Yono Vwo nẹ Eta rẹ Okuphiyọ rẹ Eshare re Fuevun

1. Diesorọ e vwọ yono mie ihwo re kpakore?

AVWANRE eje guọnọ odjekẹ e se vwo bru omamọ erhiẹn. A sa mrẹ odjekẹ vwo mie ekpako kugbe iniọvo ri tedje vwẹ ukoko na. Ọ da dianẹ ayen vien avwanre shesheri, e ghwe roro nẹ uchebro rayen kpo awanre ree. Jihova guọnọre nẹ avwanre yono mie ihwo re kpakore. Ayen hẹ akpọ na krire, ayen ji vwo erianriẹn, ọhọ vẹ aghwanre vrẹ avwanre.​—Job 12:12.

2. Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

² Vwẹ Baibol na, Jihova reyọ ihwo re fuevun re kpakore vwọ reyọ ọbọngan kugbe odjekẹ vwọ kẹ ihwo rọyen. Kerẹ udje, roro kpahen Mosis, Devid kugbe ọyinkọn Jọn. Ayen yerin vwẹ ọke sansan, ẹdia rayen je fẹnẹ ohwohwo mamọ. Ọke ughwu rayen vwo siẹkẹrẹ re, ayen da vwẹ uchebro aghwanre vwọ kẹ ighene. Eshare nana ọvuọvo re kpakore re fuevun na, kanrunumu ọghanrovwẹ re vwo nyupho rẹ Ọghẹnẹ. Jihova sẹro rẹ eta rẹ aghwanre rayen phiyọ Baibol na vwọ kẹ avwanre nonẹna. O torori sẹ avwanre ighene yẹrẹ a kpakoree, avwanre eje sa mrẹ erere siẹrẹ a da fuẹrẹn uchebro rayen. (Ro 15:4; 2Ti 3:16) Vwẹ uyono nana, a cha fuẹrẹn eta re koba rẹ eshare erha nana re kpakore kugbe obo re se yono vwo nẹ oborẹ ayen tare.

‘WỌ SA DIA OTỌ ỌROVWOHWO VERI VWẸ ẸDẸ GRONGRON’

3. Ẹdia vọ yen Mosis da ga?

³ Mosis wianre gangan vwọ kẹ Jihova vwẹ akpeyeren rọyen eje. Ọ gare kerẹ ọmraro, oguẹdjọ, onotu, kugbe osiẹbe. Mosis rhiẹromrẹ erọnvwọn buebun vwẹ akpeyeren! O sun ẹgborho rẹ Izrẹl nẹ Ijipt rẹ ayen da dia eviẹn, o ji rhiẹromrẹ igbevwunu ri Jihova buebun komobọ. Jihova reyerọ vwo si ẹbe iyorin rẹsosuọ vwẹ Baibol na, Une rẹ Ejiro 90, ọkiọvo te Une rẹ Ejiro 91. Ọ sa dianẹ ọyen ji si ọbe ri Job.

4. Amono yen Mosis vwẹ ọbọngan kẹ, kẹ diesorọ?

⁴ Ọmọke krẹn tavwen o ki ghwu rọ vwọ hẹ ẹgbukpe 120, Mosis de se emọ rẹ Izrẹl ejobi koko je karophiyọ ayen oborẹ ayen mrẹre kugbe obo ri Jihova ru kẹ ayen. Vwẹ obuko re, evo usun rẹ ihwo ri Mosis ta ota kẹ na, mrẹ igbevwunu ri Jihova ruru kugbe obo Ro gboja kẹ ihwo rẹ Ijipt rẹ ayen vwọ hẹ eghene. (Ey 7:3, 4) Ayen yan wan Abadi Ọvwavware na je mrẹ oghwọrọ rẹ ituofovwin ri Fero. (Ey 14:29-31) Vwevunrẹ aton na, ayen rhiẹromrẹ ẹroevwote kugbe ochọnvwe ri Jihova. (Urh 8:3, 4) Asaọkiephana, o rhe che kri ihwo Izrẹl ki ro Otọ rẹ Ive naa, ọtiọyena Mosis da reyọ uphẹn nana vwọ reyọ ọbọngan vwọ kẹ ayen.a

