წილისყრა

ძველი ჩვეულება, რომელსაც არჩევანის გასაკეთებლად მიმართავდნენ. წილის საყრელად კენჭებს, ხის ან ქვის პატარა ნატეხებს კალთაში ან ჭურჭელში ყრიდნენ და ანჯღრევდნენ. ვისაც წილი ერგებოდა, რჩეულიც ის იქნებოდა. ფიცის დადების მსგავსად წილისყრაც ლოცვის ტოლფასი იყო. წილისყრის დროს ლოცვას, სავარაუდოდ, ხმამაღლა წარმოთქვამდნენ ან საერთოდ არ წარმოთქვამდნენ, რადგან თვითონ ეს ჩვეულება გულისხმობდა ღვთისადმი თხოვნით მიმართვას და მისი ჩარევის მოლოდინს. ბიბლიაში წილი (ებრ. გორალ) ზოგჯერ გადატანითი — კუთვნილების ან ხვედრის — მნიშვნელობით გვხვდება (იეს. 15:1; ფს. 16:5; 125:3; ეს. 57:6; იერ. 13:25).

როდის მიმართავდნენ. იგავების 16:33-ში ნათქვამია: „უბეში ყრიან კენჭს, მაგრამ ასე მიღებული ყოველი გადაწყვეტილება იეჰოვასგანაა“. ისრაელში სადავო საკითხები წილისყრით წყდებოდა: „წილისყრა შუღლს აცხრობს და ძლიერებსაც კი მშვიდობიანად აშორებს ერთმანეთს“ (იგ. 18:18). მას არ მიმართავდნენ გასართობად, მოგებაზე სათამაშოდ, სანაძლეოს დასადებად, ტაძრისა თუ მღვდლების გასამდიდრებლად ან საქველმოქმედოდ. თუმცა რომაელმა ჯარისკაცებმა ფსალმუნების 22:18-ში ჩაწერილი წინასწარმეტყველებისამებრ, პირადი გამორჩენის მიზნით წილი ჰყარეს იესოს ტანსაცმელზე (მთ. 27:35).

ბიბლიაში წილისყრა პირველად ნახსენებია იმ მონაკვეთში, რომელშიც საუბარია გამოსყიდვის დღეს იეჰოვასთვის და აზაზელისთვის თხების შერჩევაზე (ლვ. 16:7—10). იესოს დროს წილისყრა ჰეროდეს ტაძარში ხდებოდა. მღვდელმთავარი ყუთიდან იღებდა ორ წილს, რომლებიც, გადმოცემის თანახმად, ბზისგან ან ოქროსგან იყო დამზადებული. ერთ წილს ეწერა „იეჰოვასთვის“, მეორეს კი — „აზაზელისთვის“. შემდეგ ერთ წილს ერთ თხას ადებდნენ თავზე, მეორეს — მეორე თხას.

წილისყრით დადგინდა მღვდლების 24 დანაყოფის ტაძარში მსახურების განრიგი (1მტ. 24:5—18). ლევიანმა მწერალმა საგვარეულოთა თავკაცების სახელები ჩამოწერა და შემდეგ თითოეული წილი თანმიმდევრულად იქნა ამოღებული. წილისყრით მიიღეს დავალებები ტაძარში ლევიანმა მგალობლებმა, კარიბჭის მცველებმა, საგანძურის მცველებმა თუ სხვა ლევიანებმა (1მტ. 24:31; თავ. 25, 26; ლკ. 1:8, 9). გადასახლებიდან დაბრუნების შემდეგ ებრაელებმა წილი ყარეს იმაზე, თუ ვინ როდის მოზიდავდა შეშას ტაძრისთვის და ვინ დასახლდებოდა იერუსალიმში (ნემ. 10:34; 11:1).

მართალია, წილისყრა პირდაპირ არ უკავშირდებოდა ურიმსა და თუმიმს, რომლებიც მოსემ მღვდელმთავარის სამკერდეში ჩადო (ლვ. 8:7—9), და დანამდვილებით ისიც არ არის ცნობილი, რა იყო ურიმი და თუმიმი, მაგრამ, როგორც ჩანს, ურიმსა და თუმიმსაც წილისყრის პრინციპით იყენებდნენ. 1 სამუელის 14:41, 42-ში წილისყრა რაღაცნაირად ურიმსა და თუმიმს უკავშირდება. ზოგჯერ ურიმსა და თუმიმს წმინდა წილსაც უწოდებდნენ. როცა ეროვნული მნიშვნელობის საკითხი წამოიჭრებოდა, და მას ვერავინ წყვეტდა, მღვდელმთავარი უნდა წარმდგარიყო იეჰოვას წინაშე და წამოჭრილ კითხვაზე პასუხი ამ წმინდა წილის დახმარებით უნდა მიეღო.

