Eyi sihorokwa saEdeni sina karere nomulyo koge
LIMWE lyomapatano gomanene po aga va retesa po valirongi vamwe kuhamena sihorokwa saEdeni kuna kara asi Bibeli nazinye kapi za li kwatesa ko. Pasihonena, profesora gomaukarelikarunga Paul Morris kwa tjanga asi: “Kapi pana kara maumbangi gapeke moBibeli kuhamena esimwititi lyaEdeni.” Nampili ngomu va mu kwatesere ko valirongi vapeke, nye awo kurwanesa usili.
Bibeli za gava maumbangi gomanzi kuhamena sikunino saEdeni naAdamu naEva ntani nezoka.a Nye mapuko govalirongi wongandi masesu mokugahetakanesa noyimpempa eyi ya lihanena movantu. Pokudira kukwatesa ko sihorokwa somwaGenesis kuhamena sikunino saEdeni, vampitisili womaukarelikarunga novapatanesi woBibeli yosili awo kuna kuhetekera ko kurwanesa Bibeli. Ngapi omu ava zi rwanesa?
Kukwata egano eyi ya horokere moEdeni kwa kara nomulyo mokukwata egano Bibeli nazinye. Pasihonena, Nonkango daKarunga kwa di tjangera mokutuvatera tu gwane malimbururo komapuro gomulyo po aga ava kara nago vantu. Malimbururo gomoBibeli komapuro ogo ga likwatakana noyihorokwa eyi ya horokere mosikunino saEdeni. Tarurura yihonena yimwe.
● Morwasinke atu kurupire nokufa? Adamu naEva pokulimburukwa kwaJehova awo ngano va parukire narunye. Ntudi pokudira kulimburukwa ngano yipo tupu va fire. Awo va varekere kufa kutundilira mezuva eli va rwanesere Karunga. (Genesis 2:16, 17; 3:19) Awo va zumbanesere kusikilira mo, makura vana vawo yiyo va pinga nzo nokudira kusikilira mo. Bibeli kufaturura asi: “Nzo, muntu gumwe tupu ga zi reta mouzuni. Ano nzo zendi kwa reta mo nomfa. Nomfa yiyo da lihanena movantu mudima, morwa vantu navenye kwa zona.”—Varoma 5:12.
● Morwasinke ga pulisira Karunga ruhepo? Mosikunino saEdeni, Satana kwa tumbwire asi Karunga munayimpempa ogu ga horekerere yoyiwa yisitwa yendi. (Genesis 3:3-5) Age kwa homwene nkedi zouhunga zaJehova zokupangera. Adamu naEva kwa horowere po kukwama Satana, yipo va nyokere upangeli waJehova pokutanta asi muntu kuvhura a ture po mwene etokoro kuhamena yoyiwa neyi yoyidona. Morwa uhungami nounongo wendi wokusikilira mo, Jehova ga yi divire asi nkedi zongwa zokukohonona po ehomono olyo kuna kara pokupulisira vantu va lipangere vene siruwo songandi. Ngoyitundwamo, ngomu udona kuna kuvhuka mepukiso lyaSatana, usili wa ya lihorora asi: Vantu kapi tava vhuru kulipangera vene pwa hana Karunga.—Jeremiya 10:23.
● Yisinke sitambo saKarunga kevhu? Mosikunino saEdeni, Jehova kwa tulire po nompangera mokuwapeka evhu. Age kwa pangerere Adamu naEva va zwide evhu noruvharo rwawo ntani ‘nokulipangera,’ yipo evhu nalinye li kare lina fuura. (Genesis 1:28) Sitambo saKarunga kevhu kwa kara asi ruvharo rwaAdamu naEva ru tunge moparadisa ngepata lyokusikilira mo lyouumwe. Yoyinzi eyi ya kara moBibeli kwa tamba omu nga ka sikisa mo Karunga sitambo sendi sokuhova.
● Morwasinke Jesus Kristusa ga wizilire pevhu? Urwanesi womosikunino saEdeni kwa reterere Adamu naEva nomfa noruvharo rwawo narunye, nye morwa eharo Karunga ga ya va pere ehuguvaro. Karunga kwa tumine Munwendi pevhu a ya gave eyi azi tumbura Bibeli asi sizoweseso. (Mateusa 20:28) Yisinke ayi tanta oyo? Jesus kwa kere “Adamu gomoruhura,” age kwa ya sikisire mo eyi ya sumpilire Adamu. Jesus pokukwaterera koulimburukwi wendi kwaJehova, age ga kere ngorooro muntu gokusikilira mo. Makura yipo ga geve eparu lyendi ngonzambo ndi ngosizoweseso yipo vantu navenye wokulimburukwa va gwane mpito zedongwenenepo lyononzo dawo neparu eli va haferere Adamu naEva komeho va ka zone. (1 Vakolinte 15:22, 45; Johanesa 3:16) Yipo nye, Jesus ga pamekere asi sitambo saJehova sokupirura evhu eli li ka kare paradisa ngwendi sikunino saEdeni ngasi ka sikilira mo.b
Sitambo saKarunga kapi sa horama. Aso usili. Ngwendi moomu sikunino saEdeni sa kere asi evango nawa-nawa eli lya kere pevhu noyikorama novantu, yipo nye etumbwidiro lyaKarunga lyokuhamena meho usili ntani ntaantani tupu ngali ka sikilire mo. Azo kuna kara sili meho zoge ndi? Oyo kwa korera mwanyamoge. Karunga kuna harere vantu navenye meho ozo, nampili vananzo.—1 Timoteusa 2:3, 4.
