Kia Kite ia Iehova na Roto i Tana Tuatua
Teia oki te ora mutu kore, kia kite ratou ia koe i te Atua mou ra, e ia Iesu i te Mesia, i taau i tono maira.”—IOANE 17:3.
1, 2. (a) Eaa te aite anga e “kia kite” e “e kite” tei taikuia ra i te au Tuatua Tapu? (e) Eaa nga akaraanga te akataka maira i teia aiteanga?
TE KITE i tetai no te aravei ua anga me kare kia kite ua i tetai apinga kare ia i tano ki te aiteanga o nga tuatua “kia kite” e “e kite” tei taikuia ra i te au Tuatua Tapu. I roto i te Puka Tapu te kapiti ra teia i “te rave anga kia kite na roto i tetai tupu anga i kite ei,” e kite te akakite maira i “tetai pirianga no te irinaki i rotopu i nga peretana.” (The New International Dictionary of New Testament Theology) Te kapiti ra te reira i te kiteanga ia Iehova na roto i te kite anga i tana au angaanga taka ke, mei te au tupuanga e manganui i roto i te puka a Ezekiela ra i te ngai i akautungaʼi te Atua i te aronga rave tarevake ra, ma te tuatuaanga: ‘E kite oki kotou e ko Iehova au.’—Ezekiela 38:23.
2 Ka rauka te akataka na etai akatauanga tokoiti ua nei i te au tu tuke tuke e taikuiaʼi nga tuatua “kia kite” e “e kite.” Ki te manganui tei karanga ra e kua rave angaanga ratou na roto i tona ingoa, kua karanga a Iesu e, “Kare takiri au i kite ia kotou”; te tuatua ra aia e kare takiri ana apinga i rave kapiti atu ma ratou ra. (Mataio 7:23) Te tuatua ra ia 2 Korinetia 5:21 e ko Karaiti, “tei kore i kite i te ara ra.” Kare te aite anga o te reira e kare aia i manako e e ara tetai mari ra kare aia uaorai i o atu i te rave i te reira. Mei te reira katoa oki, i ta Iesu tuatua anga: “Teia oki te ora mutu kore, kia kite ratou ia koe i te Atua mou ra, e ia Iesu i te Mesia i taau i tono maira,” e maata atu tei o maira i to te kite ua anga i tetai apinga no te Atua ra e no Karaiti oki.—Akaaite Mataio 7:21.
3. Eaa te akapapu maira e te akaari ra a Iehova i tetai akairo akatakaanga i te Atua mou ra?
3 E manganui to Iehova ra au tu meitaki te ka kitea na roto i tana Tuatua, koia te Puka Tapu. Ko tetai o teia au mea ko tona kite i te totou ma te tika tikai. E akairo teia no te Atua mou ra: “Ka akakite mai kia tatou i te au mea te ka tupu: te au mea taito ta ratou e akakite mai eaa ia, kia kimi oki tatou, e kia kitea te openga o te reira au mea; e kare ra, e akakite mai i te au mea te ka tupu a muri atu. E akakite mai i te au mea te ka tupu a muri nei, e kite ei matou e, e atua kotou.” (Isaia 41:22, 23) I roto i tana Tuatua, kua akakite maira Iehova i te au mea mua no te anga mai anga i te enua e te mea ora ki rungao. Kua tuatua mai aia i mua roa atu i te tuatau te au mea te ka tupu i muri maira e kua tupu katoa ia. E pera katoa oki i teianei te rave nei aia i te “akakite mai i te au mea te ka tupu a muri nei,” e maata atu oki i te au mea te ka tupu i teia “tuatau openga” nei.—2 Timoteo 3:1-5, 13; Genese 1:1-30; Isaia 53:1-12; Daniela 8:3-12, 20-25; Mataio 24:3-21; Apokalupo 6:1-8; 11:18.
4. I akapeea a Iehova i te taangaanga anga i tona tu meitaki o te mana, e akapeea ake aia i te taangaanga anga i te reira?
