Ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ lo ‘kongɛ’?

1. Lande na kakokaso ndjoshisha solo diaso dia lotutsha?

ETENA kakashikikɛma Diolelo diaki Mɛsiya lo 1914, dikongɛ di’akambo diaki Satana diakakome lo nshi ya diɔ y’ekomelo. Etombelo waki la ta diakalɔma l’olongo lam’asa Yeso Kristo nde la Satana l’ɛdiɛngɛ ande ele, nde akawakasha oma l’olongo oya la nkɛtɛ. (Adia Ɛnyɛlɔ 12:7-9.) Satana mbeyaka dia “etena kambootshikalɛ kaya mondo.” (Ɛny. 12:12) Koko, lam’ele “etena” kɛsɔ kamboviya, anto amɔtshi mbeyaka mfɔnya dia nshi y’ekomelo yamboleka ntshimbatshimba. Ko, etena kakongɛso dia Jehowa nkomiya dikongɛ nɛ di’akambo, onde wɛ ndjoshishaka solo diayɛ dia lotutsha?

2. Kakɔna kayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?

² Nshisha solo dia lotutsha ekɔ waale efula nɛ dia dui sɔ mbeyaka ndjotokonya lo nsala akambo aha la nkanyiya. Ko ngande wakokaso mɛnya dia tekɔ lo kongɛ Jehowa? Sawo nɛ diayotokimanyiya dia sho kongɛ Jehowa lo nkadimola lo ambola wayela anɛ: 1) Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’ɛnyɛlɔ ka solo dia lotutsha diaki Mika? 2) Awui akɔna wayɛnya ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo? 3) Ngande wakokaso mɛnya lowando laso lo solo dia lotutsha dia Jehowa?

NAA WETSHELO WAKONDJASO OMA L’ƐNYƐLƆ KA MIKA?

3. Awui akɔna wakasalemaka l’Isariyɛlɛ lo nshi ya Mika?

³ Adia Mika 7:2-6. Mika akɛnyi pɛkato yakasalaka ana w’ase Isariyɛlɛ polo l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Ahaza nkumekanga ka kɔlɔ. Mika akɛdika ase Isariyɛlɛ waki komonga la mbetawɔ la “tende dia dungu” ndo la “lukumbu l’atende.” Oko wakoka tɛndɛ dia dungu kana lokombo l’atɛndɛ mbikama onto lakɛndakɛnda ladiko awɔ, mbakasalɛka ndo ase Isariyɛlɛ asɔ onto tshɛ laki lawɔ la diɔtɔnganelo kɔlɔ. Awui wa kɔta mishiko wakafulanɛ polo lo ndanya diɔtɔnganelo dia lam’asa ase nkumbo. Oko wakandeyaka dia ndooko k’ɔlɔ kakokande nsala dia ndowanya akambo, Mika akalɔmbɛ Jehowa. Oma laasɔ, nde akakonge la solo dia lotutsha tshɛ dia Nzambi mbɔsa yɛdikɔ. Mika aki l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayowokimanyiya l’etena kakandashikikɛ.

4. Naa ekakatanu wele la so?

⁴ L’ɛnyɛlɔ ka Mika, sho lawɔ tekɔ lo nsɛna l’anto wa kɔlɔ ndo efula l’atei awɔ wekɔ ‘akanga wa lɔhɛndɛ, bu la kɔlamelo ndo la ngandji.’ (2 Tim. 3:2, 3) Sho nyangaka etena kɛnaso dia asekaso wa l’olimu, wa la kalasa ndo asukanyi aso wekɔ akanga wa lokaki. Koko ekambi waki Nzambi ɛmɔtshi wekɔ l’okakatanu wa woke efula. Yeso akatatshi ate ambeki ande wayɔlɔshama oma le ase nkumbo yawɔ ndo nde akakambe l’ɛtɛkɛta wafɔna la wɛnɛ wofundami lo Mika 7:6 dia mɛnya shɛngiya yayonga la losango lande. Nde akate ate: “Dimi lakaye dia ndjodja diatɔnelo lam’asa ɔna pami la she, ɔna womoto la nyango ndo lam’asa womoto lotshukami la nyango omɛnde. Lo mɛtɛ, anto wa lo luudu wayoyala atunyi wa kanga luudu.” (Mat. 10:35, 36) Mbishaka paa l’asolo efula naka ase nkumbo kaso wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa wotɔsɔka kana wotɔlɔsha. Naka dui dia ngasɔ diambotokomɛ, tatɛkɔke Jehowa koko totshikale la kɔlamelo ndo tokonge Jehowa la solo dia lotutsha dia nde nɔngɔsɔla akambo. Naka sho mbɔlɔmbaka mbala la mbala dia nde tokimanyiya, kete nde ayotosha wolo ndo lomba lele la so ohomba dia sho mbikikɛ.

