Zia si nzobe so angbâ lakue abata yanga ti mo

“Lo lungula yanga ti lo ti sara tënë na ndara; wango tënë ti be-nzoni [wala “nzobe so angbâ lakue,” FD] ayeke na yanga ti lo.”​—APROV. 31:26.

1, 2. (a) Nyen la a wa awakua ti Jéhovah kue ti gi ti duti na ni? (b) Article so ayeke sara tënë na ndo ti nyen?

KPENGBA wango so mama ti Lemuel, mbeni gbia ti giriri, amû na lo andu nga tënë ti ye so a lingbi mbeni wali asara ti duti nzoni wali. Mama ti lo atene na lo: “Lo [wali ni a]lungula yanga ti lo ti sara tënë na ndara; wango tënë ti nzobe so angbâ lakue ayeke na yanga ti lo.”a (aProv. 31:1, 10, 26). A yeke nzoni a bâ nzobe so angbâ lakue na yâ ti sarango tënë ti wali so ayeke na ndara legeoko tongana tanga ti azo kue so aye ti nzere na lê ti Jéhovah. (Diko aProverbe 19:22.) Na yâ ti sarango tënë ti atâ wavorongo Nzapa kue, a yeke nzoni a bâ polele nzobe so angbâ lakue.

² Nzobe so angbâ lakue aye ti tene nyen? A lingbi e fa ni na mbage ti azo wa? Nyen la ayeke mû maboko na e ti tene “wango tënë ti nzobe so angbâ lakue” aduti na yanga ti e? Tongana nyen sarango ye alingbi na ni ayeke sara ngangu na ndo ti lege so e yeke sara tënë na azo ti sewa ti e nga na aita ti e aChrétien?

Nzobe so angbâ lakue aye ti tene nyen?

3, 4. (a) Nzobe so angbâ lakue aye ti tene nyen? (b) Na lege wa nzobe so angbâ lakue ayeke nde na sarango nzoni na zo so azo ayeke sara ka?

³ Na yâ ti nzobe so angbâ lakue a yeke wara ndoye nga na sarango nzoni na zo. Sarango nzoni na zo ayeke pusu e ti bi bê na amba ti e na sarango ambeni nzoni tënë wala ambeni ye so alingbi ti mû maboko na ala. So ndoye ayeke nga mbeni mbage ti nzobe so angbâ lakue, ti sara ye na lege ti nzobe so angbâ lakue a hunda ti tene, na lege ti ndoye, e sara ye ndali ti nzoni ti amba ti e. Ye oko, tënë so a kiri pekoni na nzobe so angbâ lakue andu aye mingi ahon sarango nzoni na zo so ndoye si apusu zo ti sara ni. Nzobe so angbâ lakue aye ti tene ti mû tere ti mo wani ti sara nzoni na mbeni zo na ti ngbâ ti sara ni juska mo wara ye so mo sara nzoni ni ndali ni.

⁴ Nzobe so angbâ lakue ayeke nga nde na sarango nzoni na zo na mbeni lege nde. Sarango nzoni na zo ayeke mbeni ye so azo ayeke sara ni même na mbage ti awande. Na ngoi so mangboko so bazengele Paul na azo 275 ayeke na yâ ni alï ngu, azo ti zoa ti Malte so ala hinga ala lâ oko pëpe asara mara ti ye ti nzoni so na ala (Kus. 27:37–28:2). Me ti nzobe so angbâ lakue, azo so ayeke na kpengba songo na popo ti ala awe la alingbi ti fa ni na mba.b A yeke ye so azo ti mara ti Kéni asara na mbage ti “amolenge ti Israël kue tongana ala sigigi na sese ti Égypte.”​—1 Sam. 15:6.