Komeho zokufa, Jesus ga uyungire nomugara ogu ga kere munanzo. Mugara gwina kwa kere mumahaka, ga yi divire asi ga fira kumudipaga. Nye age ga hundilire Jesus ehengagwido nehuguvaro. Ngapi omu ga mu limbwilire Jesus? Age kwa tente asi: “[Ngo, NW] ka kara kumwe name moParadisa.” (Rukasa 23:43) Nsene asi Jesus ana hara kukamona mumahaka gwina pevhumbuko nokukamutungika a ka paruke narunye moParadisa ngwendi sikunino saEdeni, kapi ana ku harere nove matungiko gokulifana ndi? Jesus noGuhwe kuna ku harere matungiko ogo. Nsene ono hara meho ozo, rugana paapa wa vhulira mokulironga kuhamena Karunga ogu ga tulire po sikunino saEdeni.
[Nondanda dokonhi]
a Pasihonena, tara Genesis 13:10; 1 Histoli 1:1; Jesaya 51:3; Hesekiyeli 28:13; 31:8, 9; Rukasa 3:38; Varoma 5:12-14; 1 Vakolinte 15:22, 45; 2 Vakolinte 11:3; 1 Timoteusa 2:13, 14; Juda 14 ntani Ehororo 12:9.
b Mokulironga ko yoyinzi kuhamena nzambo zaKristusa zosizoweseso, tara egaununo 5 mobuke Yinke azi rongo Bibeli sili? va nduruka Nombangi daJehova.
[Kakende/Mafano lyepepenuno 10]
UPOROFETE OU WA KWATAKANESA BIBELI NAZINYE
‘Ngani paka unkore pokatji koge [ezoka] nomukadi pokatji koruvharo roge noru rwendi. Aro ngaru myona mutwe goge, ove ngo ru huma kosinsinsina saro.’—Genesis 3:15.
Owo kuna kara uporofete woBibeli wokuhova, ou ga uyungire Karunga moEdeni. Wolye vahameni mo vane: mukadi noruvharo rwendi ntani ezoka noruvharo rwalyo? ‘Unkore’ musinke wa kara pokatji kawo?
EZOKA
Satana Muzonaguli.—Ehororo 12:9.
MUKADI
Mbunga zaJehova zemeguru. (Vagarata 4:26, 27) Jesaya kwa pumbire asi mukadi ogu ‘gonganze’ nga hampuruka muhoko gomupe gopampepo.—Jesaya 54:1; 66:8.
RUVHARO RWEZOKA
Vaava va tokora kurugana mpango zaSatana.—Johanesa 8:44.
RUVHARO ROMUKADI
Unene po, kuna tamba Jesus Kristusa, ogu ga tundire mombunga zaJehova zemeguru. ‘Moruvharo’ oro kwa kwatera mo vamumbya vaKristusa, ava ngava ka pangera kumwe nendi. Vakriste wovagwavekwa yiwo va tulisa po muhoko gomupe gopampepo, ‘muhoko gwaKarunga.’—Vagarata 3:16, 29; 6:16; Genesis 22:18.
KUHUMA KOSINSINSINA
Kukora oku ga ligwanekerere nako Mesiyasa ako kwa kere tupu kopokaruwogona. Satana ya mu tompokere mokudipagesa Jesus apa pevhu. Jesus va mu vhumbwire koufe.
KUMYONA MUTWE
Satana ngava mu gusa po. Jesus yige nga ka zonagura po Satana narunye-narunye. Komeho nga yi ka horoke oyo, Jesus nga ka gusa po maudona nagenye aga ga tamekere moEdeni.—1 Johanesa 3:8; Ehororo 20:10.
Kekwatakano lyesupi kuhamena siparatjangwa soBibeli, tara sifo Bibeli—Mbudi musinke za kara mo? va nduruka Nombangi daJehova.
[Efano lyepepenuno 11]
Adamu naEva kwa hepere morwa nzo