Koloba na maloba na yo moko

MBALA mosusu osali mosala makasi mpenza mpo na kobongisa lisolo na yo, ozwi makanisi oyo ekoteya mpenza bato mpe otii yango na molɔngɔ. Mbala mosusu mpe okoki kosala lisolo yango kozanga kokakatana. Kasi tokoki mpenza koloba ete lisolo na yo ezali malamu soki likebi ya bato oyo bazali koyoka yo ezali na esika moko te, to bazali kolanda kaka mwa biteni ya lisolo na yo mpo makanisi na bango ezali koyengayenga ntango nyonso? Tokoki mpenza koloba ete osimbi mitema na bango soki bazali kokoka te kotya ntango nyonso likebi na lisolo na yo?

Mokakatano yango ekoki kouta wapi? Makambo mingi ekoki kosala ete ozala na mokakatano wana. Mbala mingi, mokakatano yango emonanaka soki ozali koloba na maloba na yo moko te, to soki ozali ntango nyonso kotánga na papye makambo oyo ozali koloba, to ozali koloba ndenge olobaka te. Kasi mikakatano oyo eutaka mingimingi na ndenge ozali kobongisa lisolo na yo.

Soki obandi naino kokoma lisolo na yo nyonso na papye mpe na nsima, okómisi yango plan na yo, ekozala mpasi ntango okosala lisolo yango ete oloba na maloba na yo moko. Mpo na nini? Mpamba te oponi liloba mokomoko oyo okoloba na lisolo na yo. Ata soki ozali kosalela plan yango mpo na lisolo na yo, okobanda koluka kokanisa lisusu maloba nyonso oyo okomaki na papye na yo ya liboso. Ntango okomi lisolo na yo nyonso na papye, elobeli na yo ekozala lokola ya mokanda mpe ekozala na mindɔndɔ mingi koleka ndenge olobaka ntango osololaka na bato. Yango ekomonana na ndenge oyo okosala lisolo na yo.

Na esika ya kokoma makambo nyonso oyo okoloba na lisolo na yo, meká naino kosala boye: (1) Poná motó ya likambo mpe makanisi ya ntina ya lisolo oyo okosala. Mpo na lisolo moko ya mokuse, makanisi mibale ya ntina ekoki. Lisolo ya molai, ekoki kozala na makanisi ya ntina minei to mitano. (2) Na nse ya likanisi ya ntina mokomoko, komá bavɛrsɛ ya ntina oyo okosalela ntango okosala lisolo yango mpe monisá bandakisa mpe makanisi oyo okosalela wana mpo na kondimisa yango. (3) Kanisá ndenge oyo okobanda lisolo na yo. Okoki kutu kokoma fraze moko to mibale mpo na yango. Bongisá mpe maloba na yo ya nsuka.

Ezali na ntina mingi kobongisa ndenge oyo okosala lisolo na yo. Kasi ntango ozali kozongela lisolo na yo, kozongela liloba mokomoko te mpo okanga yango na motó. Mpo na koloba na maloba na yo moko, ntango ozali kobongisa ndenge okosala lisolo na yo, tyá likebi na yo mingimingi na makanisi oyo okobimisa, kasi na maloba te. Osengeli kozongela mbala na mbala makanisi oyo okobimisa tii ntango okomona ete makanisi yango nyonso ezali na molɔngɔ. Soki makanisi ya lisolo ezali na molɔngɔ mpe obongisi yango malamu, ekozala mpasi te mpe ntango okosala lisolo yango, makanisi ekoyela yo na motó yango moko, kozanga mpasi.

Talá matomba na yango. Litomba monene ya koloba na maloba na yo moko ezali ete yango ekosalisa yo ete osalela elobeli moko ya pɛtɛɛ, oyo bato mingi basepelaka na yango. Okosala lisolo na yo na esengo mpenza mpe yango ekosepelisa bato oyo bazali koyoka yo.

