Asino ti Dios?

“DIOS ti gagangay a nagan ti katan-okan a namunganay ken autoridad iti uniberso ken ti nakaiturongan ti narelihiosuan a debosion,” kuna ti The Encyclopedia Americana. Maysa a diksionario ti nangdepinar iti sao a “Dios” kas “ti supremo wenno katan-okan iti amin.” Ania ti saklawen ti kasta a nakaskasdaaw a kinapudno?

Ti kadi Dios ket maysa laeng a puersa wenno maysa a pudno a persona? Adda kadi naganna? Tallo kadi a persona, maysa a Trinidad, kas patien ti adu? Kasanotayo a maam-ammo ti Dios? Mangipaay ti Biblia iti napudno ken makapnek a sungbat kadagitoy a saludsod. Kinapudnona, iparegtana a sapulentayo ti Dios, a kunkunana: “Saan nga adayo iti tunggal maysa kadatayo.”​—Aramid 17:27.

Maysa Laeng a Puersa Wenno Maysa a Pudno a Persona?

Adu a mamati iti Dios ti mangipapan nga isu ket maysa a puersa, saan a persona. Kas pagarigan, iti dadduma a kultura, dagiti dios ket nainaig kadagiti puersa ti nakaparsuaan. Dadduma a nangsukimat iti ebidensia a nagun-od babaen ti sientipiko a panagsukisok maipapan iti estruktura ti uniberso ken nakaparsuaan ti biag ditoy daga ti nangibaga nga adda la ketdi Namunganay iti amin a bambanag. Ngem agkitakitda a mangibaga a maysa a persona dayta a Namunganay.

Nupay kasta, saan aya a ti kinarikut ti panamarsua ipasimudaagna a ti Namunganay ket addaan iti naindaklan a kinasaririt? Ti kinasaririt kalikagumanna ti panunot. Ti naindaklan a panunot a makinggapuanan iti amin a parsua isu ti Dios, a maysa a persona. Wen, adda bagi ti Dios, ngem saan a pisikal a kas kadatayo, no di ket naespirituan a bagi. “No adda pisikal a bagi,” kuna ti Biblia, “adda met naespirituan.” (1 Corinto 15:44) Iti panangilawlawagna iti kinasiasino ti Dios, sibabatad a kunaen ti Biblia: “Ti Dios maysa nga Espiritu.” (Juan 4:24) Ti espiritu ket addaan iti porma ti biag nga adayo a naiduma kadatayo, ken daytoy ket saan a makita ti mata ti tao. (Juan 1:18) Isu dagiti anghel​—“ti annak ti pudno a Dios.”​—Job 1:6; 2:1.

Yantangay ti Dios ket maysa a di naparsua a persona nga addaan iti naespirituan a bagi, lohikal nga adda ti lugar a pagnaedanna. Iti panangtukoyna iti disso dagiti espiritu, kuna ti Biblia kadatayo a dagiti langit ti ‘naipasdek a disso a pagnaedan’ ti Dios. (1 Ar-ari 8:43) Kasta met, kuna ti mannurat iti Biblia a ni Pablo: ‘Simrek ni Kristo idiay langit a mismo tapno agparang iti sanguanan ti Dios maipaay kadatayo.’​—Hebreo 9:24.

Ti sao nga “espiritu” ket nausar met iti Biblia iti sabali nga anag. Idi nagkararag iti Dios, kinuna ti salmista: “No ibaonmo ti espiritum, maparsuada.” (Salmo 104:30) Daytoy nga espiritu ket saan a ti mismo a Dios no di ket puersa nga ibaon ti Dios, wenno usarenna, a mangitungpal iti aniaman a tarigagayanna. Babaen dayta, pinarsua ti Dios ti pisikal a langlangit, ti daga, ken amin a sibibiag a banag. (Genesis 1:2; Salmo 33:6) Ti espirituna ket maawagan kas nasantuan nga espiritu. Inusar ti Dios ti nasantuan nga espirituna a nangpaltiing kadagiti lallaki a nangisurat iti Biblia. (2 Pedro 1:20, 21) No kasta, ti nasantuan nga espiritu isu ti di makita nga aktibo a puersa nga us-usaren ti Dios a mangitungpal kadagiti panggepna.

Adda Naisalsalumina a Nagan ti Dios

Insaludsod ti mannurat ti Biblia a ni Agur: “Siasino ti nangummong iti angin iti lukong ti dua nga ima? Siasino ti nangbungon kadagiti danum iti maysa a kagay? Siasino ti nangbangon kadagiti amin nga ungto ti daga? Ania ti naganna ket ania ti nagan ti anakna?” (Proverbio 30:4) Kasla isalsaludsod ni Agur, ‘Ammoyo kadi ti nagan wenno kapuonan ti asinoman a lalaki a nangaramid kadagitoy a banag?’ Ti laeng Dios ti addaan iti bileg a mangkontrol kadagiti natural a puersa. Nupay ti panamarsua ket nabileg a pammaneknek nga adda ti Dios, dina ipalgak ti nagan ti Dios. Kinapudnona, ditay pulos maammuan ti nagan ti Dios malaksid no isu a mismo ti mangipalgak kadatayo. Ket imbuksilanna. “Siak ni Jehova,” kuna ti Namarsua, “dayta ti naganko.”​—Isaias 42:8.

