Kutunga magano melikwamo

KOMEHO zokuwapaika magano melikwamo, wa hepa kukara nositambo. Sitambo soge kuna kara tupu sokupukurura wopeke kuhamena sirongwa songandi ngwendi epuliro ndi sikara ndi nkareso zongandi, ndi mparukiso? Kuna hara kupameka ndi kunyokera po egano lyongandi ndi? Ndi sitambo soge kuna kara sokutunga rupandu ndi sokutumangeda wopeke va rugane ko yuma? Yi kare asi kuna kukagava mapukururo komuntu gongandi ndi kombunga zovapurakeni, mokuyirugana monkedi zongwa, wa hepa kugazadara ko kweyi va diva nare kuhamena sirongwa ntani nkareso zawo kwaso. Konyima zokuyirugana eyi, kwatakana mapukururo goge monkedi omu ngayi ku vatera o sikise mo sitambo soge.

Kuhamena sirugana sokuzuvhisa saSauru (Paurusa) moDamasikusi, Yirugana 9:22, NW kutanta asi age ‘kwa piyaganekere Vajuda ava va kere moDamasikusi ngomu ga va likidire melikwamo asi Jesus yige Kristusa.’ Yisinke ya kwaterere mo kulikida melikwamo? Ngomu va yi likidire konyima metjango kuhamena yirugana yokuzuvhisa yaPaurusa moAntiyokiya nomoTesaronika, pomuhowo age kwa tatekerere kousili ou asi Vajuda kwa tambwire Matjangwa goRuhebeli ntani ngava tanta asi kwa pulire eyi aga uyunga kuhamena Mesiyasa. Makura, Paurusa kwa horowere mo maruha moMatjangwa ogo, aga ga zogera kuhamena eparu noyirugana yokuzuvhisa yaMesiyasa. Age kwa temwinine Matjangwa aga nokugahetakanesa neyi ya horokerere Jesus. Moruhura, Paurusa kwa hulisire pokutanta asi Jesus yige Kristusa ndi Mesiyasa. (Yirug. 13:16-41; 17:2, 3) Nove nsene o gava usili woBibeli melikwamo, kuvhura ngayi tumangede wopeke mokurugana ko yuma.

Kuwapaika siuyungwa soge. Mauzera kuvhura kugawapaika mononkedi dokulisiga-siga dokulikwama. Nsene kuna kukuwapera, kuvhura o ruganese nonkedi dimwe. Tara nonkedi dongandi edi no vhura kuruganesa.

Kuwapaika mokuliza noyirongwa. Eyi kwa kwatera mo kugawapaika momaruha, omu nkenye eli nali gwederera kositambo soge. Maruha aga kuvhura ga kare magano gomulyo gokuvhura kuvatera mokukwata egano sirongwa soge. Kuvhura ga kare magano gokukwatesa ko ndi gokunyokera po suma songandi. Magano gamwe kuvhura kugagwederera ko ndi kugagusa ko kuliza novapurakeni woge ndi nositambo soge.

Tarurura kosihonena sokuwapaika mokuliza noyirongwa. Kugava siuyungwa sosisupi kuhamena edina lyaKarunga kuvhura mu kwatere (1) eyi ya karera nomulyo kudiva edina lyaKarunga, (2) yilyo yilye edina lyaKarunga, ntani (3) nomu natu vhura kulifumadeka.

Kuvhura tu lirongere ko yoyinzi kuhamena kuwapaika mokuliza noyirongwa pokukonakona yimbapiratjangwa eyi a gava “mukareli gokulimburukwa gonondunge” melirongo lyoBibeli. (Mat. 24:45) Moyimbapiratjangwa eyi kukara mo magaununo ndi yirongwa yongandi, eyi nayi vhura kuvatera varongwa va dimburure mausili goBibeli. Yiparatjangwagona kugaununa nkenye egaununo momaruha gongandi. Nkenye ruha kuwapaikira murongwa ruha rokukwama ko ntani nokugwederera kekwatakano lyonzogera zosirongwa nasinye.

Sihorokwa noyitundwamo. Nkedi zimwe zongwa zokuvhura kugava nombudi melikwamo kuna kara pokutumbura sihorokwa noyitundwamo.

Nsene kuna kuuyungisa kambunga ndi nomuntu ogu ana hepa kutakamesa koyitundwamo yoyininke eyi ana kurugana ndi kugazara kurugana, nkedi zangesi mulyo unene. Yisewe egaununo 7 kugava sihonena sosiwa kuhamena eyi. Azo kufaturura sihorokwa omu mumati gumwe “gomugova” ga rere nomukadi gohondedi ntani nokuligwanekera noyitundwamo yoyidona.—Yis. 7:7.

Mokunkondopeka egano, kuvhura o gave malisigo goyitundwamo yoyidona eyi ava ligwanekere nayo ava ava dili kukwama nompango daJehova noyitundwamo yoyiwa yava ava di purakene. Mosesa kwa mu gendesere mpepo zaJehova pokutumbura malisigo gangoso apa ga uyungire nomuhoko goVaisraeli komeho va hwilire moSirongo sEtumbwidiro.—Deut., egau. 28.

Moyihorokwa yimwe, ya wapa kutameka nzogera zoge pokutumbura yitundwamo ntani konyima kutumbura sihorokwa esi sa twaredesere koyininke oyo. Eyi kuvhura kukwatera mo kugava udigu ntani nekohononopo.

Udigu ntani nekohononopo. Moyirugana yokuzuvhisa, nsene no zogera udigu ou una kundama vantu ntani nokuvalikida asi pwa kara ekohononopo, eyi kuvhura kukorangeda muntu a purakene. Udigu kuvhura u kare ou ono tumbura ndi yininke yimwe eyi ana tumbura.

