Baibel Negadiai—Miusiki Taudia Bona Edia Miusiki Gaudia
“Kibi ena regena dekena amo do umui hanamoa. Gita badadia bona maragidia dekena amo ia do umui hanamoa. Gaba bona mavaru dekena amo, gita bona ivilikou dekena amo, Lohiabada do umui hanamoa. Botaia auri ena regena dekena amo ia do umui hanamoa. Auri do umui botaia goadagoada, bona Lohiabada ena ladana do umui abia isi.”—SALAMO 150:3-5.
IDAUNEGA amo Iehova Dirava tomadiho henia karana lalonai, miusiki taudia bona miusiki be mai anina bada. Hegeregere, Iehova ese Israela taudia be hoa dalanai Davara Kakakakana ai ia hamauridia neganai, Mose ena taihuna, Miriama bona hahine ma haida be kwalimu anena idia abia, idia mavaru bona edia tareko o tambourine idia gadaralaia. Unai ese ia hahedinaraia Israela taudia dekenai miusiki be mai anina bada. Ena be Aigupito ena tuari oreana amo idia heau, to hahine momo ese edia miusiki gaudia idia abia hegaegae idia gadaralaia totona. (Esodo 15:20) Gabeai, King Davida ese miusiki taudia tausen haida ia abia hidi, palai dubu ai tomadiho totona miusiki do idia gadaralaia, bona ena natuna Solomona ese ia haginia dubu helaga ai unai idia karaia danu.—1 Sivarai 23:5.
Unai miusiki gaudia be dahaka amo idia karaia? Edia toana be edena bamona? Edia regena be edena bamona? Bona edena negai idia gadaralaia?
Miusiki Gaudia Idauidau
Baibel ese ia herevalaia miusiki gaudia be au namodia, animal kopidia, auri, bona turia amo idia karaia. Haida be aivori amo idia karaia. Edia varo be animal edia bogarau o tubutubu gaudia amo idia karaia. Idaunegai idia karaia miusiki gaudia be hari idia noho lasi, to edia laulau idia do noho.
Baibel negadiai idia gaukaralaia miusiki gaudia be grup toi ai ita hapararaia diba: Miusiki gaudia mai edia varo, hegeregere harp, lyre (1), bona lute (2); idia hiriria miusiki gaudia, hegeregere kibi o shofar (3), biugili o trumpet (4), ivilikou o fluti, (5); imana amo idia botaia miusiki gaudia, hegeregere tareko (6), sistrum (7), auri gaudia o cymbal (8), bona gaba o bell (9). Ane abia bona mavaru negadiai, miusiki taudia ese unai miusiki gaudia idia gadaralaia. (1 Samuela 18:6, 7) To gau badana be unai miusiki gaudia idia gaukaralaia, Dirava idia tomadiho henia totona. (1 Sivarai 15:16) Unai miusiki gaudia edia grup ta ta mani oi laloa.
Miusiki Gaudia mai Edia Varo Harp bona lyre be metau lasi dainai idia abia loaloa diba. Davida be unai bamona miusiki gaudia ia gadaralaia, King Saulo ena lalona hanamoa totona. (1 Samuela 16:23) Danu, Solomona ena dubu idia hahelagaia negana, bona aria badadia ai, unai miusiki gaudia idia gadaralaia.—2 Sivarai 5:12; 9:11.
Lute be harp hegeregerena to ena toana be idau sisina. Iena varo be momo lasi to ena regena be namo herea, gita ena regena bamona. Ena varo be animal edia bogarau o tubutubu gaudia amo idia karaia.
Idia Hiriria Miusiki Gaudia Baibel ai nega momo inai miusiki gaudia idia herevalaia. Ta be Iuda taudia edia kibi, ladana shofar. Ia be mamoe tau ena doana amo idia karaia, bona ena regena be bada. Tuari negadiai, Israela taudia ese idia gaukaralaia, tuari taudia idia haboua bona hakaua totona.—Gunalaia Taudia 3:27; 7:22.
Idia hiriria miusiki gauna ma ta be auri amo idia karaia biugili o trumpet. Mase Davara Lokua Toretoredia ta ese ia hahedinaraia miusiki taudia ese trumpet amo rege idauidau idia karaia diba. Iehova ese Mose ia hadibaia siliva amo trumpet rua do ia karaia, palai dubu ai idia gaukaralaia totona. (Numera 10:2-7) Gabeai, Solomona ena dubu idia hahelagaia neganai, trumpet 120 idia hiriria. (2 Sivarai 5:12, 13) Trumpet karaia taudia ese idia karaia trumpet edia lata be idauidau. Haida edia lata be 91 sentimita.
Israela taudia ese idia ura henia miusiki gauna ta be fluti. Ena rege namona ese famili edia hebou badadia, aria, bona headava idia lao taudia edia lalona ia hamoalea. (1 King Taudia 1:40; Isaia 30:29) Fineral negadiai danu fluti idia gadaralaia, unai be taitai neganai idia karaia karana ta (rau 14 itaia).—Mataio 9:23.
Imana amo Idia Botaia Miusiki Gaudia Moale negadiai, Israela taudia be idia botaia miusiki gaudia idia gadaralaia. Ena rege namona ese taunimanima edia lalona ia hagoadaia. Animal kopina amo idia karaia tareko o tambourine idia botaia neganai, ena regena be gaba idia botaia regena bamona. Bona idia hamarerea neganai, tambourine ai idia kwatua gaba o bell ese rege namodia idia halasia.
Idia botaia miusiki gauna ma ta be sistrum. Ia be sekolo bona mai ena dogoatao gauna, bona auri amo idia karaia. Danu auri haida be huanai idia atoa hanai, disk maragidia ia dogoatao totona. Unai sistrum idia hamarerea neganai, ena regena be namo herea.
Cymbal edia regena be bada herea. Cymbal, disk bamona gaudia be rua. Cymbal badadia be imana amo idia botaia hebou bona regena be bada. Cymbal maragidia be imana kwakikwaki rua amo idia botaia hebou bona regena be maragi. To ruaosi edia regena be namo herea.—Salamo 150:5.
Edia Kara Tohotohoa
Hari, Iehova ena Witnes taudia ese miusiki bona ane amo edia tomadiho heboudia idia kehoa bona koua. Edia hebou badadia ai, hari negai idia karaia miusiki gaudia amo idia rekodia miusiki idia gadaralaia.
Witnes taudia ese edia tomadiho ai miusiki idia gadaralaia bona ane idia abia neganai, idaunegai Israela taudia bona Keristani ginigunadia edia kara idia tohotohoa. (Efeso 5:19) Baibel negadiai Dirava idia hesiai henia taudia bamona, hari Iehova ena Witnes taudia be mai moale ida miusiki bona ane amo Iehova idia hanamoa.
[Pictures on page 13]
(Miusiki gaudia idauidau)
(Lukim buk o magasin)