Ti naisalsalumina a nagan ti Dios, a Jehova, ket agparang iti nganngani 7,000 a daras iti laeng Hebreo a Kasuratan. Impakaammo ken intan-ok ni Jesu-Kristo dayta a nagan kadagiti sabsabali. (Juan 17:6, 26) Dayta a nagan ket masarakan iti maudi a libro ti Biblia kas paset ti ebkas nga “Aleluya,” kayatna a sawen “idaydayawyo ni Jah.” Ti “Jah” ket napaababa a porma ti “Jehova.” (Apocalipsis 19:1-6, Philippine Bible Society) Ngem adu a moderno a Biblia ti manmano a mangusar iti dayta a nagan. Masansan nga usarenda ti sao nga “APO” wenno “DIOS,” a naisurat amin iti dadakkel a letra tapno maiduma iti gagangay a titulo nga “Apo” ken “Dios.” Sigun kadagiti dadduma nga eskolar, mabalin a Yahweh ti pannakaibalikas ti nagan ti Dios.

Apay a nagduduma ti panangmatmat maipapan iti nagan ti katan-okan a Persona iti uniberso? Nangrugi ti parikut sinigsiglon ti napalabas idi insardeng dagiti Judio nga ibalikas ti nagan ti Dios gapu iti an-anitoda, ket inrugida nga isandi ti Hebreo a sao para iti “Soberano nga Apo” kada makitada ti nagan ti Dios no basaenda ti Kasuratan. Yantangay ti Biblikal a Hebreo ket naisurat nga awanan iti bokales, narigat a masinunuo no kasano nga imbalikas da Moises, David, ken dadduma pay a nagkauna a tattao dagiti letra a mangbukel iti nagan ti Dios. Ngem ti Ingles a balikas, a Jehova, ket maus-usar iti sinigsiglon, ket nasaknap a maawat ita ti katupagna iti adu a lenguahe.​—Exodo 6:3; Isaias 26:4, King James Version.

Nupay di masinunuo no kasano ti pannakaibalikas ti nagan ti Dios iti nagkauna a Hebreo, saan a misterioso ti kaipapananna. Ti naganna ket kaipapananna “Pagbalinenna.” Iyam-ammo ngarud ni Jehova a Dios ti bagina kas ti Naindaklan a Managpanggep. Kanayon a tungtungpalenna dagiti panggep ken karina. Ti laeng pudno a Dios, nga addaan pannakabalin a mangaramid iti daytoy, ti addaan kalintegan a maawagan iti dayta a nagan.​—Isaias 55:11.

Nalawag a ti nagan a Jehova ti agserbi a mangiduma iti Mannakabalin-amin a Dios kadagiti amin a sabsabali a dios. Dayta ti makagapu a masansan nga agparang dayta a nagan iti Biblia. Nupay saan nga agparang ti nagan ti Dios iti adu a patarus, sibabatad a kuna ti Salmo 83:18: “Sika, nga agnagan Jehova, sika laeng ti Kangatuan iti intero a daga.” Bayat ti ministeriona, insuro ni Jesu-Kristo kadagiti pasurotna: “Agkararagkayo, ngarud, a kastoy: ‘Amami nga adda iti langlangit, masantipikar koma ti naganmo.’” (Mateo 6:9) Gapuna, masapul nga usarentayo ti nagan ti Dios no agkararagtayo, agsao maipapan kenkuana, ken no idayawtayo kadagiti sabsabali.

Ni Jesus Kadi ti Dios?

Ni Jehova a Dios a mismo ti sibabatad a nangipakaammo iti kinasiasino ti Anakna. Isalaysay ti Ebanghelio ni Mateo a kalpasan a nabautisaran ni Jesus, “adda timek manipud iti langlangit a nagkuna: ‘Daytoy ti Anakko, ti dungdungnguen, nga inanamongak.’” (Mateo 3:16, 17) Ni Jesu-Kristo ti Anak ti Dios.

Ngem kuna ti dadduma a relihioso a tattao a ni Jesus ti Dios. Dadduma ibagada a ti Dios ket Trinidad. Sigun iti daytoy a sursuro, “ti Ama ket Dios, ti Anak ket Dios, ken ti Espiritu Santo ket Dios, ngem saanda a tallo a Dios no di ket maysa a Dios.” Maibagbaga a dagiti tallo “ket agpada nga agnanayon ken awan nangatngato.” (The Catholic Encyclopedia) Umiso kadi dagiti kasta a panangmatmat?

