June

Yehova o fhaṱutshedza Vhakriste vha u thoma nge vha tshila u tendelana na zwiimo zwe zwa vha zwi tshi khou shanduka. Vho vha vha tshi anzela u tovholwa nahone nga zwiṅwe zwifhinga zwo vha zwi tshi itea vha songo zwi lavhelela. Ṱhogomelani zwe zwa itea kha Baranaba na muapostola Paulo musi vha tshi khou huwelela ngei Lisitara. U thomani, vhathu vho vha ṱanganedza na u vha thetshelesa, fhedzi nga murahunyana ho ḓa vhapikisi “vha ṱuṱuwedza gogo” nahone vhaṅwe vha vhenevho vhathu vha kanḓa Paulo nga matombo lwe a ṱoḓou fa. (Mish. 14:19) Fhedzi Baranaba na Paulo vho bvela phanḓa vha tshi huwelela huṅwe fhethu. Ho vha na mvelelo dzifhio? Vho ita “vhafunziwa vhanzhi” nahone maipfi avho na tsumbo yavho zwo khwaṱhisa vhatendi ngavho. (Mish. 14:21, 22) Vhathu vhanzhi vho vhuyelwa nge Baranaba na Paulo vha si litshe u huwelela naho vho vha vha tshi khou tovholwa. Arali ra bvela phanḓa ri tshi ita mushumo we Yehova a ri ṋea wone, u ḓo ri fhaṱutshedza. w23.04 16-17 ¶13-14

Musi Khosi Davida o sedzana na maswina awe e a vha e khombo, kanzhi o vha a tshi humbela thuso kha Yehova nga thabelo. Davida o vha e na vhungoho ha uri Yehova o pfa na u fhindula thabelo dzawe. Na inwi ni nga vha na fhulufhelo ḽi fanaho. Bivhili i ri khwaṱhisedza uri Yehova u a ri ṋea vhuṱali na maanḓa ane ra a ṱoḓa uri ri kone u konḓelela. U dovha a shumisa vhahashu kana vhathu vhane vha si vhe vhagwadameli vhawe u ri thusa nga dziṅwe nḓila. Naho Yehova a sa fhinduli thabelo dzashu nga nḓila ye ra i lavhelela, ri na vhungoho ha uri u ḓo dzi fhindula. U ḓo ri ṋea zwine ra zwi ṱoḓa nga tshifhinga tsho teaho. Bvelani phanḓa ni tshi rabela ni na lutendo na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ni ṱhogomela zwa zwino na uri tshifhingani tshi ḓaho u ḓo “fusha lutamo lwa tshiṅwe na tshiṅwe tshi tshilaho.”​—Ps. 145:16. w23.05 8 ¶4; 13 ¶17-18

Ndi zwavhuḓi u livhisa ṱhogomelo kha phaṱhutshedzo dzine na ḓo dzi wana nga u swikelela tshipikwa tshaṋu. Ndi phaṱhutshedzo dzifhio dzine na nga livhisa ṱhogomelo khadzo? Arali no ḓivhetshela tshipikwa tsha u khwinisa nḓila ine na vhala ngayo Bivhili kana nḓila ine na rabela ngayo, humbulani nḓila ine zwenezwo zwa ḓo khwaṱhisa ngayo vhushaka haṋu na Yehova. (Ps. 145:18, 19) Arali tshipikwa tshaṋu hu u khwinisa tshiṅwe tsha zwiaṋwiwa nga muya, livhisani ṱhogomelo kha uri zwi nga khwinisa hani vhushaka haṋu na vhaṅwe. (Vhakol. 3:14) Khezwi ni sa ṅwali fhasi zwiitisi zwa uri ndi ngani ni tshi ṱoḓa u swikelela tshipikwa tshaṋu? Ni dzule ni tshi sedza zwe na zwi ṅwala tshifhinga tshoṱhe. Fhedzani tshifhinga na vhane vha ni ṱuṱuwedza u swikelela tshipikwa tshaṋu. (Mir. 13:20) Hu a vha na maḓuvha ane ra pfa ri si na zwiṱuṱuwedzi zwa u ita zwe ra vha ri tshi khou ṱoḓa u zwi ita. Naa izwi zwi amba uri ri nga litsha u shumela kha u swikelela tshipikwa tshashu? Na khathihi. Ri nga lingedza u swikelela tshipikwa tshashu naho nga zwiṅwe zwifhinga ri si na lutamo lwa u zwi ita. Ndi ngoho uri a zwo ngo leluwa, fhedzi ni ḓo takala musi ni tshi swikelela tshipikwa tshaṋu. w23.05 27-28 ¶5-8

