matana dekena amo do ia dahua ore.”​—Apokalupo 7:​16, 17.

Unai hahenamo do idia moalelaia taudia​—ita danu​—ese hari inai negai taunimanima ese idia garilaia gaudia do idia garilaia lasi. To ita gwau lasi unai anina be edia gari ibounai ia ore vaitani. Lasi. Badina Baibel ia hahedinaraia gari maorona bona namona ta ia noho. Gabeai herevana ese unai gari be dahaka bona ena anina be dahaka ita dekenai do ia herevalaia.

[Picture on page 8]

Iehova tomadiho henia taudia be mai moale ida tanobada matamatana idia do naria noho.

[Picture Credit Line on page 7]

Pollution: Photo: Godo-Foto; rocket: U.S. Army photo; trees burning: Richard Bierregaard, Smithsonian Institution

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia