Yehova Wa ‘Popela’ Afendeli Vaye Kosimbu
“Yayulako oku iya kokuange, a Suku. Ove uñuatisi yange haive upopeli wange.” —OSA. 70:5.
1, 2. (a) Otembo yipi afendeli va Suku va sukila oku lupukila kokuaye oku pinga ekuatiso? (b) Epulilo lipi lia katuiwa kuenda pi tu sanga etambululo?
OLONJALI vimue okuti omõlavo ufeko o kuete 23 kanyamo haeye ohueli, eci via kala oku pita oloneke vimue viepuyuko kocitumãlo cimue, vava sapuila hati, omõlavo ukãi wa nyelela. Pole, kuli uvangi u lekisa okuti, omõlaco wa pondiwa. Noke olonjali via tunda kocitumãlo caco lonjanga lovikuata viavo kuenje via tiukila kimbo liavo loku likutilila ku Yehova oco a va kuatise. Manji umue ukuenje o kuete 20 kanyamo eci a endele kosipitali, vo sapuila hati, o kuete uvei umue uka nyõla etimba liaye liosi okuti ka kuata vali ongusu yoku linga cimue. Eye wa nõlapo oku likutilila ku Yehova. Onjali yimue yukãi o likolisilako oku sandiliya upange, momo ka kuete olombongo vioku landa okulia kuoku litekula lomõlaye ufeko o kuete 12 kanyamo. Eye o pinga ekuatiso ku Yehova lutima waye wosi. Ocili okuti, afendeli va Suku eci va liyaka lovitangi, va pinga ekuatiso kokuaye vohutililo. Ove hẽ, wa siatavo oku pinga ekuatiso ku Yehova eci o liyaka lovitangi?
2 Epulilo limue li kuete esilivilo lieli: Anga hẽ, Yehova wa siata oku tambulula olohutililo vietu eci tu pinga ekuatiso kokuaye? Etambululo liaco li sangiwa Vosamo 70. Osamo yaco ya sonehiwa la Daviti una wa kala ufendeli wocili wa Yehova haeye wa liyaka lovitangi vialua vokuenda kuomuenyo waye. Eye wa popia ku Yehova hati: “A Suku . . . ove uñuatisi yange haive upopeli wange.” (Osa. 70:5) Oku kũlĩhĩsa ulandu Wosamo 70, ci tu kuatisa oku limbuka esunga lieci tu sukilila oku lupukila ku Yehova kotembo yohali kuenda oku kolela okuti o linga “upopeli” wetu.
‘Ove Upopeli’
3. (a) Osamo 70 yi lombolola epingilo lipi liekuatiso lionjanga? (b) Ekolelo lipi Daviti a kuata ndomo ca lekisiwa Vosamo 70?
3 Osamo 70 yi fetika lolondaka vioku pinga ekuatiso ku Suku kuenda yi malusula lolondaka vimuamue. (Tanga Osamo 70:1-5.) Daviti poku pinga ekuatiso ku Yehova wa popia hati: “Yayulako oku ngohela [ale oku ñuatisa].” Vovinimbu viaco, wa pinga olonjanja vitãlo ekuatiso oco a popeliwe peka liomanu va kala oku sanda oku u ponda. Daviti wa pinga ku Yehova oco a yule ovanyali vaye kuenda oku va kutisa osõi omo lievĩho liavo. Noke, volonjanja vivali ndomo ca lekisiwa kocinimbu 4, wa popia eci catiamẽla kafendeli va Suku. Eye wa likutilila hati, vana va sandiliya Yehova va sukila oku sanjuka kuenda oku u sivaya. Poku malusula osamo yaye, wa popia ku Yehova hati: “Ove uñuatisi yange haive upopeli wange.” Daviti ka popele hati, Yehova ‘o pondola oku kala’ oñuatisi yaye ndu okuti wa linga epingilo likuavo. Pole, poku lekisa ekolelo liaye ku Yehova, wa popia hati: “Ove” uñuatisi yange. Momo wa kũlĩhĩle okuti, Suku o pondola oku u kuatisa.
4, 5. Nye tu lilongisa catiamẽla ku Daviti ndomo ca lekisiwa Vosamo 70, kuenda ekolelo lipi tu sukila oku kuata?
4 Osamo 70 yi situlula nye catiamẽla ku Daviti? Daviti eci a liyaka lovanyali vaye va yonguile oku u ponda, ka nõlelepo oku tetulula ocitangi caco lika liaye. Pole, wa kolelele okuti Yehova o pondola oku yaka lovanyali vaye votembo ya sokiyiwa kuenda ndomo eye a panga. (1 Sam. 26:10) Eye wamamako oku kolela okuti, Yehova o kuatisa vana vo sanda, kuenda o yovola. (Va Hev. 11:6) Daviti wa kũlĩhĩle okuti, afendeli vocili va Yehova, va kuete esunga lioku sanjuka kuenda oku u sivaya poku sapuila vakuavo catiamẽla kunene waye.—Osa. 5:11; 35:27.
