Kẹnoma kẹ Ebri Na​—Rha Yan Vwẹ Urhukpẹ Na

1-2. (a) Ẹdia vọ yen Pọl hepha ọke ro vwo si ileta vwo rhe Inenikristi rẹ Ẹfesọs? (b) Enọ vọ yen a cha ta ota kpahen?

RA VWỌ kanrọ vwẹ uwevwin vwẹ Rom, ọyinkọn Pọl vwo ẹwẹn rọ vwọ bọn iniọvo rọyen gan. O che se bru ayen raa, ọtiọyena o de si ileta vwo rhe ayen. O si ọvo usun rẹ ileta nana omarẹ ukpe 60 yẹrẹ 61 C.E. vwo rhe iniọvo rehẹ Ẹfesọs.​—Ẹf 1:1; 4:1.

² Vwẹ omarẹ ẹgbukpe ihwe re wanre vwẹ obuko, Pọl ghwọrọ ọke buebun vwẹ Ẹfesọs vwo yono ji ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na. (Iru 19:1, 8-10; 20:20, 21) Ọ guọnọ cha iniọvo rọyen uko vwọ fuevun ga Jihova ọkieje kidie o vwo ẹguọnọ rayen mamọ. Ẹkẹvuọvo, diesorọ o vwo si kpahen ebri vẹ urhukpẹ vwo rhe Inenikristi ra jẹreyọ na? Kẹ, die yen Inenikristi se yono vwo nẹ obo re si rhe ayen na? E jẹ a ta ota kpahen ẹkpahọnphiyọ rẹ enọ nana.

VWO NẸ EBRI KPO URHUKPẸ

3. Eta vọ yen Pọl vwo ruiruo vwẹ ileta ro si rhe iniọvo rẹ Ẹfesọs?

³ Pọl si rhe Inenikristi rehẹ Ẹfesọs nẹ: “Ovwan ebri jovwo, ẹkẹvuọvo ovwan urhukpẹ asaọkiephana.” (Ẹf 5:8) Pọl vwẹ eta na ebri kugbe urhukpẹ vwo dje ẹdia rẹ ihwo rẹ Ẹfesọs hepha jovwo vẹ ọ rẹ ayen hepha enẹna. E jẹ a ta ota kpahen oboresorọ Pọl vwọ tanẹ iniọvo rẹ Ẹfesọs hẹ “ebri jovwo.”

4. Idjerhe vọ yen ihwo rẹ Ẹfesọs re ga ẹdjọ vwọ hẹ ebri?

⁴ Ẹga rẹ efian. Tavwen ayen ki yono uyota na je dia Inenikristi, iniọvo rehẹ Ẹfesọs ri Pọl si ileta rhe na eviẹn vwọ kẹ ẹga rẹ efian kugbe oborẹ ayen segbuyota. Orere rẹ Ẹfesọs yen a bọn uwevwin ọrhan rẹ ẹdjọ re se Atẹmis phiyọ, rẹ ihwo rẹ awanre niri nẹ ọyen ọvo usun rẹ erọnvwọn ighwrẹn ri me gbe ohwo unu kparobọ vwẹ akpọ na. Ihwo kpo etiyin da ra ga ẹdjọ. Ema rẹ ẹdjọ rẹ aye re se Atẹmis rẹ ayen kara shẹ yen okpeki rẹ ewena na chua. (Iru 19:23-27) Vwọba, a je riẹn ihwo rẹ orere na phiyọ ihwo ri ruẹ imajiki mamọ.​—Iru 19:19.

5. Idjerhe vọ yen ihwo rẹ Ẹfesọs vwọ hẹ ebri womarẹ ọfanrhiẹn?

⁵ Iruemu ọfanrhiẹn. A riẹn Ẹfesọs phiyọ asan re de vwobọ vwẹ iruemu ra ghẹmrẹ kugbe ọfanrhiẹn. Erharhe eta yen obo re me nyo vwẹ afieha rẹ ihwo rẹ Ẹfesọs kugbe erẹ rayen. (Ẹf 5:3) “Oma rha vua” ihwo buebun re dia orere naa, kọyen ihwo na rhe nyo ọmiaovwẹ vwẹ omaa. (Ẹf 4:17-19) Tavwen ayen ki rhi yono uyota rẹ obo ri yovwirin vẹ obo re brare, ẹwẹn obrorhiẹn rẹ ihwo rẹ Ẹfesọs brorhiẹn hwe ayeen yẹrẹ roro nẹ Jihova cha nọ ayen orhiẹẹn. Kọyensorọ Pọl vwo djisẹ rayen kerẹ ihwo rehẹ “ebri vwọrẹ iroro, a je hẹriẹ ayen vwo nẹ arhọ ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe.”