4 Ko tetai atu tu o Iehova ko tona mana ia. Te kitea puia ra te reira i te au rangi ra te ngai e angaanga kapipiti maata ra te au etu mei te au umu rai te tuku maira i te marama e te vera katoa oki. Me rave te au tangata meameaau me kare te au angera i te akaaoanga i to Iehova ra tu ngateitei, ka akono aia i tona mana te tau ra “e toā Iehova i te tamaki,” i te paruruanga i tona ingoa meitaki e tona au turanga tuatua tika oki. No te reira au atianga kare aia e tapupu i te tuku mai anga i te mana akatanea anga, mei te Vaipuke i te tuatau ia Noa ra, i te akapouanga ia Sodoma e Gomora ra, e i te akaora anga ia Iseraela na roto i te Tai Muramura ra. (Exodo 15:3-7; Genese 7:11, 12, 24; 19:24, 25) Kare e roaia, ka taangaanga te Atua i tona mana ei “akaparuparu ia Satani ki raro ake i to kotou vaevae.”—Roma 16:20.
5. Kapiti atu ki tona mana, eaa te tu meitaki tei ia Iehova katoa ra oki?
5 Noatu rai iaia teia mana kotinga koreia katoa ra, te vaira te tu akaaka. Te tuatua ra ia Salamo 18:35, 36 e: “E no toou maru i maataʼi au. Kua akaatea koe i toku takainga vaevae i raro ake iaku.” Na to te Atua ra tu akaaka i akatikaʼi aia i “te akara anga mai ki raro, ki runga i te au rangi, e ki runga i te enua. Te akateitei nei aia i te akaaka ra no raro mai i te one ra, kua akateitei i tei putaua no raro i te tiringa teita.”—Salamo 113:6, 7.
6. Eaa te tu o Iehova e akaora i te oraanga ra?
6 To Iehova aroa ua i te akonoanga i te tangata nei e akaora oraanga ia. Eaa te aroa ua tei akaariia kia Manase i te akakore anga i tana ara, noatu rai e kua rave ana aia i etai ara kikino roa! Te tuatua ra a Iehova: “E kia karanga atu au ki te tangata kino ra, E mate tika rai koe na; kia ariu maira aia i tona ra kino, e kia rave i te mea tau e te mea tika; Te au ara katoa tana i rave ra, kare ia e taiku akaouia kiaia: kua rave aia i te mea tau e te mea tika; ka ora tika rai aia.” (Ezekiela 33:14, 16; 2 Paraleipomeno 33:1-6, 10-13) Te akaata maira a Iesu ia Iehova i tana raurau anga kia akakore i te ara e 77 taime, noatu rai me e 7 taime i te ra okotai!—Salamo 103:8-14; Mataio 18:21, 22; Luka 17:4.
E Atua Manako Ngakau Ra
7. Eaa to Iehova ra tuke anga i te au atua Ereni ra, e eaa te tuatau oko maata te tuera maira kia tatou nei?
7 Te aronga apii Ereni, mei to Epikuro rai, kua irinaki i te au atua mari ra kua manako ia ratou e e mamao roa mei te enua nei e kia manako mai i te tangata me kare kia akatukeia e tona manako ngakau. E tuke maata to te pirianga i rotopu ia Iehova e tona Au Kite tiratiratu ra! “Te tau rā Iehova i tona tangata.” (Salamo 149:4) Kua akariro te au tangata rave kino i mua ake i te Vaipuke ra kia manako ngakau mii aia e kia “ongoongo rava akera tona ngakau.” No te tiratiratu kore o Iseraela kia Iehova ra kua akatupu i te mamae ngakau e te ongoongo kiaia. Ka rauka i te akarongo kore o te au Kerititiano te akamii i te vaerua o Iehova ra; inara na to ratou tiratiratu ka rauka ia ratou te akatupu i te rekareka nona. Mei teaa ra te umereanga kia manakoia e ka rauka i te tangata meangiti ua nei i te akariro i Tei Anga i te ao katoa e pini ua ake kia mamae tona ngakau, e kia rekareka oki! I te manako anga i tana au mea ravarai i akono ana no tatou, e meitaki tikai e tei ia tatou te tuatau oko maata no te oronga akamarekaanga nona ra!—Genese 6:6; Salamo 78:40, 41; Maseli 27:11; Isaia 63:10; Ephesia 4:30.