5. Imuẹro vọ yen eta ri Mosis ta kuko vwẹ Urhi Rivẹ 30:19, 20 vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl?

⁵ Die yen Mosis tare? (Se Urhi Rivẹ 30:19, 20.) Ihwo rẹ Izrẹl vwo uvi rẹ akpeyeren vwẹ obaro na rẹ ayen rhẹro rọyen. Womarẹ ebruphiyọ ri Jihova, ayen sa dia grongron vwẹ otọ re ve phiyọ vwọ kẹ ayen na. Mavọ yen otọ yena vwo erhuvwu ji yovwin emu te! Mosis de djisẹ rẹ obo ro yovwin te vwọ kẹ ayen: “Irere ride vẹ irere iyoyovwi na, e rẹ ovwan bọnre-e na vẹ iwevwi re vọnre vẹ imu esiri e re wọ ghwẹ phihọ na-a, kugbe ẹtẹrhe ra tọnre, i re wọ tọnre-e, egba ri vain vẹ irhe rẹ oliv, i re wọ kọnre-e.”​—Urh 6:10, 11.

6. Diesorọ Ọghẹnẹ vwọ vwo uphẹn kẹ ẹgborho efa nẹ ayen phi ihwo rẹ Izrẹl kparobọ?

⁶ Mosis je vwẹ orhọesio vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl. Rere ayen sa vwọ dia otọ oyoyovwin na, ofori nẹ ayen nene irhi ri Jihova. Mosis jiriro vwọ kẹ ihwo na nẹ ayen “jẹn arhọ” womarẹ ayen vwọ kerhọ kẹ Jihova je ‘gba oma rayen muo.’ Ẹkẹvuọvo, ihwo rẹ Izrẹl nyupho ri Jihovaa. Ọke vwọ yanran na, Ọghẹnẹ da vwẹ uphẹn kẹ ihwo rẹ Asiria kugbe ihwo ri Babilọn nẹ e phi ayen kparobọ ji mu ayen kpo ighuvwu.​—2Iv 17:6-8, 13, 14; 2Ik 36:15-17, 20.

7. Die yen avwanre se yono vwo nẹ eta ri Mosis? (Ni uhoho na.)

⁷ Die yen e yono norhe? Ẹmienyo sivwin arhọ rẹ avwanre. Kerẹ emọ rẹ Izrẹl rehẹ anurhoro rẹ Otọ rẹ Ive na, ọtiọyen avwanre ji sikẹre akpọ kpokpọ rẹ Ọghẹnẹ veri na, rẹ avwanre da cha mrẹ otọrakpọ na eje ro che hirhephiyọ iparadaisi. (Aiz 35:1; Lu 23:43) Eshu vẹ emekashe rọyen rha cha diaa. (Ẹvw 20:2, 3) O gbi che vwo ẹga rẹ efian vuọvo ro che si ihwo vwo nẹ obọ ri Jihovaa. (Ẹvw 17:16) A gbe cha mrẹ usuon rẹ ihworakpọ ro shenyẹ ihwo rẹ ayen suẹn ọfaa. (Ẹvw 19:19, 20) Iparadaisi na cha gba ihwo re vwọsuaa. (Un 37:10, 11) Ihwo eje che nene irhi ri Jihova rọ cha nẹrhẹ okugbe kugbe ufuoma dia vwẹ iparadaisi. Ọtiọyena, kẹ ayen che vwo ẹguọnọ je vwẹroso ohwohwo. (Aiz 11: 9) Avwanre rhẹro rẹ ọke yena kiọkiọkiọ! Vwọba, avwanre de nyupho ri Jihova kẹ avwanre sa dia iparadaisi vwẹ otọ rẹ akpọ na bẹdi bẹdẹ.​—Un 37:29; Jọ 3:16.

