Duti na ndara na kpe mbeto ti Nzapa!

“Kpengo mbeto ti L’Eternel ayeke komansema ti ndara.”​—APROVERBE 9:10.

ÂNDÖ, tongana zo akpe mbeto ti Nzapa, a bâ ni tongana ye ti gonda. Laso, azo mingi abâ tënë ti kpengo mbeto ti Nzapa tongana ye ti giriri, na ala gbu nda ni pëpe. Ala lingbi ti hunda: ‘Tongana Nzapa ayeke ndoye, ngbanga ti nyen ti kpe mbeto ti lo?’ Na lê ti ala, mbeto ayeke ye ti nzoni pëpe, même a sara si tere ti zo akui kuingo. Ye oko, nda ti tâ kpengo mbeto ti Nzapa andu aye mingi na, tongana ti so e yeke bâ ande, a yeke gi senge mbeto so asara zo pëpe.

² Na yâ ti Bible, tënë ti kpengo mbeto ti Nzapa ayeke mbeni nzoni ye (Esaïe 11:3). A yeke mbeni kota yekiango ndo teti Nzapa, mbeni kota nzara ti zia ngonzo na bê ti lo pëpe (Psaume 115:11). A ye ti tene nga ti yeda na ti ngbâ nduru nduru na akpengba-ndia ti lo na ndo nzoni tambela nga ti duti na nzara ti sara ye alingbi na ye so Nzapa atene a yeke nzoni wala sioni. Mbeni bakari atene so mara ti kpengo mbeto tongaso afa “mbeni bango ndo so zo ayeke na ni na mbage ti Nzapa so apusu lo ti sara ye na ndara na ti kpe ye kue so ayeke sioni.” A yeke na lege ni si Mbeti ti Nzapa atene na e: “Kpengo mbeto ti L’Eternel ayeke komansema ti ndara.”​—aProverbe 9:10.

³ Biani, kpengo mbeto ti Nzapa andu aye mingi na yâ fini ti zo. A ndu gi ndara lo oko pëpe, me a ndu nga ngia, siriri, mosoro, gigi so aninga, beku na ziango bê na Nzapa (Psaume 2:11; aProverbe 1:7; 10:27; 14:26; 22:4; 23:17, 18; Kusala 9:31). A yeke nduru mingi na mabe na ndoye. Ti ta tënë ni, a ndu songo kue so e yeke na ni na Nzapa nga na amba ti e azo (Deutéronome 10:12; Job 6:14; aHébreu 11:7). Kpengo mbeto ti Nzapa ayeke nga ti hinga na bê kue so Babâ ti e ti yayu ayeke bi bê na e na lo yeke nduru ti pardone asioni ti e (Psaume 130:4). A yeke gi azo ti sioni so achangé bê ti ala pëpe si alingbi ti sara mbeto ti Nzapa mingi.a​—aHébreu 10:26-31.

Manda ti kpe mbeto ti Jéhovah

⁴ Kpengo mbeto ti Nzapa ayeke kota ye ti tene zo amû adesizion ti ndara na lo wara deba nzoni ti Nzapa. Tongaso, tongana nyen e lingbi ti “manda ti kpe mbeto” ti Jéhovah na lege ni? (Deutéronome 17:19). A zia na yâ ti Mbeti ti Nzapa atapande mingi ti akoli na awali so akpe mbeto ti Nzapa tongaso “si e manda ye” dä (aRomain 15:4). Ti mû maboko na e ti hinga mbilimbili ye so kpengo mbeto ti Nzapa aye ti tene, zia e gbu li na ndo mbeni oko ti atapande so: ti David, gbia ti Israël giriri.

⁵ Jéhovah ake kozo gbia ti Israël, Saül, teti lo kpe mbeto ti azo ni me lo kpe mbeto ti Nzapa pëpe (1 Samuel 15:24-26). Me ti David, fini ti lo na kpengba songo ti lo na Jéhovah afa lo tongana zo so akpe mbeto ti Nzapa biani. A to nda ni na ngoi so lo de molenge, lakue David ayeke bata angasangbaga ti babâ ti lo (1 Samuel 16:11). Abï so lo mû ti duti na gbe ti atongoro ti bata na anyama amû maboko na David ti hinga nda ti kpengo mbeto ti Nzapa. Atâa so David abâ gi kete mbage ti ndagigi, lo gbu nda ti tënë so: Nzapa alingbi na kpengo mbeto na vorongo ti e. Na pekoni lo tene: “Tongana mbi bâ ayayu ti Mo, ye so li tïtî Mo asara, nze na atongoro so Mo sara, Zo ayeke nyen, si Mo dabe Mo na lo? Na molenge ti zo, si Mo ga ti bâ lo?”​—Psaume 8:4, 5.