5, 6. Ngande wakafute Jehowa Mika, ko kakɔna kakinde kɔmɛna?

⁵ Jehowa akafute Mika l’ɔtɛ wa solo diande dia lotutsha lo mbotshika la lɔsɛnɔ polo l’etena kakakomɛ ɛlɔmbwɛlɔ ka nkumekanga Ahaza laki onto la kɔlɔ. Nde aki laawɔ etena kakakome Hɛzɛkiya w’ɔna Ahaza nkumekanga ndo etena kakandakaloya ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Ɛtɛkɛta wa daka wakatatshi Jehowa lo tshimbo ya Mika lo kɛnɛ kendana la Samariya wakakotshama etena kakalɔsha ase Asuriya diolelo d’Isariyɛlɛ dia lo nɔrdɛ.​—Mika 1:6.

⁶ Koko Mika kɔmɛna ekotshamelo k’alaka tshɛ wakawotɛ Jehowa etena kakinde eke la lɔsɛnɔ. Ɛnyɛlɔ, nde akafunde ate: “Lu nshi yayayi, ukungu wa luudu la [Jehowa] wayushikikala l’ete w’ekungu. Vo wayediama l’adiku dia akuna, antu wayumbela leko. Wedja efula wayuya, ku wayuta vati: Nyuyeti, tutshu l’ukungu wa [Jehowa].” (Mika 4:1, 2) Mika akavu ɛnɔnyi efula la ntondo k’ɛtɛkɛta ɛsɔ kotshama. Koko nde akayashikikɛ dia ntshikala la kɔlamelo le Jehowa kaanga la ntondo ka nyɔi ndo oyadi kɛnɛ tshɛ kakakoke anto waki suke la nde mbuta. Nde akafunde ate: “Wedja tshe, wudja la wudja, watuyelaka lukumbu la etemolatemola kawo, keli shu tayuyela lukumbu la [Jehowa Nzambi k]asu, pundju pundju.” (Mika 4:5) Mika akakongaka la solo dia lotutsha lo tena di’ɛhɛnyɔhɛnyɔ sɔ nɛ dia nde aki l’eshikikelo ɔnɛ ndooko onyake Jehowa ayokotsha alaka ande tshɛ. Nde akayaɛkɛka le Jehowa.

7, 8. a) Lande na kahombaso ndjaɛkɛ le Jehowa? b) Kakɔna kahombaso nsala dia nshi yambototshikalɛ mbeta esadi esadi?

⁷ Onde sho lawɔ tekɔ la wɛkamu wa ngasɔ le Jehowa? Ngasɔ mbahombadiɔ monga. Sho tambɛna okotshamelo wa daka diakafunde Mika. Lo ‘etena k’ekomelo ka nshi,’ miliyɔ y’anto w’oma lo wedja tshɛ, waoho ndo ɛtɛkɛta tshɛ wekɔ lo ndja dui dui oya “l’ukungu wa luudu la [Jehowa].” Kaanga mboyewɔ oma lo wedja wotshikitanyi, vɔ wambotshula “tombo tawo kungu” ndo hawolange “mbeka akambu wa ta ntu.” (Mika 4:3) Ande diɛsɛ diele la so dia mbadiema l’atei w’ekambi wa Jehowa wahalɔshana lee!