5 Tu sukila oku kolela okuti, Yehova eye Oñuatisi yetu haeye “upopeli” wetu, ndeci Daviti a linga. Eci tu liyaka lovitangi ale ceci tu sima okuti ka tu kuete ekuatiso, tu sukila oku likutilila ku Yehova oco a yayuleko oku tu kuatisa. (Osa. 71:12) Yehova o tambulula ndati olohutililo vietu vioku pinga ekuatiso? Osimbu ka tua kũlĩhĩsile ndomo Yehova a pondola oku tu kuatisa, tu konomuisi olonepa vitatu vi lekisa ndomo a popela Daviti poku u kuatisa eci a liyaka lovitangi.
Wa Yovuiwa Kovanyali
6. Nye ca kuatisa Daviti oku kũlĩha okuti Yehova o popela vakuesunga?
6 Daviti omo liovisonehua vimue Viembimbiliya a kuatele, wa kũlĩhĩle okuti olondingesunga vi pondola oku kolela kekuatiso lia Yehova. Eci Yehova Suku a nenele Etande voluali lua vĩha, wa popela Noha kuenda epata liaye momo va lekisa esumbilo kokuaye. (Efet. 7:23) Eci a lowila vo Sodoma lovo Gomora ofuofuo londalu oco a kundule olondingaĩvi, wa kuatisa Lote ukuesunga kuenda omãla vaye vavali vafeko oco va popele omuenyo wavo. (Efet. 19:12-26) Eci Yehova a kundula Fareo ukuepela lolohoka viaye Vokalunga Kakusuka, wa popela omanu vaye poku va kuatisa oku puluka kenyõleho liaco. (Etu. 14:19-28) Eli olio esunga lieci vosamo yikuavo Daviti a tukuila Yehova hati, eye “Suku yeyovo.”—Osa. 68:20.
7-9. (a) Esunga lipi Daviti a kuatele lioku kolela kunene wa Yehova woku popela omanu vaye? (b) Eci Daviti a yovuiwa, kulie a eca olopandu viaco?
7 Daviti wa kuatelevo esunga lioku kolela kunene wa Yehova woku popela omanu vaye. Eye wa kũlĩhĩle okuti, “ovoko” a Yehova va pondola oku yovola vana Vo vumba. (Esin. 33:27) Olonjanja vialua Yehova wa kuatisa Daviti oku puluka “kovanyali.” (Osa. 18:17-19, 48) Kũlĩhĩsa ulandu umue.
8 Eci akãi voko Isareli va fetika oku pandiya Daviti omo liuloño wasualali vaye, Soma Saulu wa kuata onyeño yalua kuenje, volonjanja vivali wa seteka oku ponda Daviti lonjelia. (1 Sam. 18:6-9) Pole, Daviti wa puluka konjelia. Anga hẽ, Daviti wa puluka omo liuloño waye woku yaka? Sio, hacoko. Ulandu Wembimbiliya u lekisa okuti, “Yehova wa kala laye.” (Tanga 1 Samuele 18:11-14.) Noke eci usuanji wa Saulu woku ponda Daviti peka lia va Filisiti ka wa tẽlisiwile, ‘Saulu wa ci mõla, kuenje wa limbuka okuti Suku wa kala la Daviti.’—1 Sam. 18:17-28.
9 Kulie Daviti a eca olopandu viaco? Olondaka vi sangiwa kefetikilo Liosamo 18, vi popia hati Daviti “wa imbila Yehova olondaka viocisungo eci eteke Yehova o popela . . . peka lia Saulu.” Vocisungo caco Daviti wa popia hati: “Yehova ewe liange, haeye ocikolo cange, haeye upopeli wange. Eye Suku yange, haeye ewe liange, kokuaye oko [ndi vunda].” (Osa. 18:2) Oku kũlĩha okuti Yehova o pondola oku yovola omanu vaye, ka ci pamisa hẽ ekolelo lietu?—Osa. 35:10.
Wa Kuatisiwa Poku Vela
10, 11. Nye ci tu kuatisa oku kũlĩha otembo Daviti a kala oku vela ndomo ca lekisiwa Kosamo 41?
10 Ndomo ca lekisiwa Vosamo 41, Soma Daviti wa vela calua. Omo lioku pita otembo yalua loku vela, ovanyali vaye va simĩle okuti ka “pasuka vali.” (Ovinimbu 7, 8) Otembo yipi Daviti a kala oku vela calua? Ulandu u sangiwa kosamo yaco u lekisa okuti wa vela eci omõlaye Avisalome a setekele oku tambula omangu yaye yusoma.—2 Sam. 15:6, 13, 14.
