Julai

Akaa a Yesu yange ôr shi er cii, kua uivande mba er la kpaa, tese gbenda u Ter na a henen kwagh shi a nengen ior yô. (Yoh. 14:9) Ka akaa atar a nyi se fatyô u henen ken uivande mba Yesu? Se doo Yesu man Ter na ishima kpishi. Shighe u Yesu lu shin tar la, a tese er ior ve doo un ishima kpishi yô, sha u eren uivande sha tahav mbu lu a mi la u wasen ve. Kwagen la, mbaapirashe uhar zamber a na ér a wase ve. (Mat. 20:30-34) Aluer u nenge yô, yange “kunya kôr Yesu,” nahan a bugh ve ashe. Ishember i ken zwa Grika i i gem heen ér “kunya kôr” la, ngi ôron kwagh u mhôônom ma ka ma kôr or ken atô u ishima i nan la. Mhôônom ma yange ma kôr Yesu a ior la, lu gbenda u tesen ér ior doo un ishima yô. Shi lu mhôônom mara na ve Yesu na mba ijen lu kôron ve la kwaghyan shi bee orimande ugen imande na ye. (Mat. 15:32; Mar. 1:41) Se fatyô u nan jighjigh ser Yehova, Aôndo u a lu a “mhôônom ma zungwen” la, kua Wan na cii se doo ve ishima kpishi, shi ka i vihi ve u nengen er se lu yan ican yô. (Luka 1:78; 1 Pet. 5:7) Sar ve kpishi u va karen a mbamzeyol mba ve te sha uumace ne cii kera! w23.04 3 ¶4-5

Se palegh u ôron ityakeda shi keghen ato a mbamhen mba tar u Satan ne u samber a mi la. Se fatyô u ivin asema ase a mbamhen mba dedoo sha u ôron Bibilo shi henen i. Shi aluer se mba zan mbamkombo shi duen kwaghpasen yô, kwagh la kpa una kura mhen wase. Aluer se mba eren nahan yô, Yehova tôndo zwa ér, una de ér i mee se sha gbenda u hemban se ga. (1 Kor. 10:12, 13) Gba u hanma wase nana eren msen nduuluu hegen a hemba ave a tse, sha er se za hemen u civir Yehova sha mimi ken ayange a masejime a uma a taver kpishi ne yô. Yehova soo ér se eren msen hen a na, se ‘pasen asema a ase sha ishigh Nagh.’ (Ps. 62:8) Wuese Yehova shi sughun un sha akaa a a eren la cii. Sôn un a wase u sha er u er tom u pasen kwagh la gbar gbar yô. Zamber un a wase u sha er u fatyô u wan ishima a nyityô zayol, shi u hendan a imeen i u tagher a mi la yô. Shighe môm kpa de deen wer or shin ma kwagh ugen a yange u u eren msen hen Yehova ga. w23.05 7 ¶17-18

Se mba ze mbamkombo mba tiônnongo sha ci u nyi? Ityôkyaa i vesen yô, ka i lu u za wuese Yehova. (Ps. 26:12; 111:1) Shi ka se za mkombo ser se za taver ayol a ase asema ken ashighe a ican ne. (1 Tes. 5:11) Aluer se mba kenden uwegh ken mkombo shi nan ikyar yô, se mba eren akaa a ahar ne cii. Se fatyô u tagher a mbamtaver shighe u se soo u nan ikyar yô. Alaghga a lu se ape nan ikyar kpa ishima ia lu tan se kwe. Alaghga a sar se u nan ikyar kwa imôngo, kpa a lu nan se uwegh fele fele er i sar se la ga. Shighe u se tagher a mbamtaver mban yô, ka nyi ia wase se? Apostoli Paulu yange kaa ér se hemba veren ishima sha u “taver hanma wase ishima.” Aluer se umbur ser, sea pase jighjigh u nan wase tiônôô tseegh kpa, kwagh la una taver mbagenev ishima yô, a hemba maan se iyol u kenden uwegh nan ikyar. Shi aluer mba nan se uwegh fele fele ga kpa, a saan se iyol sha ci u mbagenev ken tiônnongo kpa, vea zua a ian i nan ikyar.—1 Pet. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

Yange tor yôô ér Mbayuda ve hide ve yem ken tar ve! Hen shighe ne, Mbayuda tsa uikyangen ken Babilon kuma anyom 70, nahan i pase ve ér ve hide ve yem ken tar ve, ken Iserael. (Esera 1:2-4) Ka Yehova tseegh yange lu u una fatyô u eren kwagh ne ye. Mbababilon yange ve naan mba ve lu uikyangen sha ikyev ve la ian ér ve hide ve yem ken ityar ve ga. (Yes. 14:4, 17) Kpa i va hemba Babilon ityav, nahan tor u he u kar hemen la, na Mbayuda ian ér ve hide ve yem. Hanma Oryuda, hemban je yô mba yange ve lu ityough hen icombor ve la cii, gba u vea tsua kwagh môm ken akaa a ahar ne: u duen ken Babilon kera shin hiden lun her. Alaghga kwagh ne yange una taver u tsuan kpen kpen. Alaghga mbagenev kpishi yange vea bee iyol a gande u moughon ken ijiir icaa la hiden. Shi er Mbayuda kpishi i mar ve ken Babilon yô, lu cii ijiir i ve fa ér ka tar ve je la. Yange ve fa ér Iserael ka tar ve ga, kpa ka tar u uter vev mbatsev. Ikyav tese ér Mbayuda mbagenev ken Babilon hingir mbainyarev, nahan alaghga yange a taver ve u undun uya vev mba dedoo shin ikpenga ve, hiden va lun ken tar u ve hoghol a mi ga yô. w23.05 14 ¶1-2

Mkaanem ma Aôndo taver se ishima ér se za hemen u lun a ishimawan man mhôônom ma zungwen man dooshima. Luka 21:19 kaa ér: “Ka sha ishimawan yen la ne war uma wen ye.” Mbakolose 3:12 kaa ér: “Haa nen mhôônom ma zungwen iyol.” Shi 1 Mbatesalonika 4:9, 10 kaa ér: “Aôndo ngu tesen ne ér ne doo ayol a en. . . . Kpa, anmgbianev, se mba taver ne ishima ser, za nen hemen u eren nahan i̱ hemba ave a tse.” Yange i nger avur ne cii hen mba ve lu vanden tesen ishimawan man mhôônom ma zungwen man dooshima yô. Nahan kpa, yange gba u vea za hemen u lun a aeren ne. Man se kpa ka kwagh u i gbe u se er je la. Nenge er Mbakristu mba sha ayange a tsuaa mbara yange ve tese aeren ne la, man er kwagh ne una wase u yô. Maa nenge er we kpa u dondo ikyav i mbahenen la ve kwagh la una tese ér u wa iyol u ngu keghen a kegh zegecan u a lu van la yô. Nahan zegecan una va hiin yô, u vande wan ishima hoghor we, nahan u za hemen u wan ishima. w23.07 3 ¶4, 8

Sea lu ken mba i shighe ve mkurem la shin ken “iyôngo igen” kpa, gba u se lu sha “Icighangbenda” la her. “Icighangbenda” ne una wase se se za hemen u civir Yehova hegen kua ken hemen, sha shighe u Tartor u Aôndo ua va kar a mbamzeyol asev cii sha tar kera la. (Yoh. 10:16) Hii ken inyom i 1919 la je, ior umiliôn imôngo, nomso man kasev kua mbayev due ken Zegebabilon, u a lu Tartor u ukwaghaôndo mbaaiev sha tar cii la, hii u zenden sha gbenda u sha injakwagh ne. Hanma kwagh u yange lu u una fatyô u tagher Mbayuda mba ve lu duen ken Babilon la sha gbenda cii, i kar a mi kera sha iwasen i Yehova. (Yes. 57:14) “Icighangbenda” la ngu nena sha ayange a ase nee? Yehova yange hii u eren tom a ior mba nan un icivir kpishi, ve sôr gbenda anyom uderi imôngo sha er mbagenev vea fatyô u duen ken Zegebabilon kera yô, cii man inyom i 1919 la ye. (Nenge Yesaia 40:3.) Yange ve er tom u hange hange, u sôron gbenda u ken jijingi la, sha er ken hemen mba lun a ishima i mimi vea fatyô u duen ken Zegebabilon kera, van ken paradiso u ken jijingi, ape i hide i hii mcivir u Yehova, u a lu mcivir u wang la yô. w23.05 16 ¶8-9

Yehova soo ér se tsua a ishima yase u civir un, shi se civir un saan saan. (2 Kor. 9:7) Nahan aluer se mba a isharen i eren kwagh u se tsough u eren sha ci u Yehova la ga kpa, se gbaa nôngon her tsôô? Nenge ikyav i apostoli Paulu yange ver yô. A kaa ér: “M ngu gbidyen iyol yam, shi m gema i í hingir kpan.” (1 Kor. 9:25-27) Paulu yange una lu a isharen i eren kwagh u Yehova a soo ér a er la ga kpa, a kighir iyol na a er kwagh shon. Yehova yange lumun a tom u Paulu er sha ci na la kpa? Yange lumun a mi yum! Yange na un injar sha iniôngon na la. (2 Tim. 4:7, 8) Kape se kpa, Yehova ka una nenge sea kighir iyol yase u eren kwagh u se tsough u eren sha ci na shighe u se lu a isharen ga je kpaa ve, i doo un je la. Ka i saan un iyol sha ci u a fa je ér, er ashighe agen ka i doo se u eren kwagh u se tsough la ga nahan kpa, ka se za hemen u eren kwagh shon sha ci u un doo se ishima. Yehova una na se injar sha iniôngon yase la, vough er yange na Paulu nahan. (Ps. 126:5) Se zuan a injar i Yehova yô, alaghga se hii u lun a isharen je kpaa. w23.05 29 ¶9-10

Apostoli Paulu kaa ér mba vea war iyange i Yehova ga la mba er ior mba ve lu yaven nahan. Ve kav akaa a aa lu zan hemen sha tar hegen ne ga, shi ve fa shighe u se lu ker ne ga. Sha nahan yô, kwagh u vesen ka una er je kpa ve fa ga, shi ve lu a kwagh u eren sha mi ga. Ior kpishi nyian mba er mba yaven nahan. (Rom. 11:8) Ve na jighjigh a akaa a a lu eren hegen u tesen ér se mba ken “ayange a masejime” shi zegecan sôôn van la ga. (2 Pet. 3:3, 4) Kpa se yô, hanma iyange ka se seer nengen er i gbe hange hange u se lu per yô. (1 Tes. 5:6) Sha nahan yô, gba u se za hemen u wan ishima, se kera hingir tenge tenge ga. Sha ci u nyi? Gba u se lu nahan sha er se nyôr iyol ken akaa a patii shin akaa a taregh agen ga yô. Er iyange i Yehova i zurum hegen ne, se lu hemban tagher a ameen a nyôron iyol ken akaa ne cii. Nahan kpa, gba u ishima ia nyian se sha gbenda u se er kwagh shighe u se tagher a imba imeen la ga. Jijingi u Aôndo una wase se u wan ishima, hingir tenge tenge ga, shi tsuan akaa a se er yô sha kwaghfan.—Luka 12:11, 12. w23.06 9-10 ¶6-7