6. Diesọrọ Pọl vwọ vuẹ Inenikristi rẹ Ẹfesọs nẹ ayen “urhukpẹ asaọkiephana”?

⁶ Ẹkẹvuọvo, ihwo rẹ Ẹfesọs evo vrẹ nẹ ebri re. Pọl siri nẹ ayen “urhukpẹ asaọkiephana vwevunrẹ Ọrovwori na.” (Ẹf 5:8) Ayen yeren akpọ nene uyota ri Baibol na. (Un 119:105) Ayen gbobọnyẹ ẹga rẹ efian kugbe ọfanrhiẹn rẹ ayen gbe re. Ayen “vwẹrokere Ọghẹnẹ” je davwẹngba vwo ruẹ obo re vwerhọn oma vwẹ ẹga rẹ ayen vwọ kẹ.​—Ẹf 5:1.

7. Idjerhe vọ yen ẹdia rẹ avwanre hepha enẹna vwọ họhọ ọ rẹ Inenikristi buebun vwẹ Ẹfesọs?

⁷ Vwẹ idjerhe vuọvo na, tavwen avwanre ki yono uyota na, a ka dia ebri fikirẹ ẹga rẹ efian vẹ iruemu ọfanrhiẹn re vwobọ vwọ jovwo. Evo usun avwanre ru orẹ rẹ ẹga rẹ efian; efa ji yeren akpọ rẹ ọfanrhiẹn jovwo. Ẹkẹvuọvo, avwanre vwo yono kpahen iwan ri Jihova ri shekpahen obo ri yovwirin vẹ obo re brare nu, avwanre de ru ewene. Vwo nẹ ọke yena rhe, kọyen avwanre vwo yeren akpọ nene iwan rọyen. Ukuotọ rọyen avwanre da rhe mrẹ ebruphiyọ buebun. (Aiz 48:17) Jẹ, o ji vwo egbagbọse evo rẹ avwanre hirharokuẹ asaọkiephana. Ofori nẹ a kẹnoma kẹ ebri re vrẹn nure na rere avwanre “rha yan kerẹ emọ rẹ urhukpẹ.” Mavọ yen e se vwo ru ọtiọyen?

Ihwo nana rhọnvwere nẹ a rhoma ru ihoho na Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0

KẸNOMA KẸ EBRI NA

8. Vwo nene obo rehẹ Ẹfesọs 5:3-5, die yen ofori nẹ Inenikristi rẹ Ẹfesọs kẹnoma kẹ?

⁸ Se Ẹfesọs 5:3-5. Rere Inenikristi rẹ Ẹfesọs sa vwọ kẹnoma kẹ ebri rẹ ayen hepha fikirẹ ọfanrhiẹn na, kẹ ofori nẹ ayen sen iruemu ri tun Jihova oma ọkieje. Iruemu nana ji churobọ si egbegbeta ọ dia ọfanrhiẹn ọvoo. Pọl karophiyọ iniọvo rẹ Ẹfesọs nẹ, ayen kẹnoma kẹ erọnvwọn tiọyena ọ da dianẹ ayen guọnọ “riuku rẹ Uvie ri Kristi kugbe ọ rẹ Ọghẹnẹ” na.