11 Daviti wa tukula ekamba liaye lina a kolelele calua okuti lio pakula ndaño va enda oku lila kumosi ombolo. (Ovinimbu 9) Ulandu waco u tu ivaluisa ocitangi cimue ca pitile la Daviti. Eci Avisalome a linga usuanji, Ahitofele una wa kala ondunguli ya Daviti, wa likongela ku Avisalome koku lingila usuanji soma Daviti. (2 Sam. 15:31; 16:15) Sokolola ehonguo soma a kuata omo lioku vela okuti ka kuatele ongusu yoku votoka. Handi vali, wa kũlĩhĩle okuti wa ñualiwa lovanyali va yonguile oku u ponda oco va tẽlise onjongole yavo yĩvi.—Ocinimbu 5.
12, 13. (a) Ekolelo lipi Daviti a lekisa? (b) Suku wa pamisa ndati Daviti?
12 Daviti wamamako oku kolela ‘kupopeli waye.’ Catiamẽla kafendeli va Yehova vana va vela, Daviti wa popia hati: “Yehova u popela veteke liohali. Yehova u kolisa eci a kasi pula loku vela. Eci a vela o sakula ovovei aye osi.” (Osa. 41:1, 3) Kũlĩhĩsa ndomo Daviti a lekisa vali ekolelo poku popia hati, “Yehova u kolisa.” Eye wa kuatele ekolelo liokuti Yehova o pondola oku u popela. Ndamupi?
13 Daviti ka simĩle okuti Yehova o linga ocikomo coku u sakula. Pole, wa kolelele okuti Yehova o pondola oku “u kolisa” poku u wĩha ekuatiso kuenda ongusu osimbu a kala oku vela. Daviti wa sukilile ekuatiso liaco. Momo, wa ñualiwile lovanyali va enda oku popia ovina vĩvi viatiamẽla kokuaye. (Ovinimbu 5, 6) Citava okuti Yehova wa pamisa Daviti poku u wivaluisa ovina viwa. Daviti wa popia hati: “Ove wa mamisila esunga liange.” (Ocinimbu 12) Eye citava okuti wa pamisiwavo poku ivaluka okuti ndaño wa kala loku vela kuenda ovanyali vaye va kala oku u popia lãvi, Yehova wo tendele ndomunu umue ukuesunga. Noke Daviti wa kaya. Oku kũlĩha okuti Yehova o kuatisa vana va vela, ci pamisa ekolelo lietu.—2 Va Kor. 1:3.
Wa Tekuiwa
14, 15. Otembo yipi Daviti lakuenje vaye va sukilile ekuatiso, kuenda ekuatiso lipi va tambula?
14 Eci Daviti a linga osoma yo ko Isareli, wa lialia okulia kuwa lovinyua viwa kuenda wa enda oku laleka vakuavo oco alie lavo komesa yaye. (2 Sam. 9:10) Pole, Daviti wa kũlĩhĩlevo oku kala osuke. Eci omõlaye Avisalome o lingila usuanji loku seteka oku tambula usoma, Daviti kumue lakuenje vaye, va tunda vo Yerusalãi. Kuenje va tilila ko Gileada, kutundilo Wolui Yordão. (2 Sam. 17:22, 24) Omo okuti Daviti wa kala lika ukuaku tila tila, eye kumue lakuenje vaye va sukilile ekuatiso liokulia, leci va nyua kuenda epuyuko. Omo okuti otembo yaco va kala vekalasoko, pi va sanga ekuatiso liaco?
15 Noke, Daviti lakuenje vaye va pitila volupale luo Mahanayimi. Ovo va sanga alume vamue vatatu vakuotõi, okuti, Siovi, Makiri, kuenda Barisilai. Alume vaco poku kuatisa osoma ya nõliwa la Yehova, va kapele omuenyo wavo kohele. Momo nda Avisalome wa tẽlisile ocimãho caye coku tambula uviali, nda wa ponda omanu vosi va kuatisa Daviti. Alume vaco vakuekolelo omo lioku limbuka ndomo Daviti lakuenje vaye va kala oku liyaka lovitangi, va nena ekuatiso limue ndeci: Ovola, olombasiya, alonga, otiliku, osevata, osema, olukango, ocipoke, ohale, owiki, ongundi, kuenda olomeme. (Tanga 2 Samuele 17:27-29.) Ekolelo lialume vaco kuenda ocituwa cavo coku yekisa, ca vetiya utima wa Daviti. Anga hẽ, Daviti wa sukilile oku ivala ovina vo lingila?
