Lâ ti Fango Ngbanga ti Jéhovah Aga Ndulu!

“Kota lâ ti Jéhovah aga ndulu. A yeke ndulu, na a mu loro mingi.”—TSEPHANIA 1:14, NW.

1. Gbotongo mê wa Nzapa amu la ni na lege ti Tsephania?

JÉHOVAH NZAPA ayeke ndulu ti londo ti sala ye na tele ti azo ti sioni. I mä! So ayeke gbotongo mê ni: “Fade mbi hunzi azo . . . Fade Mbi lungula azo so ayeke na lê ti sese.” (Sophonie 1:3) Atene so, Gbia Seigneur Jéhovah atene ni na lege ti prophète ti lo Tsephania, so ayeke la ni peut-être tara ti gbia be-ta-zo Hizqiya. Tene so afa na ngoi ti nzoni Gbia Yoshiya, a yeke ga na nzoni ye pepe teti azo ti sioni so ayeke na Juda.

2. Ngbanga ti nyen akusala ti Yoshiya akanga pepe lege na lâ ti fango ngbanga ti Jéhovah?

² Kite ayeke dä pepe so fango prophétie ti Tsephania na mbito pepe akiri awa mingi ahon Yoshiya so ade pendere na ndo nene ti lungula lege ti vorongo ti sioni na Juda. Ye oko, atä Yoshiya asala kue ti lungula lege ti vorongo ti wataka na yâ kodoro ni, lo zi pepe sioni kue na popo ti mara ni nga lo kanga pepe ndo ti asiokpari ti kotara ti lo, Gbia Manassé, so asala “si Jérusalem asi na mênë ti azo ti mbilimbili.” (2 aGbia 24:3, 4; 2 aChronique 34:3) A yeke ngbanga ni si lâ ti fango ngbanga ti Jéhovah ayeke ga ande biani.

3. Tongana nyen e lingbi ti hinga na bê kue so lege ayeke dä ti sö kuâ na “lâ ti ngonzo ti Jéhovah”?

³ Ye oko, fade azo ayeke sö kuâ na lâ ni so amu mbito. Ni la, prophète ti Nzapa amu wango so: “Kozo si ndia ni adü mbeni ye, kozo si lâ ni ahon tongana kako, kozo si ngonzo ti wâ ti Jéhovah aga na ndo ti i, kozo si lâ ti ngonzo ti Jéhovah aga na ndo ti i, i gi Jéhovah, i azo kue ti tâ be-ti-molenge so ayeke na ndo sese, i so i yeke bata kpengba-tene ti Lo mveni. I gi mbilimbili, i gi tâ be-ti-molenge. Peut-être fade a honde i na lâ ti ngonzo ti Jéhovah.” (Tsephania 2:2, 3; NW) Na batango na li beku ti sö kuâ na lâ ti fango ngbanga ti Jéhovah, zia e gi nda ti buku ti Tsephania so ayeke na yâ Bible. A sû ni na Juda kozoni na ngu 648 K.N.E., na a yeke mbage ti “atene ti prophétie” ti Nzapa, so a lingbi e kue e bi bê ti e biani na ndo ni.​—2 Pierre 1:19, NW.

Jéhovah Aye Tïtî Lo

4, 5. Tongana nyen Tsephania 1:1-3 aga tâ tene na ndo azo ti sioni ti Juda?

⁴ ‘Tene ti Jéhovah’ na Tsephania ato nda ni na gbotongo mê so afa ni na nduzu ge. Nzapa atene: “‘Fade mbi hunzi biani ye kue so ayeke na lê ti sese,’ so ayeke tene ti Jéhovah. ‘Fade mbi hunzi azo na anyama. Fade mbi hunzi andeke ti nduzu, na asusu ti kota ngu-ingo; fade mbi hunzi ye so azo apika gere ti ala dä legeoko na azo ti sioni; fade mbi lungula azo biani na lê ti sese,’ so ayeke tene ti Jéhovah.”​—Tsephania 1:1-3, NW.