8. Akapeea ta Aberahama rave anga i tona tu mataku kore i te tuatua anga ma Iehova ra?
8 Te akaari maira te Tuatua a te Atua e te akatika ra te aroa o Iehova ia tatou kia tuatua ma te “mataku kore.” (1 Ioane 4:17) E tamanako ana i to Aberahama tuatau ra i to Iehova aere atu anga e akapou ia Sodoma. Kua tuatua atura Aberahama kia Iehova: “E akapou katoa aina koe i te tangata tuatua-tika, e te akono kore i te Atua? Peneiake e rima ngauru ua tangata tuatuatika tei taua oire ra; e akapou rai koe, kare koe e akakore i te ara a to taua ngai ra, i taua au tangata tuatua-tika e rima ngauru i roto ra? . . . Auraka rava ia. Kare ainei e mea tika ta te Akava i to te ao katoa nei e rave?” Eaa teia au tuatua no te tuatua atu ki te Atua ra! Inara kua akatika a Iehova kia akaora ia Sodoma me e 50 au tangata tuatua tika i reira. Kua manono ua atura Aberahama e tae roa kia akatopaia mai te numero mei te 50 ki te 20. Kua manako aia e penei te maata roa ra tana manono anga. Kua tuatua aia: “Auraka taku Atu kia riri mai, okotai ua atu aku tuatua toe; peneiake okotai ua ngauru te kitea atu i reira.” Kua akatika akaou katoa maira Iehova: “Kare ïa au e ta i taua okotai ngauru ra.”—Genese 18:23-33.
9. Eaa ra a Iehova i tuku ei ia Aberahama kia tuatua mei tana i rave ra, e eaa ta tatou ka rauka kia kite mei te reira maira?
9 Eaa ra a Iehova i akatikai ia Aberahama kia mataku kore i te tuatua e raukai i te tuatua na teia mataara? Ko tetai tumu, kua kite a Iehova i to Aberahama ra manako ngakau taitaia. Kua kite aia e te noo ra a Lota akatamaiti ra na Aberahama, i Sodoma, e te manako maata ra a Aberahama i tona ora. Pera katoa oki, e oa a Aberahama no te Atua. (Iakobo 2:23) Me tuatua mai tetai kia tatou na te reo teimaa mai, te tauta ra ainei tatou kia kite i te tumu manako o tana au tuatua e ka tamataʼi i te akamaru mai, e kia maata atu oki me e oa aia tei raro ake i te taomianga te manako ngakau no tetai tu? Kare aina i te mea akapumaana i te kite e ka marama ua a Iehova i ta tatou rave anga i te tu mataku kore te tuatua, mei tana i akono ma Aberahama rai?
10. Akapeea ta te mataku kore i te tuatua tauturu anga ia tatou i te pure?
10 E maata atu oki me ka kimi tatou iaia ei “tei akarongo i te pure” ka umuumu rai tatou i teia tu mataku kore i te tuatua kia riringi atu i to tatou meta kiaia, ia tatou e maata ra te taitaia e te manamanata ra te manako. (Salamo 51:17; 65:2, 3) Noatu rai i taua au taime e kore ra e kitea eaa te ka tuatuaia e tatou, “na te vaerua uaorai e pati i ta tatou ma te ngunguru e kore e tika kia tuatua ra,” e te akaronga maira Iehova. Ka kite aia i to tatou au manako: “Kua kite koe i toku nei manako i te atea ke. Kare rava oki e tuatua o roto i toku vaa, i toe i te kitea puia e koe, e Iehova.” Noatu rai, ka tau tatou kia pati, kia kimi, e kia topapa.—Roma 8:26; Salamo 139:2, 4; Mataio 7:7, 8.
11. Akapeea te akaari mai anga e te manako akono maira Iehova ia tatou nei?
11 Te manako maira Iehova. Ka oronga mai aia na te oraanga tana i anga ra. “Te akara nei te mata o te au mea katoa nei ia koe, e te oronga maira koe i te kai na ratou i te tuatau tikai. Te oora nei koe i to rima, e te akamerengo nei i te kaki o te au mea ora katoa nei.” (Salamo 145:15, 16) Kua patiia mai tatou kia akara e akapeea tana angai anga i te au manu i roto i te au ngangaere ra. E akara i te au riri o te kainga ra, e manea tikai tana akakakau anga ia ratou. Kua tuatua katoa maira Iesu e ka akono te Atua ia tatou kia pera e kia maata atu oki i tana i rave no ratou ra. E no reira eaa oki tatou ka manako apiapi ei? (Deuteronomi 32:10; Mataio 6:26-32; 10:29-31) Te pati maira 1 Petero 5:7 ia tatou kia “uri i to kotou tumatetenga katoa ki runga iaia; koia oki te tiaki mai ia kotou.”