Ka wea ungwa iti i Semson la nahan, ka nyi ka i va u ken ishima? A shi nan kpa ka u umbur er yange lu a agee kpishi yô. Man kape i lu je la. Kpa Semson yange er ibumekwagh u va un a ican kpishi yô. Nahan kpa, Yehova hemba veren ishima sha akaa a Semson er sha ci Na la. Sha ityôkyaa la yô, a na i nger ikyav i dedoo i Semson ver sha kwagh u jighjigh u nan la ken Bibilo, sha ci u iwasen yase. Yehova yange er akaa a kpilighyol sha ikyev i Semson, sha u wasen ior Nav Mbaiserael. Semson yange kpe anyom nga karen uderi imôngo yô, Yehova kaa apostoli Paulu wa iti i Semson ken mba yange ve ver ikyav i dedoo sha kwagh u jighjigh u nan yô. (Heb. 11:32-34) Ikyav i Semson la ia fatyô u taver se ishima. Yange suur sha Yehova, shin er tagher a mbamzeyol nahan kpaa. Se fatyô u henen akaa ken ieren i Semson ne. Shi ikyav i a ver la ia taver se ishima kpaa. w23.09 2 ¶1-2

Se kpa aluer se mba eren msen hen Yehova hanma shighe shi pasen un er i lu se ken ishima la yô, se fatyô u seer lun a ishimawan. (1 Tes. 5:17) Alaghga u ngu a mbamzeyol mba vesen hegen ga. Nahan kpa, ka u sôn Yehova iwasen shighe u ishima i vihi u ker, shin kwagh a tsume u man u fe kwagh u u er ga kpa? Aluer u ngu sônon Aôndo iwasen sha akaa a kiriki a u lu tagher a mi hegen ne yô, u va tagher a mbamzeyol mba vesen ken hemen kpa, a kera lu u ican u sônon un iwasen ga. Nahan u lu a vangertiôr wer, a fa shighe u una wase u kua kwagh u i gbe u una er u wasen we la kpaa. (Ps. 27:1, 3) Aluer se mba wan ishima a atsan hegen yô, a va hemba lun se ican ga u wan ishima a zegecan u a lu van la. (Rom. 5:3) Er nan ve se ôr nahana? Anmgbianev mba nomso man mba kasev kpishi kaa ér hanma shighe u ve we ishima a mbamtaver yô, kwagh la ka a wase ve u wan ishima a mtaver ugen u ve va tagher a mi yô. Yehova ka una wase ve u wan ishima a ma zayol yô, ve seer lun a jighjigh u nan ér Yehova soo u wasen ve. Jighjigh u ve ne Yehova la di ka a gema a wase ve u wan ishima a imeen igen.—Yak. 1:2-4. w23.07 3 ¶7-8

Yehova hiden a iyol ijime shi zungwen mhôônom, nahan norom ikyaa ga. Ikyav i tesen yô, shighe u Yehova soo u timin ior i Sodom i i wa afer yum la, yange tese er un hidi a iyol ijime yô. Yehova kaa a mbatyomov nav ér ve ôr Loti a yevese a yem sha iwo. Kpa cier Loti iyol u za lun hen ijiir la. Nahan a zamber ér Yehova a de un kua tsombor na vea za lu ken Soar, angar u kiriki u un kpa Yehova soo u timin kera yô. Yehova yange ma sendegh ér saa Loti a dondo kwagh u un kaa ér a er la keng keng. Kpa er nahan ga, lumun ér Loti a yem ken Soar, shin er lu u kwagh ne una bunde awashima na u timin angar shon kera nahan kpaa. (Gen. 19:18-22) Anyom nga karen uderi imôngo yô, Yehova tese ior i Nineve er un zungu mhôônom yô. Yange tindi profeti Yona ér a za yôô ken Nineve ér shi kpuaa a tim gar u Nineve a mbaaferev mba ve lu ker la cii. Kpa ior i Nineve gem ishima yô, kunya kôr Yehova a ve, nahan a kera tim gar la ga.—Yona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 ¶5

Ka nyi se fatyô u henen ken ieren i Yoashi laa? Yoashi lu inja er kon u u we amise i ze shin inya ga, u i lu itine i u tseegh u ker u u tile nahan. Yehoyada u yange sue Yoashi ve fatyô u tilen la va kpen kera yô, Yoashi maa gema keghen ato a mba ve undu Yehova yô, nahan kera fatyô u civir Yehova sha mimi ga. Kwagh ne tese wang ér gba u se ungwan imo i Yehova di tsô sha ci u se nenge mba hen tsombor wase shin mbagenev ken tiônnongo mba eren nahan yô, se kpa se er er ve nahan ga. Kwagh u se ayol ase se er ve se za hemen u lun vea Yehova kôôsôô yô, saa una seer doon se ishima shi se seer cian un sha u henen Bibilo, gbidyen kwar sha kwagh u se hen la shi eren msen hen a na. (Yer. 17:7, 8; Kol. 2:6, 7) Yehova soo ér se er kwagh kpishi ga. I pase kwagh u a soo ér se er la cii ken Orpasenkwagh 12:13. Ivur la kaa ér: “Cia Aôndo, waan atindi Na ikyo; gadia ngun ka kwagh u ior cii ma ve er je ne.” Aluer se mba cian Aôndo yô, sea va tagher a atsan ken hemen je kpa, se fatyô u tilen her dông. Kwagh môm una fatyô u paven se a Yehova ga. w23.06 19 ¶17-19