A yeke kota ye ti gbu li na ti sambela

5. Nyen la ayeke mû maboko na e ti fa lege na menga ti e?

⁵ A lingbi ti duti ngangu ti fa nzobe so angbâ lakue na yâ ti sarango tënë ti e. Disciple Jacques asara tënë ti menga, lo tene: “Mbeni zo oko ayeke dä pëpe so alingbi ti komande ni. Menga ayeke mbeni ye so ayeke sioni so a fa lege na ni gbä, na sioni yorö ti fango zo asi singo na yâ ti lo.” (Jacq. 3:8). Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti fa lege na membre ti tere ti e so a yeke ngangu ti fa lege na ni so? Tënë so Jésus atene na akota zo ti bungbi ti vorongo Nzapa ti ngoi ti lo afa na e ye so e lingbi ti sara. Lo tene: “Yanga ayeke sara tënë ti ye so ayeke mingi na bê.” (Mat. 12:34). Ti tene nzobe so angbâ lakue abata yanga ti e, a lingbi e gi ti maï ni na yâ ti bê ti e wala zo ti yâ ni ti e. Zia e bâ tongana nyen gbungo li nga na sambela ayeke mû maboko na e ti sara ni.

6. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni ti tene na bê ti singila e gbu li ti e na ndo ti aye so Jéhovah asara na lege ti nzobe ti lo so angbâ lakue?

⁶ Bible atene so “nzobe” ti Jéhovah Nzapa ‘so angbâ lakue ayeke mingi.’ (Ex. 34:6). Mbeni zo ti sungo psaume ahe bia lo tene: ‘O L’Éternel, sese so asi singo na nzobe ti Mo so angbâ lakue.’ (Ps. 119:64). Na yâ ti Bible a yeke wara gbâ ti tondo so afa tongana nyen Jéhovah afa nzobe so angbâ lakue na mbage ti azo so avoro lo. Ti mû ngoi ti gbu li na ndo ti ‘ye so Jéhovah asara’ na ti kiri singila ndali ni ayeke dü na yâ ti e nzara ti maï nzobe so angbâ lakue.​—Diko Psaume 77:13.

7, 8. (a) Ye wa so Jéhovah asara na mbage ti Lot na sewa ti lo afa nzobe ti lo so angbâ lakue? (b) Bê ti David ayeke tongana nyen na peko ti so Nzapa afa nzobe so angbâ lakue na mbage ti lo?

⁷ Na tapande, gbu li na ndo ti lege so Jéhovah azi na Lot so ayeke molenge ti ita ti Abraham, lo na sewa ti lo na ngoi so Jéhovah aga lani ti futi Sodome, kodoro so ala yeke dä. Tongana ngoi ni ayeke pusu nduru nduru, a-ange so aga lani na ndo ti Lot awa lo ti mû azo ti sewa ti lo na ti zia kodoro ni hio ti kpe. Bible atene: “Me lo de ti ku, na [a-ange] so agbu maboko ti lo, ala gbu maboko ti wali ti lo, na maboko ti amolenge ti lo use ti wali, teti L’Éternel asara be-nzoni na lo; na ala lungula lo na yâ kodoro, ala zia lo na gigi.” Tongana e gbu li ti e na ndo ti lege so Jéhovah asö na azo so, ye so ayeke ndu bê ti e nga ayeke pusu e ti hinga so ye so Nzapa asara so ayeke fä ti nzobe ti lo so angbâ lakue.​—Gen. 19:16, 19.

⁸ Bâ tapande ti David, gbia ti Israël ti giriri, so ahe bia atene: ‘[Jéhovah] apardone sioye kue ti mo, Lo sara si kobela ti mo kue aga nzoni.’ David akiri singila mingi ndali ti so Jéhovah apardone siokpari so lo na Bath-Séba asara. Lo gonda Jéhovah lo tene: ‘Legeoko tongana ayayu ayeke yongoro na nduzu na ndo sese, tongaso, nzobe ti lo so angbâ lakue ayeke kota mingi teti ala so akpe mbeto ti Lo.’ (Ps. 103:3, 11). Tongana e gbu li na ndo ti aye so nga na ambeni nde so ayeke na yâ ti Bible, ye so ayeke sara si e bâ na nene ni nzobe ti Jéhovah so angbâ lakue. Nga a yeke pusu e ti gonda lo nga ti kiri singila na lo. Tongana bê ti e asi singo na singila, e yeke duti nduru mingi ti mû tapande ti tâ Nzapa.​—aÉph. 5:1.