U ḓivha uri ri tea u hwala vhuḓifhinduleli ha phetho dzashu zwi ita uri ri bule zwivhi zwashu, ri zwi khakhulule na u iledza u dovholola honoho vhukhakhi. U dzhia honoho vhukando zwi nga ri thusa uri ri dzule ri kha mbambe ya vhutshilo. Arali ni sa koni u shandula phetho i si yavhuḓi ye na i ita, ṱanganedzani nyimelo ine na vha khayo. Ni songo fhedza tshifhinga na nungo ni tshi khou ḓivhona mulandu kana u vhona vhaṅwe mulandu. Nṱhani hazwo, ṱanganedzani vhukhakhi haṋu nahone ni ite zwoṱhe zwine na nga kona zwino. Arali ni tshi khou ḓivhona mulandu nga nṱhani ha vhukhakhi he na ita, ambani na Yehova nga thabelo nga u ḓiṱukufhadza ni mu vhudze zwe na khakha nahone ni humbele uri a ni hangwele. (Ps. 25:11; 51:3, 4) Humbelani pfarelo kha vhe na vha khakhela nahone arali zwi tshi ṱoḓea ni humbele thuso kha vhahulwane. (Yak. 5:14, 15) Gudani kha vhukhakhi haṋu nahone ni iledze u vhu dovholola. Musi ni tshi ita nga u ralo, ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ni khathutshela na uri u ḓo ni tikedza.​—Ps. 103:8-13. w23.08 28-29 ¶8-9

Yehoyada o thusa Khosi Yehoashi uri a vhe muthu wavhuḓi. Musi Khosi Yehoashi a tshi kha ḓi vha muṱuku, o vha a tshi ṱoḓa u takadza Yehova. Fhedzi musi Yehoyada o no lovha, Yehoashi o thetshelesa vhakololo vho guneaho. (2 Koron. 24:4, 17, 18) Naho Yehova o vha a tshi khou pfa vhuṱungu nga nṱhani ha zwenezwi, ‘o ruma vhaporofita khavho uri vha vhuyelele khae, fhedzi vha si thetshelese.’ A vho ngo thetshelesa na Sakaria we a vha e murwa wa Yehoyada, e muporofita na tshifhe wa Yehova nahone e muzwala wa Yehoashi. Zwavhuḓivhuḓi, Khosi Yehoashi o ita uri Sakaria a vhulawe. (2 Koron. 22:11; 24:19-22) Yehoashi ho ngo dzula a tshi ofha Yehova. Yehova o vha o amba uri: “Vhane vha nnyadza vha ḓo nyadziwa.” (1 Sam. 2:30) Mmbi ṱhukhu ya Vhasiria yo kunda “mmbi khulu” ya Yehoashi nahone vha “mu sia o huvhala.” (2 Koron. 24:24, 25) Yehoashi o sala a vhulawa nga vhashumeli vhawe nge a vhulaya Sakaria. w23.06 18-19 ¶16-17