⁶ A yeke na lege ni si bê ti David apika tongana lo haka tere ti lo so ayeke kete mingi na kota ti le-nduzu. Hingango ye so amû mbeto na lo pëpe, me a pusu lo ti sepela Jéhovah na ti tene: “Ayayu asara tënë ti gloire ti Nzapa; le-nduzu afa na gigi kusala ti tïtî Lo.” (Psaume 19:2). Mara ti yekiango ndo tongaso teti Nzapa apusu David nduru na Jéhovah na a sara si David aye ti hinga ye na ndo alege ti Nzapa so ayeke mbilimbili-kue na ti mû pekoni. Tara ti bâ bibe ti David tongana lo he bia so na Jéhovah: “Mo yeke kota, na Mo sara ye ti kpene, gi Mo oko ayeke Nzapa. O L’Eternel, Mo fa na mbi lege ti Mo, na fade mbi tambela na lege ti tene-biani ti Mo. Sara si mbi duti na bê oko ti kpe mbeto ti iri ti Mo.”​—Psaume 86:10, 11.

⁷ Na lâ ni so aPhilistin alï na ngangu na sese ti Israël, Goliath, walombe ti ala ti mètre ota, agi yanga ti azo ti Israël, lo tene tongaso: ‘Ala gi mbeni zo ti ga ti tiri na mbi, gi e use! Tongana lo so benda, fade e ga angbâa ti ala.’ (1 Samuel 17:4-10). Kota mbeto amû Saül na aturugu ti lo kue, me a mû David pëpe. Lo hinga so a yeke gi Jéhovah si a lingbi zo akpe mbeto ti lo me pëpe mbeni zo, atâa ngangu ti lo. David atene na Goliath: “Mbi yeke gue na mo na iri ti L’Eternel Ti Sabaoth, . . . Tongaso bungbi ti azo so kue alingbi hinga L’Eternel azi zo na lege ti épée na likongo pëpe, teti bira ni ayeke ti L’Eternel.” Na lance ti lo na lê ti tênë oko, nga na mungo maboko ti Jéhovah, David akinda walombe ni.​—1 Samuel 17:45-47.

⁸ Peut-être e yeke na gbele akpale wala awato so ayeke ngangu tongana ala so David atingbi lani na ala. Nyen la e lingbi ti sara? E lingbi ti tiri na ala legeoko tongana ti so David na ambeni be-ta-zo ti giriri asara: na kpengo mbeto ti Nzapa. Kpengo mbeto ti Nzapa alingbi ti hon ndo ti kpengo mbeto ti zo. Néhémie, wakua be-ta-zo ti Nzapa, awa lani amba ti lo azo ti Israël so awato asara ngangu na ala tongaso: “I sara mbeto ti ala pëpe; i dabe i na Seigneur, Lo so ayeke kota, na A mû mbeto mingi.” (Néhémie 4:14). Na lege ti mungo maboko ti Jéhovah, David, Néhémie na ambeni wakua be-ta-zo ti Nzapa awara lege ti hunzi kusala so Jéhovah amû na ala. Na kpengo mbeto ti Nzapa, e kue e lingbi ti sara tongaso.

Kpengo mbeto ti Nzapa na gbele akpale

⁹ Na peko ti so David afâ Goliath, Jéhovah amû na lo lege ti so benda fani mingi. Ye oko, Saül so bê asara lo, agi lege ti fâ David: kozoni, lo londo gi hio tongaso, na pekoni lo sara ni na mayele, na nda ni na aturugu. Atâa so Jéhovah atene na David kozoni awe so fade lo ga gbia, teti angu mingi a lingbi David akpe, atiri na aku ngoi so Jéhovah ayeke sara si lo ga gbia. Na yâ ti aye so kue, David afa so lo kpe mbeto ti tâ Nzapa.​—1 Samuel 18:9, 11, 17; 24:2.