Maipapan ken ni Jehova, kuna ti naipaltiing a Kasuratan: “Manipud a mismo iti tiempo a di nakedngan agingga iti tiempo a di nakedngan sika ti Dios.” (Salmo 90:2) Isu ti “Ari ti kinaagnanayon”​—awan ti nangrugian wenno panungpalanna. (1 Timoteo 1:17) Iti sabali a bangir, ni Jesus “ti inauna iti isuamin a parsua,” “ti pangrugian ti panamarsua ti Dios.” (Colosas 1:13-15; Apocalipsis 3:14) Iti panangtukoyna iti Dios kas ti Amana, kinuna ni Jesus: “Ti Ama dakdakkel ngem siak.” (Juan 14:28) Inlawlawag met ni Jesus nga adda dagiti banag a saanna nga ammo wenno uray dagiti anghel no di laeng ti Dios ti makaammo. (Marcos 13:32) Kanayonanna, nagkararag ni Jesus iti Amana, a kunkunana: “Saan koma a ti pagayatak, no di ket ti pagayatam ti maaramid.” (Lucas 22:42) Asino pay koma ti pagkarkararaganna no saan nga iti maysa a Persona a nangatngato ngem isu? Ken ti Dios ti nangpagungar ken ni Jesus, saan a ni Jesus a mismo.​—Aramid 2:32.

Ipakita ngarud ti Kasuratan a ni Jehova ti Mannakabalin-amin a Dios, ket ni Jesus ti Anakna. Saanda nga agpada sakbay nga immay ni Jesus ditoy daga wenno bayat ti biagna ditoy daga; saan met a pimmatas ni Jesus iti Amana kalpasan ti panagungarna a nagpalangit. (1 Corinto 11:3; 15:28) Kas nakitatayon, saan a persona ti nasantuan nga espiritu, ti makunkuna a maikatlo a persona iti Trinidad. Imbes ketdi, maysa daytoy a puersa nga us-usaren ti Dios a mangitungpal iti aniaman a tarigagayanna. Saan ngarud a Nainkasuratan a sursuro ti Trinidad.a “Ni Jehova a Diostayo ket maymaysa a Jehova,” kuna ti Biblia.​—Deuteronomio 6:4.

Am-ammuenyo a Naimbag ti Dios

Tapno maayattayo ti Dios ken maipaaytayo kenkuana ti pakaikarianna a naipamaysa a debosion, nasken a maam-ammotayo no siasino a talaga ti Dios. Kasanotayo nga ad-adda a maam-ammo ti Dios? “Dagiti di makita a kualidadna ket silalawag a makita manipud pannakaparsua ti lubong ken agpatpatuloy,” kuna ti Biblia, “agsipud ta matarusan ida babaen iti bambanag a naaramid, ti mismo nga agnanayon a pannakabalin ken kina-Diosna.” (Roma 1:20) Ti maysa a pamay-an tapno ad-adda a maam-ammotayo ti Dios isu ti panangpaliiw ken panangmennamenna kadagiti pinarsuana buyogen ti apresasion.

Nupay kasta, ti panamarsua saanna nga ibaga kadatayo ti amin a nasken a maammuantayo maipapan iti Dios. Kas pagarigan, tapno matarusantayo nga isu ket maysa a pudno nga espiritu a Persona nga addaan iti naisangsangayan a nagan, nasken a kitaentayo dayta iti Biblia. Kinapudnona, ti panagadal iti Biblia ti kasayaatan a pamay-an tapno maam-ammotayo a naimbag ti Dios. Iti Kasuratan, adu pay ti ibaga ni Jehova maipapan iti kinasiasinona kas Dios. Ipalgakna met kadatayo dagiti panggepna ken isuronatayo kadagiti dalanna. (Amos 3:7; 2 Timoteo 3:16, 17) Anian a yamantayo ta tarigagayan ti Dios a ‘dumtengtayo iti umiso a pannakaammo iti kinapudno’ tapno magunggonaantayo kadagiti naayat a probisionna! (1 Timoteo 2:4) Aramidentayo ngarud koma ti amin a kabaelantayo a mangadal iti maipapan ken ni Jehova.

[Footnote]

[Dagiti Ladawan iti panid 5]

Inusar ti Dios ti nasantuan nga espirituna a nangparsua iti daga ken nangpaltiing kadagiti tattao a mangisurat iti Biblia

[Ladawan iti panid 5]

Kinuna ti timek manipud iti langlangit: “Daytoy ti Anakko”

[Ladawan iti panid 7]

Nagkararag ni Jesus iti Dios​—ti Persona a nangatngato ngem isu

[Ladawan iti panid 7]

Impakaammo ni Jesus kadagiti sabsabali ti nagan ti Dios

[Dagiti Ladawan iti panid 7]

Mabalintayo a maam-ammo a naimbag ti Dios