8. Mavọ yen ive rẹ arhọ ri bẹdẹ na vwọ vwẹ ukẹcha kẹ imishọnare ọvo rọ ga krẹre? (Jud 20, 21)

⁸ Siẹrẹ avwanre da vwẹ ọkieje vwo roro vwọ kpahen arhọ ri bẹdẹ rẹ Ọghẹnẹ veri na, kẹ avwanre che tinkamu Jihova o toro edavwini rẹ avwanre hirharokuu. (Se Jud 20, 21.) Ive na je cha kẹ avwanre ẹgba a sa vwọ họnre vwọso ovwiẹrẹ romobọ. Oniọvo ọshare ọvo rọ ga krẹre kerẹ imishọnare vwẹ Africa, ro nene ovwiẹrẹ romobọ muabọ tare nẹ: “Me vwọ riẹn nẹ ovwiẹrẹ na sa nẹrhẹ uphẹn re me vwọ dia bẹdi bẹdẹ va vwẹ abọ, ọnana de mu vwe vwọ họnre vwọso obẹnbẹn na je nẹrhovwo vwọ kẹ Jihova kpahọn. Womarẹ ukẹcha rọyen, mi de phio kparobọ”

‘O CHE YOVWIN KẸ WẸ’

9. Ebẹnbẹn vọ yen Devid hirharoku vwẹ akpeyeren rọyen?

⁹ Devid ọyen ovie ro titiri mamọ. Ọyen jẹ ọbuine, ro ji roro ine, ọ ke rha dia ọgbofovwin kugbe ọmraro. O rhiẹromrẹ edavwini buebun. Vwẹ ikpe buebun, o siomanu kidie Ovie Sọl rioma kpahọn ọ je guọnọ hwe. A vwọ reyọ vwo mu ovie nu, Devid je djẹ kẹ urhuarhọ rọyen, ọke rẹ ọmọ rọyen Absalọm vwọ guọnọ hwe ji mie uvie na. Dede nẹ Devid hirharoku ebẹnbẹn nana eje ji ru erọnvwọn evo re chọre, ọ je fuevun ki Jihova re te ọke rẹ ughwu rọyen. Jihova djisẹ rọyen kerẹ “ohwo ro ruẹ obo rọ vẹ ubiudu [Rọyen] shephiyọ.” Ofori nẹ a kerhọ vwọ kẹ uchebro rẹ aghwanre ri Devid!​—Iru 13:22; 1Iv 15:5.  

10. Diesorọ Devid vwọ reyọ uchebro vwọ kẹ Solomọn rọ cha reyọ ẹdia rọyen kerẹ ovie?

¹⁰ Kerẹ udje, roro kpahen uchebro ri Devid vwọ kẹ ọmọ rọyen Solomọn rọ cha reyọ ẹdia rọyen kerẹ ovie. Jihova yen jẹ eghene ọshare nana rere rọ vwọ bọn uwevwin ẹga na rọ dia asan rẹ ihwo da cha vwẹ ẹga vwọ kẹ Ọghẹnẹ. (1Ik 22:5) Solomọn che hirharoku ebẹnbẹn sansan. Die kọyen Devid vuẹrẹ? E jẹ a mrẹ obo rọ ta kẹ.

11. Vwo nene obo rehẹ 1 Ivie 2:2, 3, imuẹro vọ yen Devid vwọ kẹ Solomọn, kẹ idjerhe vọ yen eta nana vwo rugba? (Ni uhoho na.)