9. Diesorọ avwanre vwọ kẹnoma kẹ kemu kemu rọ sa nẹrhẹ e gbe ọfanrhiẹn?

⁹ O ji fo nẹ avwanre vwẹ ọkieje vwọ họnre vwọso ẹwẹn re vwo vwobọ vwẹ “iruo ri vwo erere-e re ruẹ vwẹ ebri.” (Ẹf 5:11) Ọke buebun na yen obo re rhiẹromrẹ vwo djephia nẹ ohwo de nẹ, kerhọ yẹrẹ ta ota kpahan erọnvwọn ri jẹfuọn kugbe ọfanrhiẹn ọkieje, kọ nẹrhẹ ọ phẹrẹ ohwo ọtiọyena vwo ru obo re brare. (Jẹ 3:6; Jem 1:14, 15) Vwẹ ẹkuotọ ọvo, ẹko rẹ iniovo eshare evo da rhe dia “igbeyan” vwẹ intanẹti. Ẹsosuọ, eta ri shekpahen ẹga ri Jihova yen buebun rayen vwọ ton otaẹtakuẹgbe phiyọ. Ẹkẹvuọvo, ọke vwọ yanran na, erọnvwọn ri tun Jihova oma kọyen ayen ta ota kpahan. Kẹ ayen ta ota kpahan ehware. Ukuotọ rọyen, evo vwẹ usun rayen da tanẹ eta ri jẹfuọn na da nẹrhẹ ayen gbe ọfanrhiẹn.

10. Idjerhe vọ yen Eshu vwọ davwẹngba vwọ phiẹn avwanre? (Ẹfesọs 5:6)

¹⁰ Akpọ rẹ Eshu nana davwẹngba vwọ phiẹn avwanre, avwanre vwo roro nẹ ọfanrhiẹn kugbe obo ri jẹfuọn ri tun Jihova oma na chọree. (2Pi 2:19) Ọnana gbe avwanre unuu! Kidie ọvo vwẹ usun rẹ ena rẹ Eshu vwo ruiruo ọke grongron rhire na yen o vwo phi otighi phiyọ ẹwẹn rẹ ihwo rere ayen vwo jẹ ofẹnẹ ephio phiyọ obo ri yovwirin vẹ obo re brare. (Aiz 5:20; 2Kọ 4:4) A gbe ta rẹ ifimu buebun kugbe wẹbsaiti sansan vwo titẹ iruemu re vwọso iwan ọvwata ri Jihova! Eshu davwẹngba vwọ phiẹn avwanre re vwo roro nẹ iruemu kugbe akpeyeren ri jẹfuọn tiọyena dia obo re chọree, e kẹ ohwo omavwerhovwẹn, e je sua omaẹkuọn vuọvoo.​—Se Ẹfesọs 5:6.

11. Mavọ yen oborẹ Angela rhiẹromrẹ vwo dje aghwanre rọ herọ ra vwọ vwẹ uchebro rọhẹ Ẹfesọs 5:7 vwo ruiruo? (Ni uhoho na.)

¹¹ Eshu guọnọre nẹ avwanre vwẹ ugbeyan mu ihwo re sa nẹrhẹ ọ bẹn avwanre vwọ yan nene iwan ri Jihova. Ọtiọyena, Pọl de jiro kẹ Inenikristi rẹ Ẹfesọs nẹ: “Ovwan vwẹrokere aye-en,” kọyen ihwo ri ruẹ obo re chọre vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ. (Ẹf 5:7) E jẹ a karophiyọ nẹ ọ dia ihwo rẹ avwanre mrẹ, re nene ghwọrọ ọke kuẹgbe ọvo yen igbeyan rẹ avwanree. O ji churobọ si ihwo rẹ avwanre nene ta ota kuẹgbe vwẹ intanẹti, rọ dia imuoshọ rẹ ihwo rẹ Ẹfesọs hirharokuu vwẹ ọke rẹ awanre. Angelaa rọ dia Asia mrẹ imuoshọ rọ herọ re vwo mu ugbeyan vwẹ intanẹti. Ọ da ta: “Ọ sa dia ufi ro wene iroro rẹ ohwo ememerha. O rhi vwo te ọkiọvo, ẹwẹn mẹ rhe kpokpo uvwe me vwọ vwẹ ‘ugbeyan’ mu ihwo re rhọnvwa muọghọ kẹ odjekẹ ri Baibool. Ukuotọ rọyen, ki mi roro nẹ ọyen obo ri shephiyọ re vwo yeren akpọ ri Jihova vwo utuoma kpahen.” Oma vwerhen avwanre nẹ ekpako evo vwẹ ukẹcha kẹ Angela vwo ru ewene. Ọ da ta: “Oborẹ oyerinkugbe mẹ vẹ ọ ri Jihova sa vwọ gan kọyen mi muẹ ẹwẹn kpahan enẹna, ọ dia intanẹtii.”

