Chapitre Bale Use na Ota

Mbeni “Fini Iri”

Esaïe 62:1-12

1. Dengo bê wa a sû pekoni na yâ Esaïe chapitre 62?

DENGO bê, lungulango vundu, beku ti kiri ti leke ye, a yeke aye so aJuif so anze awe na Babylone ahunda ti wara. Angu mingi ahon awe ngbele ye so a futi Jérusalem na temple ti lo. Yongoro na Babylone ndulu na akilomètre 800, Juda aduti yangbato, na a ba so Jéhovah aglisa aJuif awe. Ye wa alingbi ti sala si dutingo ti ala aga nzoni ahon? A yeke azendo ti Jéhovah so fade lo yeke kiri na ala na kodoro nga lo sala si ala kiri na vorongo so ayeke na sioni oko pepe. Na pekoni fade atene tongana “azia lo awe” na “yangbato” ayeke zia place na a-iri so afa so Nzapa ayeda na ala. (Esaïe 62:4; Zacharie 2:12) Chapitre 62 ti Esaïe asi singo na azendo so. Ye oko, legeoko tongana ambeni prophétie nde ti kiringo ye na place ni, chapitre so andu atene so ague yongoro mingi ahon zingo aJuif na gbe ti ngba na Babylone. Na yâ kota mbage ti gango tâ tene ni, Esaïe chapitre 62 adë bê ti e so salut ti mara ti Jéhovah ti yingo, “Israël ti Nzapa,” ayeke tâ ye.​—aGalate 6:16.

Jéhovah Aduti Kpö Pepe

2. Na lege wa Jéhovah akiri afa nzobe na mbage ti Sion?

² A kinda Babylone na ngu 539 K.N.E. Na pekoni, Gbia Cyrus ti Perse asigigi na mbeni kota mbela so amu lege na aJuif so akpe mbito ti Nzapa ti kiri na Jérusalem na ti kiri na vorongo ti Jéhovah. (Esdras 1:2-4) Na ngu 537 K.N.E., akozo Juif ni akiri na kodoro ti ala. Jéhovah akiri afa nzobe na mbage ti Jérusalem, tongana ti so a sigigi na yâ salango tene na wâ ti prophétie ti lo: “Fade Mbi kaï pepe tene ti Sion, na Mbi duti kpö pepe tene ti Jérusalem, juska mbilimbili ti lo asigigi tongana ye so asu, na salut ti lo asigigi tongana lampe so aza.”​—Esaïe 62:1.

3. (a) Ngbanga ti nyen na nda ni Jéhovah ake Sion ti sese, na a zia zo wa na place ni? (b) Mbeni kiringo wa na peko aba gigi, lawa, nga e yeke na yâ ngoi wa?

³ Na ngu 537 K.N.E., Jéhovah asala ye alingbi na zendo ti lo ti kiri ti leke Sion, wala Jérusalem. Awakodoro ti lo awara salut so alondo na Jéhovah, na mbilimbili ti ala aza ngangu. Ye oko, na pekoni ala gue yongoro na vorongo so ayeke na sioni oko pepe. Na nda ni, ala ke Jésus tongana Messie, na Jéhovah azia lege ti ala tongana mara so lo soro. (Matthieu 21:43; 23:38; Jean 1:9-13) Jéhovah asala si a dü mbeni fini mara, “Israël ti Nzapa.” Fini mara so aga azo ti lo so lo zia ala nde, nga na kozo siècle, azo ti yâ ni afa na wâ nzo tene na ndo sese kue so a hinga ni na ngoi ni kâ. (aGalate 6:16; aColossien 1:23) Vundu ni ayeke so, na peko ti kuâ ti abazengele, tâ vorongo akiri na peko. Ye ti pekoni ayeke so mbeni Lege ti vorongo ti aChrétien so ake tene ti mabe amaï, tongana ti so a wara ni laso na yâ Chrétienté. (Matthieu 13:24-30, 36-43; Kusala 20:29, 30) Teti asiècle mingi, a zi lege na Chrétienté ti ga na kota zonga na ndo iri ti Jéhovah. Ye oko, na nda ni, na ngu 1914, “ngu ti grâce” ti Jéhovah ato nda ni, legeoko na kota gango tâ tene ti mbage ti prophétie ti Isaïe so.​—Esaïe 61:2.