¹¹ Die yen Devid tare? (Se 1 Ivie 2:2, 3.) Devid vuẹ ọmọ rọyen nẹ kemu kemu rọ phi obọ phiyọ vwẹ akpeyeren rọyen eje, che yovwin vwọ kẹ siẹrẹ o de nyupho ri Jihova. Erọnvwọn yovwin kẹ Solomọn vwẹ ikpe buebun. (1Ik 29:23-25) Ọ bọn uwevwin rẹ ẹga rode rọ pha yoyovwin. Si ẹbe evo vwẹ Baibol na. A je mrẹ eta rẹ aghwanre rọyen vwẹ ẹbẹre efa vwẹ Baibol na. Fikirẹ aghwanre kugbe efe rọyen, o de rhi titi mamọ. (1Iv 4:34) Jẹ, kirobo rẹ Devid tare, ọke ri Solomọn de nyupho ri Jihova Ọghẹnẹ ọvo ọyen erọnvwọn che vwo yovwin kẹ. Ọ da ohwo mamọ nẹ Solomọn vwọ ghwanra re, ọ da rhe ga eghẹnẹ efa. Ọtiọyena Solomọn rha mrẹ aroesiri ri Jihova ọfaa, Jihova de ji mie aghwanre ro vwo sun ihwo rọyen vwẹ idjerhe rẹ abavo.​—1Iv 11:9, 10; 12:4.

12. Die yen e se yono vwo nẹ eta ri Devid?

¹² Die yen e yono norhe? Ẹmienyo nẹrhẹ a mrẹ ebruphiyọ ri Jihova. (Un 1:1-3) Vwọrẹ uyota, ọ dia Jihova ve kẹ avwanre nẹ e che fe ji titi kerẹ Solomọnii. Jẹ, e de nyupho rẹ Ọghẹnẹ, ọ cha kẹ avwanre aghwanre e se vwo bru omamọ rẹ erhiẹn. (Isẹ 2:6, 7; Jem 1:5) Odjekẹ rọyen sa vwẹ ukẹcha vwọ kẹ avwanre siẹrẹ e de che bru erhiẹn ri shekpahen iruo, ẹbe eyono, erọnvwọn ra vwọ diotọ kugbe igho. Siẹrẹ e de nene odjekẹ rẹ Ọghẹnẹ, ọnana cha nẹrhẹ a sẹro rẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ọyen vwori. (Isẹ 2:10, 11) Avwanre ji che vwo omamọ rẹ igbeyan. Avwanre je cha mrẹ odjekẹ ra guọnọre orua avwanre se vwo vwo omavwerhovwẹn.  

13. Die yen nẹrhẹ akpeyeren ri Carmen yovwinphiyọ?

¹³ Carmen rọ dia Mozambique rorori nẹ, e vwo kpo isikuru ride yen cha nẹrhẹ ohwo yeren omamọ akpọ. O de kpo yunivasiti re yono obo ra ya je bon iwevwin. O de si, “Mi vwo ẹguọnọ rẹ obo mi yono na, ẹkẹvuọvo ọ reyọ ọke vẹ ẹgba mie vwe mamọ. Me dia isikuru vwo nẹ 7:30 rẹ urhiọke re te 6:00 rẹ ovwọnvwọn. Ọ bẹn mi vwo kpo uyono, ọtiọyena oyerinkugbe mẹ vẹ ọ ri Jihova de rhi dogho. Me da rhe mrẹvughe nẹ me davwẹngba me vwọ ga inini ivẹ.” (Mt 6:24) Ọ da nẹrhovwo kẹ Jihova kpahen ẹdia rọyen na je reyọ ẹbe rẹ ukoko na vwo ru ehahiẹ. Ọ da je ta: “Ekpako na vẹ oni mẹ vwọ vwẹ uchebro kẹ vwẹ nu, mi de brorhiẹn mi vwo vrẹn nẹ yunivasiti na rere me sa vwọ ga Jihova ọkieje. Ọnana vwẹ ukẹcha kẹ vwẹ vwo bru erhiẹn rẹ aghwanre vwẹ akpeyeren mẹ, me viẹ diekpọvwẹẹ.”