12. Die yen cha cha avwanre uko vwo tinkamu iwan ri Jihova ri shekpahen obo ri yovwirin vẹ obo re brare?

¹² Ofori nẹ avwanre họnre vwọso iroro rẹ akpọ na titẹ nẹ e vwo gbe ọfanrhiẹn shephiyọ. Avwanre riẹnre nẹ ọ chọre. (Ẹf 4:19,20) E jẹ a nọ oma avwanre enọ nana: ‘Me davwẹngba vwọ kẹnoma kẹ oyerinkugbe ọkpẹkpẹkpẹ vẹ ihwo re me vẹ ayen gbe ruiruo, emọ rẹ iklasi mẹ yẹrẹ ihwo efa ri muọghọ kẹ iwan ri Jihovaa? Mi fiudugberẹ nene iwan ri Jihova ọ da tobọ dianẹ ọ sa nẹrhẹ ihwo evo vwẹ ovwẹ jehwẹ?’ Kirobo rehẹ 2 Timoti 2:20-22, o ji fo nẹ avwanre gbẹrophiyotọ siẹrẹ a da cha sane igbeyan vwẹ ukoko na. E jẹ a karophiyọ nẹ evo cha cha avwanre uko vwọ fuevun vwẹ ẹga ra vwọ kẹ Jihovaa.

YAN “KERẸ EMỌ RẸ URHUKPẸ”

13. Die yen o mudiaphiyọ ra vwọ “rha yan kerẹ emọ rẹ urhukpẹ”? (Ẹfesọs 5:7-9)

¹³ Ọ dia uchebro rẹ Inenikristi rẹ Ẹfesọs vwọ kẹnoma kẹ ebri ọkieje ọvo yen Pọl vwọ kẹ ayeen, ẹkẹvuọvo ọ je vuẹ ayen nẹ “ayen rha yan kerẹ emọ rẹ urhukpẹ.” (Se Ẹfesọs 5:7-9.) Die yen ọyena mudiaphiyọ? O mudiaphiyọ nẹ avwanre vwẹ uruemu djephia ọkieje nẹ avwanre Inenikristi. Idjerhe ọvo re se vwo ru ọtiọyen yen, a vwọ nabọ se ẹbe rẹ ukoko na ji yono Baibol na. Ọyen obo re ghanre ra vwọ fuẹrẹn ji nene udje kugbe iyono ri Jesu Kristi rọ dia, “urhukpẹ rẹ akpọ na.”​—Jọ 8:12; Isẹ 6:23

14. Idjerhe vọ yen ẹwẹn ọfuanfon na sa vwọ cha avwanre uko?

¹⁴ Avwanre je guọnọ ukẹcha rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ rere a sa vwọ ghwa oma rẹ avwanre “kerẹ emọ rẹ urhukpẹ” ọkieje. Diesorọ? Kidie ọ dia obo re lọhọre ra vwọ dia fuanfon vwẹ akpọ nana ro titẹ ọfanrhiẹn naa. (1 Tẹ 4:3-5, 7, 8) Ẹwẹn ọfuanfon na sa cha avwanre uko vwọ họnre vwọso iroro rẹ akpọ nana ro churobọ si iyono kugbe erianriẹn rẹ ayen vwori ri shephiyọ vẹ iroro rẹ Ọghẹnẹẹ. Ẹwẹn ọfuanfon na sa cha avwanre uko vwo vwo koka koka rẹ uruemu rẹ “uyoyovwin kugbe ophiọnphiọn.”​—Ẹf 5:9.

15. Idjerhe vọ yen ẹwẹn ọfuanfon na se vwo te avwanre obọ? (Ẹfesọs 5:19, 20)

¹⁵ Ẹrhovwo ẹnẹ yen idjerhe ọvo rẹ ẹwẹn ọfuanfon na vwo te avwanre obọ. Jesu tare nẹ Jihova cha “vwẹ ẹwẹn ọfuanfon na kẹ otu re nọ mie.” (Lu 11:13) Jihova je vwẹ ẹwẹn ọfuanfon na kẹ avwanre ọke ra vẹ iniọvo avwanre de jiro kuẹgbe vwẹ emẹvwa. (Se Ẹfesọs 5:19, 20.) Ẹwẹn ọfuanfon na cha kẹ avwanre ẹgba re se vwo yeren akpọ rọ vwerhen Ọghẹnẹ oma.

