Thomas Emlyn​—Na e be e le Morogaki Goba Moemedi wa Therešo?

Thomas Emlyn e be e le mang, gona ke eng seo se mo tutueleditšego go emela therešo? Re ka ithuta’ng go yena seo le rena se ka re thušago lehono?

Gore re arabe dipotšišo tšeo, re swanetše go boela morago mafelelong a lekgolo la bo-17 la nywaga le mathomong a lekgolo la bo-18 la nywaga kua Engelane le Ireland. Ka nako yeo Kereke ya Engelane e be e laola kudu. Kereke e be e lwantšhwa ke dihlopha tše fapafapanego tša Maprotestanta le batho ba bangwe.

E BE E LE MANG?

Thomas Emlyn o belegetšwe boemong bjoo ka May 27, 1663 kua Stamford, Lincolnshire, Engelane. Ge a be a na le nywaga e 19, o ile a fa thero ya gagwe ya mathomo. Ka morago, o ile a ba moruti wa kgošigatšana yeo e bego e dula London; lega go le bjalo ka morago o ile a hudugela Belfast, Ireland.

Ge a be a le moo Belfast, mafelelong o ile a etelela pele kerekeng ya tikologong yeo. Ge nako e dutše e eya, Emlyn o ile a hlankela e le moruti mafelong a mantši, go akaretša le Dublin.

KE KA BAKA LA ENG A BE A LATOFATŠWA KA GO BA MOROGAKI?

Mehleng yona yeo, Emlyn o be a ithuta Beibele ka kelohloko. Tšeo a bego a ithuta tšona di mo dirile gore a belaele thuto ya Boraro Botee, gaešita le ge mathomong a be a dumela go yona. Ge a dutše a nyakišiša Diebangeding, o ile a thoma go kgodišega gore di be di thekga kwešišo ya gagwe yeo e kaonefetšego.

Emlyn ga se a ka a utolla seo a bego a se hweditše gateetee. Lega go le bjalo, ba bangwe kerekeng ya gagwe ya Dublin ba ile ba lemoga gore ditherong tša gagwe o be a se sa kgoma thuto ya Boraro Botee. Ka ge a be a tseba gore tšeo a di hweditšego di be di ka se amogelwe gabotse ke ba bangwe, o ile a ngwala gore: “Ga ke holofele gore ge ke šetše ke boletše dipono tša ka, ke sa tlo tšwela pele ke le moruti.” Ka June 1702, badirišanigotee le yena ba ile ba mmotšiša ka go se akaretše ga gagwe thuto ya Boraro Botee ditherong tša gagwe. Emlyn o ile a ipobola ka gore o be a se sa dumela go yona gomme a ithaopela go rola modiro.

Lebakeng la matšatši a se go kae, o ile a tloga Dublin, Ireland, gomme a ya Engelane. Lega go le bjalo, ka morago ga dibeke tše lesome o ile a boela Dublin go yo lokiša ditaba tše itšego, ka morero wa go hudugela London sa ruri. Ge a le moo, a holofetše gore o tla hlatsela go nepagala ga dipono tša gagwe, o ile a gatiša puku ya An Humble Inquiry Into the Scripture-Account of Jesus Christ. Ka kgatišong ye, o ile a nea bohlatse bjo bo kwagalago bja Mangwalo bja gore Jesu e ka se be Modimo yo a Phagamego. Seo se ile sa galefiša ditho tša phuthego yeo pele e bego e le ya Emlyn kua Dublin. Go ile gwa dirwa tatofatšo ya semolao.

Ka June 14, 1703, Emlyn o ile a golegwa gomme a išwa pele ga Queen’s Bench Court (Kgoro ya Tsheko ya Baahlodi ya Kgošigadi) moo Dublin. Ka pukung ya gagwe ya True Narrative of the Proceedings, Emlyn o bolela gore o ile a latofatšwa “bakeng sa go ngwala le go gatiša puku, yeo ka go yona e bolelago gore ke rogakile le go bolela gampe, le tše dingwe. Le gona e bolela gore Jesu Kriste o be a sa lekane le Modimo e lego Tate.” Tsheko yeo e be e se na toka. Bapišopo ba šupa ba ka Kerekeng ya Ireland ba be ba dutše ditulong le baahlodi. Emlyn o be a sa dumelelwa go iphahlelela. Richard Levins, e lego ramolao yo a tumilego, o ile a botša Emlyn gore o be a tla tsongwa “bjalo ka phiri.” Mafelelong a tsheko yeo, Mokgomana Richard Pyne yoo e lego Moahlodi yo Mogolo wa Ireland o ile a botša sehlopha sa baahlodi gore ge e ba se be se ka se ahlole go ya ka moo go letetšwego ka gona, “bakgomana [ba gagwe] e lego bapišopo ba be ba le gona,” mohlomongwe a bolela gore sehlopha sa baahlodi se be se tla ahlolwa ka tsela ya maleba.