Ibumun i Aôndo a na se la hii sha mkaanem man ér: “Un u a tem sha ikyônough ki torough la kaa ér.” (Mpa. 21:5a) Mkaanem man ma kposo sha ci u, ken takeda u Mpase cii, ka hen ijiir ne kua ajiir agen ahar, Yehova iyol na a ôr kwagh ye. Ka ortyom shin Yesu a ôr mkaanem man ga, kpa ka Yehova iyol na. Mimi ne tese ér se fatyô u nan jighjigh a kwagh ugen u Yehova a ôr ne vangertiôr. Sha ci u nyi? Sha ci u Yehova “eren aie ga.” (Titu 1:2) Se fatyô u nan jighjigh ser kwagh u Mpase 21:5, 6 a ôr la ka kwagh u bunden ga. Time ase sha ishember i “Nenge!” la. Ishember i ken zwa Grika i i gem ér “nenge!” la, i ter i ken takeda u Mpase kwa kimbir kimbir. Ka nyi igen shi Aôndo a ôrô? A kaa ér: “M ngu eren akaa cii a he.” Yehova una va er akaa ne ken hemen. Kpa er a fe ér ka u una kure ityendezwa na ne keng yô, a kaa ér un ngu eren a zan a mi ave.—Yes. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Apostoli Peteru yange nenge shi ungwa akaa a Yesu er shi ôr la nahan kpa, lu nôngon a mbamyen nav her di tsô. De se tese ikyav sha akaa kpuaa. Zum u Yesu pase ér gba u una ya ican shi una kpe sha u kuren kwaghôron u profeti u Bibilo yô, Peteru kaa a na ér a de lumun kwagh la ga. (Mar. 8:31-33) Shi Peteru vea mbaapostoli mbagenev mbara yange ve gba anyiman acin imôngo sha kwagh u or u nan hembe ken a ve yô. (Mar. 9:33, 34) Shi Hen tugh mbu mbu mase karen maa i wua Yesu la, Peteru nure gagher gber orgen sanker sha togh, ku bugh. (Yoh. 18:10) Hen tugh mbura môm, mciem gba Peteru iyol sha kwagh u ior lu ôron sha a na la kpishi, je yô a nyiman Yesu kwa tar. (Mar. 14:66-72) Kwagh ne na yô, Peteru vaa kpishi. Yesu undu apostoli na u ishima lu vihin un ne ga. Yange mba nderen Yesu shin ku kera yô, a na Peteru ian ér a nenge er a doo un ishima her yô. Yesu kaa a Peteru ér a hide a iyol na ijime, a kuran un iyôngo. (Yoh. 21:15-17) Peteru kegh iyol u eren kwagh u Yesu ôr a na ne. Sha nahan yô, Peteru lu ken Yerusalem sha iyange i Pentekosti, shi lu ken mba i hii tseghan ve sha icighan jijingi la. w23.09 21-22 ¶6-7

Apostoli Peteru kaa a anmgbianev nav mba ve kpa ve lu mbatamen la ér: “Kuran nen ikyumile i Aôndo.” (1 Pet. 5:1-4) Wea lu ortamen yô, se fa anmgbianev ou mba nomso man mba kasev doo u ishima, shi u soo u kuran ve. Nahan kpa, alaghga ashighe agen u lu a ityom kpishi gayô a tume u iyol je yô, u kera fatyô u eren tom u kuran la ga. Nahan u er nena? Er msen hen Yehova, pase un akaa a a ze u iyol la cii, shi ôr un er i sar u kpishi u wasen anmgbianev ou mba nomso man mba kasev yô. Peteru nger ér: “Aluer or ngu eren tom u wasen mbagenev yô, nana̱ eren u sha inja i nan ngu suur sha tahav mbu Aôndo ka a na la.” (1 Pet. 4:11) Alaghga anmgbianev ou mba nomso man mba kasev vea lu yan ican a mbamzeyol mba a fatyô u sôron ken tar u hegen ne been ga yô. Kpa umbur wer, Yesu Kristu, u a lu “orkuran u tamen la,” una wase ve sha gbenda u orgen môm nana fatyô ga yô. Una fatyô u wasen ve hegen kua ken tar u he kpaa. Kwagh u Yehova a soo ér mbatamen ve er yô, ka u ve tese ér anmgbianev vev doo ve ishima, shi ve kuran anmgbianev vev, shi ve gema ve lu “ikyumuile ikyav.” w23.09 29-30 ¶13-14