4, 5. (a) Sion na amolenge ti lo aduti fä ti azo wa laso? (b) Na lege wa Jéhovah amu Sion ti sala si ‘salut ti Sion asigigi tongana lampe so aza’?

⁴ Laso, zendo ti Jéhovah ti kiri ti leke Sion aga tâ tene na ndo bungbi ti lo ti yayu, “Jérusalem ti nduzu,” tongana ti so amolenge ti lo, aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, aduti fä ni na ndo sese. (aGalate 4:26) Bungbi ti Jéhovah ti yayu asala kusala tongana wamungo maboko so ayeke bata ndo, ayeke na ndoye, nga asala kua na wâ. So mbeni ngoi ti dongo bê si ayeke la ni na ngu 1914 tongana lo dü Royaume ti Messie ni! (Apocalypse 12:1-5) A londo mbilimbili na ngu 1919, amolenge ti lo na ndo sese asala tene na amara na ndo mbilimbili na salut ti lo. Tongana ti so Isaïe afa kozoni awe, amolenge so aza lumière na yâ bingo tongana mbeni lampe, na ziango si lumière ti ala aza.​—Matthieu 5:15, 16; aPhilippien 2:15.

⁵ Jéhovah abi bê mingi na awavorongo lo na fade lo hu tele pepe, wala lo duti kpö pepe, juska lo sala si azendo kue so lo mu na Sion nga na amolenge ti lo aga tâ tene. Tanga ti ala so a sa yingo na ndo ti ala legeoko na afon ala “ambeni ngasangbaga” nga ake ti duti kpö. (Jean 10:16) A yeke mä biani go ti ala tongana ala gboto lê ti azo na ndo oko lege ti salut.​—aRomain 10:10.

Mbeni “Fini Iri” so Jéhovah Amu

6. Jéhovah aleke ti sala nyen teti Sion?

⁶ Jéhovah aleke ti sala nyen teti Sion, “wali” ti lo ti yayu, so Jérusalem ti giriri aduti fä ni? Lo tene: “Fade amara aba mbilimbili ti mo, na agbia kue aba gloire ti mo; na fade a mu fini iri na mo, fade a yeke yanga ti L’Eternel si a di iri ni.” (Esaïe 62:2) Tongana azo ti Israël asala ye na lege ti mbilimbili, amara alingbi ti ba ni na nzoni lê. A ga même na agbia ti yeda na ngangu so Jéhovah ayeke sala kusala na Jérusalem, nga ti ba so ngangu ti komande kue so ala yeke na ni ayeke ye oko pepe tongana a haka ni na Royaume ti Jéhovah.​—Esaïe 49:23.

7. Fini iri ti Sion aye ti tene nyen?

⁷ Fadeso Jéhovah ayeda na gbiango ti dutingo ti Sion na mungo na lo mbeni fini iri. Fini iri so aye ti tene nzoni dutingo nga na gonda, so amolenge ti Sion na sese ayeke na ni a to nda ni na ngu 537 K.N.E.a A fa so Jéhovah ayeda na Sion tongana ye ti lo mveni. Laso, Israël ti Nzapa ayeke na ngia ti duti ye so Jéhovah awara ngia dä na lege so, na ambeni ngasangbaga nga ayeke na ngia legeoko na ala.

8. Na alege wa Jéhovah amu gonda na Sion?

⁸ Teti lo mu na Sion awe fini iri, Jéhovah amu zendo fadeso: “Fade mo ga couronne ti pendere na tïtî L’Eternel, na diadème ti gbia na tïtî Nzapa ti mo.” (Esaïe 62:3) Jéhovah ayä wali ti lo na lege ti fä, Sion ti yayu, ti tene azo aba lo na nene ni. (Psaume 48:3 [48:2, NW]; 50:2) Couronne ti pendere na “diadème ti gbia” afa so a yü lo na gonda nga na ngangu ti komande. (Zacharie 9:16) Na salango kusala na iri ti Sion ti yayu, wala “Jérusalem ti nduzu,” Israël ti Nzapa ayeke kpengba ye so maboko ti Nzapa, ngangu ti lo so lo sala na kusala, asigigi na ni. (aGalate 4:26) Na lege ti maboko ti Jéhovah, mara ti yingo so azia na sese mbeni kpengba fä ti dutingo be-biani nga ti mungo tele kue. Azo kutu mingi, so a ndu ala so a sa yingo na ndo ti ala nga na ambeni ngasangbaga, awara ngangu ti fa na gigi kpengba mabe nga na ndoye. Na ngoi ti Komandema ti Ngu Saki Oko ti Christ, ala so a sa yingo na ndo ti ala, teti ala wara awe futa ti gloire ti yayu, ayeke duti ande agbakuru na maboko ti Jéhovah ti yä création so ayeke dema ti wara fini ti lakue lakue.​—aRomain 8:21, 22; Apocalypse 22:2.