“Ko te Tutu Tikai Nona Uaorai”
12, 13. Kapiti atu ki te kite anga ia Iehova na roto i tana au mea i anga maira e tana au angaanga tei tataia i roto i te Puka Tapu ra, akapeea atu e raukai ia tatou te kite e te akarongo atu iaia ra?
12 Ka kite ra tatou i te Atua ia Iehova na roto i tana au mea i anga ra; ka kite tatou iaia na te tatauanga i tana au angaanga i roto i te Puka Tapu; ka kite katoa oki tatou iaia na te au tuatua e te au angaanga tei tataia no Iesu Karaiti. Na Iesu uaorai i tuatua mai, ia Ioane 12:45: “Ko tei akara mai iaku ra, kua akara aia i tei tono mai iaku nei ra.” Pera katoa, ia Ioane 14:9: “Ko te akara mai iaku nei, kua akara ïa i te Metua.” Te tuatua maira Kolosa 1:15 e: “Ko te tu tikai [a Iesu] o te Atua akara koreia.” Te akakite maira Ebera 1:3 e: “Ko te kaka oki [a Iesu] o [to te Atua] tapunui, e ko te tutu tikai nona uaorai.”
13 Kare a Iehova i tono mai i tana Tamaiti ei oronga anake mai i te oko mari katoa ra kia akanoo i te akaraanga kia aruia atu, te tuatua e te angaanga katoa oki. Kua tuatua a Iesu i ta te Atua ra au tuatua. Kua karanga aia ia Ioane 12:50: “E teianei ko taku e tuatua nei, ko ta te Metua ïa i akaue mai iaku, ko taku e tuatua nei.” Kare aia i rave i tana uaorai apinga i manako ra, mari ra kua rave aia i te au mea ta te Atua i akaue atura iaia kia rave. Ia Ioane 5:30 kua na ko maira aia: “Kare ua e mea e tika iaku anake ra kia rave.”—Ioane 6:38.
14. (a) Na te kite anga i teaa i akakeu ia Iesu ra kia aroa i tetai papaki ra? (e) Eaa i akariro ei te tu o ta Iesu tuatua ra kia akaputu atu te au tangata kia akarongo atu iaia ra?
14 Kua akara a Iesu i te au tangata e repera, e pirikoki, e taringa turi, e matapo, e te aronga maki temoni e te aronga aue i to ratou tei mate ra. Kua akakeuia aia e te tangi, e kua rapakau ia ratou i tei maki e kua akatu i tei mate ra. Kua kite aia i te urupu tangata tei ooreia ra e tei takinga kinoia ra i te pae vaerua, e kua akamata aia i te apii atu ia ratou i te au mea e manganui. Kare aia i apii anake ia ratou i te au tuatua tika ra mari katoa ra te au tuatua tau mei tona ngakau mai tei aere tika atura ki roto i te au ngakau o etai ke ra, tei akavaitata maira ia ratou kiaia, tei taki vave maira ia ratou ki te iero kia akarongo atu kiaia ra, na te reira i akariro ia ratou kia aru tamou atu e te akarongo anga iaia, kia akarongo rongo atu iaia ma te mareka anga. Kua akaputu katoa maira ratou kia akarongo atu kiaia, te akakiteanga e ‘kare rava e tangata e tau te tuatua i ta teia tangata nei.’ Kua va ua ratou i te tu o tana apiianga. (Ioane 7:46; Mataio 7:28, 29; Mareko 11:18; 12:37; Luka 4:22; 19:48; 21:38) E i te kimi anga tona au enemi kia mou aia i ta ratou au uianga, kua akaariu takiri ke aia i te turanga ki runga ia ratou, e kua akamuteki ia ratou ra.—Mataio 22:41-46; Mareko 12:34; Luka 20:40.
15. Eaa tikai te tumu tuatua maata o ta Iesu tutu aere anga, e eaa te maata tana kapiti anga ia etai ke ra i te akatotoa anga i te reira?