Gba u se venda mbamhen mba ior mba ve we atindi a Yehova ikyo ga la. Aluer se mba henen kwagh er ior mba ve we atindi a Yehova ikyo ga la nahan yô, alaghga se kpa se hii u vendan Yehova kua atindi a na. (1 Kor. 3:19) “Kwaghfan u tar ne” ka a na ior ve kera soo u ungwan imo i Aôndo ga. Yange Mbakristu mbagenev kpuaa ken Pegamu man ken Tiatira hingir u civir ieev shi eren idya er ior mba ken agar a ahar ne eren nahan. Er i lu eren idya ken atôônanongo ne yô, Yesu tindi atôônanongo a ahar ne cii a loho u tan a icin. (Mpa. 2:14, 20) Nyian kpa, ior mba se we ndor a ve la vea nôngo ér se hingir u eren akaabo a ve eren la. Ior mba hen tsombor wase kua mbagenev mba se fe ve kpaa vea nôngo ér se nenge ser se kura atindi kar ikyaa inya, shi vea lu nôngon ér se per atindi a Yehova. Ikyav i tesen yô, alaghga vea kaa a vese ér aluer se er idya kpa ka kwaghbo ga, shi akaawan a Bibilo kera nga a inja nyian ga. Ashighe agen alaghga se nenge ma kwagh u Yehova a kaa ér se er yô ser kwagh shon wanger kuma ga. Alaghga se soo u ‘eren kwagh karen akaa a i nger la ken inya’ je kpaa.—1 Kor. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

Yange gba u Maria, ngô Yesu una zua a agee a eren ishima i Yehova. Lu u Maria una wa iyav, man lu a er nom ga, shi lu a mfe sha kwagh u yesen ônov kpaa ga. Kpa lu u una nenge sha wan u una va lu Mesiya la. Lu a vande yaven a or ken uma na ga, kpa lu u una pase Yosev ér un ngu iyav. Hen ase er yange a taver un kpishi u eren kwagh ne yô! (Luka 1:26-33) Maria yange zua a agee hana? Yange ker iwasen hen mbagenev. Ikyav i tesen yô, yange kaa a ortyom Gaberiel ér, a seer ôron un er una er kwagh ne yô. (Luka 1:34) Gaberiel pasen Maria kwagh ne been cii yô, fese je maa Maria mough yem hen ijiir igen ken Yuda, “ken tar u iwoogh,” hen anmgbian na kwase, Elisabetu. Elisabetu wuese Maria, shi Yehova mgbegha un ôr Maria kwaghôron u profeti sha kwagh u wan u una mar la, sha u taver un ishima. (Luka 1:39-45) Maria kaa ér Yehova “er ityom i ageegh sha uwegh nagh.” (Luka 1:46-51) Yehova yange na Maria agee sha ikyev i Gaberiel man Elisabetu. w23.10 14-15 ¶10-12

I tsegha mbahenen mba Kristu mbagenev kpuaa sha icighan jijingi, ve hingir ônov mba Yehova. Mba iorov 144,000. Ka u vea yem sha, vea za eren tom u upristi vea Yesu imôngo. (Mpa. 14:1) Nahan Icighan Kpar u ken tabernakel la tile sha ityough ki mlu ve u ônov mba Aôndo mba ken jijingi la. (Rom. 8:15-17) Kpa Icighan Kpar u Hemban Cii la yô ka sha, hen ape Yehova iyol na a lu la. “Ikyondo i yisan,” i i pav Icighan Kpar a Icighan Kpar u Hemban Cii la, gema tile sha ityough ki iyol i Yesu i inyam man awambe la. Shighe u Yesu lu a kpe ga la, lu u una fatyô u kôndon yemen sha za lun Pristi u Vesen u hemban, u tempel u ken jijingi la ga, sha ci u lu ken iyol i inyam man awambe la her yum. Kpa Yesu va ne nagh sha iyol na i inyam man awambe la sha u paan uumace yô, a bugh gbenda u Mbakristu mba i shighe ve mkurem la cii vea fatyô u yemen za lun sha yô. Ve kpa saa vea kpe keng ve vea zua a injar i sha la ye.—Heb. 10:19, 20; 1 Kor. 15:50. w23.10 28 ¶13

Zum u Mbaeferaim puu Gidion la je kpa a vihi ishima ga. (Mbaj. 8:1-3) Kpa tese ér un ngu or u hiden a iyol ijime sha u keghen ato ungwan er ve lu gban ahon sha kwagh na yô, man sha u lamen a ve kundu kundu. Nahan ishima gba ve shimi. Mbatamen mbafan kwagh mba ve dondon ikyav i Gidion yô, ka a puun ve je kpa, ve kegh ato zulee, shi ve ôr kwagh sha imo i legh legh. (Yak. 3:13) Ka vea eren nahan yô, bem a lu ken tiônnongo. Zum u ior lu wuese Gidion sha ityav mbi hemba Mbamidian la yô, Gidion di gema nenge ér ka Yehova a kom u a wuese ye. (Mbaj. 8:22, 23) Mbatamen vea fatyô u dondon ikyav i Gidion la nena? Gba u vea wuese Yehova sha hanma kwagh u ve er cii. (1 Kor. 4:6, 7) Ikyav i tesen yô, shighe u i lu wuese ortamen sha ci u nan fa ityesen yô, nana fatyô u kaan a mba ve lu wuese nan la ér, ka ken Mkaanem ma Aôndo kwaghwan la a dugh ye. Shi se cii ka nongo u Yehova u lu tesen se ye. Mbatamen vea fatyô u gbidyen kwar nengen aluer mba tesen sha gbenda u van Yehova a icivir, shin gbenda u ve tesen la ka di u ior ve nenge ér ve fa ityesen tseegh yô. w23.06 4 ¶7-8