‘Jéhovah Awara Ngia na yâ Mo’

9. Fa peko ti gbiango ti Sion.

⁹ Mungo fini iri ayeke mbage ti pendere gbiango Sion ti yayu, so amolenge ti lo na sese aduti fä ti lo. E diko: “Fade a di iri ti mo mbeni pepe wali so koli ti lo azia lo awe, na a di iri ti sese ti mo mbeni pepe yangbato; me fade a di iri ti mo ngia ti Mbi ayeke na lo, na a di iri ti sese ti mo wali so koli akamata lo awe; teti L’Eternel awara ngia na mo, na sese ti mo akamata koli awe.” (Esaïe 62:4) Sion ti sese aduti yangbato ngbele ye na futingo ti lo na ngu 607 K.N.E. Ye oko, atene ti Jéhovah adë bê ti lo so a yeke kiri ti leke sese ti lo na azo aga dä. Fade Sion, so a futi lo kozoni awe, ayeke duti mbeni pepe wali so a zia lo kue, na sese ti lo ayeke duti ande yangbato mbeni pepe. Kiringo ti leke Jérusalem na ngu 537 K.N.E. aye ti tene fini dutingo teti lo, so ayeke nde mingi na dutingo ti lo ti yangbato giriri. Jéhovah atene so fade a hiri Sion “ngia ti Mbi ayeke na lo” na sese ti Sion, “wali so koli akamata lo awe.”​—Esaïe 54:1, 5, 6; 66:8; Jérémie 23:5-8; 30:17; aGalate 4:27-31.

10. (a) A gbian Israël ti Nzapa tongana nyen? (b) “Sese” ti Israël ti Nzapa ayeke nyen?

¹⁰ A to nda ni na ngu 1919, mara ti gbiango ye tongaso asi na Israël ti Nzapa. Na ngoi ti kozo bira so amu sese kue, a ba so Nzapa ake aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala. Me na ngu 1919, a kiri na ala na yâ dutingo ti ala ti matabisi, na a sukula lege ti vorongo ti ala. Ye so andu afango ye ti ala, bungbi ti ala nga na kusala ti ala. Israël ti Nzapa alï na yâ “sese” ti lo, dutingo ti lo na lege ti yingo, wala ndo ti kusala.​—Esaïe 66:7, 8, 20-22.

11. Tongana nyen aJuif asala mariage na mama ti ala?

¹¹ Na gbotongo lê na ndo fini dutingo ti azo ti lo so lo yeda na ala, Jéhovah atene: “Legeoko tongana pendere koli akamata masia, tongaso fade amolenge ti mo asala mariage na mo; na legeoko tongana fini-koli ayeke na ngia teti fini-wali, tongaso fade Nzapa ti mo awara ngia na mo.” (Esaïe 62:5) Tongana nyen aJuif, “amolenge” ti Sion, asala mariage na mama ti ala? Na lege so amolenge ti Sion so alondo na Babylone ti kiri akamata ngbele li-kodoro ti ala na ala kiri aduti dä mbeni. Tongana ye so asi, Sion aduti mbeni pepe yangbato, me lo si singo na amolenge.​—Jérémie 3:14.

12. (a) Na lege wa Jéhovah afa polele so aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala ayeke mbage ti bungbi so asala mariage na lo? (b) Tongana nyen asalango ye ti Jéhovah na azo ti lo amu mbeni tapande ti kota ahon teti mariage laso? (Ba encadré na lembeti 342.)