იეჰოვას მითითებით 12 ტომისთვის აღთქმული მიწა წილისყრით უნდა დაენაწილებინათ (რც. 26:55, 56). მიწის დანაწილების შესახებ დაწვრილებით იესო ნავეს ძის წიგნი მოგვითხრობს. 14—21 თავებში სიტყვა „წილი“ 20-ზე მეტჯერ გვხვდება. იესო ნავეს ძისა და ელეაზარ მღვდელმთავრის თანდასწრებით შილოში მდგარ შეხვედრის კარავში იეჰოვას წინაშე წილი იყარა (იეს. 17:4; 18:6, 8). ლევიანთა ქალაქებიც წილისყრით იქნა არჩეული (იეს. 21:8). ცხადია, იეჰოვას ხელი ერია იმაში, რომ ისრაელის თითოეულ ტომს წილი იაკობის წინასწარმეტყველების მიხედვით ერგო (დბ. 49).

წილისყრას დამნაშავის ვინაობის დასადგენადაც მიმართავდნენ. მაგალითად, იმ ხომალდის მეზღვაურებმა, რომლითაც იონა მგზავრობდა, კენჭი ყარეს იმის გასარკვევად, თუ ვის გამო ამოვარდა ქარიშხალი (იონ. 1:7, 8). გარდა ამისა, წილისყრის მეშვეობით ხელი იონათანს დაედო, საულის მიერ დაუფიქრებლად დადებული ფიცის გამტეხს (1სმ. 14:41, 42).

ისრაელის მტრები ნადავლსა და ტყვეებს წილისყრით ინაწილებდნენ (იოლ. 3:3; აბდ. 11). ჰამანის წინაშე „ფურს ანუ წილს“ ყრიდნენ (ეს იყო მკითხაობის ერთგვარი ფორმა), რათა გაეგოთ, როდის იქნებოდა ყველაზე ხელსაყრელი დრო სპარსეთის იმპერიაში მცხოვრები ებრაელების გასაწყვეტად (ესთ. 3:7). ფურის მრავლობითი რიცხვია ფურიმ, საიდანაც წარმოდგება ებრაელთა დღესასწაულის ფურიმის სახელწოდება. მას წილისყრის დღესასწაულსაც უწოდებენ (ესთ. 9:24—26).

მოციქულების დროს. იესოს მოწაფეებმა წილისყრისა და ლოცვის მეშვეობით გაიგეს, იესოს საქმეებისა და მკვდრეთით აღდგომის თვითმხილველთაგან ვის უნდა ჩაენაცვლებინა იუდა ისკარიოტელი და ვინ უნდა გამხდარიყო ერთ-ერთი თორმეტთაგანი. წილი მატთიას ერგო (სქ. 1:21—26). 26-ე მუხლში გამოყენებულია ბერძნული სიტყვა კლეროსის (წილისყრა), რომლის მონათესავე სიტყვა არის კლერონომია (მემკვიდრეობა). კოლოსელების 1:12-სა და 1 პეტრეს 5:3-ში კლეროს ღვთისგან მოცემული მემკვიდრეობისა და საკუთრების მნიშვნელობით გვხვდება.

ბიბლია არაფერს ამბობს ახ. წ. 33 წლის ორმოცდამეათე დღის დღესასწაულის შემდეგ ირჩევდნენ თუ არა წილისყრით ზედამხედველებსა და მათ დამხმარეებს და წყვეტდნენ თუ არა მისი მეშვეობით მნიშვნელოვან საკითხებს. ზედამხედველებად და მათ დამხმარეებად ირჩევდნენ მათ, ვისაც წმინდა სულის ნაყოფი გამოჰქონდა (1ტმ. 3; ტიტ. 1). რაც შეეხება სხვა გადაწყვეტილებებს, მათ მისაღებად წინასწარმეტყველებებით, ანგელოზთა მითითებებით, ღვთის სიტყვით, იესოს სწავლებებითა თუ წმინდა სულით ხელმძღვანელობდნენ (სქ. 5:19—21; 13:2, 3; 14:23; 15:15—19, 28). პავლე მოციქულმა დაწერა: „მთელი წმინდა წერილი ღვთისგან არის შთაგონებული და სასარგებლოა ... გამოსასწორებლად“ (2ტმ. 3:16).