Kontakti pamor

SYTË shprehin qëndrime dhe emocione. Mund të tregojnë habi ose frikë. Mund të shprehin dhembshuri ose dashuri. Ndonjëherë sytë mund të zbulojnë ndjenja të dyshimit ose të hidhërimit. Për bashkëkombësit e tij që kishin vuajtur shumë, një i moshuar tha: «Sytë tanë flasin qartë.»

Duke parë se ku i përqendrojmë sytë, të tjerët mund të arrijnë në disa përfundime për ne ose për atë që themi. Në shumë kultura, njerëzit kanë prirjen t’i besojnë atij që i sheh në sy në mënyrë miqësore. Nga ana tjetër, ata mund ta vënë në dyshim sinqeritetin ose zotësinë e dikujt që shikon këmbët e veta ose ndonjë objekt tjetër në vend që të shohë atë me të cilin po flet. Në disa kultura të tjera, shikimi ngultas në sy quhet i pahijshëm, agresiv ose sfidues. Kjo është e vërtetë sidomos kur flet me individë të seksit të kundërt ose me një kryetar a me një njeri tjetër me pozitë. Gjithashtu, në disa zona, nëse një person më i ri do ta shikonte drejt e në sy një person më të moshuar ndërsa flet me të, kjo do të quhej si mungesë respekti.

Megjithatë, aty ku nuk shihet si diçka fyese, ta shikosh dikë në sy kur bën një pohim të rëndësishëm mund t’i japë emfazë asaj që po thua. Kjo mund të jetë një tregues se ai që po flet është i bindur. Vër re se si u përgjigj Jezui kur dishepujt e tij shprehën habi të madhe dhe thanë: «Kush mund të shpëtojë me të vërtetë?» Bibla raporton: «Duke i parë në sy, Jezui u tha: ‘Për njerëzit kjo është e pamundur, por për Perëndinë gjithçka është e mundur.’» (Mat. 19:25, 26) Shkrimet tregojnë, gjithashtu, se apostulli Pavël i vërente me kujdes reagimet e dëgjuesve të tij. Njëherë, një burrë i çalë që nga lindja ishte i pranishëm kur po fliste Pavli. Në Veprat 14:9, 10 thuhet: «Ky njeri e dëgjonte Pavlin tek fliste, i cili duke ia ngulur shikimin dhe duke parë se kishte besim për t’iu kthyer shëndeti, tha me zë të lartë: ‘Çohu drejt në këmbë.’»

Sugjerime për shërbimin në fushë. Kur merr pjesë në shërbimin në fushë, ji miqësor dhe i ngrohtë teksa u afrohesh njerëzve. Kur është e përshtatshme, për të filluar një bisedë rreth diçkaje që mund të jetë me interes për të dyja palët, përdor pyetje që vënë në punë mendjen. Ndërsa e bën këtë, përpiqu ta shikosh në sy ose të paktën ta shohësh në fytyrë tjetrin, me respekt dhe me mirësjellje. Një buzëqeshje e ngrohtë në fytyrën e dikujt, sytë e të cilit shprehin gëzim të brendshëm, është shumë tërheqëse. Një shprehje e tillë mund t’i thotë shumë tjetrit rreth llojit të njeriut që je ti dhe mund ta ndihmojë të ndihet më i çlirët kur bisedoni.

Duke vëzhguar shprehjen e syve të personit, aty ku është e përshtatshme, mund të kuptosh se si të veprosh në një situatë të caktuar. Në qoftë se ai është i zemëruar ose nuk është me të vërtetë i interesuar, mund të jesh në gjendje ta dallosh këtë. Nëse nuk të kupton, mund ta vësh re. Nëse po mërzitet, zakonisht do të jesh në gjendje ta kuptosh. Nëse është shumë i interesuar, edhe kjo do të jetë e dukshme. Shprehja e syve të tij mund të të vërë në dijeni se duhet të rregullosh ritmin, të bësh më shumë përpjekje për ta përfshirë në bisedë, ta përfundosh bisedën ose, ndoshta, të vazhdosh duke demonstruar se si ta studiojë Biblën.

Qoftë kur je duke dhënë dëshmi publike, qoftë kur drejton një studim biblik në shtëpi, përpiqu ta shohësh në sy bashkëbiseduesin në mënyrë të respektueshme. Megjithatë, mos ia ngul sytë, pasi kjo mund ta vërë në siklet. (2 Mbret. 8:11) Por në një mënyrë të natyrshme e miqësore, shihe shpesh në fytyrë tjetrin. Në shumë vende kjo shpreh një interesim të sinqertë. Natyrisht, kur lexon nga Bibla ose nga ndonjë botim tjetër, sytë do t’i kesh të përqendruar në faqen e shtypur. Por për të theksuar një pikë, ndoshta mund ta shikosh drejtpërdrejt tjetrin, ndonëse për pak kohë. Nëse i ngre sytë herë pas here, kjo do të të japë mundësi, gjithashtu, të vëresh se si reagon ndaj asaj që po lexohet.