¹⁰ Mbeni lâ, David akpe ti bata tere ti lo na mbage ti Akis, gbia ti Gath mbeni gbata ti aPhilistin, kodoro ti Goliath (1 Samuel 21:10-15). Awakua ti gbia ni atene na lo so David ayeke mbeni wato ti kodoro ti ala. Nyen si David asara na yâ ti kpale so? Lo zi bê ti lo na Jéhovah na yâ sambela (Psaume 56:2-5, 12-14). Atâa so David ahanda lê ti azo ni na sarango ye tongana zo so abuba, lo hinga so a yeke biani Jéhovah si azi lo na lege so lo iri deba nzoni na ndo ye so lo sara. Ziango bê kue ti David na Jéhovah afa so David akpe mbeto ti Nzapa biani.​—Psaume 34:5-7, 10-12.

¹¹ Tongana David, e lingbi ti fa so e kpe mbeto ti Nzapa na ziango bê ti e kue na zendo ti lo ti mû maboko na e ti luti na gbele akpale ti e. David atene: “Zia lege ti mo na tïtî L’Eternel; zia bê ti mo na Lo, na fade Lo sara ye.” (Psaume 37:5). So aye ti tene pëpe so e yeke zia akpale ti e na maboko ti Jéhovah sân ti sara mbeni ye oko ndali ni na e ku ti tene lo sara ye kue ndali ti e. Na peko ti so David asambela Nzapa ti wara mungo maboko, lo kanga maboko ti lo lo duti pëpe. Lo mû akode na ngangu so Jéhovah amû na lo ti tiri na kpale ni. Me David ahinga so ye kue alingbi ti ga nzoni gi na lege ti ngangu ti zo mveni pëpe. A lingbi e kue e hinga tënë so. Tongana e sara ye kue so e lingbi ti sara awe, a lingbi e zia tanga ni na maboko ti Jéhovah. Fani mingi, ye ti sara ayeke dä pëpe, me a yeke gi ti zia bê na Jéhovah. A yeke na ngoi so si e yeke fa na gigi so e kpe mbeto ti Nzapa. E lingbi ti dë bê ti e na lege ti tënë so David atene na bê kue: “L’Eternel afa tënë ti bê ti Lo na ala so akpe mbeto ti Lo.”​—Psaume 25:14.

¹² Tongaso, a yeke nzoni e bâ asambela na songo ti e na Nzapa na nene ni. Tongana e yeke ga nduru na Jéhovah, a lingbi e “mä na bê so Nzapa ayeke, na Lo yeke Zo ti futa ye na ala so agi Lo.” (aHébreu 11:6; Jacques 1:5-8). Na tongana lo mû maboko na e awe, a lingbi e “mû merci” tongana ti so bazengele Paul ahunda na e (aColossien 3:15, 17). A lingbi e duti lâ oko pëpe tongana ala so mbeni Chrétien so a sa yingo na ndo ti lo asara tënë ti ala, lo tene: “Ala yeke bâ Nzapa tongana mbeni zo ti kua ti yayu. Tongana ala ye mbeni ye, ala pika gi maboko ti ala oko na lo ti ga. Na tongana ala wara ye so bê ti ala aye awe, ala ye si lo hon na lê ti ala.” Mara ti bango ndo tongaso afa kpengo mbeto ti Nzapa oko pëpe.

Tongana kpengo mbeto ti Nzapa akiri na peko

¹³ Na bango lege so Jéhovah amû maboko na lo na yâ akpale, a sara si kpengo mbeto ti Nzapa akono na bê ti David na a kpengba ziango bê ti lo na Jéhovah (Psaume 31:23-25). Ye oko, fani ota, kpengo mbeto ti David teti Nzapa akiri na peko, na ye so aga na asioye mingi. Kozoni ayeke so lo hunda ti tene a ga na Arche ti Mbele ti Jéhovah na Jérusalem na ndo puse ahon ti tene aLévite ayô ni na ndogo ti ala, tongana ti so Ndia ti Nzapa afa. Tongana Uzza, so agboto puse ni, atara ti gbu Arche ni ti tene a tï pëpe, lo kui tâ gi na lê ni lê ni “teti mbana ti lo”. Tâ tënë, Uzza asara kota siokpari, me biani a yeke David so akpe Ndia ti Nzapa na lege ni pëpe si aga na kpale so. Kpengo mbeto ti Nzapa aye ti tene ti sara ye alingbi na ye so lo leke awe.​—2 Samuel 6:2-9; Nombre 4:15; 7:9.

