Tewoya anto akina ɛlɔlɔ wa Jehowa
1. Kakɔna katotshutshuya dia mbewoya anto akina ɛlɔlɔ wa Jehowa?
1 “[Jehowa] li, we kukanga wuki, wulu, lutumbu, elembielo, la nemo! ne dia diango tshe dia l’ulungu ndu dia la kete, diaye mbedio.” (1 Ek. 29:11) Ngandji la lowando lele laso le Jehowa totshutshuyaka dia sala na? Dui sɔ totshutshuyaka dia sho ‘mbewoya anto akina ɛlɔlɔ wa ɔnɛ lakatete oma lo wodjima oya lo osase ande wa mamba.’ (1 Pet. 2:9) Hatokoke mpekɔ dia mbutɛ anto akina kɛnɛ kendana la Nzambi kaso ka woke! Tayokondja waaso w’ɛlɔlɔ efula wa mbewoya ɛlɔlɔ wa Jehowa lo Ngɔndɔ ka sato, ka nɛi ndo ka tanu.
2. Esambishelo kakɔna ka lânde kambɔlɔngɔsɔma dia mbewoya anto awui wendana la Eohwelo ndo waa na wayokoka mbisha lonya lɔkɔ?
2 Esambishelo ka lânde dia mbewoya anto awui wendana la Eohwelo: Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka nɛi 2, tayokotola yambalo y’anto lo ɛlɔlɔ wa Jehowa lo sala Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ. Tayokahɛ anto wa l’andja w’otondo akatshi wa leeta la lânde lendana la dikambo di’ohomba efula sɔ tatɛ oma lo Ngɔndɔ ka sato 17 polo Ngɔndɔ ka nɛi 2. Anto tshɛ keketshamaka dia ndeka sambisha. Ɔsɔ ayonga diaaso di’ɔlɔlɔ efula le eyoyo dia vɔ tatɛ sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ naka wambokotsha kɛnɛ kalɔmbama. Naka wɛ ekɔ la ambeki wa Bible kana ana wambokotsha kɛnɛ kalɔmbama, kete wɛ koka sawola la dikumanyi.
3. Kakɔna kakokaso mbutɛ onto dia mbêlɛ lo Eohwelo?
3 Esambishelo kɛsɔ kayosalema woho wakatasale mbala ketshi dia mbelɛ anto oya lo losanganya la distrikɛ laki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Etshungwelo kaya suke!” Tshumanelo diayolongola ekanda k’ɔlɔlɔ k’akatshi wa leeta dia opandjudi tshɛ nongola kɔpi 50 ndo ombatshi mboka tshɛ kokaka nongola kɔpi 150. Mbɔtwɛlɔ konge ka mondo, ondo lo mbuta ɔnɛ: “Dikatshi diayɛ dia leeta diendana la dui dimɔtshi di’ohomba diasalema ɔnɔnyi tshɛ ndo diayosalema lo nshi yayaye dɔ nɛ. Wɛ ayolongɔma la wangasanu tshɛ. Awui wayosalema lɔkɔ fundama lo dikatshi dia leeta nɛ.” Naka ompokami ekɔ la ambola, kete ɔsa etena ka mbokadimolawɔ. Awui wele l’okotsha wendana la Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ wele lo dibuku Bible etshatɔ watatɛ lo lɛkɛ 206 mbeyaka tokimanyiya lo dikambo sɔ. Lo wikɛndɛ, tayoshaka anto periodikɛ yeke ka tomba kâmɛ la akatshi wa leeta la lânde. Tofunde nkombo y’anto tshɛ wɛnya nsaki, ndo toyalɔngɔsɔlɛ dia kalola towaenda.
4. Ngande wayokahanyema akatshi wa leeta la lânde lendana la Eohwelo?
4 Naka kokaka, kete sha ompokami tshɛ dikatshi diande dia leeta la lânde ndamɛ l’anya. Funda mvudu yele anto bu lawɔ ndo yalɔngɔsɔla dia kalola ndjowaenda lo wenya ekina. Tshumanelo dieke la akatshi wa leeta efula l’ɔkɔngɔ wa mbisha apandjudi la ambatshi mboka tshɛ kokaka tshika akatshi wa leeta asɔ lo mvudu yele anto bu lawɔ lo lomingu l’ekomelo ka la ntondo ka Eohwelo, koko aha la ntondo ka lomingu lɔsɔ. Yashikikɛ dia anto watoyendaka, ambeki ayɛ wa Bible, ewotɔ ayɛ, asekayɛ wa l’olimu, asukanyi ayɛ ndo anto akina weyayɛ wambolongola dikatshi dia leeta.