¹² Legeoko nga, ngbele ye na ngu 1919, amolenge ti Sion ti yayu akamata sese ti ala, dutingo ti ala na lege ti yingo, so ayeke na iri ti prophétie ti “wali so koli akamata lo awe.” Kusala ti ala ti Chrétien na yâ sese so afa polele so aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala ayeke mbeni ‘mara teti iri ti Jéhovah.’ (Kusala 15:14) Alengo ti Royaume so ala yeke lë nga na fango iri ti Jéhovah asala si a yeke polele so Jéhovah awara ngia na yâ aChrétien so. Lo fa polele so ala yeke mbage ti bungbi so aduti na lo na yâ beoko so alingbi ti kangbi pepe. Na sango yingo ti nzoni-kue na ndo aChrétien so, zingo ala na gbe ti ngba na lege ti yingo, nga salango kusala na ala ti fa tene ti beku ti Royaume na azo kue, Jéhovah afa na gigi so lo wara ngia na ndo ala tongana mbeni fini koli so awara ngia na ndo mbeni fini wali.​—Jérémie 32:41.

“I Wo Tele ti I Pepe”

13, 14. (a) Na ngoi ti giriri, tongana nyen Jérusalem aga mbeni gbata so abata zo? (b) Na ngoi ti laso, tongana nyen Sion aga “ye so sese asepela”?

¹³ Iri na lege ti fä so Jéhovah amu asala si azo ti lo aduti na mbito pepe. Ala hinga so lo yeda na ala na lo yeke mveni ti ala. Fadeso na salango kusala na mbeni tapande nde, Jéhovah asala tene na azo ti lo tongana na mbeni gbata so ayeke na gbagba: “Mbi zia asinziri na ndo gbagba ti bira ti mo, O Jérusalem; fade ala kaï na lâ wala na bï pepe; i so i dabe i na L’Eternel, i wo tele ti i pepe, na i zia Lo wo tele ti Lo pepe juska Lo leke Jérusalem, na Lo sala si Jérusalem aga ye so sese asepela.” (Esaïe 62:6, 7) Na ngoi so Jéhovah mveni adiko na peko ti so tanga ni so ayeke be-ta-zo alondo na Babylone akiri, Jérusalem aga biani “ye so sese asepela,” mbeni gbata so ayeke na gbagba, so amu nzoni dutingo na awakodoro ni. Lâ na bï, asinziri na ndo agbagba ni ayeke duti na donzi ti bata nzoni dutingo ti gbata ni nga ti mu atokua ti gbotongo mê na awakodoro ni.​—Néhémie 6:15; 7:3; Esaïe 52:8.

¹⁴ Na ngoi ti laso, Jéhovah asala kusala na asinziri so a sa yingo na ndo ti ala ti fa na azo ti be-ti-molenge lege ti sigigi na gbe ti ngba ti vorongo ti wataka. A tisa azo so ti ga na yâ bungbi ti lo, ndo so a bata ala yongoro na ye ti sioni na lege ti yingo, angangu so ague nde na Nzapa, nga si Jéhovah ake ala pepe. (Jérémie 33:9; Sophonie 3:19) Kusala ti bungbi ti asinziri, “ngba ti be-ta-zo na ti ndara,” so amu na lege ti yingo “kobe . . . na tâ ngoi ni,” ayeke kota ye mingi na yâ batango ndo so. (Matthieu 24:45-47, NW) Na salango kusala na bungbi ti asinziri ni, “azo mingi so asi singo” asala nga kota kusala mingi si Sion aga “ye so sese asepela.”​—Apocalypse 7:9.

15. Tongana nyen bungbi ti asinziri na afon ala asala na Jéhovah lakue?

¹⁵ Kusala ti bungbi ti asinziri ni na afon ala angbâ ti gue na li ni! A ba bibe ti ala ti mu tele kue na yâ kusala ti wâ so abe-ta-zo kutu mingi ayeke sala, so azo so ayeke mu maboko na ala ayeke asurveillant so ague na ndo nde nde na awali ti ala; azo so amu tele ti ala mveni ti sala kusala na yâ ti aBéthel nde nde nga na ando ti petengo mbeti ti aTémoin ti Jéhovah; amissionnaire; apionnier spécial, permanent, na auxiliaire. Na ndo ni, ala sala kusala ngangu ti leke aDa ti Royaume, ti gue ti ba azo ti kobela, ti mu maboko na azo so ayeke na gbele akpale ti kaïngo kobela, na ti mu maboko na azo so aye ti vundu na andao asi na ala, tâ na ngoi ni. Fani mingi, mingi ti azo so agbanzi ye na tele ti ala asala biani kusala “lâ na bï”!​—Apocalypse 7:14, 15.