⁸ Aha la taamu, sho kombolaka dia Jehowa nkomiya dikongɛ nɛ di’akambo kaanga ɛlɔ. Dia sho ntetemala nkonga la solo dia lotutsha, sho pombaka mɛna akambo oko awaɛna Jehowa. Nde ambokongɛka lushi la nde nombosha anto “lo tshimbo y’onto lakandasɔnɛ,” mbuta ate Yeso Kristo. (Etsha 17:31) Koko la ntondo ka nde nsala dui sɔ, Nzambi ekɔ lo mbisha weho w’anto tshɛ diaaso dia vɔ “nkondja ewo k’oshika k’akambo wa mɛtɛ,” nkamba la tɔ ndo shimbamɛ. Nsɛnɔ y’anto yekɔ lo waale. (Adia 1 Timɔte 2:3, 4.) Naka sho nkamba la wenya aso dia nkimanyiya anto akina dia vɔ mbeya Nzambi, kete nshi yambotshikala dia lushi la kilombo la Jehowa ndja yayeta esadi esadi. Keema edja, lushi lɔsɔ layanga ndja. Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wayonga la so naka lushi lɔsɔ totana tayasha tshɛ l’olimu w’esambishelo lee!

AWUI AKƆNA WƐNYA DI’EKOMELO KAYA SUKE?

9-11. Onde 1 Tɛsalɔnika 5:3 ambokotshama? Lembetshiya.

⁹ Adia 1 Tɛsalɔnika 5:1-3. Keema edja, wedja wayota ɔnɛ: “Wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ.” Diaha lushi lɔsɔ ndjotokumɛ, sho pombaka ‘sɛnaka ndo ntetemala monga la ekanelo ka yimba k’ɔlɔlɔ.’ (1 Tɛs. 5:6) Dia tokimanyiya dia sho nsungukala lo nyuma, tayanga nsɛdingola lo tshena pe akambo wayokonya anto lo mbuta ɔnɛ “wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ.”

¹⁰ L’ɔkɔngɔ w’ata ahende wakalɔma l’andja w’otondo, anto wakate ɔnɛ wɔladi wambonga. Société des Nations akakengama l’ɔkɔngɔ wa Ta dia ntondo di’andja w’otondo dia mbidja wɔladi. L’ɔkɔngɔ wa Ta dia hende di’andja w’otondo, anto efula wakayotatɛ mendɛ le O.N.U. ɔnɛ nde mbayanga mbela wɔladi la nkɛtɛ. Ewandji wa lɛɛta ndo waa pastɛrɛ mendɛka le tshunda sɔ ɔnɛ diɔ mbakoka mbela anto tshɛ wɔladi. Ɛnyɛlɔ, O.N.U. akate dia 1986 wekɔ ɔnɔnyi wa wɔladi l’andja w’otondo. Lo ɔnɔnyi ɔsɔ, ewandji wa pɔlitikɛ ndo waa pastɛrɛ efula wakatshu la Assise lo wodja w’Italie lɛnɛ aki papa l’Ɔrɔma dia vɔ tɔlɔmba Nzambi dia wɔladi monga la nkɛtɛ.

¹¹ Koko ɛtɛkɛta wa O.N.U. ɛsɔ kana ɛtɛkɛta w’anto akina w’ɔnɛ wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ kokotsha daka diele lo 1 Tɛsalɔnika 5:3. Lande na? Nɛ dia polo ɛlɔ kɛnɛ, ndooko ‘elanyelo ka la shashimoya’ kamboya.

12. Kakɔna kahate Bible lo kɛnɛ kendana la ɛtɛkɛta w’ɔnɛ “wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ”?

¹² Waa na wayota dia “wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ”? Ɔkɛndɛ akɔna wayonga la waa pastɛrɛ ya lo Lokristokristo ndo ɛtɛmwɛlɔ ekina? Ngande wayendana ewandji wa pɔlitikɛ la ɛtɛkɛta w’ɔnɛ “wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ”? Bible hatotɛ shikaa woho wayeta akambo. Kɛnɛ keyaso ele, kaanga mbayota anto ɔnɛ “wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ” ndo kaanga mbayetawɔ anto efula dui sɔ, ɔsɔ ayonga paka kashi. Lam’ele polo l’etena kɛsɔ ko Satana aakalɔmbɔla andja ɔnɛ, akambo wa kɔlɔ wayotatetemalaka tsho. Ayonga dikambo dia kandji naka onto ɔmɔtshi la l’atei aso mbetawɔ ɛtɛkɛta w’ɔnɛ wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ kana nshisha lomangemange laso l’Okristo.