⁵ Biani, na mbeni lege so ayeke polele, fade Jéhovah ahunzi sioni na yâ sese ti Juda. Fade Nzapa ayeke sala kusala na zo wa ti ‘hunzi ye kue so ayeke na lê ti sese’? Teti so a ba atene Tsephania asala tene ti prophétie na kozo mbage ti komandema ti Gbia Yoshiya so ato nda ni na ngu 659 K.N.E., atene ti prophétie so aga tâ tene na ndo dutingo yangbato ti Juda na ti kota gbata ti lo, Jérusalem, na lege ti azo ti Babylone na ngu 607 K.N.E. Na ngoi ni so, fade a yeke ‘hunzi’ azo ti sioni na Juda.

6-8. Ye nyen a sala tene ni giriri na Tsephania 1:4-6 (NW), na tongana nyen prophétie so aga tâ tene na Juda ti giriri?

⁶ Na salango kozoni tene ti akusala ti Jéhovah na ndo awavorongo ti wataka, Tsephania 1:4-6 (NW) atene: “Fade Mbi ye tïtî Mbi na ndo Juda na awakodoro kue ti Jérusalem. Fade Mbi lungula tanga ti azo ti Baal na ndo so, na Mbi lungula iri ti aprêtre na aprêtre ti ayanda legeoko, na azo so ayeke zuku na ndo da na gbele aturugu ti yayu, na ala so ayeke zuku na dengo bä na Jéhovah nga na dengo bä na lege ti Malkam; na Mbi fâ ala so azia lege ti L’Eternel na ala so agi L’Eternel pepe wala ahunda tene ti Lo pepe.”

⁷ Jéhovah aye tïtî lo la ni na ndo azo ti Juda na ti Jérusalem. Lo leke la ni awe na bê ti lo ti fâ awavorongo Baal, nzapa ti dungo ti azo ti Canaan. A hiri mingi ti anzapa ti ndo ni aBaal ngbanga ti so awavorongo ala abi bê so anzapa ni ayeke na ambilimbili ndo so ala yeke na ngangu dä. Na tapande, mbeni Baal ayeke la ni dä so azo ti Moab na ti Madian ayeke voro na hoto ti Péor. (Nombre 25:1, 3, 6) Na yâ ti Juda kue, Jéhovah ayeke lungula aprêtre ti Baal nga na aLévite so ayeke be-ta-zo pepe na so adoro ndia ti lo na dutingo na songo na ala.​—Exode 20:2, 3.

⁸ Nzapa ayeke lungula nga ‘ala so akuku na gbele ye kue ti yayu,’ peut-être ala so ayeke ba ye na yâ ti atongoro na ayeke voro lâ. (2 aGbia 23:11; Jérémie 19:13; 32:29) Ngonzo ti Nzapa ayeke tï ande nga na ndo ala so atara ti bungbi tâ lege ti vorongo na lege ti vorongo ti wataka “na dengo bä na Jéhovah nga na dengo bä na lege ti Malkam.” Malkam ayeke peut-être mbeni iri nde ti Molek, kota nzapa ti azo ti Ammôn. Mungo amolenge na sadaka ayeke giriri mbage ti vorongo ti Molek.​—1 aGbia 11:5; Jérémie 32:35.

Nda ti Chrétienté Aga Ndulu!

9. (a) Tene ti ye wa ayeke na li ti Chrétienté? (b) Nde na azo ti Juda so aduti be-ta-zo pepe, ye wa a lingbi e leke na bê kue ti sala?

⁹ Ye so kue alingbi ti dabe ti e na Chrétienté, so alï na yâ vorongo ti wataka nga na bango yâ ti atongoro. Na kungba so lo yö na yâ mungo na sadaka fini ti azo kutu mingi na ndo balaga ti abira, so amokonzi ti lo amu maboko na ni, asala si bê ti zo alondo! Zia e kpa lâ oko pepe azo ti Juda so aduti be-ta-zo pepe, so ‘alondo na peko ti Jéhovah,’ so asala nzala ti ye oko pepe na so agi mbeni pepe fango lege ti lo. Nde na so, zia e duti be-ta-zo na Nzapa.