Muapostola Paulo o fhedza tshifhinganyana a tshi khou huwelela mafhungo maḓifha ngei Efesa. (Mish. 19:1, 8-10; 20:20, 21) O vha a tshi funa vhahawe nga maanḓa nahone o vha a tshi khou ṱoḓa u vha thusa uri vha dzule vha tshi fhulufhedzea kha Yehova. Vhaefesa vhe Paulo a vha ṅwalela vhurifhi vha sa athu u guda ngoho vha vha Vhakriste, vho vha vhe kha vhurereli ha mazwifhi nahone vha tshi tenda kha manditi. Vhathu vha Efesa vho vha vha sa ḓifari zwavhuḓi nahone vha si na ndavha nazwo. Kanzhi zwe zwa vha zwi tshi ambiwa dzisietha na fhethu ha vhurabeli zwo vha zwi zwa vhudzekani. (Vhaef. 5:3) Vhunzhi ha Vhaefesa vho vha vha si tsha “shona,” zwine zwa amba uri vho vha “vha si tsha pfa vhuṱungu” mbiluni musi vha tshi ita vhukhakhi. (Vhaef. 4:17-19) Musi Vhaefesa vha sa athu u guda ngoho, vho vha vha si na ndavha na uri Yehova u ḓipfa hani nga zwine vha ita. Ndi ngazwo Paulo o ri “vha swiswini, a vha nga wani vhutshilo he Mudzimu a ri fhulufhedzisa hone.” Vhaṅwe Vhaefesa a vho ngo dzula vhe swiswini. w24.03 20 ¶2, 4; 21 ¶5-6

Mushumo wa Gidioni wa u vha muhaṱuli, wo vha u tshi ṱoḓa uri a shume nga maanḓa. Musi Vhamidiani vha tshi shavha nndwani vhusiku, Gidioni o vha pandamedza u bva govhani ḽa Yeseriele u vhuya u swika Mulamboni wa Yorodane. (Vhahaṱ. 7:22) Naa Gidioni o ima henefho mulamboni? Hai! Naho o vha o neta, ene na vhanna vha 300 vhe a vha e navho vho wela mulambo vha bvela phanḓa vha tshi pandamedza Vhamidiani. Vho fhedza vho vha fara na u vha kunda. (Vhahaṱ. 8:4-12) Gidioni o vha a tshi fhulufhela uri Yehova u ḓo mu ṋea nungo nahone zwa tou ralo. (Vhahaṱ. 6:14, 34) Nga tshiṅwe tshifhinga, Gidioni na vhanna vhe a vha e navho vho vha vha tshi khou pandamedza khosi mbili dza Vhamidiani nga milenzhe, fhedzi zwi vhonala u nga dzenedzo khosi dzo vha dzo ṋamela gamela. (Vhahaṱ. 8:12, 21) Naho zwo ralo, Mudzimu o thusa Vhaisiraele uri vha vha fare na uri vha kunde kha yeneyo nndwa. Nga hu fanaho, na vhahulwane vha nga ḓitika nga Yehova a sa “neti kana u kulea nungo.” U ḓo vha ṋea nungo musi vha tshi dzi ṱoḓa.​—Yes. 40:28, 29. w23.06 6 ¶14, 16

Ri nga kona u vha na mbilu yo khwaṱhaho hu sa londwi milingo ine ra nga sedzana nayo. Nga zwenezwo, fhulufhelani Yehova. Kha ri ambe nga ha uri Baraka o kona hani u kunda nndwani nge a fhulufhela Yehova. Nga tshenetsho tshifhinga, vhathu vha Isiraele vho vha vha songo ḓilugiselela nndwa. Vho vha vha si na na zwiṱhavhane zwa nndwa. Fhedzi Yehova o vhudza Baraka uri a ye u lwa na Sisera mulangammbi wa Vhakanana we ene na mmbi yawe vha vha vho ḓiṱama nga zwiṱhavhane zwa nndwa. (Vhahaṱ. 5:8) Muporofita wa mufumakadzi Debora o vhudza Baraka uri a tse dzithavhani a ye mudavhini u itela u lwa na Sisera we a vha e na gariki dza nndwa dza 900. Naho zwo vha zwi tshi vhonala u nga Vhaisiraele vha ḓo kundiwa nga yeneyo mmbi samusi zwo vha zwi tshi ḓo leluwa uri gariki dzi kone u gidima mudavhini, Baraka o tenda u ya u lwa henefho. Musi maswole a tshi khou tsa Thavhani ya Thaboro, Yehova o ita uri hu ne mvula khulu. Gariki dza Sisera dzo mbo ḓi phirimela matopeni nahone Yehova a ita uri Baraka a kunde. (Vhahaṱ. 4:1-7, 10, 13-16) Nga hu fanaho, Yehova u ḓo ita uri ri kunde arali ra mu fhulufhela na u fhulufhela vhulivhisi vhune a ri ṋea hone a tshi shumisa ndangulo yawe. w23.07 19 ¶17-18