15 Kua akakite aia e “[kua] vaitata mai nei oki te basileia o te ao” e kua raurau atura i te aronga akarongo ia ‘na mua te kimi i te basileia.’ Kua tono aia i etai atu kia aere e tutu aere e “[kua] vaitata mai nei te basileia o te ao,” e kia “akariro i to te pa enua katoa ei pipi,” kia riro ei au kite no Karaiti “e tae ua atu ki te openga o te enua nei.” I teia tuatau e vaitata i te a e te apa mirioni Au Kite o Iehova te aaere ra na tona au tapuae, i te raveanga i taua au mea ra.—Mataio 4:17; 6:33; 10:7; 28:19; Angaanga 1:8.
16. I akapeea te timata anga pakari i to Iehova ra tu aroa, inara eaa ta te reira i akaoti no te tangata nei?
16 “Ko te Atua oki te Aroa,” te akakiteia maira kia tatou ia 1 Ioane 4:8. Kua tukunaia teia tu meitaki maata nona ra ki roto i te timata anga mamae rava te ka rauka kia manakoia i tona tono anga mai i tana Tamaiti anau tai ki te enua nei kia mate. Te mamae anga tei rokoia ki teia Tamaiti akaperepere e te au pati anga tana i tuatua ki tona Metua i te rangi ra kua maata rava te tutaki anga a Iehova i reira i te mamae ngakau kiaia ra, noatu rai e kua akapapu a Iesu i te akaaoanga a Satani e e pikikaa e kare e rauka ia Iehova etai au tangata i runga i te enua nei te ka mou ngaueue kore Kiaia to ratou tiratiratu i raro ake i te timata anga kino roa. Ka tau katoa tatou kia ariki i te meitaki maata o ta Iesu atinga, no te mea kua tono mai te Atua iaia ki konei kia mate no tatou. (Ioane 3:16) Kare teia i te mate ngoie ua e te viviki oki. Kia ariki ei tatou i te maata te tutaki a te Atua e Iesu e kia kite tatou i te maata o ta raua atinga no tatou nei, e akara matatio tatou i te tataanga i te Puka Tapu no te au raveanga.
17-19. I akapeea ta Iesu akataka anga i te tupuanga kino roa tei vai maira nona?
17 Mei te a taime i akataka atu ei a Iesu ki tana au apotetoro e eaa te ka tupu a muri akera. E tokoiti ua nga ra i mua ake i te tupu anga te reira, kua karanga aia e: “I na, te aere nei tatou ki Ierusalema; e e tukuia te Tamaiti a te tangata nei ki te kau taunga nunui ra, e te au tata tuatua; e e akaapa mai ratou iaia kia mate, e tukuia atu oki ki te etene ra: E e taitoito mai ratou iaia, e e pāpā mai, e tutua mai oki i te uavare, e tamate rava mai oki.”—Mareko 10:33, 34.
18 Kua manako ngakau tikai a Iesu i te taomianga tei vai maira ki mua iaia, i te kiteanga i te au tu kino o te papa anga a to Roma ra. Te au pakiri manu tei raveia ra ei papaanga e au potopotonga auri e te ivi mamoe tei tauruia ki roto ia ratou; e no reira i te raveanga i te papaanga, kua motumotu mai te mokotua e nga vaevae kua aeae veruveruia te kiko e toto ra. I etai marama i mua akera, kua akakite maira Iesu i tona manako taitaia tei akatupuia ra e te tupuanga kino roa tei vai maira nona, i te na ko anga ia tatou e tatau ra ia Luka 12:50: “E bapetizoanga ra toku e bapetizoiaʼi au nei, e kare ra toku mamae kia oti!”