5. Lande na kahombaso tatɛ ndjalɔngɔsɔla oma ko kakianɛ dia kamba oko ambatshi mboka wa tshanda?
5 Olimu w’ombatshi mboka wa tshanda: Shi wɛ kokaka ndeka mbewoya anto akina ɛlɔlɔ wa Jehowa lo kamba oko ombatshi mboka wa tshanda lo Ngɔndɔ ka sato, ka nɛi ndo ka tanu? Kamba olimu ɔsɔ koka kɔlɔmba dia wɛ sala etshikitanu ɛmɔ l’ekongelo kayɛ ka lushi la lushi. (Ef. 5:15-17) Wɛ koka ndjashikikɛ dia nyomoleka ndjasha l’olimu wa Jehowa ayokosha ɔngɛnɔngɛnɔ ndo Jehowa ayokɔtshɔkɔla. (Tuk. 10:22) Lam’ele nshi y’Eohwelo yekɔ lo ndjasukana, ɔnɛ ekɔ etena ka sho tatɛ ndjalɔngɔsɔla.—Tuk. 21:5.
6. Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma lo kɛnɛ kakakomɛ kadiyɛso k’osombe k’ɛnɔnyi 90 kakakambe oko ombatshi mboka wa tshanda ɔnɔnyi wetshi?
6 Kadiyɛso kɛmɔtshi k’osombe k’ɛnɔnyi 90 aki la diɛsɛ dia kamba olimu w’ombatshi mboka wa tshanda ɔnɔnyi wetshi. Nde akate ate: “Kânga mbakamalangaka mɛtɛ kamba lo jardɛ ndo tatɛ monɛ diangɔ lɔkɔ, dimi lakɛnyi ohomba wa ndjadjɛ eyango w’amɛna. La nsaki ka mbidja wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo, dimi lakɔsɛ yɛdikɔ ya kamba oko ombatshi mboka wa tshanda lo Ngɔndɔ ka sato.” Onde nde akatshɔkwama l’ɔtɛ wa welo wakandadje? Nde mbutaka ɔnɛ: “Dimi ndjaokaka dia lamboleka ndjasukanya la etshumanelo ndo dikambo sɔ diakaleke sukanyami la Jehowa.” Onde wɛ koka sɛdingola awui wadjayɛ lo dihole dia ntondo ndo sala etshikitanu wa ngasɔ naka kokaka?
7. Onde ekɔ wolo kamba oko ombatshi mboka wa tshanda?
7 Kotsha wenya 50 walɔmbama le ambatshi mboka wa tshanda mbeyaka monga ko bu dui dia wolo oko wafɔnyayɛ. Sɛdingola elimu ayɛ wa lushi la lushi lo dɔmbɛlɔ, sala ekongelo ndo fundatɔ lo ekongelo kayɛ k’awui wa lo nyuma. Wɛ mbaleka mbeya awui wele layɛ. Naka wɛ ekɔ la hemɔ ndo bu la wolo wa demba, kete ondo wɛ kokaka kambaka wenya ehende lushi tshɛ la wadi l’omi amɔtshi. Naka wɛ mongaka wonya tshɛ lo olimu kana la kalasa, kete wɛ koka kamba oko ombatshi mboka wa tshanda lo sambishaka l’akɔlɔ kana lo wikɛndɛ.