10. Tongana nyen mo yeke fa nda ti prophétie ti Sophonie 1:7?

¹⁰ Atene ti prophète so aga na peko andu ala so ayeke sala la ni sioni na Juda nga na ala ti ngoi ti e. Sophonie 1:7 atene: “Mo kaï na gbele Gbia Seigneur L’Eternel teti lâ ti L’Eternel aga ndulu. L’Eternel aleke sadaka awe na Lo hiri agene ti Lo.” “Agene” so alingbi ti duti azo ti Chaldée so ayeke awato ti Juda. “Sadaka” ni ayeke la ni Juda lo mveni, na andu nga kota gbata ti lo. Ni la Tsephania afa bibe ti Nzapa ti futi Jérusalem, na prophétie so agboto nga lê na ndo futingo ti Chrétienté. Biani, teti lâ ti fango ngbanga ti Nzapa ayeke ndulu mingi laso, a lingbi sese kue ‘akaï na gbele Gbia Seigneur Jéhovah’ na lo mä ye so lo yeke tene na lege ti “kete kundu” ti adisciple ti Jésus so asa yingo na ndo ti ala, nga na lege ti afon ala “ambeni ngasangbaga.” (Luc 12:32; Jean 10:16) Futingo ti lakue ayeke ku azo kue so fade amä pepe, na so na salango tongaso, ake komandema ti Royaume ti Nzapa.​—Psaume 2:1, 2.

Na yâ Ngoi Kete, Mbeni Lâ ti Totongo!

11. Kota tene so ayeke na yâ ti Tsephania 1:8-11 (NW) ayeke so wa?

¹¹ Na ndo lâ ti Jéhovah, Tsephania 1:8-11 (NW) akiri atene: “‘Na a lingbi tene asi tongaso na lâ ti sadaka ti Jéhovah, fade mbi bi lê na mbage ti amokonzi, na mbage ti amolenge-koli ti gbia, nga na ala kue so ayeke yü bongo tongana ti wande. Na lâ ni kâ, fade Mbi fâ ngbanga na ndo ala so ahulu na ndo kpongbolo ti yanga ti da, na ala sala si da ti mveni ti ala asi singo na ye ti ngangu na ye ti handa. Na fade na la ni kâ a lingbi ye tongaso asi,’ ayeke tene ti Jéhovah, ‘mbeni kota dekongo so alondo na Yanga ti Gbagba ti aSusu, na mbeni toto ti ngangu so alondo na use vaka ni, na mbeni kota wuluwulu so alondo na akete hoto. I toto ngangu, i azo ti Maktesh, teti a sala si azo kue ti kango ngele aduti kpö; a lungula ala kue so ahaka argent na kilo.’”

12. Ye ni ayeke tongana nyen so a wara ambeni zo so “ayü bongo tongana ti awande”?

¹² Fade Yehoahaz, Yehoïaqim na Yehoïakîn ayeke komande na peko ti gbia Yoshiya. Na pekoni, yanga-ti-komande ti Tsidqiya ayeke ga, so na ngoi ni ayeke futi Jérusalem. Atä so ye ti ngangu ayeke ku ala, a ba so ambeni agi ti nzere na amara so angoro ala na lege ti so ala yeke “yü bongo tongana ti awande.” Legeoko nga, na alege nde nde, azo mingi ayeke fa polele so ala yeke pepe mbage ti bungbi ti Jéhovah. Teti a yeke polele so ala yeke mbage ti bungbi ti Satan, a yeke se ande ala.