¹⁴ Na pekoni, Satan apusu David ti diko wungo ti azo ti Israël so alingbi ti sara bira (1 Chronique 21:1). Na sarango tongaso, David afa so lo kpe mbeto ti Nzapa pëpe, na azo 70 000 ti Israël awara kuâ ndali ni. Atâa so David agbian bê ti lo na gbele Jéhovah, lo na azo ni abâ pasi mingi.​—2 Samuel 24:1-16.

¹⁵ Mbeni lâ so kpengo mbeto ti David teti Nzapa akiri na peko, lo sara lango-sioni na Bath-Séba, wali ti Urie. David ahinga so lango-sioni na même sarango nzara ti wali ti mbeni zo ayeke sioni (Exode 20:14, 17). Kpale ni ato nda ni tongana lê ti David atï na ndo Bath-Séba so ayeke sukula ngu. Nzoni kpengo mbeto ti Nzapa alingbi fade ti pusu David ti zi lê ti lo hio na ti pensé na mbeni ye nde. Me David angbâ ti bâ lo juska nzara ti wali ni ahon ndo ti kpengo mbeto ti Nzapa so ayeke na bê ti lo (Matthieu 5:28; 2 Samuel 11:1-4). David agirisa so songo ti lo na Jéhovah andu fini ti lo kue.​—Psaume 139:1-7.

¹⁶ David na Bath-Séba adü mbeni molenge-koli na peko ti lango-sioni ti ala. Kete na pekoni, Jéhovah atokua prophète ti lo Nathan ti fa na David siokpari ti lo. Tongana li ti lo aga dä awe, David akiri akpe mbeto ti Nzapa na lo changé bê ti lo. Lo toto na Jéhovah ti tomba lo yongoro na tere ti lo pëpe na ti lungula yingo vulu ti lo na ndo lo pëpe (Psaume 51:9, 13). Jéhovah apardone David na lo woko yâ ti ngbanga so lo dë na li lo, me Nzapa abata David yongoro pëpe na aye kue ti sioni ti peko ti ye so lo sara. Molenge ti David ni akui, na ngbene ye na ngoi ni so vundu na kpale asi mingi na yâ sewa ti lo. Bâ ye ti ngangu so asi ngbanga ti so kpengo mbeto ti lo teti Nzapa akiri na peko!​—2 Samuel 12:10-14; 13:10-14; 15:14.

¹⁷ Laso nga, tongana zo akpe mbeto ti Nzapa pëpe na yâ atambela ti lo, asioye ti pekoni so lo yeke wara alingbi ti ninga. Tara ti bâ vundu ti mbeni maseka-wali so amä a tene koli ti lo so ayeke Chrétien asara lango-sioni na ngoi so lo yeke sara kua na kodoro wande. Teti tënë ni aso lo ngangu na a mû na lo vundu mingi, lo tï na toto. A yeke hunda ngoi oke na lo ti kiri ti zia bê ti lo na koli ni na ti kpe lo? Zo alingbi ti kpe kota vundu tongaso na kpengo mbeto ti Nzapa na bê ti lo kue.​—1 aCorinthien 6:18.

Kpengo mbeto ti Nzapa agbanzi e ti sara siokpari

¹⁸ Na loro Satan ayeke buba tambela ti azo na lo ye mbilimbili ti buba atâ Chrétien. Ti sara ni, lo sara kua na aye so ague tâ gi na bê nga na bibe ti e: lê na mê ti e (aEphésien 4:17-19). Fade mo yeke sara nyen tongana mo tingbi gi tongaso na afoto, atënë wala azo ti pitan?

¹⁹ Zia e bâ tapande ti Andréb, mbeni ancien, babâ ti sewa nga wanganga na Poto. Tongana lani André ayeke sara kua ti bï na da-nganga, fani mingi amba ti lo awakua ni ti wali ayeke sara ambeti na lo so ala zia dessin ti bê dä na ala zia ni na ndo gbogbo ti lo ti tisa lo ti bungbi na ala. Lakue André ake na kuru go tisango ndo ti ala. Na ndo ni, ti kpe sioni ndo tongaso, lo wara kua na mbeni ndo nde. Kpengo mbeto ti Nzapa aduti lani tâ ye ti ndara na a ga na lo aye ti nzoni, teti laso André ayeke sara kua na ambeni lango na biröo ti aTémoin ti Jéhovah na kodoro ti lo.