Ntango ozali kosala lisolo na yo na lolenge wana, yango ekosalisa yo otalaka mingi bato oyo bazali koyoka yo mpe ekosala ete oyokana na bango malamu. Lokola okangami na plan na yo te mpo na kotánga liloba mokomoko, bato oyo bazali koyoka yo bakomona ete oyebi malamu mpenza makambo oyo ozali koloba mpe ete yo moko ondimaka yango na motema moko. Na bongo, lolenge oyo ya kosala lisolo ebongi mpenza soki olingi ete lisolo na yo ezala na esengo, oloba lokola omeseni koloba mpe osimba mitema ya bato.

Lolenge yango ya kosala lisolo ekosala ete oyeba kobongola makanisi na yo soki esengeli. Lokola okomaki te makambo nyonso oyo okoloba, ekozala mpasi te obongola yango. Mbala mosusu, mwa bangonga liboso osala lisolo na yo, bapesi nsango moko ya ntina mingi na radio to na televizyo, oyo etali mpenza likambo oyo okolobela na lisolo na yo. Ekozala malamu mpenza ete okɔtisa yango na lisolo na yo, boye te? To mbala mosusu, ntango ozali kosala lisolo na yo, omoni ete kati na bato oyo bazali koyoka yo ezali na bana-kelasi mingi. Ekozala mpenza malamu obongola bandakisa na yo mpe toli na yo ete esalisa bango bámona mpenza ndenge mateya yango etali mpe bomoi na bango!

Litomba mosusu ya koloba na maloba na yo moko ezali ete makambo yango ekosalisa bɔɔngɔ na yo moko. Ntango bato oyo bazali kolanda yo bazali kosepela na lisolo na yo mpe bazali koyoka yo malamu, yo moko mpe okozala na esengo mingi mpe okokɔta na bozindo mpenza ya makanisi na yo, to okozwa mpe ntango ya kozongela makanisi mosusu mpo na konyata yango malamu. Soki omoni ete likebi ya bato oyo bazali koyoka yo ezali kokende esika mosusu, okoki kosala nyonso ete osilisa mokakatano yango, na esika ete okoba koloba na bato oyo makanisi na bango ezali koyengayenga.

Kebá na mitambo na yango. Osengeli mpe koyeba ete koloba na maloba na yo moko ezalaka mpe na mitambo na yango. Moko na yango ezali kolekisa ngonga. Soki obakisi makanisi mingi ntango ozali kosala lisolo na yo, ekozala mpasi mpo otosa ngonga. Okoki kokima motambo oyo soki okomi na plan na yo miniti oyo okolekisa mpo na eteni mokomoko ya lisolo na yo. Na nsima, salá eteni moko na miniti oyo okomaki.

Motambo mosusu oyo ekweisaka mingimingi bato oyo bameseni kosala masolo, ezali komityela motema koleka ndelo. Bato mosusu, lokola bameseni kosala masukulu mpo na bato nyonso, bakoki komona ete ezali mpasi te kolongola makanisi mosusu na lisolo na bango mpo bátosa ngonga. Kasi komikitisa mpe kondima ete tosangani na mosala monene ya koteya elongo na Yehova Molakisi Monene, ekotinda biso tóbondelaka ntango tozwi mokumba moko mpe tómibongisaka malamu mpenza.​—Yis. 30:20, NW; Lom. 12:6-8.

Mbala mosusu, bato oyo bameseni naino te koloba na maloba na bango moko ntango bazali kosala lisolo, bakoki komitungisa ete bakobosana makambo oyo balingaki koloba. Kotika te ete makanisi wana epekisa yo kokende liboso mpe kosalaka masolo na yo malamu. Omibongisa malamu mpenza mpe talelá Yehova mpo asalisa yo na elimo na ye.​—Yoa. 14:26.