14. Die yen uyendje rẹ eta ri Mosis vẹ Devid na?

¹⁴ Mosis vẹ Devid vwo ẹguọnọ ri Jihova, ayen je riẹn obo rọ ghanre te re vwo nyupho rọyen. Vwẹ eta rayen re koba, ayen jiriro vwọ kẹ ihwo efa nẹ ayen nene udje rayen ji tinkamu Jihova Ọghẹnẹ rayen. Ayen ihwo ivẹ na ji si ihwo efa orhọ nẹ ayen da yanjẹ Jihova vwo, ayen rha cha mrẹ aroesiri kugbe ebruba ro ve vwọ kẹ ayeen. Uchebro rayen na je pha ghanghanre vwọ kẹ avwanre nonẹna. Ikpe ujorin buebun vwọ wan nu, odibo ri Jihova ọfa ji dje obo rọ ghanre te ra vwọ fuevun ga Jihova.

‘O VWO AGHỌGHỌ RO VRẸ ỌNANAA’

15. Die yen ọyinkọn Jọn rhiẹromrẹ vwẹ akpeyeren rọyen?

¹⁵ Jọn ọyen odibo ri Jesu vwo ẹguọnọ rọyen mamọ. (Mt 10:2; Jọ 19:26) Jọn nene Jesu ọke ro vwo ruiruo rẹ aghwoghwo rọyen, o rhiẹromrẹ igbevwunu ro ruru ji tinkamuo vwẹ ọke rẹ ebẹnbẹn. Ọ mrẹ Jesu ọke re vwo hwe kugbe ọke ra vwọ kparọ nushi nu. O ji rhiẹromrẹ ọke ra vwọ vwẹ ukoko rẹ Inenikristi na vwo mu obọ rhi te ọke rọ vwọ reyọ awọ vwo muotọ vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ. Ọ je mrẹ ọke re vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na kẹ “ihwo eje rehẹ otọ rẹ odjuvwu na.”​—Kọl 1:23.

16. Ihwo vọ yen mrẹ erere vwo ne ileta ri Jọn siri na?

¹⁶ Ọke ri Jọn vwọ ghwo mamọ kugbe ọke rẹ ughwu rọyen vwo siẹkẹrẹ re, e de brọghọ phiyọ oma nẹ o si ẹbe evo vwẹ Baibol na. O de si ọbe rọ vwerhoma rẹ “ẹvwọphia rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ Jesu Kristi.” (Ẹvw 1:1) Jọn ji si ọvo usun rẹ ẹbe rẹ ikuegbe rẹ akpeyeren ri Jesu kugbe ileta erha ra vwẹ odẹ rọyen se. O si ileta rerha rọyen vwo rhe oniọvo Gayọs, ro vwo ẹguọnọ kpahen kerẹ ọmọ rọyen. (3Jọ 1) Vwọ ọke yena ihwo efa je herọ ri Jọn niri kerẹ emọ rọyen. Oborẹ ọshare nana rọ ghwore rọ je fuevun na siri vwẹ ọbọngan vwọ kẹ idibo ri Jesu vwẹ awanre ji te avwanre re herọ nonẹna.

17. Vwo nene obo rehẹ 3 Jọn 4, die yen ghwa aghọghọ cha?

¹⁷ Die yen Jọn siri? (Se 3 Jọn 4.) Jọn si kpahen aghọghọ ro no cha siẹrẹ e de nyẹme rẹ Ọghẹnẹ. Vwẹ ọke ri Jọn vwo si ileta rerha rọyen, itu evo herọ re hrahra iyono efian je sua ohẹriẹ vwevunrẹ ukoko na. Dedena, ihwo efa je herọ re “yan vwevunrẹ uyota na.” Ayen nyupho ri Jihova ji “nene iji rọyen.” (2Jọ 4, 6) Ọ dia Jọn ọvo yen Inenikristi nana re fuevun na ghwa aghọghọ rhee, ọtiọyen ji te Jihova.​—Isẹ 27:11.