16. Na lege wa awakua ti Jéhovah “azia Lo wo tele ti Lo pepe”?

¹⁶ A wa awakua ti Jéhovah ti zia pepe ti sambela, ti hunda na Nzapa si ‘a sala na sese ye so bê ti lo aye legeoko tongana a sala ni na yayu.’ (Matthieu 6:9, 10; 1 aThessalonicien 5:17) A wa ala tongaso: “I zia [Jéhovah a] wo tele ti Lo pepe” juska a kaï anzala na abeku so andu kiringo ti leke tâ vorongo. Jésus aluti ngangu na ndo nene ti sambela lakue, na wango adisciple ti lo ti ‘toto na [Nzapa] lâ na bï.’​—Luc 18:1-8.

Fade A Futa Kusala so A Sala na Nzapa

17, 18. (a) Na lege wa awakodoro ti Sion alingbi ti ku ti wara alengo ti ngangu kusala ti ala? (b) Tongana nyen azo ti Jéhovah laso awara alengo ti ngangu kusala ti ala?

¹⁷ Fini iri so Jéhovah amu na azo ti lo adë bê ti ala na hingango so ala sala ngangu senge pepe. “L’Eternel adeba na tïtî Lo ti koti, na tïtî Lo ti ngangu, Lo tene, Biani, fade Mbi mu le-kobe ti mo ti ga kobe ti awato ti mo mbeni pepe; na fade awande anyon fini vin ti mo pepe, so mo wara na lege ti kusala ti mo; me ala so afâ kobe so, fade ala te kobe ni na ala mu singila na L’Eternel; na ala so ako lê ti vigne so, fade ala nyon vin ni na sedu ti Ndo ti Nzoni-kue ti Mbi.” (Esaïe 62:8, 9) Tïtî Jéhovah ti koti na ngangu maboko ti lo ayeke fä ti kota ngangu ti lo. (Deutéronome 32:40; Ezéchiel 20:5) So lo deba na lege ti aye so afa so lo leke na bê ti lo ti gbian dutingo ti akusala ti Sion. Na ngu 607 K.N.E., Jéhovah amu lege na awato ti Sion ti nzi lo na ti mu aye ti lo na ngangu. (Deutéronome 28:33, 51) Me fadeso, azo so ayeke wara ande ngia na yâ aye ti Sion ayeke ala so alingbi na ni.​—Deutéronome 14:22-27.

¹⁸ Na yâ gango tâ tene ti zendo so laso, azo ti Jéhovah, so a kiri na ala, awara kota mosoro ti yingo. Ala wara alengo ti ngangu kusala ti ala, mbeni wungo so ague na li ni ti adisciple Chrétien nga kobe ti yingo mingi mingi. (Esaïe 55:1, 2; 65:14) Teti azo ti lo ayeke be-ta-zo, Jéhovah azia pepe awato ti ala ti kanga lege na maïngo ti ala na lege ti yingo wala ti nzi alengo ti kusala so ala sala na âme kue. Kusala oko pepe so a sala na yâ kua ti Jéhovah ayeke senge.​—Malachie 3:10-12; aHébreu 6:10.

19, 20. (a) Tongana nyen a leke lege ni polele teti aJuif ti kiri na Jérusalem? (b) Tongana nyen na ngoi ti laso a leke lege ni polele teti azo ti be-ti-molenge ti ga na yâ bungbi ti Jéhovah?

¹⁹ Fini iri ni asala nga si bungbi ti Jéhovah agboto azo ti bê ti mbilimbili. Azo mingi ayeke ga dä, na a zi lege ni kota teti ala. Prophétie ti Isaïe atene: “I hon, i hon na yanga ti kodoro; i leke lege ti azo ni; i fû sese, i fû sese na ndo ti lege; i lungula tênë dä; i yä bendere teti azo ni.” (Esaïe 62:10) Kozoni, hiringo ndo so andu peut-être sigingo na ayanga ti kodoro ti Babylone ti kiri na Jérusalem. A lingbi azo so akiri alungula atênë na lege si tambela ni akpengba mingi pepe, na ala yä bendere na nduzu ti fa lege ni.​—Esaïe 11:12.