Balobi mosusu bamitungisaka mingi mpo na maloba oyo bakoloba, yango wana babangaka koloba na maloba oyo ezali koyela bango mbala moko na motó. Ya solo, lisolo oyo osali na maloba na yo moko ekozala te na maloba ya sikisiki mpe oyo ezali kotosa mibeko ya lokota lokola lisukulu ya maniskri; kasi atako bongo, ezali malamu mpamba te okoloba ndenge oyo omeseni koloba. Bato basepelaka mingi na makanisi oyo epesami na maloba oyo ezali mpasi te mpe bafraze oyo ezali na mindɔndɔ te mpo bákanga ntina na yango. Soki omibongisi malamu, maloba oyo ebongi ekoyela yo yango moko; ezali te mpo okangaki liloba mokomoko na motó, kasi mpo obongisaki makanisi yango malamu mpenza. Mpe soki ozali kosalela elobeli ya malamu mpenza mokolo na mokolo ntango ozali kosolola na bato, ntango mpe okosala lisolo na yo na estrade, elobeli yango ekobanda koya yango moko.

Plan oyo osengeli kosalela. Nsima ya mwa ntango mpe soki ozali kosala milende, okoyeba kosala baplan oyo ezali kaka na mwa maloba moke mpo na likanisi mokomoko ya lisolo na yo. Okoki kokoma yango na mwa papye moko mpe bavɛrsɛ oyo okotánga, mpo otalaka yango ntango ozali kosala lisolo na yo. Mpo na mosala ya kosakola, mbala mingi esɛngaka kokanga plan moko ya mokuse na motó. Soki olukiluki na mikanda lisolo moko oyo okosala ntango okozongela bato, okoki kokoma mwa makambo moke na papye mpe kotya yango na kati ya Biblia na yo. To okoki kaka kosalela plan moko na mwa buku “Masolo ya kosolola na Biblia” to na mokanda Ndenge ya kosolola na bato na Makomami mpo na kosala lisolo na yo.

Nzokande, soki bapesi yo masolo mingi na makita mpe kaka na bapɔsɔ wana basɛngi yo osala masukulu ya bato nyonso, okomona ete osengeli kokoma makambo mingi na baplan na yo. Mpo na nini? Mpo ekosalisa yo oyeba nokinoki makambo oyo okoloba liboso osala lisolo yango mokomoko. Atako bongo, soki okangami kaka na plan na yo ntango ozali kosala lisolo, soki ozali ntango nyonso kotánga makambo oyo okomaki wana, okozwa te litomba ya koloba na maloba na yo moko. Soki okomi makambo mingi na plan na yo, tyá bilembo na bisika oyo osengeli kobwaka liso kuna mpo na kotala kaka mwa maloba ya ntina mpe bavɛrsɛ.

Atako moto oyo ameseni kosala masolo asalelaka mingimingi maloba na ye moko, ezali mpe malamu kosalela lolenge mosusu ya kosala masolo. Ezali malamu kokanga na motó mwa bafraze ya ebandeli mpe ya nsuka ya lisolo na yo, mpamba te na ntango wana, esɛngaka kotala bato oyo bazali koyoka yo mpe kosalela maloba oyo ebongi mpo na kosimba mitema na bango. Na bisika oyo esengeli kolobela makambo oyo esalemaki, kopesa mitango, kozongela maloba ya bato mosusu to ya bavɛrsɛ, ekozala malamu otánga yango mpo bato bákanga mpenza ntina na yango.

Soki esɛngi kolimbola. Na bantango mosusu, basɛngaka biso tólimbola bindimeli na biso, kasi tozali na ntango ya komibongisa te. Ekoki kosalema mbala mosusu ntango tokutani na moto na mosala ya kosakola mpe abimisi likanisi moko oyo ekoki kokata lisolo. Ekoki mpe kosalema ntango tozali na bato ya libota na biso, baninga ya mosala to ya kelasi. Bakonzi ya Leta mpe bakoki kosɛnga biso tólimbola bindimeli na biso mpe lolenge ya bomoi na biso. Makomami elendisi biso boye: “Bósantisa Klisto lokola Nkolo na kati ya mitema na bino, bómibongisa ntango nyonso mpo na koloba liboso ya moto nyonso oyo atuni bino ntina ya elikya oyo ezali na kati na bino, kasi bósalaka bongo na elimo ya boboto mpe na limemya makasi.”​—1 Pet. 3:15.