8. Kakɔna kakakimanyiya wadi l’omi amɔtshi dia vɔ monga ambatshi mboka wa tshanda?
8 Anto efula wakonge l’akoka wa kamba oko ambatshi mboka wa tshanda lo nkumbo. Lo ɛnɔnyi wetshi, wadi l’omi amɔtshi wakengengaka dia kamba olimu w’ombatshi mboka wa tshanda nɛ dia wakafɔnyaka di’awui waki lawɔ kombashaka diaaso dia kamba oko ambatshi mboka wa tshanda. Ko kakɔna kakawasale lo dikambo sɔ? Vɔ mbutaka ɔnɛ: “Sho takalɔmbɛ Jehowa dia nde tokimanyiya dia sho kotsha kɛnɛ kakatakombolaka sala kâmɛ aya edja efula.” Vɔ wakayokoka kotsha oyango awɔ l’ɔkɔngɔ wa vɔ sala ekongelo ka dimɛna. Vɔ kotshaka ɔnɛ: “Aki dui dia diambo efula. Sho takatshɔkwama efula. Kɛnɛ kakokaso nɔmba anto akina ele dia vɔ pemba olimu akɔ. Naka sho takakambe olimu ɔsɔ, kete nyu lawɔ kokaka kamba olimu akɔ.”
9. Kakɔna kakokayɛ sala lo wekelo anyu wa nkumbo wa mbala kayaye dia ndjalɔngɔsɔla dikambo dia ngɔndɔ ya lânde y’olimu?
9 Wɛ kokaka ndjaombɛ yema ya etena lo wekelo anyu wa nkumbo wayaye dia sɛdingola woho wakoka anto tshɛ pamia olimu awɔ lo ngɔndɔ yayaye. Oyadi nkumbo kayɛ k’otondo hawokoke kamba olimu w’ombatshi mboka wa tshanda, ondo onto ɔtɔi kokaka kamba olimu ɔsɔ la ekimanyielo k’ase nkumbo akina ndo lo kamba kâmɛ. Naka heyama, kete ondo nkumbo kanyu koka ndjadjɛ eyango wa ndeka mbetsha wenya efula lo esambishelo lo ngɔndɔ ya lânde y’olimu shɔ.
10. Lande na kahombaso sawola l’anto akina dia nsaki kaso ka kamba oko ambatshi mboka wa tshanda lo nshi ya Eohwelo nyɛ?
10 Tokimanyiyane lam’asaso: Waasaso sambiyamaka. Tɛkɛta la anto akina dia nsaki kayɛ ka kamba oko ombatshi mboka wa tshanda. Dui sɔ koka keketsha anto akina dia vɔ lawɔ kamba olimu akɔ. Ndo nto, wanɛ wakakambe oko ambatshi mboka lo nshi yakete koka kosha alako wayokokimanyiya dia wɛ ndjalɔngɔsɔla ndo sala ekongelo dia kotsha oyango ayɛ. (Tuk. 15:22) Naka wɛ kokaka kamba oko ombatshi mboka wa tshanda, lande na kahayalɔmbɛ opandjudi okina, ondo onto ɔmɔtshi lele la akambo wele oko wayɛ dia nyu kamba kâmɛ l’olimu wa dimɛna ɔsɔ na?
11. Ngande wakoka dikumanyi konya anto akina dia vɔ lawɔ monga la waasaso dia kamba oko ambatshi mboka wa tshanda lo ngɔndɔ yayaye?
11 Dikumanyi efula wakasale etshikitanu wahombama dia vɔ mbisha lonya lo yoho y’olimu shɔ. (Heb. 13:7) Dui sɔ keketshaka mɛtɛ etshumanelo! Dikumanyi vɔ lawɔ konyaka anto akina dia vɔ monga la waasaso oma lo asawo wasawolawɔ la wɔ. Mbutɛ onto tɔtɛkɛta tongana takeketsha kana mbosha yema y’alako w’amɛna mbeyaka monga kɛnɛ kahombama dia mbôtshutshuya dia nde kamba oko ombatshi mboka wa tshanda. Omendji w’olimu mbeyaka nɔngɔsɔla nsanganya nkina y’otsha l’olimu w’esambishelo di’anto tshɛ sambisha l’olui, oyadi l’ɔkɔngɔ w’olimu kana wa kalasa. Ɛlɔngɔswɛlɔ ɛsɔ pombaka mbewoyamaka mbala la mbala. Nde ayoyashikikɛ nto di’anto tshɛ wekɔ la ɛtshi ka nkɛtɛ ka vɔ sambisha ndo ekanda wa mbisha anto.