Udigu wangoso kuvhura u kare ukurupe nonomfa, ndi evhuko lyoukorokotji ndi elihano lyouhahungami. Kapi pwa hepa efatururo lyenene mokulikida asi udigu wangesi yipo wa kara, morwa nkenye gumwe kuligwanekera nawo. Tameka pokutumbura tupu udigu ou, makura gava ekohononopo eli lya kara moBibeli.

Poyiruwo yimwe, kuvhura a kare noudigu wanyamwendi, ngwendi udigu ou a ligwanekere nawo mureti gomudike, ndi edompo lyomutjima morwa uvera wounene, ndi udigu ou ana kuligwanekera nawo muntu morwa kumutekura momudona. Mokumuvatera, wa hepa kupurakena nawa. Bibeli kugava mapukururo gomawa komaudigu nagenye aga. Nye wa hepa kugaruganesa nonondunge. Mokuninka asi nzogera ozo zi ka mu retere uwa, wa hepa kutambura usili ou asi maudigu gamwe kapi ngaga kohonoka po mouzuni ou. Yi zeresa nawa nsene asi kuna kuuyunga kuhamena ekohononopo lyokukarerera, ndi lyopokaruwogona tupu ndi omu na lididimikira udigu ou. Monkango zimwe, divilisa asi konda zomoMatjangwa ezi ono kugava kuna kukwatesa ko eyi ono kuuyunga. Nsene kapisi ngoso, ekohononopo eli no tumbura kapi nali faturukira ogo muntu.

Elikwamo lyoyihorokwa kuliza noyiruwo. Mauzera gamwe kuvhura kugagava melikwamo lyosiruwo. Pasihonena, mobuke zaExodus, mahepeko murongo kwa ga tjanga kuliza nomu ga horokere. MoVahebeli egaununo 11, mupositoli Paurusa kwa tumbura vagara novakadi vepuro kuliza nelikwamo lyosiruwo.

Nsene to simwitire yihorokwa yanare kuliza nelikwamo lyayo, eyi kuvhura yi vatere vapurakeni woge va kwate egano omu maukaro gongandi ga horokere. Nkedi zangesi kuvhura kuziruganesa nsene kuna kutumbura yihorokwa yantaantani ntani yomosiruwo soBibeli. Yipo nye kuvhura o ruganese elikwamo lyoyihorokwa kuliza nosiruwo pokutumbura yihorokwa noyitundwamo yayo. Nsene kuna kutumbura yihorokwa eyi za likida Bibeli asi ngayi horoka komeho, nsene ngo yi tumbura melikwamo lyosiruwo ngayi rerupira vapurakeni woge mokukukwama ntani ngava yi diworoka.

Kuruganesa elikwamo lyosiruwo kapi ayi tanta asi wa hepa nkenye apa kuvarekera ketameko. Pamwe, kuvhura yi wape kutameka kusimwitira sihorokwa mokatji kesanseko. Pasihonena, nsene kuna kusimwitira kuhamena ulimburukwi womuntu gongandi, kuvhura o tameke pokutumbura siruwo apa va hetekere ulimburukwi wendi. Konyima zokupindura elituromo lyovantu noruha oro rwesimwititi, kuvhura o gave mauzera mokuliza nosiruwo aga ga twaredesere kosihorokwa oso.

Kuruganesa tupu mapukururo gokuliza nosirongwa. Yi kare asi monkedi musinke ono wapaike mapukururo goge, ruganesa tupu gokuliza nosirongwa soge. Mapukururo goge ga hepa kuliza nosiparatjangwa sosiuyungwa soge. Wa hepa hena kugazadara ko vapurakeni woge. Kwavamwe sitwa songandi kuvhura si kare somulyo, nye kwavamwe kuvhura si dire kukara hepero. Wa hepa hena kudivilisa asi mapukururo goge nagenye kuna kukwatesa ko mokusikisa mo sitambo soge. Nsene kapisi ngoso, nampili mapukururo goge ga wape, kuvhura ga dire kureta mutompo.

Pokurugana epaparo, kuvhura o gwane mapukururo gomanzi gokuliza nosirongwa soge. Mapukururo gokusika kupi no vhura kuruganesa? Nsene no pa vapurakeni woge mapukururo gomanzi unene, kuvhura sitambo soge si dire kusika mo. Magano gomulyo gomasesu aga ono tungu nawa ureru kugadiworoka kupitakana magano gomanzi aga no gava kugenderera. Eyi kapi yina kutanta asi o dire kutura mo mapukururo gokugwederera ko kuhamena sirongwa. Nye ga ha donganesa sitambo soge. Didilika omu mapukururo gangoso va ga ruganesa nawa moBibeli mwaMarukusa 7:3, 4 ntani mwaJohanesa 4:1-3, 7-9.

Ngomu ono kuza komeho tunda egano zende egano, mulyo kukwatakanesa magano, yipo vapurakeni va kwate egano omu gana lizi magano. Mokuninka magano ga lize nawa kumwe, kuvhura o ruganese nonkango edi nadi kwatakanesa magano goge. Mokukwatakana magano kuvhura o ruganese ntanto zonsupi ezi nazi likida malikwatakano gomagano. Momaraka gomanzi, nomangi kuvhura kudiruganesa mokulikida omu magano gomape gana likwatakana naga ono howo kutumbura.

Kuruganesa tupu mapukururo gokuliza nosirongwa ntani nokugatunga melikwamo ngayi ku vatera mokusikisa mo sitambo soge.