Talá na Misala 4:19, 20, ndenge Petelo na Yoane bayanolaki Bayuda na Sanedrina. Na bafraze mibale mpamba, bamonisaki polele nini bakosala. Lolenge wana ya koloba ebongaki mpenza mpo na bato oyo bazalaki koyoka bango, mpamba te bamonisaki ete likambo yango etalaki ezala bantoma, ezala mpe bato oyo bazalaki kosambisa bantoma. Na nsima, bato bakoselaki Setefano makambo mpe bamemaki ye kaka na tribinale moko wana. Tángá Misala 7:2-53, omona eyano malamu oyo Setefano apesaki, kozanga komibongisa liboso. Ndenge nini abongisaki makanisi na ye? Amonisaki makambo na kotalela ndenge yango elandanaki. Na esika moko, akómaki konyata elimo ya botomboki oyo libota ya Yisalaele emonisaki. Na nsuka ya eyano na ye, amonisaki ete bato ya Sanedrina mpe bamonisi elimo wana ya botomboki na ndenge babomisaki Mwana ya Nzambe.

Nini ekoki kosalisa yo ete obimisa makanisi oyo ebongi ntango esɛngami ete osala lisolo moko oyo obongisaki te liboso, mpo na kolimbola bindimeli na yo? Landá ndakisa ya Nehemia oyo abondelaki na kati ya motema liboso apesa eyano na motuna oyo Mokonzi Alatazelezese atunaki ye. (Neh. 2:4) Na nsima, bongisá mbangumbangu makanisi na motó. Talá makambo oyo osengeli kosala: (1) Poná likanisi moko to makanisi mibale ya ntina oyo okolobela ntango ozali kopesa eyano (okoki kosalela makanisi oyo ezali na mwa buku Masolo ya kosolola na Biblia). (2) Poná bavɛrsɛ oyo okosalela mpo na kosimba makanisi wana. (3) Bongisá ndenge oyo okobanda kolimbola bindimeli na yo na mayele mpenza mpo moto oyo atunaki yo yango asepela koyoka yo. Na nsima, okoki kobanda koloba.

Soki bato batɛmɛli yo to bakangi yo, okoyeba lisusu oyo osengeli kosala? Yesu ayebisaki bayekoli na ye boye: “Bómitungisa te na oyo etali ndenge nini to nini bokoloba; mpo oyo bosengeli koloba ekopesamela bino kaka na ngonga wana; mpo baoyo bazali koloba ezali kaka bino te, kasi ezali elimo ya Tata na bino nde ezali koloba na nzela na bino.” (Mat. 10:19, 20) Yango elingi koloba te ete okozwa likabo ya “elobeli ya bwanya” oyo baklisto ya liboso bazwaki. (1 Kol. 12:8) Kasi soki ozali ntango nyonso kolanda mateya oyo Yehova azali kopesa basaleli na ye na kati ya lisangá ya boklisto, elimo santu ekosalisa yo okanisa lisusu makambo oyo osengeli koloba na ntango yango.​—Yis. 50:4.

Na ntembe te, koloba na maloba na yo moko epesaka matomba mingi. Soki ozali komeka kosala yango mbala na mbala ntango ozali kosala masolo na yo na lisangá, ekozala mpasi te mpo opesaka biyano oyo obongisaki te liboso, mpamba te nyonso wana esɛngaka komibongisa ndenge moko. Kobanga te. Soki oyekoli koloba na maloba na yo moko, yango ekobongisa lisusu malamu mosala na yo ya kosakola. Mpe soki ozwi libaku ya kosala masukulu na lisangá, okozanga te kobenda likebi ya bato oyo bazali koyoka yo mpe kosimba mitema na bango.