Aluer se mba zuan a kwagh u se lu eren msen sha mi la ga yô, alaghga se pine iyol yase ser ‘Kwagh u m lu sônon ne nahan ka sha inja je kpa?’ Ka se hen ser se fa kwagh u una hemba wasen se yô. Kpa alaghga akaa a se lu sônon la aa va lu se a inja ken hemen ga. Aluer se mba eren msen sha ma zayol yô, alaghga gbenda ugen u sôron zayol la ua lu, u u hembe doon a gbenda u se lu sônon la yô. Shi alaghga akaa agen a se lu sônon la a lu a sha ishima i Yehova ga. (1 Yoh. 5:14) Ikyav i tesen yô, nenge ikyav i mbamaren mba ve lu sônon Yehova ér a wase wan ve a za hemen u lun ken mimi yô. Ve hen ér kwagh u ve lu sônon la ka sha inja. Kpa mayange Yehova una kighir mô wase ér nana civir un ga. A soo ér hanma wase, kua mbayev asev kpaa cii, nana tsua a ishima i nan u civir un. (Dut. 10:12, 13; 30:19, 20) Nahan mbamaren mbara yange ma ve lu sônon Yehova ér a wase kwaghwan ve a kôr wan ve ken ishima, sha er una hen u lun vea Yehova kôôsôô shi yan ijende a na yô.—Anz. 22:6; Ef. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Er nan ve u surun anmgbianev asev ishima la i lu gbenda u vesen u tesen ve ser ve doo se ishima? Takeda ugen u pasen akaa a ken Bibilo kaa ér, ishember i ‘surun ishima’ i Paulu a ter heen ne, ngi ôron kwagh u “lun vea or ikyooso ikyooso sha u taver nan ishima shighe u nan lu yan ican a zayol u vesen yô.” Nahan aluer anmgbian nan tagher a zayol man se sur nan ishima yô, kwagh la una wase nan nana za hemen u civir Yehova sha mimi. Shi hanma kwa u se sur anmgbian ishima yô, se tese ser nan doo se ishima. (2 Kor. 7: 6, 7, 13) Ka mhôônom ka ma kôr se a or ve se sur nan ishima ye. Se ôr nahan sha ci u nyi? Sha ci u mhôônom ka ma a kôr or a orgen u nan lu yan ican yô, kwagh la a mgbegha nan u surun or la ishima, shi eren kwagh u wasen nan. Nahan mhôônom ka ma a kôr se a anmgbianev asev yô, kwagh la a wase se u surun ve ishima. Nenge ase er Paulu yange pase er mhôônom ka ma kôr Yehova a ior ve, kwagh la a mgbegha un u surun ve ishima yô. Paulu kaa ér Yehova ngu “Ter u lun a mhôônom ma zungwen tsung man Aôndo u lun a ishimasurun cii.”—2 Kor. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

Gba u mbadondon Kristu cii vea fa er i lu u vea tagher a ican yô. Nenge ase ikyav sha kwagh u Apostoli Paulu. Yange kaa a Mbakristu mba ken Tesalonika ér: “Shighe u se lu vea ven la, se lu vanden ôron ne tsuaa je ser ka u se ya ican, man ka kwagh u a er je la.” (1 Tes. 3:4) Shi yange nger hen Mbakristu mba ken Korinte ér: “Se soo ser ican i yange se tagher a mi . . . la ma i lu mlan hen a ven ga. Yange se ya ican . . . je yô, se kera fa mwar wase ga kuaa.” (2 Kor. 1:8; 11:23-27) Nyian kpa, Mbakristu vea fatyô u tagher a atsan atô kposo kposo. (2 Tim. 3:12) Er u ne Yesu jighjigh, shi u lu dondon un yô, alaghga azende a ou, shin mba hen tsombor wou ka ve nahan we tar. Alaghga je yô ve er kwagh a we sha tswam je kpaa. Shin alaghga or u nan tee u tom gayô mba u eren tom ijiir i môm a ve la, ka ve tôvon we a ican sha ci u u eren kwagh sha mimi yum. (Heb. 13:18) I lu nahan gomoti hendan a we sha ci u u ngu pasen ior kwagh u ishimaverenkeghen you vee? Paulu yange kaa ér, aluer se tagher a mbamtaver nan nan kpa, i saan se iyol. w23.12 11 ¶9-10

Yakob yange tagher a mbamzeyol kpishi. Ônov mba Yakob mbagenev uhar, Shimion man Levi, va a ihyeen sha tsombor ve kpishi, shi ve vihi Yehova iti kighir sha mi. Heela tseegh ga, Rahel, kwase u Yakob u doo un ishima kpishi la, mar wan na u sha uhar maa kar kpe. Shi er ijen va gba ken tar u Kanaan kpoghuloo yô, Yakob mough yem ken tar u Igipiti, shin er bee iyol nahan kpaa. (Gen. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Er Yakob tagher a mbamzeyol mban nahan kpa, za hemen u nan Yehova jighjigh kua uityendezwa Nav. Yehova maa er kwagh u tesen Yakob ér un lumun un. Ikyav i tesen yô, Yehova na Yakob akaa kpishi. Hen ase er Yakob yange una sugh Yehova kpishi shighe u va zua a wan na Yosev, u hen ér kera ngu uma ga la, ve hide ve lu imôngo la yô! Er Yakob lu vea Yehova kôôsôô yô, kwagh la wase un u wan ishima a mbamzeyol nav cii. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Se kpa aluer se tagher a mbamzeyol mba se hen ser se tagher a mi ga, kpa se za hemen u lun vea Yehova kôôsôô yô, se fatyô u wan ishima a mbamzeyol asev cii. w23.04 15 ¶6-7