13. Legeoko na prophétie ti Tsephania, ye nyen ayeke si la ni tongana azo ti Babylone aga na bira na ndo Jérusalem?

¹³ “Lâ ni kâ” ti tene so a hunda na Juda ti kiri na ni alingbi na lâ ni so Jéhovah ayeke fâ ande ngbanga na ndo awato ti lo, ti kaï sioye, na ti fa kota ngangu ti lo na gigi. Tongana azo ti Babylone aga la ni ti sala bira na Jérusalem, fade mbeni kota dekongo alondo na Yanga ti Gbagba ti aSusu. Peut-être a hiri ni tongaso ngbanga ti so a yeke ndulu na gala ti kango susu. (Néhémie 13:16) Aturugu ti Babylone ayeke lï na mbage ni so a hiri ni use vaka ni, na “wuluwulu so alondo na akete hoto,” alingbi ti duti dekongo ti azo ti Chaldée so ayeke ga ndulu. Fade ayeke mä “totongo ti ngangu” ti azo ti Maktesh, peut-être mbage ti li ni ti Popo-hoto ti Tyropoeôn. Teti nyen ala yeke toto ngangu ande? Ngbanga ti so dengo buze, so andu nga dengo buze ti “ala kue so ahaka argent na kilo,” ayeke kaï ande kâ.

14. Juska na ndo wa Jéhovah ayeke ba ande ala so atene ala yeke voro lo?

¹⁴ Na lege wa Jéhovah ayeke ba ande ala so atene ala yeke voro lo? Prophétie ni angbâ ti tene: “Na lâ ni kâ fade tene asi tongaso, fade Mbi gi ndo na yâ Jérusalem na lampe; na Mbi fâ ngbanga na ndo azo so angbâ na yâ siokpari lâ mingi, ala so atene, Fade L’Eternel asala nzoni wala sioni pepe. Fade mosoro ti ala aga ye so azo anzi, na da ti ala afuti kue. Fade ala sala da me ala duti na yâ ni pepe; fade ala lu vigne na yaka me ala nyon vin ni pepe.”​—Sophonie 1:12, 13.

15. (a) Ye nyen ayeke si la ni na aprêtre ti Jérusalem so aga apostat? (b) Ye nyen ayeke ku azo so amu peko ti lege ti vorongo ti wataka na ngoi ti laso?

¹⁵ Aprêtre ti Jérusalem so aga apostat abungbi vorongo Jéhovah na lege ti vorongo ti wataka. Atä so ala ba ala yeke na nzoni dutingo, Nzapa ayeke gi ala na alampe so aza ngangu, so ayeke koro ande yâ ti bingo ti yingo so ala honde tele ti ala na yâ ni. Zo oko ayeke kpe pepe fango ngbanga ti Nzapa na salango ye alingbi na ni. A-apostat so bê ti ala asi na baba aduti tongana saka ti vin so alango na ngbonda ti ta ni. Ala ye pepe ti tene aso mê ti ala na tenengo na ala so Nzapa aga ndulu awe ti yôro maboko na yâ atene ti azo, me ala yeke kpe ande pepe fango ngbanga ti Nzapa na ndo ala. Fade ala so amu lege ti vorongo ti wataka laso nga akpe pepe, mbilimbili azo so ayeke na yâ ti Chrétienté na ala so aga apostat, so azia vorongo ti Jéhovah. Na yengo dä pepe so e yeke na “lâ ti nda ni,” ala tene na bê ti ala: “Fade L’Eternel asala nzoni wala sioni pepe.” Ala glisa lege ngangu!​—2 Timothée 3:1-5; 2 Pierre 3:3, 4, 10.

16. Ye nyen ayeke si la ni na ngoi so a sala ye alingbi na fango ngbanga ti Nzapa na ndo Juda, na tongana nyen a lingbi hingango ye tongaso andu e?

¹⁶ A gboto la ni mê ti a-apostat ti Juda so fade azo ti Babylone ayeke nzi amosoro ti ala, asala si ada ti ala aga yangbato na ayeke mu alengo ti a-vigne ti ala. Amosoro ti mitele ayeke duti ande ye oko pepe tongana a fâ ngbanga ti Nzapa na ndo Juda. A yeke duti ande nga tongaso tongana lâ ti ngbanga ti Jéhovah atï na ndo bungbi ti aye ti fadeso. Tongaso, zia e ba aye na lege ti yingo na ‘e bungbi amosoro na yayu’ na ziango lakue kusala ti Jéhovah na kozo ndo na yâ fini ti e!​—Matthieu 6:19-21, 33.

