Te Teina e te Tuakana Tei Akatupu i te Au Tu Tuke

KO TE au ikianga tei akonoia e nga metua i te openga ra te akamana ra i ta ratou tamariki. Te tika ra te reira i teia tuatau mei tei tupu i te kainga i Edene ra. Kua akatupu te aerenga meameaau o Adamu raua ko Eva i te akakino anga oonu ki runga i te au tangata ravarai. (Genese 2:​15, 16; 3:​1-6; Roma 5:12) Inara, tei ia tatou tataki tai te tuatau no te patu i tetai pirianga meitaki ma Tei Anga ia tatou me iki tatou kia pera. Te akatutuia mai nei teia e te tataanga o Kaina raua ko Abela, te teina e te tuakana i roto i te tuatua enua o te tangata ra.

Kare e rekoti Tuatua Tapu e kua tuatua atu te Atua kia Adamu raua ko Eva i muri mai i to raua tuaru angaia mai mei ia Edene ra. Noatu rai, kare a Iehova i uuna ana iaia uaorai mei ta raua nga tamariki. Mei to raua nga metua, kare e ekoko anga e kua apii mai a Kaina raua ko Abela no runga i tei tupu. Ka kite atu raua ‘i te au Kerubi, ma te koke mura i te koraparapa ua anga, ei tiaki i te ara i te rakau o te ora ra.’ (Genese 3:24) Kua kite katoa teia nga tangata i te tika tikai o te akakite anga a te Atua e ka riro te tae anga ou e te mamae e ko te au mea tika tikai o te oraanga.​—Genese 3:​16, 19.

Penei kua kite ke ana a Kaina raua ko Abela i te au tuatua a Iehova ki te ovi: “Ka tuku oki au i te ke ia korua ko te vaine, e to uanga e tona uanga; nana e akaparuparu i to mimiti, e naau e akaparuparu i tona pooavae.” (Genese 3:15) Ko ta Kaina raua ko Abela i kite no runga ia Iehova ka akariro ia raua kia akatupu i tetai pirianga arikiia ma ia.

Te akaataanga no runga i ta Iehova totou e tona au tu ei Akapuapinga aroa ua penei kua akatupu i roto ia Kaina raua ko Abela i te anoano kia rauka te tu mareka tu-Atua. Inara mei teaa te maata i to raua tatanu anga i taua anoano? Ka ariu ainei raua ki to raua tu anoano i roto roa kia akamori i te Atua e kia akatupu i to raua turanga pae vaerua e tae ua atu ki te akono anga i te akarongo i roto iaia?​—Mataio 5:3.

Kua Apai Mai te Teina e te Tuakana i te Au Atinga

Kare i roa ana, kua apai mai a Kaina raua ko Abela i te au atinga ki te Atua. Kua oronga atu a Kaina i te au kai o te enua, e kua oronga atu a Abela i te mea mua o tana anana. (Genese 4:​3, 4) Penei paa e 100 mataiti o teia nga tangata, no te mea e 130 o Adamu mataiti i te anau anga mai aia i tana tamaiti ko Seta.​—Genese 4:25; 5:3.

Te akakite maira ta raua au atinga e kua kite oki a Kaina raua ko Abela i to raua turanga ara ua e te anoano ra i te tu mareka anga o te Atua. Penei kua manako ana raua no runga i ta Iehova taputou no te ovi e te Uanga a te vaine ra. Mei teaa te maata o te taime e te tauta anga tei akapouia e Kaina raua ko Abela no te akatupuanga i tetai pirianga arikiia ma Iehova kare i taikuia mai. Inara te akakite maira ta te Atua ariu anga ki ta raua au atinga i te kite oonu i roto tikai ia raua tataki tai.

Kua taiku etai au tangata kite e kua manako a Eva ia Kaina e ko te “uanga” te ka takore i te ovi, i te anau angaia a Kaina kua tuatua aia: “E tangata taku i rauka io nei ia Iehova.” (Genese 4:1) Me kua akono a Kaina i teia irinaki anga, kua tarevake tikai aia. I tetai tua, kua taokotai atu te akarongo ki ta Abela atinga. No reira, “no te akarongo i meitaki ravaʼi ta Abela atinga i apai i te Atua i ta Kaina.”​—Ebera 11:4.