Ken Pasalmi 23 la, Davidi pase er un doo Yehova ishima shi a nengen sha a na yô. Davidi yange ôr er un lu kôôsôô a Yehova, Orkuran un la yô. Yange nenge ér aluer un de ér Yehova a hemen un yô, una hemba lun ken mkor, nahan a suur sha Yehova a ishima na cii. Davidi yange fa je ér una za hemen u doon Yehova ishima ken ayange a uma na cii. Er nan ve yange lu a vangertiôr nee? Davidi yange fa je ér kwagh môm a ban un ga sha ci u hanma shighe yô, Yehova a nenge sha mbamgbe nav. Shi yange fa ér Yehova ka ijende na shi a lumun un. Ka nahan ve yange lu a vangertiôr ér aluer ka nyi je ia va er un ken hemen kpa, Yehova una za hemen u nengen sha mbamgbe nav cii ye. Er Davidi fa ér un doo Yehova ishima shi Yehova una nenge sha a na yô, ishima kera nyian un ga, kpa saan un iyol shi kwagh u lu a mi la kuma un.—Ps. 16:11. w24.01 28-29 ¶12-13

Hii shighe u Ityav mbi Tar Cii mbi sha Uhar la zan zan nyian, ior mba Yehova mba eren tom ve u pasen kwagh la sha tar gbar gbar. Nahan ior kpishi hingir u fan Yehova shi mbacivir Yehova mba pasen kwagh sha tar cii. Nyian ne kpa, anmgbianev mba ve lu ken Mbahemenev mba Shin Itine la, za hemen u suur sha Kristu ér a hemen ve. Ka ve nôngo sha er akaa a ve tesen anmgbianev la, aa lu mbamnenge vev ga, kpa aa lu mnenge u Yehova yô. Shi ka ve er tom a mbatamen mba sôron atôônanongo man mbatamen sha u tesen anmgbianev mba ken atôônanongo. Mbatamen mba i shighe ve mkurem la, mba ken ‘uwegh ku yanegh’ ku Kristu. (Mpa. 2:1) Nahan kpa, mbatamen mban cii yina shi ka ve er akaa agen shami ga. Ashighe agen Mose vea Yoshua yange ve er akaa shami ga, er mbaapostoli kpa lu nahan. (Num. 20:12; Yos. 9:14, 15; Rom. 3:23) Nahan kpa, se nenge wang er Yesu a lu hemen wanakiriki u jighjigh man mbatamen yô, man una za hemen u hemen ve. Sha nahan yô, se mba a atôakyaa kpishi a nan jighjigh a ser Yesu ngu hemen se sha ikyev i anmgbianev mba i tsough ve ér ve hemen ne. w24.02 23-24 ¶13-14

Nyian kpa, se fatyô u nan ser i saan Yehova iyol, sha u ôron kwagh na sha gbenda u tesen ér se wuese un shi a doo se ishima. Awashima wase u pasen ior kwagh yô, ka i lu u wasen ve ve kporom ikyua a Yehova shi nengen Ter wase u sha u se doo un ishima la, er se kpa se nengen un la. (Yak. 4:8) Ka i doo se u tesen ve kwagh u Bibilo i ôr sha kwagh u aeren a Yehova; er dooshima na man ieren na i mimi, kua kwaghfan na man tahav nav, kua aeren a na agen a doon tsung la. Shi ka se wuese Yehova shi se er kwagh u doon un sha u kaven un. Ka sea eren nahan yô, mbagenev ve nenge ér se mba kposo a ior i tar u ifer ne, nahan ve soo u fan er i hii ve se lu kposo yô. (Mat. 5:14-16) Nahan shighe u kwagh a zough se a ve yô, se fatyô u pasen ve er i hii ve se eren kwagh er se eren la yô. Man kwagh ne ka a na mba asema a mimi ve soo u kporom ikyua a Aôndo wase. Aluer se mba wuese Yehova, Ter wase u sha la, sha igbenda ne yô, se na a saan un iyol.—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 ¶7

Kwagh u u er ve u hingir or u dondon ikyav i Yesu yô, a gba u u hen u eren akaa a wasen we ayange ayange. Akaa la aa wase u u eren ityom i ken tiônnongo, shi zuan a tom u wasen we u nengen sha iyol you shin tsombor wou, shi lun vea mbagenev doo doo. Ikyav i tesen yô, hen u ôron takeda shi ngeren kwagh tsembelee. Bibilo kaa ér or ka nana tôôn shighe hanma iyange nana ôron Mkaanem ma Aôndo shi nana henen sha mi yô, i saan nan iyol shi nan fatyô u eren hanma kwagh kuren doo doo. (Ps. 1:1-3) Aluer or ngu ôron Bibilo hanma iyange yô, nana fa gbenda u Yehova a henen kwagh la, nahan kwagh la una wase nan u henen kwagh tsembelee, shi nana fa u dondon akaawan a Ruamabera kpaa. (Anz. 1:3, 4) Anmgbianev asev mba nomso man mba kasev ka ve suur sha nomsombaiorov mba ve fe u tesen shi wan ior kwagh ken Bibilo la. Aluer u fa u ôron takeda shin ngeren kwagh tsembelee yô, u fatyô u wan iyol sha akaaôron kua kwaghhenen, sha er kwaghôron wou una wase mbagenev, shi ikyar you ia seer taver jighjigh ve u nan yô. Shi u fatyô u ngeren atôakaa a vesen tiônôô tiônôô shin takeda, nahan aa wase u u seer lun a jighjigh u nan shi taver mbagenev asema. w23.12 26-27 ¶9-11