9. Kota raison wa awakua ti Jéhovah ayeke na ni ti fa nzobe so angbâ lakue na yâ ti fini ti ala ti lâ oko oko?

⁹ Atapande mingi so ayeke na yâ ti Bible afa so Jéhovah ayeke fa nzobe ti lo so angbâ lakue, wala ndoye ti lo so angbâ lakue, na mbage ti azo so ayeke na kpengba songo na lo. Ka ti ala so ayeke na mara ti kpengba songo tongaso pëpe na Nzapa, a yeke tongana nyen? Jéhovah ayeke sara ye na ala na ngangu nga lo yeke sara nzoni na ala pëpe? A yeke tongaso pëpe. Luc 6:35 atene: “[Nzapa a]yeke sara nzoni na azo so ayeke kiri singila pëpe nga na azo ti sioni.” “Lo sara si lâ ti lo asu na ndo ti azo ti sioni nga na azo ti nzoni. Na lo sara si ngu-nzapa apika na ndo ti azo ti mbilimbili nga na azo ti mbilimbili pëpe.” (Mat. 5:45). Kozoni si e hinga tâ tënë na e sara ye alingbi na ni, Nzapa asara nzoni na e tongana ti so lo yeke sara na mbage ti azo kue. Me na ngoi so e ga awakua ti lo, lo fa na mbage ti e ndoye ti lo so angbâ lakue wala nzobe ti lo so angbâ lakue. (Diko Ésaïe 54:10.) E kiri singila biani ndali ti ye so! E yeke na kota nda ti tënë ti fa nzobe so angbâ lakue na yâ ti sarango tënë ti e nga na yâ ti fini ti e ti lâ oko oko!

10. Ngbanga ti nyen sambela ayeke kota ye so ayeke mû maboko na e ti tene nzobe so angbâ lakue aga mbage ti sarango ye ti e?

¹⁰ Mbeni kota ye so alingbi ti mû maboko na e ti duti na nzobe so angbâ lakue ayeke sambela. Ndali ti so na yâ ti nzobe so angbâ lakue, mo yeke wara ndoye nga na sarango nzoni na zo so ayeke ambage ti lengo ti yingo ti Jéhovah (aGal. 5:22). Tongana e zia si yingo vulu afa lege na e, e yeke maï na yâ ti bê ti e nzobe so angbâ lakue. Nduru lege ti wara yingo vulu ti Jéhovah ayeke ti hunda ni na yâ ti sambela (Luc 11:13). A yeke na lege ni ti tene e sambela fani mingi ti wara yingo ti Nzapa nga ti yeda si a fa lege na e. Biani, a yeke kota ye ti gbu li na ti sambela tongana e ye si wango tënë ti nzobe so angbâ lakue aduti na yanga ti e.

Sarango tënë na nzobe so angbâ lakue na yâ ti mariage

11. (a) E hinga tongana nyen so Jéhovah aku ti tene akoli afa nzobe so angbâ lakue na mbage ti awali ti ala? (b) Na lege wa wango tënë ti nzobe so angbâ lakue ayeke mû maboko na koli ti wali ti bata yanga ti lo?

¹¹ Bazengele Paul awa akoli so asara mariage awe, lo tene: “Ala ngbâ lakue ti ndoye awali ti ala gi tongana ti so Christ nga andoye congrégation na lo kä tere ti lo na kuâ ndali ti congrégation ni.” (aÉph. 5:25). Paul adabe ti ala nga na ndo ti tënë so Jéhovah atene lani na Adam na Ève. Lo tene: “Koli ayeke zia ande babâ na mama ti lo, na lo yeke duti ande na wali ti lo na fade ala use ayeke ga mitele oko.” (aÉph. 5:31). A yeke polele so Jéhovah aku ti tene akoli aduti be-ta-zo na awali ti ala nga ala fa lakue na mbage ti awali ni nzobe so angbâ lakue. Mbeni koli so azia si nzobe so angbâ lakue afa lege na tënë ti yanga ti lo ayeke fa pëpe afaute ti wali ti lo na lê ti azo na lo yeke tene pëpe atënë so azia kamene na lê ti lo. Lo ye lakue ti gonda wali ti lo (aProv. 31:28). Tongana tënë alondo na popo ti ala, nzobe so angbâ lakue ayeke kanga lege na koli ni ti tene atënë so azia kamene na lê ti wali ti lo.

12. Tongana nyen tënë ti yanga ti mbeni wali alingbi ti fa so wango tënë ti nzobe so angbâ lakue ayeke fa lege na atënë ti yanga ti lo?