Ri tea u vha vhane vha si fhele mbilu uri ri kone u wana vhutshilo vhu sa fheli. U fana na vhashumeli vha Yehova vha tshi tshifhingani tsho fhiraho, na riṋe ri tea u lindela Yehova a tshi ita zwe a ri fhulufhedzisa ri sa fheli mbilu. (Vhahev. 6:11, 12) Bivhili i fanyisa vhuimo hashu na ha mulimi. (Jas. 5:7, 8) Mulimi u shuma nga maanḓa u itela u ṱavha na u sheledza zwiliṅwa zwawe, fhedzi u vha a sa ḓivhi uri zwi ḓo aluwa lini. Nga zwenezwo u a lindela a sa fheli mbilu a tshi fhulufhela uri u ḓo kaṋa. Nga hu fanaho, na riṋe ri shuma nga maanḓa uri ri vhe vhatevheli vha Yesu naho ri sa “ḓivhi ḓuvha ḽine Murena [washu] a ḓo ḓa ngaḽo.” (Mat. 24:42) Ri lindela ri sa fheli mbilu, ri na vhungoho ha uri nga tshifhinga tsho teaho Yehova u ḓo ita zwe a fhulufhedzisa. Arali ra fhela mbilu, ri nga neta nga u lindela ra thoma u ṱutshela ngoho nga zwiṱuku nga zwiṱuku. Ri nga thoma u livhisa ṱhogomelo kha u wana zwithu zwine zwa ḓo ri takadza zwino. Fhedzi arali ra si fhele mbilu, ri ḓo konḓelela u swika vhufheloni nahone ri ḓo tshidzwa.​—Mika 7:7. w23.08 22 ¶7

Musi ri tshi vhambedza vhuporofita vhu re kha Daniele 2:41-43 na vhuṅwe vhu re kha bugu ya Daniele na ya Nzumbululo, ri nga phetha nga uri ṋayo dzi imela muvhuso wa Anglo-American une wa vha muvhuso u re na maanḓesa ḽifhasini ḽoṱhe ṋamusi. Daniele o amba zwi tevhelaho nga ha wonoyu muvhuso u vhusaho shango ḽoṱhe. O ri: “Wonoyo muvhuso u ḓo vha u na maanḓa wa dovha wa thenga-thenga.” Ndi ngani u tshi ḓo thenga-thenga? Ndi ngauri vhathu zwavho vha imelwaho nga vumba ḽiṋu a vha dzhieli nṱha maanḓa a fanaho na tsimbi ane wonoyo muvhuso wa sumbedza u vha nao. Ri guda zwithu zwinzhi zwa ndeme kha tshifanyiso tshe Daniele a tshi ṱalutshedza. Tsha u thoma, Muvhuso U Langaho Shango wa Anglo-American wo sumbedza uri u na maanḓa. Sa tsumbo, Amerika na Britain o vha maṅwe a mashango e a kunda kha Nndwa Ya Shango Ya U Thoma na kha Nndwa Ya Shango Ya Vhuvhili. Naho zwo ralo, maanḓa a wonoyo muvhuso o fhungudzea nahone a ḓo bvela phanḓa a tshi fhungudzea nga nṱhani ha dzikhakhathi dzi re hone vhukati ha vhadzulapo vhawo. Tsha vhuvhili, muvhuso u langaho shango wa Anglo-American u ḓo vha wone une wa ḓo vha u tshi khou vhusa musi Muvhuso wa Mudzimu u tshi fhelisa mivhuso yoṱhe ya vhathu. w23.08 10-11 ¶12-13