Ge Emlyn a be a bonwa molato, ramolaopharephare o ile a šišinya gore a gogele morago. Emlyn o ile a gana. O ile a lefišwa gomme a ahlolelwa ngwaga kgolegong. Ka ge a be a sa kgone go ka lefa tefišo yeo, o ile a dula kgolegong nywaga e mebedi go fihlela ge mogwera wa gagwe a kgodiša balaodi gore ba fokotše tšhelete yeo. Emlyn o ile a lokollwa ka July 21, 1705. Kgobošo yeo a ilego a lebeletšana le yona e ile ya mo tutueletša go bolela mantšu ao a tsopotšwego pejana a rego: “Ke tlaišetšwa seo ke dumelago gore ke therešo ya gagwe [Modimo] gotee le letago la gagwe.”

Emlyn o ile a hudugela London, moo mafelelong a ilego a gwerana le William Whiston, e lego seithuti se sengwe sa Beibele seo se ilego sa gobošetšwa go gatiša seo se bego se nagana gore ke therešo ya Beibele. Whiston o be a hlompha Emlyn, a mmitša “‘moipobodi yo mogolo wa mathomo’ wa ‘bokriste bja kgale.’”

KE KA BAKA LA ENG A ILE A GANA THUTO YA BORARO BOTEE?

Go etša William Whiston gotee le seithuti se sengwe seo se hlompšhago e lego Isaac Newton, Emlyn o ile a hwetša gore Beibele ga e thekge thuto ya Boraro Botee ka ge e bontšhitšwe Tumelong ya Athanasius. O hlalositše gore: “Ka morago ga go naganišiša kudu le go ithuta Mangwalo a makgethwa, . . . ke ile ka hwetša lebaka le legolo la gore . . . ke fetoše pono yeo ke bego ke na le yona pele mabapi le thuto ya Boraro Botee.” O ile a phetha ka gore “Modimo yo e lego Tatago Jesu Kriste ke yena a nnoši e lego Motho yo a Phagamego.”

Ke’ng seo se dirilego gore Emlyn a fihlelele phetho yeo? O ile a hwetša mangwalo a mantši ao a hlalosago phapano magareng ga Jesu le Tatagwe. Ye e fo ba mehlala e sego kae (Ditlhaloso tša Emlyn tša mangwalo ao ke tšeo di ngwadilwego ka mongwalo o sekamego):

• Johane 17:3: “Le ka mohla Kriste ga a bitšwe e le Modimo yoo a nnoši goba Modimo yo bjalo, gore e be Modimo a nnoši.” Ke Tate feela yo a bitšwago “Modimo a nnoši wa therešo.”

• Johane 5:30: “Morwa ga a dire thato ya gagwe, eupša o dira thato ya Tate.”

• Johane 5:26: “Bophelo bja gagwe o bo filwe ke Tate.”

• Baefeso 1:3: “Le ge Jesu Kriste a tlwaetšwe a bitšwa Morwa wa Modimo, le ka mohla ga re hwetše Tate a tlwaetšwe a bitšwa Tatago Modimo, gaešita le ge gantši a bitšwa Tatago Morena wa rena Jesu.”

Ka morago ga gore Emlyn a hlahlobe bohlatse bjo ka moka, o ile a bolela a tiišitše a re: “Ga go na le temana e tee ka Mangwalong a makgethwa yeo go yona go ka gakanywago kudu taba ya gore Tate, Morwa le Moya o Mokgethwa ke selo se tee e bile ke motho o tee.”

KE ENG SEO RE KA ITHUTAGO SONA?

Batho ba bantši lehono ba boifa go emela seo Mangwalo a se rutago. Eupša Emlyn o be a ikemišeditše go emela therešo ya Beibele. O ile a rotoša potšišo e rego, “Ge e ba motho a ka se bolele ditherešo tšeo di lego bohlokwa kudu, tšeo a di hwetšago di kwagala e bile a bona bohlatse bja tšona ka Mangwalong a makgethwa, go re’ng a swanetše go bala ka tšona le go di tsoma?” Emlyn o be a sa kwanantšhe therešo.

Mohlala o beilwego ke Emlyn le ba bangwe o ka re tutueletša go naganišiša ge e ba re ikemišeditše go emela therešo ge re lebeletšane le kganetšo. Le rena re ka ipotšiša gore, ‘Ke eng seo se lego bohlokwa kudu—na ke go hlompšha le go amogelwa ke setšhaba goba na ke go tšeela therešo ya Lentšu la Modimo godimo?’