18. Die yen avwanre se yono vwo nẹ eta ri Jọn?

¹⁸ Die yen e yono norhe? Evun-ẹfuọn ghwa aghọghọ cha. (1Jọ 5:3) Kerẹ udje, avwanre vwo aghọghọ kidie a riẹnre nẹ e ruẹ obo re vwerhen Jihova oma. Siẹrẹ avwanre de nene iji rọyen je kẹnoma kẹ obo re brare, ọnana ghwa aghọghọ bro ra. (Isẹ 23:15) Oma je vwerhen emekashe rehẹ odjuvwu na. (Lu 15:10) Oma je vwerhen avwanre siẹrẹ a da mrẹ iniọvo rẹ avwanre re fuevun vwọ kẹ Jihova dede nẹ ayen hirharokuẹ edavwini yẹrẹ ebẹnbẹn. (2Tẹ 1:4) Siẹrẹ akpọ rẹ Eshu nana da wanvrẹ nu, a cha mrẹ vwo dje aghọghọ avwanree kidie a fuevun kẹ Jihova.

19. Die yen oniọvo aye re se Rachel tare re vwo yono ihwo efa kpahen uyota na? (Ni uhoho na.)

¹⁹ Oma vwerhen avwanre mamọ siẹrẹ avwanre da vuẹ ihwo efa kpahen uyota na. Rachel rọ dia Dominican Republic tare nẹ, unu che se gbe ọghọ re bruphiyọ avwanre oma ra vwọ vuẹ ihwo efa kpahen Ọghẹnẹ rẹ avwanre ga naa. Rọ vwọ ta eta kpahen ihwo rọ vwẹ ukẹcha kẹ vwọ mrẹ uyota na vughe, ọ da ta: “A mrẹ vwo dje aghọghọ mẹẹ, me vwọ mrẹ ihwo ri mi yonori re yanphiaro, ri vwo ẹguọnọ ri Jihova re je vwẹrosuọ karekare ji ru ewene vwẹ akpeyeren rayen ayen se vwo ru obo re vwerhọn oma. Aghọghọ ri mi vwori vrẹ ẹgbaẹdavwọn kugbe erọnvwọn eje ri mi vwo ze mi se vwo yono ayen.”

MRẸ ERERE VWO NẸ ETA RẸ OKUPHIYỌ RẸ ESHARE RE FUEVUN

20. Idjerhe vọ yen avwanre vẹ Mosis, Devid kugbe Jọn vwọ họhọ ohwohwo?

²⁰ Ẹdia kugbe ọke ri Mosis, Devid vẹ Jọn de yerin fẹnẹ ọ rẹ avwanre dibidibi. Ẹkẹvuọvo, o ji vwo idjerhe sansan rẹ avwanre vẹ ayen vwọ họhọ. Ayen vwẹ ẹga vwọ kẹ Ọghẹnẹ rẹ uyota na, ọtiọyen avwanre ji ruẹ. Kerẹ ayen, avwanre vwẹroso Jihova, nẹrhovwo rhe je guọnọ odjekẹ rọyen. Kerẹ eshare nana, avwanre vwo imuẹro nẹ Jihova che bruba kẹ ihwo ri nyupho rọyen.

21. Ebruphiyọ vọ yen herọ vwọ kẹ ihwo ri nene uchebro rẹ eshare nana re fuevun na Mosis, Devid kugbe Jọn?

²¹ Ọtiọyena e gbe jẹ avwanre nene eta rẹ uchebro rẹ eshare nana ji nene iji ri Jihova, e de ru ọtiọyen ka cha mrẹ oyovwe vwẹ kemu kemu rẹ avwanre ruẹ. Kẹ avwanre che vwo arhọ je dia otọrakpọ na “ẹdẹ ogrogro,” rhirin bẹdi bẹdẹ! (Urh 30:20) Kẹ avwanre che vwo aghọghọ a vwọ riẹn nẹ e ru obo re vwerhen Ọsẹ avwanre rọhẹ odjuvwu oma, rọ cha hwosa kẹ avwanre vwẹ idjerhe rẹ avwanre vwẹ ẹwẹn roro ji rhẹro rọyeen.​—Ẹf 3:20.