16. Die yen cha vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwo bru erhiẹn rẹ aghwanre? (Ẹfesọs 5:10, 17)

¹⁶ A da guọnọ brorhiẹn eghanghanre, ofori nẹ e “vwo ẹruọ rẹ oborẹ ọhọre ri Jihova hepha” e mi ji ru nene. (Se Ẹfesọs 5:10, 17.) A da guọnọ odjekẹ ri Baibol ri shekpahen orhiẹn rẹ avwanre che bru, kọyen a guọnọ riẹn ẹro ri Jihova vwo ni ota na. Ọtiọyena avwanre de nene odjekẹ rọyen, ke che bru omamọ rẹ erhiẹn.

17. Mavọ yen avwanre sa vwọ vwẹ ọke rẹ avwanre vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro me yovwin? (Ẹfesọs 5:15, 16) (Ni uhoho na.)

¹⁷ Pọl je vwẹ uchebro kẹ Inenikristi rẹ Ẹfesọs nẹ ayen vwẹ ọke rayen vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro me yovwin. (Se Ẹfesọs 5:15, 16.) Eshu rọ dia “ohwo umwemwu” kugbe ọvweghrẹn rẹ avwanre na, guọnọre nẹ e muomaphiyọ ẹvwọtua rẹ ekuakua rẹ akpọ na rere avwanre vwo jẹ uphẹn ẹmrẹ vwọ ga Ọghẹnẹ. (1Jọ 5:19) Ọnenikristi se rhi mu ẹwẹn phiyọ ẹvwọtua rẹ igho, ẹbẹ eyono yẹrẹ iruo ukperẹ ọ vwọ guọnọ idjerhe rọ vwọ hẹrẹ ẹga rọyen phiyọ. O de ru ọtiọyen, ọyen odjephia nẹ ọ vwẹrokere ihwo rẹ akpọ na. Vwọrẹ uyota, e vwo vwo erọnvwọn tiọyena dia obo re braree, ẹkẹvuọvo ofori nẹ e phi ayen phiyọ ẹdia rẹsosuọ vwẹ akpeyeren rẹ avwanree. A vwọ yan “kerẹ emọ rẹ urhukpẹ” ofori nẹ a rha “vwẹ ọke [rẹ avwanre] vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro me yovwin” je tẹnrovi obo re ma ghanre.

18. Die yen Donald ruru ọ sa vwọ reyọ ọke rọyen vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro me yovwin?

¹⁸ Guọnọ idjerhe wọ sa vwọ ga Jihova vọnvọn. Ọna yen obo ri Donald rọ dia South Africa ruru. Ọ da ta: “Me fuẹrẹn oma mẹ je nẹrhovwo rhe Jihova nẹ ọ cha vwẹ uko mi se vwo ru yovwinphiyọ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na. Me nẹrhovwo kpahen iruo rọ sa kẹ vwẹ ọke vwo ruiruo rẹ aghwoghwo na vọnvọn. Womarẹ ukẹcha ri Jihova, me da rhe mrẹ iruo ọtiọyen. Mẹ vẹ aye mẹ da rhe ton iruo rẹ ẹga ọkieje na phiyọ.”

19. Mavọ yen avwanre sa vwọ yan ọkieje “kerẹ emọ rẹ urhukpẹ”?

¹⁹ Aphro herọọ nẹ, ileta ri Pọl si rhe Inenikristi rẹ Ẹfesọs ghene cha ayen uko vwọ fuevun kẹ Jihova. Uchebro yena je sa cha avwanre uko. Kirobo re yono re na, ọ sa cha avwanre uko ọke ra da sanẹ erọnvwọn ra vwọ diotọ vẹ eka rẹ ihwo re che vwo mu igbeyan. Uchebro na se mu avwanre vwo muomaphiyọ uyono ri Baibol ọkieje rere urhukpẹ rẹ uyota na se vwo sun avwanre ọkieje. Ọ je kanrunumu ọghanrovwẹ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na rọ sa nẹrhẹ avwanre dje omamọ rẹ iruemu phia. E de nene obo ri Pọl siri, ọ cha vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwo brorhiẹn rẹ aghwanre ri shephiyọ ọhọre ri Jihova. E de ru erọnvwọn nana, avwanre ke sa kẹnoma kẹ ebri rẹ akpọ nana je yan vwẹ urhukpẹ na ọkieje!