Kare te kite pae vaerua o Abela e te ngere anga o te reira ia Kaina i te tuke anga anake i rotopu i te teina e te tuakana. Te vai katoa ra te tuke anga o te tu. No reira, “kite mairā Iehova ia Abela e tana atinga: Karekā Kaina e tana atinga, kare ïa aia i kite mai.” Papu tikai e kua manako puapinga kore ua a Kaina no tana apainga e kua rave ua i te orongaanga i te reira. Inara kare te Atua i ariki mareka ua i te tu akamori ua. Kua akatupu a Kaina i te ngakau kino, e kua kite oki a Iehova e e au akakoroanga tarevake tona. Ta Kaina ariu anga i te kopae angaia tana atinga kua akaata tikai i te tika anga o tona tu. Kare i kimikimi ravenga no te akatikatika i te au mea, kua “riri rava akerā Kaina, e akatumatuma atura tona mata.” (Genese 4:5) Kua akono tona tu pikikaa i te au manako kino e te au akakoroanga.

Akamatakiteanga e te Ariu Anga

Te kiteanga i to Kaina tu, kua ako atu te Atua iaia, i te na ko anga: “Eaa koe i riri ei? e eaa oki i akatumatumaʼi toou mata na? Kia rave koe i te meitaki ra, kare ainei koe e kiteia mai? e kare i meitaki ra, kare ainei te vai ra te tarangaara i te ngutupa na? E kauraro ra aia ia koe, e ei runga ake koe iaia.”​—Genese 4:​6, 7.

Te vaira te apiianga i roto i teia no tatou. I te tika anga, te vaira te au tuatau no te ara kia akakino ia tatou. Inara, kua oronga mai te Atua i te anoano rangatira kia tatou, e ka rauka ia tatou i te rave i te tika. Kua pati atu a Iehova ia Kaina kia ‘rave i te meitaki ra,’ inara kare Aia i maro ana iaia kia taui. Kua iki a Kaina i tona uaorai aerenga.

Te akakite maira te tataanga akauruia: “Kua tuatua mairā Kaina ki tona teina kia Abela: e tae atura raua ki roto i te kainga ra, tei runga mairā Kaina i tona teina ia Abela, e kua tamate takiri iora iaia.” (Genese 4:8) No reira kua riro mai a Kaina ei tangata ta manako kore ua. Kare aia i akaari ana i te tu tataraara i te ui anga a Iehova: “Teiea to teina ko Abela?” Mari ra, na roto i te tu manako kore e te tau kore, kua pau atu a Kaina: “Kare au i kite: ko au ainei te tiaki i toku teina?” (Genese 4:9) Kua akamaeu mai taua tu pikikaa e te patoi anga i te apainga i to Kaina tu manako kore.

Kua taumaa atu a Iehova ia Kaina e kua tuaru atu iaia mei te au ngai i Edene ra. Ko te taumaa tei akakiteia no te one i te akaraanga ka kino roa atu i roto i to Kaina turanga, e kare te one e akatupu i te au mea tana i tatanu i roto i te reira. Kia riro aia ei tangata ori aere ua e ei koka aere ua i te enua. Te koumuumu anga a Kaina no runga i te teiaa tikai o tana utunga te akakite maira i te tu taitaia e kua tukunaia te tutaki anga no te tamate anga i tona teina ki runga iaia, inara kare rava aia i tataraara ana. Kua akanoo a Iehova i tetai “akairo” no Kaina​—penei e akauenga pakari e tei kiteia e tetai e kua akakoroia kia kore aia e tamateia ei tutaki anga.​—Genese 4:​10-15.

I reira a Kaina kua ‘aere ke atura mei mua mai i te aroaro o Iehova ra, e noo atura i te enua ra ko Noda, i te pae i te itinga o te rā i Edene ra.’ (Genese 4:16) Te apai anga i tetai o tona tuaine me kore e niti ei vaine, kua patu atu aia i tetai oire tana i tapa i muri ake ia Enoka, tana tama mua. Kua kino maata ta Kaina uanga ko Lameka mei tona tupuna rai i mua ana. Inara kua takoreia to Kaina uanga i te Vaipuke i te tuatau o Noa.​—Genese 4:​17-24.