Shighe u mciem ma gbe u iyol yô, hen sha akaa a Yehova una va er ken hemen shighe u a va kar a Satan kera la. Mkohol u vesen u yange i er ken inyom i 2014 la, yange i tese ikyav er anmgbian ugen yange lam vea tsombor na sha gbenda u a va ôr mkaanem ma i nger ken 2 Timoteu 3:1-5 la ken Paradiso yô, a kaa ér: “Ken tar u he la, ashighe a hemban doon aa va. Gadia ior vea hingir mba soon mbagenev man mba soon mimi man mba eren kwagh akuma akuma man mba hiden a iyol ijime man mba wuese Aôndo man mba ungwan mbamaren vev, man mba wuese kwagh man mba eren kwagh a ior sha mimi, man mba lun a dooshima man mba gban zwa môm a mbagenev sha kwagh, man mbaôron akaa a dedoo sha iyol i mbagenev man mbakôron iyol ve tsaha, man mbalun asema legh legh man mba soon kwagh u dedoo, man mba eren kwagh a azende a ve sha mimi, man mba norom sha kwagh ga, man mba kenden a iyol sha ga man mba Aôndo a hemba doon ve ishima a akaa a nan msaanyol yô; vea lu mba aeren a ve a tese ér mba civir Aôndo sha mimi yô; var a a ambaaior ne.” U lamen vea mba hen tsombor wou, shin mba u civir Yehova a ve imôngo la er uma una va lu ken tar u he la kpa? w24.01 6 ¶13-14

Doo se kpishi er se fe ser doo Yehova a ior nav yô! Bibilo kaa ér: “Doo TER a ior Nav.” (Ps. 149:4) Nahan kpa, ashighe agen iyol ka i kpe mbagenev sha ci u ka i lu ve inja er doo Yehova a ve ga nahan. Mbacivir Yehova sha mimi mbagenev mba i ôr kwagh ve ken Bibilo la kpa, ashighe agen yange i lu ve nahan. (1 Sam. 1:6-10; Yobu 29:2, 4; Ps. 51:11) Bibilo tese wang ér uumace mba ve yina ne kpa, Yehova una fatyô u lumun ve. Sha nyi gbenda? Gba u se na Yesu jighjigh shi se er batisema. (Yoh. 3:16) Ka se er kwagh ne sha u tesen ken igbar ser se gema ishima sha asorabo ase shi se tôndo zwa a Aôndo ser se er ishima na. (Aer. 2:38; 3:19) Ka i saan Yehova iyol kpishi zum u se er akaa a ka a na se ya ijende a na ne yô. Ka sea nôngo kpoghuloo ser se kure iceghzwa i se er ser se civir Yehova la yô, i doo un a vese shi a nenge ér se mba azende a na a kôôsôô.—Ps. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Shighe u mbautahav ve kaa ér se de u pasen kwagh je kpaa yô, se fatyô u dondon ikyav i mbaapostoli la sha u pasen kwagh her. Se kpa se fatyô u lun a vangertiôr ser Yehova una wase se u eren tom wase u pasen kwagh la. Nahan er msen a na u ishimataver kua kwaghfan shi sôn Yehova a wase u u wan ishima a mbamzeyol. Se kpishi se mba yan ican sha ci u angev, shin mbamzeyol mba ken ishima, shin ku u or wase, gayô zayol u hen tsombor, shin mba tôvon se a ican, shin mbamzeyol mbagenev. Shi akaa agen er ubombauangev mba samber man ityav nahan na yô, hemba taver u nôngon a mbamzeyol mban mbagenev. Er msen hen Yehova, ôr un er i lu u ken ishima la jighilii. Ôr un zayol wou er ka u lam a ijende you i nan lu a we kôôsôô nahan. Na jighjigh wer Yehova “Una er sha mi vough” sha ci wou. (Ps. 37:3, 5) Aluer se mba eren msen nduuluu se gba uwer ga yô, kwagh la una wase se u ‘wan ishima ken ican.’ (Rom. 12:12) Yehova fa mbamzeyol mba mbacivir un ve lu wan ishima a mi yô, ngu ‘ungwan mliam vem, Una yima ve kpaa.’—Ps. 145:18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Shighe u se lu tsuan akaa a hange hange a i gbe u se er yô, doo u se ker u fan “ishima i Yehova” shi eren sha mi kpaa. (Ef. 5:17) Aluer se mba keren akaawan a Bibilo aa a zough sha mlu wase yô, kwagh la una tese ér se mba keren u fan mnenge u Aôndo sha kwagh u se soo u eren la. Nahan er se lu dondon akaawan shon la, a kera lu se ican ga u tsuan akaa sha inja. Orhyom wase Satan u a lu “Iferor” la soo ér se tume ityough eren akaa a taregh sha er se kera zua a ian i eren Aôndo wase tom ga yô. (1 Yoh. 5:19) Alaghga Orkristu nana hemba veren ishima sha u keren inyaregh shin zan makeranta kpishi gayô eren ityom igen a u eren Yehova tom la. Aluer nan er nahan yô, a tese ér nan hii u lun a mhen u taregh. Jighilii yô, akaa ne ka a bo ga, kpa doo u aa hingir kwagh u hiihii ken uma wase ga. w24.03 24 ¶16-17