“Kota Lâ ti Jéhovah Aga Ndulu”

17. Na lege ti Tsephania 1:14-16, lâ ti ngbanga ti Jéhovah ayeke ndulu tongana nyen?

¹⁷ Lâ ti ngbanga ti Jéhovah ayeke ndulu tongana nyen? Na lege ti Tsephania 1:14-16 (NW), Nzapa amu dengo bê so: “Kota lâ ti Jéhovah aga ndulu. A yeke ndulu, na a mu loro mingi. Toto ti lâ ti Jéhovah ase. Kâ, zo ti ngangu adekongo. Fade lâ ni kâ ayeke lâ ti ngonzo, lâ ti vundu na ye ti ngangu, lâ ti futingo ye, lâ ni so ye aga yangbato, lâ ti bingo, bingo so avuko mingi, lâ ti mbinda na bingo so avuko pitipiti. A yeke lâ ti hulungo trompette, ti dengo kongo na bira, na ti kamata akodoro so ayeke na gbagba ti bira na tour ti gbagba so ayo na nduzu.”

18. Ngbanga ti nyen a lingbi e tene pepe so lâ ti ngbanga ti Jéhovah angbâ yongoro mingi?

¹⁸ A gboto awe mê ti aprêtre, amokonzi, na mara ti Juda so asala siokpari, so ‘kota lâ ti Jéhovah aga la ni ndulu.’ Teti Juda, fade ‘lâ ti Jéhovah ayeke ga na loro mingi.’ Legeoko nga na ngoi ti e, zia zo oko pepe atene na bê ti lo so fango ngbanga ti Jéhovah na ndo azo ti sioni ayeke si ande na mbeni ngoi so ade yongoro mingi. Nde na so, gi tongana ti so Nzapa asala ye hio na Juda, fade lo yeke ga ‘na loro’ nga na lâ ti ngbanga ti lo. (Apocalypse 16:14, 16) So tâ mbeni ngoi ti suingo bê si ayeke duti ande teti ala kue so abi bê pepe na agbotongo mê ti Jéhovah so aTémoin ti lo ayeke mu, na so amu pepe lege ti tâ vorongo!

19, 20. (a) Ambeni mbage ti salango ye alingbi na ngonzo ti Nzapa na ndo Juda na Jérusalem ayeke la ni so wa? (b) Na ndo tene ti futingo so ayeke na gbele bungbi ti aye ti fadeso, futingo so na ngoi ni a yeke soro popo ti azo, ahundango tene wa aba gigi?

¹⁹ Salango ye alingbi na ngonzo ti Nzapa na ndo ti Juda na Jérusalem ayeke la ni mbeni “lâ ti vundu na ye ti ngangu.” Azo ti Babylone so alï na sese ni aga la ni na sana mingi na azo ti Juda, so andu kota gingo bê ti wara kuâ na futingo. “Lâ ni so ye aga yangbato” aduti lâ ti bingo, ti ambinda, na ti bingo so avuko pitipiti, peut-être pepe gi na lege ti fä, me aduti nga tâ ye biani, teti na ndo kue aba guru na kota fango zo. A yeke la ni mbeni “lâ ti hulungo trompette, ti dengo kongo na bira,” me ahiringo ndo so atoto la ni gi senge senge.

²⁰ Asinziri ti Jérusalem asala ye oko pepe na ngoi so akota keke ti kungbi na agbagba ti azo ti Babylone akungbi “tour ti gbagba so ayo na nduzu.” Fade agbagba ti bira ti sioni bungbi ti aye ti fadeso ayeke sala nga ye oko pepe na gbele aye ti bira ti yayu ti Nzapa, so na yâ ngoi kete lo yeke sala na kusala ti ga na futingo, so asoro popo ti azo. Mo yeke na beku ti tene a bata mo? Mo luti awe ngangu na mbage ti Jéhovah, so ‘abata azo kue so andoye lo, me so fade lo fâ azo ti sioni kue’?​—Psaume 145:20, NW.