¹² A yeke nga nzoni wango tënë ti nzobe so angbâ lakue afa lege na atënë so ayeke sigigi na yanga ti mbeni wali so asara mariage awe. A lingbi lo zia pëpe si yingo ti dunia so asara ngangu na ndo ti sarango tënë ti lo. Teti so lo ‘ne koli ti lo mingi’, lo yeke sara nzoni tënë ti koli ni na lê ti azo nga lo sara si azo akiri ane koli ti lo mingi (aÉph. 5:33). Tongana ala mä tere na  ndo ti mbeni ye pëpe, so lo ye si amolenge angbâ lakue ti ne babâ ti ala, lo yeke kpe ti dë kite na koli ni na lê ti amolenge wala ti ke bango ndo ti lo na lê ti ala. Lo yeke leke mara ti atënë tongaso na ngoi so ala yeke gi ala use. Bible atene so “awali ti ndara kue asara da ti ala”. (aProv. 14:1). Yanga-da ti lo ayeke ndo so azo kue ti sewa ni ayeke na ngia ti duti dä.

13. Na ndo wa mbilimbili a lingbi wango tënë ti nzobe so angbâ lakue aduti dä? A lingbi ti sara ni tongana nyen?

¹³ Même na ngoi so ala yeke gi ala use na da, a lingbi koli na wali ti lo angbâ lakue ti sara tënë na mba na mbeni lege so afa so ala ne mba. Paul atene: “Ala zi aye so kue yongoro na ala: ngonzo, songo bê, sioni bê, zongango ndo nga na abuba tënë so asigigi na yanga ti ala.” Lo kiri lo tene: “Ala yü tâ bango mawa ti zo, sarango nzoni na zo, tâ be-ti-molenge, sarango ye na ngangu pëpe; Ala yü nga kangango bê ti ku. . . . Ala yü ndoye, teti ndoye ayeke kamba ti bungbingo ye mbilimbili.” (aCol. 3:8, 12-14). Tongana na yanga-da amolenge ayeke mä lakue atënë so a tene na ndoye nga na nzoni bê, ala yeke maï nzoni nga ala yeke duti nduru ti mû tapande ti sarango tënë ti babâ na mama ti ala.

14. Na lege wa ababâ ti sewa alingbi ti kpengba azo so ayeke na gbe ti ala na lege ti tënë ti yanga ti ala?

¹⁴ Mbeni zo ti sungo psaume atene: ‘Nzobe ti Mo so angbâ lakue, O L’Éternel, agbu mbi na nduzu.’ (Ps. 94:18). Mbeni pendere lege so Jéhovah ayeke kpengba na azo ti lo ayeke so lo yeke wa ala nga lo yeke fa lege na ala (Ps. 119:105). Tongana nyen ababâ ti sewa alingbi ti bâ nzoni na lege ti tapande ti Babâ ti e ti yayu nga ti sara kua na yanga ti ala ti kpengba azo so ayeke na gbe ti ala? Ala yeke sara ni na fango lege na azo ni nga na wango ala. Mandango tënë ti Nzapa na sewa ayeke mbeni pendere lege ti wara amosoro na lege ti yingo!​—aProv. 24:4.

Fa ndoye so angbâ lakue na mbage ti aita

15. Tongana nyen a-ancien nga na aita so akpengba na lege ti yingo alingbi ti sara kua na yanga ti ala ti kpengba ambeni zo na yâ ti congrégation?

¹⁵ Gbia David asambela atene: ‘Zia nzobe ti Mo so angbâ lakue na tene-biani ti Mo abata mbi lakue.’ (Ps. 40:12). Tongana nyen a-ancien nga na ambeni ita ti yâ ti congrégation so akpengba na lege ti yingo alingbi ti mû tapande ti Jéhovah na ndo ti tënë so? Ti sara kua na yanga ti e ti gboto lê ti zo na ndo ti sango so ayeke na yâ ti Bible afa biani so e yeke sara ye na lege ti nzobe so angbâ lakue.​—aProv. 17:17.

16, 17. Na yâ ti ambeni ye wa e lingbi ti fa so wango tënë ti nzobe so angbâ lakue ayeke fa lege na tënë ti yanga ti e?