Nga tshiṅwe tshifhinga, Davida o ḓipfa o tsikeledzea nga nṱhani ha thaidzo dzawe na milingo ye a vha a tshi khou sedzana nayo. (Ps. 18:4, 5) Naho zwo ralo, nḓila ye Yehova a vha a tshi mu funa ngayo na u mu ṱhogomela yo mu netulusa. Yehova o isa khonani yawe yo netaho “mafuloni avhuḓi” na “fhethu ha vhuawelo hu re na maḓi manzhi.” Nga nṱhani ha zwenezwo, Davida o kona u dovha a vha na nungo, a bvela phanḓa a tshi khou shumela Yehova o takala. (Ps. 18:28-32; 23:2) Na ṋamusi, “zwo itiswa nga lufuno lwa Yehova lu sa shanduki” uri ri kone u konḓelela musi ro sedzana na milingo. (Zwililo 3:22; Vhakol. 1:11) Kanzhi Davida o vha a tshi dzula e khomboni nahone o vha e na maswina manzhi a re na maanḓa. Naho zwo ralo, nḓila ye Yehova a vha a tshi mu funa ngayo yo ita uri a pfe o tsireledzea. Davida o vha a tshi pfa uri Yehova u nae kha vhuimo hoṱhe nahone zwenezwo zwo mu khwaṱhisa. Ndi ngazwo o imba a ri: “[Yehova o] ntshidza kha nyofho dzanga dzoṱhe.” (Ps. 34:4) Naho Davida o vha a tshi ofha nga tshiṅwe tshifhinga, o kona u kunda nyofho dzawe ngauri o vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova u a mu funa. w24.01 30 ¶15-17

Gudani kha phetho dzi si dzavhuḓi dza Yehoashi. Ho ri u lovha Tshifhe Muhulu Yehoyada, Yehoashi a vha na khonani dzi si dzavhuḓi. (2 Koron. 24:17, 18) O khetha u thetshelesa vhakololo vha Yuda vhe vha vha vha sa funi Yehova. Khamusi na inwi ni khou zwi vhona uri o vha a songo tea u konana na vhenevho vhadziakhakhathi. Zwi ṱungufhadzaho ndi uri o thetshelesa nyeletshedzo yavho i si yavhuḓi. Musi muzwala wawe Sakaria a tshi lingedza u mu thusa, Yehoashi o ita uri a vhulawe. (2 Koron. 24:20, 21; Mat. 23:35) Yeneyo phetho yo vha i si ya vhuṱali na luthihi! Yehoashi o thoma vhutshilo hawe zwavhuḓi fhedzi a fheleledza o no vha mugunei na muvhulayi. Vhashumeli vhawe vho mbo ḓi mu vhulaya. (2 Koron. 24:22-25) Vhutshilo hawe ho vha vhu sa ḓo vha nga u rali arali o thetshelesa Yehova na vhane vha funa Yehova. w23.09 9 ¶6