16. Helie wa kala ono yekuatiso Daviti a tambula kumosi lakuenje vaye?
16 Helie wa kala ono yekuatiso Daviti a tambula kumosi lakuenje vaye? Daviti wa kũlĩhĩle okuti, Yehova o tata omanu vaye. Yehova o pondola oku vetiya omanu vaye, oco va kuatise vana va kasi oku tala ohali. Daviti poku sokolola ulandu a pita lawo eci a kala kofeka yo Gileada, wa limbuka okuti, ohenda yalume vaco vatatu, ya situlula ocisola ca Yehova coku tata omanu vaye. Omo liaco, kesulilo liomuenyo waye, wa popia hati: “Nda kaile umãlehe, cilo nda kuka, haimo lumue sia la mola ondingesunga [oku kongelamo eye muẽle] ya yandulukiwa, pamue ombuto yaye yi lomba lomba okulia.” (Osa. 37:25) Anga hẽ, oku kũlĩha okuti Yehova o kuatisa omanu vaye, ka ci tu lembeleka?—Olosap. 10:3.
‘Yehova wa Kũlĩha Oku Popela Omanu’ Vaye
17. Tunde kosimbu Yehova wa siata oku linga nye?
17 Daviti wa kala umue pokati kafendeli vocili, Yehova a popela Kosimbu. Tunde kotembo ya Daviti, Suku wa siata oku tẽlisa olondaka upostolo Petulu a popia hati: “[Yehova] wa kũlĩha oku popela vakuaku sumbila Suku eci va nyikiwa.” (2 Pet. 2:9) Kũlĩhĩsa ovolandu amue avali.
18. Koloneke via Esekiya, Yehova wa lekisa ndati okuti upopeli?
18 Kunyamo wo 800, eci olohoka via va Asuria via lundula o Yuda kuenje via fetika oku lipañela o Yerusalãi, Soma Esekiya wa likutilila lutima wosi hati: “A Yehova, a Suku yetu, tu popele peka liaye oco ovoviali osi okilu lieve a limbuke okuti ove, ove lika, u Suku.” (Isa. 37:20) Esekiya wa kala oku sakalala londuko ya Suku kuenda ekemãlo liaye. Yehova wa tambulula ohutililo yaco. Vuteke umuamue, ungelo umosi wa ponda eci ci soka 85.000 kasualali a va Asuria kuenda wa popela omanu va Yehova vakuekolelo.—Isa. 37:32, 36.
19. Akristão vo kocita catete va pokola kelungulo lipi lioku puluka kenyõleho?
19 Osimbu handi Yesu ka file, wa ecele ocitumasuku cimue celungulo oco a kuatise olondonge viaye via kala vo Yudea. (Tanga Luka 21:20-22.) Ndaño papitile anyamo alua, pole, kunyamo wa 66, usuanji umue wa lingiwa vo Yudea, wa vetiya olohoka via va Roma oku liyaka lo Yerusalãi. Lekuatiso liusongui wavo Céstio Galo, olohoka viaco via teya onepa yimue yocimbaka conembele, kuenje va tiukila. Omo liaco, Akristão vocili va limbuka okuti, lia kala epuluvi lioku puluka kenyõleho ndomo Yesu a ci popele. Kuenje va tilila kolomunda. Kunyamo wa 70, olohoka via va Roma via tiuka kuenje via yaka toke eci via lundula o Yerusalãi. Akristão vana va pokuile kelungulo lia Yesu, ovo lika va puluka kenyõleho liaco.—Luka 19:41-44.
20. Momo lie tu sukilila oku kolela okuti Yehova eye “upopeli” wetu?
20 Oku sokolola ndomo Yehova a kuatisa omanu vaye kosimbu, ci pamisa ekolelo lietu. Ovina va linga kosimbu, vi tu vetiya oku kolela kokuaye. Omo liaco, ndaño cilo tu liyaka lovitangi vialua, ale tuka liyaka lavio kovaso yoloneke, tu sukilavo oku kolela okuti, Yehova eye “upopeli” wetu. Oco hẽ, Yehova o tu popela ndati? Nye ci popiwa catiamẽla komanu va tukuiwa kefetikilo liocipama cilo? Ovitangi vipi va liyaka lavio? Ocipama cikuãimo cika lombolola ulandu waco.
O Civaluka?
• Osamo 70 yi tu ĩha esunga lioku kuata ekolelo lie?
• Daviti wa kuatisiwa ndati eci a kala loku vela?
• Ovolandu api a lekisa okuti Yehova o popela omanu vaye kovanyali?
[Elitalatu kemẽla 6]
Yehova wa tambulula ohutililo ya Esekiya