²⁰ Ngbele ye na ngu 1919, a zia nde aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala teti kusala ti Nzapa na ala yeke tambela na “Lege ti Nzoni-kue.” (Esaïe 35:8, NW) Ala yeke akozo zo ti tambela na ndo balabala ti yingo ti sigigi na yâ Babylone ti Kota. (Esaïe 40:3; 48:20) Nzapa amu na ala matabisi ti mu li ni na yâ fango tene ti akusala ti lo ti ngangu nga na yâ fango na azo lege ti si na ndo balabala ni. Zingo atênë ni, zingo aye so akanga lege, ayeke la ni mbilimbili teti nzoni ti ala mveni. (Esaïe 57:14) A lingbi ala ba polele aye so Nzapa aleke ti sala nga afango ye ti lo. Atene ti mabe ti wataka ayeke atênë ti kanga lege ti si na fini, me Tene ti Jéhovah ayeke tongana “marteau so afâ yâ ti tênë ndulu ndulu.” Na ni, aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala afâ yâ ti atênë ti pikango gere so alingbi ti kanga lege na azo so aye ti sala na Jéhovah.​—Jérémie 23:29.

21, 22. Bendere wa Jéhovah azia teti azo so ayeke sigigi na yâ vorongo ti wataka, na e hinga ni tongana nyen?

²¹ Na ngu 537 K.N.E., Jérusalem aga bendere so afa lege na tanga ti aJuif ti kiri na ti leke temple ni. (Esaïe 49:22) Na ngu 1919, tongana a zi tanga ti ala so a sa yingo na ndo ti ala na gbe ti ngba ti vorongo ti wataka, ala tambela kirikiri pepe. Ala hinga ndo so ala yeke gue dä, teti Jéhovah aleke mbeni bendere teti ala. Bendere wa? Oko bendere so a sala tene ni kozoni awe na Esaïe 11:10, so atene: “Na lâ ni kâ fade tene asi tongaso, Kete Keke so aton na gere ti keke ti Isaïe, Lo so ayeke tongana drapeau teti azo ni.” Bazengele Paul atingbi atene so na Jésus. (aRomain 15:8, 12) Biani, bendere ni ayeke Christ Jésus, so ayeke komande tongana Gbia na Hoto ti Sion ti yayu!​—aHébreu 12:22; Apocalypse 14:1.

²² Na tele ti Jésus Christ, aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala na ambeni ngasangbaga abungbi oko ti bi tele na yâ vorongo na beoko Nzapa ti Nduzu Ahon Kue. Komandema ti lo aduti mbeni ye ti fa na gigi mbilimbili ti kota yanga-ti-komande ti ndagigi kue ti Jéhovah, na ti ga na deba nzoni na ndo azo ti mbilimbili so alondo na amara kue ti sese. So ayeke pepe mbeni nda ti ye teti azo kue na popo ti e ti gonda lo na lege ti sepela?

“Salut ti Mo Ayeke Ga”!

23, 24. Tongana nyen a ga na salut na azo so ayeke na mabe na Nzapa?

²³ Fini iri so Jéhovah amu na bungbi ti lo so ayeke tongana wali andu salut ti lakue lakue ti amolenge ni. Isaïe asû na mbeti: “Ba, L’Eternel ato mbela juska na nda ti sese kue, I tene na molenge-wali ti Sion, Ba, Salut ti Mo ayeke ga; ba, futa ayeke na Lo, na futa ti kusala ayeke na gbele Lo.” (Esaïe 62:11) Salut asi na aJuif tongana Babylone atï na ala kiri na kodoro ti ala. Me atene so agboto lê na ndo mbeni ye nde ti kota ahon. Tene ti Jéhovah adabe na prophétie ti Zekaria na ndo Jérusalem: “Mo sala ngia mingi, O molenge-wali ti Sion! Mo dekongo, O molenge-wali ti Jérusalem! Ba, Gbia ti mo ayeke ga na mo; Lo yeke mbilimbili, na Lo hon na ngangu; Lo yeke na tâ be-ti-molenge, na Lo tambela na ndo lele, même na ndo molenge ni, molenge ti lele ti koli.”​—Zacharie 9:9.