21, 22. Tongana nyen Sophonie 1:17, 18 ayeke ga ande tâ tene na ngoi ti e?

²¹ So tâ mbeni lâ ti ngbanga ti sioni mingi si Sophonie 1:17, 18 asala tene ni! Jéhovah Nzapa atene: “Teti azo asala siokpari so ake L’Eternel, fade Mbi sala si ye ti vundu aga na ndo ala si ala tambela tongana awaziba. Fade a sa mênë ti ala na gigi legeoko tongana azo asa pupu-sese, na a tuku mi ti ala na gigi legeoko tongana zo atuku puru. Fade argent wala lor ti ala alingbi zi ala pepe na lâ ti ngonzo ti L’Eternel; fade wâ ti salango manda ti Lo agbi sese kue. Lo hunzi azo ti sese kue fade fade.”

²² Tongana ti so lo sala giriri na ngoi ti Tsephania, na yâ ngoi kete fade Jéhovah aga na ye ti vundu na ndo “azo ti sese kue,” ala so ake ti bi bê na gbotongo mê so lo mu. Teti ala sala siokpari na tele ti Nzapa, fade ala tambela kirikiri tongana awaziba, so alingbi pepe ti wara salut. Na lâ ti ngbanga ti Jéhovah, fade “a sa mênë ti ala legeoko tongana zo asa pupu-sese,” tongana mbeni ye so ayeke na ngele oko pepe. Nda ti ala ayeke duti ande ye ti kamela teti fade Nzapa ayeke kangbi kuâ ti azo ti sioni so, même vi ti ala, na ndo sese, “tongana . . . puru.”

23. Atä so azo so asala sioni ayeke kpe ande pepe ‘na lâ ti ngonzo ti Jéhovah,’ beku wa prophétie ti Tsephania azia na gbele e?

²³ Zo oko alingbi pepe ti sö ala so ayeke tiri na Nzapa nga na azo ti lo. Tongana ti so argent wala lor awara lege pepe ti sö ala so ayeke sala la ni sioni na Juda, legeoko nga amosoro so a bata ni nga anginza ti petengo goro ayeke mu ande pepe batango tele wala lege ti kpe ‘na lâ ti ngonzo ti Jéhovah’ na ndo Chrétienté nga na tanga ti aye ti fadeso. Na lâ ti mungo desizion so, fade wâ ti Nzapa ayeke gbi “sese kue” tongana lo yeke futi ande azo ti sioni. Teti e yeke na mabe na yâ tene ti prophétie ti Nzapa, e hinga na bê kue so e lï mingi awe na yâ “lâ ti nda ni.” (Daniel 12:4, NW) Lâ ti ngbanga ti Jéhovah ayeke ndulu, nga na yâ ngoi kete, lo yeke futa kula ti lo na ndo awato ti lo. Ye oko, prophétie ti Tsephania azia na gbele e mbeni beku ti zingo zo. Tongaso, aye wa a lingbi zo asala si a honde lo na lâ ti ngonzo ti Jéhovah?

Mo Yeke Kiri Tene Tongana Nyen?

• Tongana nyen prophétie ti Tsephania aga la ni tâ tene na ndo Juda nga na Jérusalem?

• Ye nyen ayeke ku Chrétienté na azo ti sioni kue ti ngoi ti e?

• Ngbanga ti nyen a lingbi e bi bê pepe so lâ ti ngbanga ti Jéhovah angbâ yongoro mingi?

[Foto na lembeti 4]

Na mbito pepe, Tsephania afa so lâ ti ngbanga ti Jéhovah ayeke ndulu

[Lingu ti foto na lembeti 4]

A londo na Self-Pronouncing Edition of the Holy Bible, so Bible du Roi Jacques, nga na so a kiri aba yâ ni, ayeke dä

[Foto na lembeti 5]

Lâ ti Jéhovah aga la ni na ndo Juda na Jérusalem na lege ti azo ti Babylone na ngu 607 K.N.E.

[Foto na lembeti 7]

Mo yeke na beku ti tene a bata mo na ngoi so Jéhovah ayeke futi azo ti sioni?