Yesu o zwi ḓivha uri Petro o vha a tshi nga kona u dzula a tshi fhulufhedzea. Nga zwenezwo Yesu o vhudza Petro nga vhulenda a ri: “U songo ofha.” Fhulufhelo ḽe Yesu a vha e naḽo kha Petro ḽo shandula vhutshilo hawe. Petro na murathu wawe Andrea vho ṱutshela bindu ḽavho ḽa u fasha khovhe nahone vha vha vhatevheli vha Messia vha tshifhinga tshoṱhe, yeneyo phetho yo ita uri Yehova a vha fhaṱutshedze nga nḓila khulwane. (Marko 1:16-18) U vha mutevheli wa Yesu zwo ita uri Petro a tshenzhele zwithu zwinzhi zwi mangadzaho. O vhona Yesu a tshi fhodza vhalwadze, u pandela madimoni na musi a tshi vusa vhafu. (Mat. 8:14-17; Marko 5:37, 41, 42) Petro o vha na bono ḽe a vhona Yesu o dzula tshiduloni tshawe tsha vhuhosi vhu ḓaho. Tshenetsho tshiitea Petro ha ngo vhuya a vuwa o tshi hangwa. (Marko 9:1-8; 2 Pet. 1:16-18) Petro o vhona zwithu zwe a vha a sa ḓo vhuya a vuwa o zwi vhona arali o vha e si mutevheli wa Yesu. Zwi nga vha zwo mu takadza hani u ḓivha uri ha ngo tendela maḓipfele a si avhuḓi a tshi ita uri a si wane dzenedzo phaṱhutshedzo. w23.09 21 ¶4-5

Kha vhurifhi hawe ha u thoma, muapostola Petro o shumisa maipfi ane a ri “ni funane nga maanḓa.” Lwonolo lufuno lu fukedza “zwivhi zwinzhi.” (1 Pet. 4:8) Khamusi Petro o vha a tshi khou humbula ngudo ya u hangwela ye Yesu a mu gudisa yone miṅwahani yo fhiraho. Nga tshenetsho tshifhinga, Petro o humbula uri arali a hangwela wahawe “lwa sumbe” u vha a tshi khou mu sumbedza mafunda. Fhedzi Yesu o gudisa Petro na riṋe uri ri hangwele wahashu “lwa 77,” zwine zwa amba uri a ro ngo tea u vhea mukano kha uri ri mu hangwela lungana. (Mat. 18:21) Arali zwi tshi ni konḓela u shumisa yeneyi nyeletshedzo, ni songo kulea nungo. Nga zwiṅwe zwifhinga zwi a konḓela vhashumeli vha Yehova vha re na tshivhi u hangwela vhaṅwe. Tshithu tsha ndeme ndi uri ni ite zwoṱhe zwine na nga kona zwino uri ni hangwele wahaṋu na u vha na mulalo nae. w23.09 29 ¶12

Musi Yona e thumbuni ya khovhe, o vha e na vhungoho ha uri Yehova u ḓo thetshelesa thabelo yawe ya u ḓiṱukufhadza na i sumbedzaho uri o rembuluwana uri Yehova u ḓo mu thusa. Yehova o tshidza Yona nahone nga murahu Yona o vha o ḓiimisela u ita mushumo we Yehova a mu vhudza uri a u ite. (Yona 2:10–3:4) Musi ni tshi khou sedzana na mulingo, naa ni a vhilaela nga maanḓa lune ni si tsha kona na u rabela kha Yehova? Kana naa ni a ḓipfa no neta nga maanḓa lune na balelwa na u guda? Ni humbule uri Yehova u a pfesesa zwavhuḓi vhuimo haṋu. Nga zwenezwo, naho na rabela thabelo pfufhi, ni nga vha na vhungoho ha uri u ḓo ni ṋea zwine na zwi ṱoḓa. (Vhaef. 3:20) Arali zwi tshi ni konḓela u guda nga nṱhani ha uri ni khou lwala, no neta kana hu na zwine zwa khou ni vhilaedzisa, ni nga thetshelesa Bivhili yo tou rekhodiwaho kana iṅwe ya dzikhandiso dzashu dzo thewaho Bivhilini. Ni nga thetshelesa luṅwe lwa nyimbo dzashu kana na ṱalela vidio kha jw.org. Yehova u ṱoḓa uri ni vhe na maanḓa nahone u ḓo ni khwaṱhisa musi ni tshi rabela khae, na u ṱoḓa phindulo dza thabelo dzaṋu kha Bivhili na kha zwiṅwe zwithu zwoṱhe zwine a ri ṋea. w23.10 13 ¶6; 14 ¶9