13. Lande na kokime andjelo mpɛpɛ y’elanyelo?

¹³ Adia Ɛnyɛlɔ 7:1-4. Etena kakongɛso ekotshamelo ka daka diele lo 1 Tɛsalɔnika 5:3, andjelo wekɔ lo nkimɛ mpɛpɛ y’elanyelo ka mfɔnu ka woke. Ko kakɔna kakongawɔ? Vɔ wekɔ lo konga kɛnɛ kelɛ ɔpɔstɔlɔ Joani ɔnɛ wodjelo w’ekomelo wa djembetelo le akitami wele “ekambi wa Nzambi kaso.”a Kam’ayoshila wodjelo w’ekomelo wa djembetelo le akitami, andjelo wayokimɔ mpɛpɛ y’elanyelo. Kakɔna kayotomba oma laasɔ?

14. Kakɔna kɛnya dia elanyelo ka Babilɔna ka Woke kaya suke?

¹⁴ Babilɔna ka Woke, mbuta ate tshunda di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi wa l’andja w’otondo kayolanyema. “Elui w’anto ndo wedja ndo ɛtɛkɛta” hawotonga l’akoka wa kisukɛ. Tamboshila mɛna tolembetelo tɛnya dia elanyelo katɔ kaya suke. (Ɛny. 16:12; 17:15-18; 18:7, 8, 21) Lo mɛtɛ, tita nsango tekɔ lo mbuta dia anto hawoyosukɛ Babilɔna ka Woke nɛ dia ewandji atɔ wekɔ lo taleke ndɔshama. Kaanga mbediɔ ngasɔ, waa pastɛrɛ ya lo Babilɔna ka Woke mbɔsaka dia ndooko waale wele la ntondo kawɔ. Vɔ mɛtɛ wekɔ lo ndjakesa. L’ɔkɔngɔ w’anto mbuta ɔnɛ “wɔladi ndo lotui tshitshi lekɔ,” ewandji wa pɔlitikɛ wa l’andja waki Satana wayɔlɔsha ɛtɛmwɛlɔ wa kashi la shashimoya tshɛ ko wayaashila oshiki. Babilɔna ka Woke hatɛnama nto pondjo. Mbokɛmaka dia sho pombaka kongɛ akambo asɔ la solo dia lotutsha tshɛ.​—Ɛny. 18:8, 10.

WOHO WAKOKASO MƐNYA LOWANDO LASO LO SOLO DIA LOTUTSHA DIA NZAMBI

15. Lande na kele Jehowa atalanya anto wa kɔlɔ?

¹⁵ Kaanga mbasha anto lokombo la Jehowa sɔnyi, nde ekɔ lo nkonga la solo dia lotutsha tshɛ dia ndjaalanya l’etena kakandashikikɛ. Nde halange dia onto ɔlɔlɔ kaanga ɔtɔi ndanyema. (2 Pet. 3:9, 10) Onde ndo sho mbahalange dia kaanga onto ɔlɔlɔ ɔtɔi ndanyema? La ntondo ka lushi la Jehowa ndja, sho koka mɛnya lowando lele la so lo solo diande dia lotutsha lo toho tayela tɔnɛ:

16, 17. a) Lande na kahombaso nkimanyiya wanɛ wambɔla lo nyuma? b) Lande na kahomba wanɛ wambɔla lo nyuma kalolɛ Jehowa aha la ntshimbatshimba?

¹⁶ Tokimanyiya wanɛ wambɔla lo nyuma. Yeso akate ate ɔngɛnɔngɛnɔ mongaka l’olongo naka ɔkɔkɔ wakashishɔ ambotanema. (Mat. 18:14; Luka 15:3-7) Mbokɛmaka dia Jehowa ndjakiyanyaka efula dikambo dia wanɛ wakɛnya ngandji lo lokombo lande oyadi kaanga vɔ waya bu l’ohetoheto dia mbokambɛ nshi nyɛ. Etena kakimanyiyaso anto wa ngasɔ dia vɔ nkalola oya l’etshumanelo, sho ngɛnyangɛnyaka Jehowa ndo andjelo.