12. Kakɔna kakokayɛ monga l’akoka wa sala naka wɛ hakoke monga ombatshi mboka wa tshanda?
12 Oyadi awui wele layɛ wekɔ lo koshimba dia wɛ kamba oko ombatshi mboka wa tshanda, wɛ koka keketsha anto akina wakamba olimu akɔ ndo nɔmbaka dikambo diawɔ. (Tuk. 25:11; Kol. 4:12) Ondo wɛ mbeyaka monga l’akoka wa sala etshikitanu dia sambisha kâmɛ la wɔ lushi lokina la lo lomingu kana ndekanya wenya wokoyohembolaka mbala tshɛ.
13. Oyango akɔna wambotoyadjɛ lo Congo, ndo ngande wakoka etshumanelo mbisha lonya di’oyango akɔ kotshama?
13 Oyango wa monga la ambatshi mboka wa tshanda 22750 lo Ngɔndɔ ka nɛi: Lo Congo-Brazzaville takakonya lofulo loleki tshɛ l’ambatshi mboka wa tshanda 556 lo 2000 ndo lo Congo-Kinshasa lofulo loleki tshɛ la 8260 lo 1997. Omalɔkɔ, oyango wa dimɛna wambotoyadjɛ lo Ngɔndɔ ka nɛi kayaye ele wa konya ambatshi mboka wa tshanda 750 lo Congo-Brazzaville ndo 22000 lo Congo-Kinshasa. Sho kokaka kotsha oyango ɔsɔ naka lo apandjudi 6, opandjudi 1 wa l’etshumanelo tshɛ kamba oko ombatshi mboka wa tshanda. Lo mɛtɛ, tshumanelo dimɔtshi diayonga l’apandjudi efula wele l’akoka wa kamba oko ambatshi mboka wa tshanda. Tshumanelo sɔ diayonga l’akoka wa kotsha oyango ɔsɔ aha l’okakatanu. Ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ wayonga la etshumanelo kanyu ndo etombelo w’ɛlɔlɔ wayonga la dui sɔ lo olimu w’esambishelo lo ɛtshi kanyu ka nkɛtɛ!
14. Lande na kele Ngɔndɔ ka nɛi ekɔ ngɔndɔ ka dimɛna ka kamba oko ombatshi mboka wa tshanda?
14 Lande na kele Ngɔndɔ ka nɛi ekɔ ngɔndɔ ka dimɛna efula ka kamba oko ombatshi mboka wa tshanda? Lam’ele Eohwelo kayosalema lo etatelo ka ngɔndɔ, dui sɔ diayotosha diaaso dia dimɛna dia kalola tenda anto wakɔtɔ lo Eohwelo. Tayosha anto periodikɛ la oyango wa mbasha dibuku Bible etshatɔ lo waendelo w’eyoyo ndo tatɛ mbeka la wɔ Bible. Ɔnkɔnɛ, kamba olimu w’ombatshi mboka wa tshanda lo Ngɔndɔ ka nɛi ayotosha waaso efula wa sho tatɛ mbeka la anto Bible. Ndo nto, wanɛ wakamba elimu ndo wɔtɔ kalasa wayonga la diaaso dia kamba olimu akɔ, lam’ele Ngɔndɔ ka nɛi ekɔ la nshi ya mingu tshanu ndo la difɛstɔ dimɔ di’ase andja ɔnɛ.
15. Lande na kahombaso sala akambo la shamanya etena kayasukana nshi ya Eohwelo nyɛ?
15 Eohwelo tshɛ keta ndekaka tosukanya la ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. Etena kambotshikala ka mbutɛ anto akina kɛnɛ kendana la Nzambi kaso ka woke kaya ka shila. (1 Kor. 7:29) Naka nshi ya Eohwelo yambeta, kete ndo waaso wa diambo wakatosha nshi shɔ dia tombola Shɛso lele l’olongo wambeta lo pondjo. Nyɛsɔ toyalɔngɔsɔlɛ oma ko kakianɛ dia sala kɛnɛ tshɛ kakokaso sala lo Ngɔndɔ ka sato, ka nɛi ndo ka tanu dia mbewoya anto akina ɛlɔlɔ wa Jehowa!
[Kiombo ya lo lɛkɛ 4]
Onde sho kokaka monga la ambatshi mboka wa tshanda 22750 lo Ngɔndɔ ka nɛi?
◼ Sɛdingola awui wetshayɛ la ntondo
◼ Nyɔkɛtshanya eyango anyu lo nkumbo
◼ Sawola la anto akina lo dikambo dia kɛnɛ kamboyokongɛ