Au Apiianga no Tatou

Ka rauka ia tatou i te apii mai mei te tataanga o Kaina raua ko Abela. Kua raurau te apotetoro ko Ioane i te au Kerititiano kia aroa i tetai e tetai, “auraka mei ia Kaina, no taua vaerua kino ra aia, e tamate rava atura i tona teina.” I to Kaina e “tuatua kikino tana uaorai, e e tuatua-tika ta tona teina.” Kua akakite katoa a Ioane: “Ko tei makitakita i tona taeake, e ta tangata ïa: kua kite oki kotou e, kare o te ta tangata ra e ora mutu kore e vai i roto iaia.” Ae, te akamana ra ta tatou akono anga i to tatou au taeake Kerititiano i to tatou pirianga ma te Atua e to tatou au manakonakoanga a te tuatau ki mua. Kare e rauka ia tatou kia makitakita i to tatou taeake irinaki i taua taime rai te rekareka ra i to te Atua tu mareka anga.​—1 Ioane 3:​11-15; 4:20.

Penei kua aiteite rai to Kaina raua ko Abela tupuanga mai, inara kua ngere a Kaina i te akarongo i roto i te Atua. Ko te tika, kua akaari aia i te tu o te Tiaporo, te ‘ta tangata [mua] e e metua oki no te pikikaa.’ (Ioane 8:44) Te akaari maira ta Kaina aerenga e e iki anga pouroa ta tatou, e ko te aronga te iki ra i te ara te akatakake ra ia ratou uaorai mei te Atua, e ka rave a Iehova i tana akautunga anga ki runga i te aronga tataraara kore.

I tetai tua, kua akono a Abela i te akarongo i roto ia Iehova. Ae, “no te akarongo i meitaki ravaʼi ta Abela atinga i apai i te Atua i ta Kaina, i tuatuaia mai ei aia e e tangata tuatua-tika aia, ko te Atua i akatika mai i taua apinga oronga nana ra.” Noatu kare te au Tuatua Tapu i taiku mai e kua tuatua ana a Abela, na roto i tana akaraanga meitaki, te “tuatua ua mai” nei aia.​—Ebera 11:4.

Ko Abela oki te mua o te aronga tiratiratu. Tona toto, tei ‘kapiki maira kia Iehova mei te one maira,’ kare i akangaropoinaia. (Genese 4:10; Luka 11:​48-51) Me akono tatou i te akarongo mei ia Abela rai, ka rekareka katoa tatou i tetai pirianga akaperepere e te mutu kore ma Iehova.

[Pia i te kapi 22]

TE TANGATA TANUTANU E TE TIAKI

Te tatanuanga i te enua e te akonoanga i te au animara ko tetai ia o te au apainga tei orongaia e te Atua kia Adamu. (Genese 1:28; 2:15; 3:23) Kua rave atu tana tamaiti ko Kaina i te angaanga tanutanu, e kua riro mai a Abela ei tiaki. (Genese 4:2) Inara, i te mea kua o atu ki roto i te kai anake ua a te tangata te au ua rakau e te raurau e tae atu i muri mai i te Vaipuke, eaa ra ka akonokono ei i te au mamoe?​—Genese 1:29; 9:​3, 4.

E tupu ei, te umuumu ra te mamoe i te akonokono anga a te tangata. Te akapapu maira ta Abela angaanga e kua akonokono mai te au tangata i teia au animara mei te akamata anga o te tuatua enua o te tangata. Kare te au Tuatua Tapu i akakite mai me kua taangaanga te au tangata i mua ana i te u o te au animara ei au kai, tera ra te aronga kare e kai kiko te taangaanga ra i te uruuru o te mamoe. E i te mate anga te mamoe, ka riro mai to ratou pakiri ei mea puapinga. Ei akatauanga, kia akakakau ia Adamu raua ko Eva, kua oronga atu a Iehova i te “kakau kiri.”​—Genese 3:21.

Noatu eaa te turanga, kua akara anga tau ua kia manako e i te akamata anga kua taokotai atu a Kaina raua ko Abela ma tetai e tetai. Kua maani mai raua i tetai apinga tei anoanoia e tetai i roto i te pamiri e raukai kia akakakauia e kia angai meitakiia.

[Tutu i te kapi 23]

I ta Kaina e “tuatua kikino tana uaorai, e e tuatua-tika ta tona teina”