²⁰ Ti pensé gi na asioni ye alingbi ti gue na zo ti buba pendere songo ti lo na Jéhovah na ti wara na place ni mbeni ye so lo lingbi na ni pëpe (Jacques 1:14, 15). Na mbage, tongana e kpe mbeto ti Nzapa, e yeke ngbâ yongoro, wala même e yeke londo ti hon, na tere ti azo, ando, akusala na angia so alingbi ti sara si e sara hange mbeni pëpe na tambela ti e (aProverbe 22:3). Atâa sarango tongaso aga na kamene wala a hunda e ti dö mbeni ye ti zia, a yeke ye senge tongana a haka ni na girisango nzobe ti Nzapa (Matthieu 5:29, 30). Kpengo mbeto ti Nzapa aye ti tene ti gue nduru lâ oko pëpe na tere ti aye ti pitan, so aye ti porno kue ayeke nga dä, me ti ‘zi lê ti e na tere ti ye so ayeke senge senge’. Tongana e sara tongaso, e lingbi ti hinga so biani fade Jéhovah ayeke ‘bata e na fini’ na lo yeke mû na e ye kue so biani amanke e.​—Psaume 84:12; 119:37.

²¹ Biani, sarango ye na tâ kpengo mbeto ti Nzapa ayeke lakue lege ti ndara. A yeke nga lingu ti tâ ngia (Psaume 34:9). Article ti peko ayeke fa tënë so polele.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti fa nda ni?

• Kpengo mbeto ti Nzapa andu nga asarango ye wa ti Chrétien?

• Tongana nyen kpengo mbeto ti Nzapa ahon ndo ti sarango mbeto ti zo?

• Tongana nyen e yeke fa so e bâ sambela na nene ni?

• Na lege wa kpengo mbeto ti Nzapa alingbi ti gbanzi e ti sara siokpari?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1. Ngbanga ti nyen a yeke ngangu na azo mingi ti mä yâ ti tënë ti kpengo mbeto ti Nzapa?

2, 3. Tâ kpengo mbeto ti Nzapa andu nyen?

4. Ye nyen alingbi ti mû maboko na e ti “manda ti kpe mbeto” ti Jéhovah?

5. Tongana nyen batango anyama amû maboko na David ti kpe mbeto ti Jéhovah?

6. Bango kota ti Jéhovah asara nyen na ndo ti David?

7. Tongana nyen kpengo mbeto ti Nzapa amû maboko na David ti tiri na Goliath?

8. Nyen la e manda na yâ ti Bible na ndo tapande ti azo so akpe mbeto ti Nzapa?

9. Na yâ ti aye wa David afa so lo kpe mbeto ti Nzapa?

10. Na gbele akpale, na lege wa David afa so lo kpe mbeto ti Nzapa?

11. Tongana David, na lege wa e lingbi ti fa na gigi kpengo mbeto ti Nzapa na gbe ti akpale?

12. Ngbanga ti nyen a lingbi e bâ asambela ti e na nene ni? Bango ndo wa alingbi e duti na ni lâ oko pëpe?

13. Tongana nyen lani David akpe Ndia ti Nzapa pëpe?

14. Ye wa asi na peko ti so David adiko wungo ti azo ti Israël?

15. Nyen asara si David atï na yâ lango-sioni?

16. Aye ti vundu wa asi na David na peko ti siokpari ti lo?

17. Tapande wa afa vundu so ayeke ga na peko ti sarango siokpari?

18. Satan agi ti sara nyen? Lo sara ni na lege wa?

19. Na lege wa kpengo mbeto ti Nzapa amû maboko na mbeni Chrétien ti hon ndo ti tara?

20, 21. (a) Tongana nyen kpengo mbeto ti Nzapa amû maboko na e ti kpe siokpari? (b) Tënë wa e yeke bâ ande na yâ article ti peko?

[Foto na lembeti 23]

Na bango kusala ti Jéhovah, David amanda ti kpe mbeto ti Nzapa

[Afoto na lembeti 24]

Fade mo sara nyen tongana mo tingbi gi tongaso na mbeni tara?