²⁴ Angu ota na ndambo na peko ti batême ti Jésus na yâ ngu nga sango yingo ti Nzapa na ndo lo, lo tambela ti gue na Jérusalem na ti sukula temple ni. (Matthieu 21:1-5; Jean 12:14-16) Laso, Jésus Christ ayeke lo so aga na salut ti Jéhovah na azo kue so ayeke na mabe na Nzapa. Ngbele ye na ziango lo na ndo mbata ti gbia na ngu 1914, Jésus ayeke nga Juge na Wasalango ye alingbi na ngbanga, so Jéhovah ahiri na kusala. Na ngu 1918, angu ota na ndambo na peko ti ziango lo gbia, lo sukula yâ ti temple ti Jéhovah ti yingo, so kongrégation ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala aduti fä ni. (Malachie 3:1-5) Yango lo tongana bendere afa tongo nda ti kota bungbingo azo na ndo sese kue, ti mu maboko na Royaume ti Messie ni. Na mungo peko ti tapande ti giriri, “salut” aga na Israël ti Nzapa tongana a zi ala na gbe ti Babylone ti Kota na ngu 1919. “Futa” so a bata teti azo ti kongo le-kobe so agbanzi ye na tele ti ala ayeke fini so alingbi ti kui pepe na yayu, wala fini ti lakue lakue na ndo sese. Azo kue so angbâ be-ta-zo alingbi ti zia bê kue so ‘kusala ti ala ayeke senge pepe na yâ Seigneur.’​—1 aCorinthien 15:58.

25. Dengo bê wa a mu na azo ti Jéhovah?

²⁵ So pendere beku teti bungbi ti Jéhovah ti yayu, teti azo so a sa yingo na ndo ti ala, so aduti fä ti lo na ndo sese, nga teti azo kue so asala kusala biani legeoko na ala! (Deutéronome 26:19) Isaïe atene na lege ti prophétie: “Fade azo adi iri ti ala azo ti nzoni-kue, azo so L’Eternel aton ala; fade a di iri ti mo kodoro so azo agi, kodoro so aduti senge mbeni pepe.” (Esaïe 62:12) Na mbeni ngoi a ba so a glisa awe “Jérusalem ti nduzu,” so Israël ti Nzapa aduti fä ni. Fade lo yeke wara bibe tongaso lâ oko mbeni pepe. Fade Jéhovah ayeke bata azo ti lo teti lakue lakue, na warango lakue yengo dä ti lo.

[Kete tene na gbe ni]

[Encadré na lembeti 342]

Mbeni Tapande ti Kota Ahon Teti Mariage

Tongana azo asala mariage, zo oko oko ayeke na aye ti lo so lo ku ti wara na yâ mariage ni. Me Nzapa aku ti lo nyen? Mariage alondo na lo. Lo leke ni ti sala na nyen?

Mbeni oko ti aye so Nzapa aku asigigi na yâ songo ti lo na mara ti Israël. Isaïe afa songo so tongana mbeni mariage. (Esaïe 62:1-5) Ba ye so Jéhovah Nzapa, tongana mbeni “koli,” asala teti “fini-wali” ti lo. Lo bata na lo zia wali ni nde. (Esaïe 62:6, 7, 12) Lo yekia na lo ba wali ni na nene ni. (Esaïe 62:3, 8, 9) Lo wara ngia na yâ lo, tongana ti so a sigigi polele na yâ afini iri so lo mu na wali ni.​—Esaïe 62:4, 5, 12.

Na yâ Mbeti ti Nzapa so aChrétien asala na yanga ti Grec, Paul amu peko ti fango ye ti Isaïe na ndo songo so ayeke na popo ti Jéhovah na Israël, tongana lo haka songo ti koli na wali ti lo na so ayeke na popo ti Christ na kongrégation ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala.​—aEphésien 5:21-27.

Paul awa aChrétien ti mu tapande ti songo so ayeke na popo ti Jésus na kongrégation na yâ mariage ti ala. Mbeni ndoye ayeke dä pepe so ahon ti so Jéhovah afa na mbage ti Israël nga so Christ afa na mbage ti kongrégation. Asongo so na lege ti fä amu mbeni tapande ti kota ahon teti nzoni mariage so amu ngia na popo ti aChrétien.​—aEphésien 5:28-33.

[Afoto na lembeti 339]

Fade Jéhovah ahiri Sion ti yayu na lege ti mbeni fini iri

[Afoto na lembeti 347]

Na ngoi ti laso, bungbi ti asinziri ti Jéhovah aduti kpö pepe