¹⁷ Onde wɛ ekɔ l’atei w’anto wahayokambɛ Nzambi l’ohetoheto? Mbeyaka monga ko onto ɔmɔtshi la l’etshumanelo akakosalɛ dui dimɔtshi dia kɔlɔ ndo ondo dui sɔ mbakakokonya dia wɛ mpembola losambi l’etshumanelo. Lam’ele mbeyaka monga ko ambeta yema edja, yambola wate: ‘Onde laya la lɔsɛnɔ la dimɛna ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula? Onde Jehowa mbakanyangiya ko kana onto lele keema kokele? Onde Jehowa Nzambi ambosalɛka dui dia kɔlɔ lushi lɔmɔtshi?’ Lo mɛtɛ, nde okotosalɛka paka ɔlɔlɔ nshi tshɛ. Nde toshaka mbo y’amɛna kaanga naka hatoyɔsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kaso le nde. (Jak. 1:16, 17) Lushi la Jehowa laya suke la ndja. Ɔnɛ mbele etena ka wɛ kalolɛ Shɛso lele l’olongo ndo nkalola l’atei w’etshumanelo nɛ dia tɔ mbele tshɔi ya dihole di’ekokelo lo nshi nyɛ y’ekomelo.​—Euh. 33:27; Hɛb. 10:24, 25.

18. Lande na kahombaso nsukɛ wanɛ watɔlɔmbɔla?

¹⁸ Tosuke wanɛ watɔlɔmbɔla. Oko wende Olami woka ɛkɔkɔ ande ngandji, Jehowa mbalɔmbɔlaka ndo mbakokɛka. Nde akasɔnɛ Ɔnande oko Olami wa woke w’ɛkɔkɔ ande. (1 Pet. 5:4) Dikumanyi diele lo tshumanelo ndekana 100 000 namaka ɛkɔkɔ wa Nzambi lo ɔmɔmɔ. (Etsha 20:28) Naka sho nsukɛ wanɛ wakasɔnama dia tɔlɔmbɔla, kete tayɛnya dia tekɔ la lowando le Jehowa ndo le Yeso l’ɔtɛ wa kɛnɛ tshɛ kambowotosalɛ.

19. Ngande wakokaso ndjasukanya lam’asaso?

¹⁹ Toyasukanya lam’asaso. Dui sɔ alembetshiyadiɔ? Etena kalɔshama asɔlayi wakalowanyema dimɛna, vɔ tshumanaka dihole ɔtɔi. Lo nsala ngasɔ ayonga wolo di’atunyi mbalɛndja. Nshi nyɛ mamboleka Satana ndɔshana l’ekambi wa Nzambi. Ɔnɛ bu etena ka sho ndjanganya l’asekaso ambetawudi. Koko ɔnɛ ekɔ etena ka sho ndjasukanya onto l’onto, minya washo oma lo munga ya totshitshɛ y’asekaso ambetawudi ndo ndjaɛkɛ tshɛ lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa.

20. Kakɔna kahombaso nsala lo etena kɛnɛ?

²⁰ Nyɛsɔ totetemale nsungukala lo nyuma ndo totetemale nongamɛ le Jehowa. La solo dia lotutsha tshɛ, nyɛsɔ tokongɛke etelo k’ɔnɛ “wɔladi la lotui tshitshi lekɔ” ndo wodjelo w’ekomelo wa djembetelo le akitami. Oma laasɔ, andjelo anɛi wayokimɔ mpɛpɛ y’elanyelo ka Babilɔna ka Woke ko tɔ kayolanyema. Etena kakongɛso di’akambo asɔ tshɛ kotshama, nyɛso tetawɔ nɔmbwama oma le wanɛ wakasɔnama dia nɔmbɔla okongamelo wa Jehowa. Tonge kaamɛ dia ndɔshana la Diabolo nde la ɛdiɛngɛ ande. Ɔnɛ mɛtɛ mbele etena ka sho ndeka mbidja yimba lo ɔhɛmwɛlɔ w’omembi w’esambo w’ɔnɛ: “Nyukikitali, etema anyu wayali la dihunga, nyu tshe watulungamelaka [Jehowa].”​—Osam. 31:24.