19 Kua tupu maira te taomianga kia maata i te vaitata anga mai te tuatau ra. Kua tuatua atu aia i te reira ki tona Metua i te rangi ra: “Kua taitaia rava toku [meta, NW] i teianei; e ka akapeea ra au? E taku Metua, ka akaora mai koe iaku i teianei ora; i aere mai ei ra au no teianei rai ora.” (Ioane 12:27) Mei teaa ra te tu mamae tei tupu kia Iehova ra na teianei patianga mei ko mai i tana Tamaiti anau tai ra! I Getesemane, i nga ora poto ua i mua ake i tona matenga, kua taitaia kino roa a Iesu e kua tuatua atura kia Petero, kia Iakobo, e kia Ioane: “Kua pini rava toku [meta, NW] i te mamae mate maata.” I etai miniti i muri akera kua rave atu aia i tana pure openga no runga i taua tumu ra kia Iehova: “E toku Metua, kia tika ia koe ra, e apai ke atu koe i teianei kapu: kia tupu ra toou anoano, auraka toku. E no te mea te maata ua ra tona mamae aue, viviki rava atura tana pure: e mei te toto kurukuruatu ra tona ou i te topa anga ki raro i te one.” (Mataio 26:38; Luka 22:42, 44) Penei ko ta te aronga rapakau teia e matau ra e e hematidrosis. E taki tai ua ake te reira, inara ka rauka ra kia tupu i te tu teitei roa tetai manakoanga ngakau ra.
20. Na teaa i tauturu kia autu a Iesu i te tupuanga kino kiaia ra?
20 No runga i teia tuatau i Getesemane ra, te tuatuaia maira ia Ebera 5:7: “Kua tuku oki te Mesia i te pure, i tona ora anga, i te patianga atu kiaia, ma te aue maata e te roi-mata i Tei tika kia akaora iaia mei te mate maira, e i akarongoia aia i tana i mataku ra.” I te mea kare aia i akaoraia i te mate e “Tei tika kia akaora iaia mei te mate maira,” na roto i teea tu i akarongoia mai ei aia ra? Te pau maira Luka 22:43 e: “Kua mama maira tetai angela no te rangi mai kiaia, kua akamaroiroi maira iaia.” E kua pauia taua pure ra i te mea kua akamaroiroi maira te angera ia Iesu, ta te Atua i tona maira, kia rauka iaia te akamaroiroi anga i raro ake i te reira apainga teiaa.
21. (a) Eaa te akaari maira e i autu tikai a Iesu i te na roto mai anga i taua tupuanga kino ra? (e) Me tupu mai kia maata to tatou timata angaia, akapeea ta tatou tuatua anga te ka anoano tatou kia tuatua?
21 Kua kitea teia i te apinga i tupu maira. I te oti anga tana kukumi anga i roto iaia ra, kua tu akera Iesu ki runga, kua oki atura kia Petero, e Iakobo, e Ioane ra, e kua tuatua atu: “Ka tu, e taki aere tatou.” (Mareko 14:42) Ko te tika anga te tuatua ra aia e, ‘E tuku iaku kia aere kia pikikaaia au ma te ongi anga, kia tapekaia au e te urupu tangata ra, kia timata tau koreia i te ture, kia akaapa tarevakeia. Tukuia au kia aviriia, kia tutuaia mai, kia pāpāia, e kia patitiia ki tetai rakau tamamae anga.’ No te ono ora aia i te mou anga ki runga i taua rakau ra, i roto i te mamae anga kino rava, kua akakoromaki e tae roa ki te openga ra. Iaia e mate atura, kua kapiki maata aia ma te autuanga: “Kua oti”! (Ioane 19:30) Kua vai tamou tona ngaueue kore anga e kua akapapu i tona tu tiratiratu i te mouanga i to Iehova ra tu ngateitei rava. Pouroa te au mea ravarai ta Iehova i tono maira iaia ki te enua kia rave kua oti katoa iaia. Me ka mate tatou me kare me ka rokoia mai ia Aramakito, ka rauka ainei ia tatou te tuatua no runga i ta tatou tuku anga angaanga kia Iehova e: “Kua oti”?
22. Eaa te akaari maira i te maata o te totoa anga o te kite ia Iehova ra?
22 I te au tu katoa, ka papu ia tatou e te tuatau tau a Iehova te aere viviki mai nei, “ka ki te enua [katoa] i te kite ia Iehova, mei te vairanga tai e ki i te tai ra.”—Isaia 11:9.
Te Maara Ainei ia Koe?
◻ Eaa tikai te aite anga e kia kite e kia rauka e kite?
◻ I akapeea te akaari mai anga kia tatou i to Iehova aroa e tana akakoreanga ara i roto i tana Tuatua?
◻ I akapeea ta Aberahama rave anga i te tuatua anga mataku kore ma Iehova ra?
◻ Eaa ka raukai ia tatou i te akara ia Iesu e ka kite ei i to Iehova ra au tu, i roto iaia ra?