¹⁶ Tongana mbeni ita ato nda ti sara ye ague nde na ye so Bible afa, a lingbi e sara nyen? A lingbi nzobe so angbâ lakue apusu e ti sara tënë na lo ti kiri na lo na nzoni lege (Ps. 141:5). Tongana e hinga so mbeni ita asara kota siokpari, ndoye so angbâ lakue ayeke pusu e ti wa lo ti “iri a-ancien ti congrégation ti ga na tere ti lo,” tongaso si ala ‘sambela ndali ti lo, ala sara mafuta na tere ti lo na iri ti Jéhovah.’ (Jacq. 5:14). Tongana ita ni asara tënë ni na a-ancien pëpe na e nga kue e sara tënë ni na ala pëpe, a fa so e ye lo pëpe na e sara nzoni na lo pëpe. Bê ti ambeni zo na popo ti e alingbi ti nze, ala bâ so ala yeke gi ala oko, ala yeke ye oko pëpe wala vundu ahon ndo ti ala. Mbeni pendere lege so e lingbi ti fa so wango tënë ti nzobe so angbâ lakue aduti na yanga ti e ayeke ti “sara tënë so adë bê ti a-âme so vundu asara ala mingi”.​—1 aThes. 5:14.

¹⁷ Tongana e mä so awato ti Nzapa ayeke tene sioni tënë na ndo ti aita ti e, a lingbi e sara ye tongana nyen? Ahon ti dë kite so aita ti e ayeke be-ta-zo pëpe, a lingbi e ke mara ti atënë tongaso na zingo yanga dä pëpe. Tongana lege ayeke dä, hunda na zo ni wala tënë so lo tene so ayeke tâ tënë biani? Tongana awato ti Nzapa ayeke gi ti hinga ndo so aita ti e ayeke dä ti sara sioni na ala, ndoye so angbâ lakue ayeke pusu e ti fa pëpe ndo so ala yeke dä.​—aProv. 18:24.

Zo so afa ‘nzobe so angbâ lakue awara fini’

18, 19. Na yâ ti songo ti e na aita ti e, ngbanga ti nyen a lingbi e zia lakue wango tënë ti nzobe so angbâ lakue afa lege na yanga ti e?

¹⁸ A yeke nzoni a bâ ndoye so angbâ lakue na yâ ti asarango ye ti e na mbage ti aita ti e so ayeke voro Jéhovah. Même na yâ ti angoi ti ngangu, a yeke nzoni e zia lakue si wango tënë ti nzobe so angbâ lakue afa lege na yanga ti e. Na ngoi so amolenge ti Israël azia si nzobe ti ala so angbâ lakue aga “tongana mamio so ahule fade”, vundu agbu Jéhovah (Os. 6:4, 6). Me Jéhovah ayeke na ngia na mbage ti azo so azia pëpe ti fa nzobe so angbâ lakue. Zia e bâ tongana nyen lo yeke iri tënë nzoni na ndo ti azo so angbâ ti fa nzobe so angbâ lakue.

¹⁹ A-Proverbe 21:21 atene: ‘Zo so atambela na lege ti mbilimbili na nzobe so angbâ lakue, lo wara fini, mbilimbili, na yango-iri.’ Fini ayeke na popo ti aye ti nzoni so zo tongaso ayeke wara. Fini ni so ayeke fini ti lakue lakue. Jéhovah ayeke mû maboko na lo ti “gbu fini so ayeke tâ fini ni biani.” (1 Tim. 6:12, 19). Ni la, zia e gi alege kue ti ‘sara na aita ti e na lege ti nzobe so angbâ lakue’.​—Zach. 7:9.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti fa ndani?

• Nzobe so angbâ lakue aye ti tene nyen?

• Nyen la ayeke mû maboko na e ti tene wango tënë ti nzobe so angbâ lakue afa lege na yanga ti e?

• Tongana nyen azo so asara mariage awe alingbi ti fa ndoye so angbâ lakue na yâ ti sarango tënë ti ala?

• Na yâ ti songo ti e na aita ti e, nyen la ayeke fa so wango tënë ti nzobe so angbâ lakue ayeke fa lege na yanga ti e?

[Foto na lembeti 25]

David agonda Jéhovah ndali ti nzobe ti lo so angbâ lakue

[Foto na lembeti 26]

Mo yeke manda tënë ti Nzapa na sewa lakue?