Nëse, për shkak të ndrojtjes, në fillim e ke të vështirë t’i shohësh të tjerët në sy, mos u dorëzo. Duke u ushtruar, do të të bëhet diçka e natyrshme t’i shohësh të tjerët në sy, dhe kjo mund ta bëjë më të efektshëm komunikimin tënd me ta.

Kur mban fjalim. Bibla na tregon se para se të fillonte Predikimin e tij në Mal, Jezui «ngriti sytë nga dishepujt e tij». (Luka 6:20) Mëso nga shembulli i tij. Nëse ke për të folur para një grupi, shiko nga ata dhe bëj një pauzë prej disa sekondash para se të fillosh të flasësh. Në shumë vende kjo përfshin edhe që të shohësh në sy disa individë në auditor. Kjo pauzë e shkurtër mund të të ndihmojë të kapërcesh nervozizmin fillestar. Gjithashtu, do ta ndihmojë auditorin të përshtatet me çfarëdo qëndrimi ose emocioni që shpreh fytyra jote. Veç kësaj, kjo do t’u japë mundësi atyre në auditor të pushojnë dhe të përgatiten për të të kushtuar vëmendje.

Gjatë fjalimit, shikoje auditorin. Mos e shiko grupin thjesht si një të tërë. Përpiqu të shikosh individët që janë në të. Pothuajse në çdo kulturë pritet në njëfarë mase që një orator publik t’i shohë në sy dëgjuesit në auditor.

Të shikosh auditorin nënkupton më shumë sesa thjesht të bësh një lëvizje ritmike të syve sa në një anë në tjetrën. Shihe në sy me respekt dikë që është në auditor dhe, nëse është e përshtatshme, thuaji një fjali të plotë. Pastaj shiko një tjetër dhe thuaji një ose dy fjali. Mos e shiko një njeri aq gjatë sa të ndihet ngushtë dhe mos u përqendro vetëm te disa njerëz në gjithë auditorin. Vazhdo t’i lëvizësh sytë nëpër auditor në këtë mënyrë, por, ndërsa i flet dikujt, bisedo me të vërtetë me të dhe vër re reagimin e tij para se të vazhdosh te një tjetër.

Duhet t’i mbash shënimet në pultin e leximit, në dorë ose në Bibël, në mënyrë të tillë që të të mjaftojë vetëm një lëvizje e syve për t’i parë. Nëse të duhet të lëvizësh gjithë kokën për të parë shënimet, kjo do të ndikojë negativisht te kontakti me auditorin. Duhet të jesh i vëmendshëm se sa shpesh i shikon shënimet, si edhe për çastin kur i shikon. Nëse i shikon shënimet kur po arrin një pikë kulmore në fjalim, jo vetëm që nuk do ta shohësh reagimin e auditorit, por edhe paraqitja e fjalimit nuk do të bëhet me forcën e duhur. Po kështu, nëse i shikon vazhdimisht shënimet, do ta humbësh kontaktin me auditorin.

Kur i hedh një top dikujt, ti shikon për të parë nëse e ka kapur topin apo jo. Çdo mendim në një fjalim është si një top që i «hidhet» auditorit. Ata mund të tregojnë se e kanë «kapur» atë me anë të reagimit të tyre​—me një tundje koke, një buzëqeshje, një shikim të vëmendshëm. Nëse mban kontakt të mirë pamor, kjo mund të të ndihmojë që të sigurohesh se idetë e tua po «kapen».

A duhet të përpiqesh të shikosh nga auditori, po qe se je caktuar të lexosh para kongregacionit? Në rast se auditori po e ndjek leximin në Bibël, shumica prej tyre nuk do ta vënë re nëse po i ngre sytë ose jo. Por duke e parë auditorin mund të ndihmohesh për t’i dhënë forcë leximit, pasi kjo do të të bëjë plotësisht të vetëdijshëm për reagimin e tij. Gjithashtu, për ata në auditor që nuk po të ndjekin me Biblën e tyre dhe që e kanë mendjen gjetkë, kontakti pamor me oratorin mund të shërbejë për t’ua rikthyer vëmendjen tek ajo që po lexohet. Natyrisht, do të kesh mundësi t’i ngresh sytë vetëm për pak kohë, dhe kjo nuk duhet bërë në mënyrë të tillë që pastaj të ngecësh gjatë leximit. Për ta arritur këtë është më mirë ta mbash Biblën në dorë dhe ta mbash kokën lart, jo me mjekrën afër kraharorit.

Disa herë, pleqve u kërkohet të mbajnë fjalime në kongrese duke përdorur një dorëshkrim. Që kjo të bëhet me efektshmëri kërkohet përvojë, përgatitje e kujdesshme dhe shumë prova. Patjetër që përdorimi i dorëshkrimit e kufizon kontaktin pamor me auditorin. Por, nëse oratori është përgatitur mirë, ai duhet të jetë në gjendje të shikojë nga auditori herë pas here pa e humbur rreshtin ku po lexon. Kjo do ta ndihmojë auditorin që të vazhdojë të jetë i përqendruar dhe do t’i japë mundësi të nxjerrë plotësisht dobi nga udhëzimet e rëndësishme frymore që po paraqiten.