Dennde ḽikhethwa na thembele dze dza fhaṱiwa Yerusalema dzo vha dzi na zwithu zwi fanaho nga ngomu. Ho vha hu na kamara mbili, “Fhethu Hukhethwa” na “Fhethu Hukhethwa-khethwa” nahone dzenedzo kamara dzo vha dzo fhandekanywa nga labi. (Vhahev. 9:2-5; Ek. 26:31-33) Fhethu Hukhethwa ho vha hu na tshiṱomambone tsha musuku, aḽeṱare ya u fhisa zwioro na ṱafula i re na vhurotho ho ṱaniwaho. Ndi “vhotshifhe vho ḓodzwaho” fhedzi vhe vha vha vha tshi tendelwa u dzhena Fhethu Hukhethwa uri vha ite mushumo wavho. (Num. 3:3, 7, 10) Fhethu Hukhethwa-khethwa ho vha hu na mbulungelo ya mulanga yo itwaho nga musuku ye ya vha i tshi imela u vha hone ha Yehova. (Ek. 25:21, 22) Tshifhe muhulu ndi ene e eṱhe we a vha o tendelwa u dzhena Fhethu Hukhethwa-khethwa luthihi nga ṅwaha nga Ḓuvha Ḽa U Pfumelelwa. (Lev. 16:2, 17) O vha a tshi dzhena o fara malofha a zwifuwo u itela u pfumelela zwivhi zwawe na zwivhi zwa lushaka lwoṱhe. Nga u ya ha tshifhinga, Yehova o bvisela khagala uri zwenezwi zwithu zwe zwa vha zwi denndeni ḽikhethwa zwo vha zwi tshi khou imela mini.​—Vhahev. 9:6, 7. w23.10 27 ¶12

Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri vhudza lunzhi-lunzhi uri ri “funane.” (Yoh. 15:12; Vharoma 13:8; 1 Vhathes. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yoh. 4:11) Naho zwo ralo, lufuno ri nga si kone u lu vhona, lu bva mbiluni kana ndi muthu wa nga ngomu. Nga zwenezwo, ri nga ita hani uri zwi vhonale uri ri funa vhahashu? Ri nga zwi sumbedza nga maipfi na nga zwine ra ita. Hu na nḓila nnzhi dzine ra nga sumbedza ngadzo uri ri funa vhahashu. Dziṅwe tsumbo dzadzo khedzi: “Ni songo zwifhelana.” (Sak. 8:16) “Ni dzule ni na mulalo nga tshaṋu.” (Marko 9:50) “Kha u hulisa vhaṅwe ni vhe wa u thoma.” (Vharoma 12:10) “Ni ṱanganedzane.” (Vharoma 15:7) “Bvelani phanḓa ni tshi . . . hangwelana.” (Vhakol. 3:13) “Dzulani ni tshi ṱhaḓulana mihwalo.” (Vhagal. 6:2) “Dzulani ni tshi khuthadzana.” (1 Vhathes. 4:18) “Bvelani phanḓa ni tshi . . . fhaṱana.” (1 Vhathes. 5:11) “Ni rabelelane.”​—Yak. 5:16. w23.11 9 ¶7-8

Ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe ri dzhia phetho dzine dza ṱoḓa lutendo lwo khwaṱhaho. Sa tsumbo, ri dzhia phetho dzine dza kwama vhukonani, vhuḓimvumvusi, tshikolo, mbingano, vhana na mushumo wa u ḓitshidza. Ndi zwavhuḓi uri ri ḓivhudzise uri: ‘Naa phetho dzine nda dzi dzhia dzi sumbedza uri ndi khou tenda uri shango ḽino ḽivhi ḽi ḓo dzhielwa vhudzulo nga shango ḽiswa ḽa Mudzimu hu si kale? Kana naa phetho dzanga dzi ṱuṱuwedzwa nga vhathu vhane vha tenda kha uri lufu ndi ambadzifhele?’ (Mat. 6:19, 20; Luka 12:16-21) Ri ḓo dzhia phetho dzavhuḓi arali ra khwaṱhisa lutendo lwashu lwa uri shango ḽiswa ḽi tou vha tsini-tsini. Ri dovha ra ṱangana na milingo ine ya ṱoḓa uri ri vhe na lutendo lwo khwaṱhaho. Ri nga sedzana na u tovholwa, vhulwadze vhu sa fholi, kana zwiṅwe zwithu zwine zwa nga ita uri ri ḓipfe ro kulea nungo. Ri nga thoma ri tshi ḓipfa u nga ri nga kona u konḓelela wonoyo mulingo kana thaidzo. Fhedzi arali wa ḓi bvela phanḓa u sa fheli, sa zwine zwa anzela u itea, ri ḓo ṱoḓa lutendo lwo khwaṱhaho uri ri kone u konḓelela na u bvela phanḓa ri tshi shumela Yehova ro takala.​—1 Pet. 1:6, 7. w23.04 27 ¶4-5

Yehova u lavhelela uri ri ite zwoṱhe zwine ra nga kona u tendelana na thabelo dzashu. Sa tsumbo, wahashu a nga humbela Yehova uri a mu thuse uri a wane maḓuvha mushumoni uri a kone u ya buthanoni. Yehova a nga fhindula hani yeneyo thabelo? Yehova a nga ṋea wahashu tshivhindi tsha u amba na mutholi wawe. Onoyo wahashu u ḓo tea uri a ye a ite yeneyo khumbelo kha mutholi wawe. Zwi nga ṱoḓea uri a humele lwo vhalaho. A nga tea na u humbela u tshintshana maḓuvha na muṅwe mutholiwa ngae kana a nga tea uri a dzhie maḓuvha ane a sa ḓo badeliwa. Yehova u lavhelela uri ri dzule ri tshi mu rabela nga zwithu zwine zwa ri vhilaedzisa. Samusi ro zwi vhona kha maipfi a Yesu, zwiṅwe zwa zwithu zwine ra zwi humbela, ri nga si zwi wane nga tshenetsho tshifhinga. (Luka 11:9) Nga zwenezwo ri songo neta, kha ri dzule ri tshi rabela. (Luka 18:1-7) Musi ri tshi ita nga u ralo, ri vha ri tshi khou sumbedza Yehova uri tshenetsho tshithu tshine ra khou rabela nga hatsho, ndi tsha ndeme kha riṋe. Nahone ri vha ri tshi khou sumbedza uri ri na lutendo lwa uri Yehova u ḓo ri thusa. w23.11 22 ¶10-11

Yehova o fhulufhedzisa khonani yawe Abrahamu uri tshaka dzoṱhe dza ḽifhasi dzo vha dzi tshi ḓo fhaṱutshedzwa nga nṱhani ha ṅwana wawe. (Gen. 15:5; 22:18) Nga nṱhani ha uri Abrahamu o vha e na lutendo lwo khwaṱhaho kha Mudzimu, o vha a tshi tenda kha uri zwe Mudzimu a zwi fhulufhedzisa zwi ḓo itea. Naho zwo ralo, musi Abrahamu e na miṅwaha ya 100 nahone mufumakadzi wawe e na miṅwaha ya 90, vhenevho vhavhingani vha fhulufhedzeaho vho vha vha sa athu vha na ṅwana. (Gen. 21:1-7) Fhedzi Bivhili i ri: “Abrahamu o tenda uri u ḓo vha khotsi a tshaka nnzhi. O tenda zwe a vhudzwa zwone.” (Vharoma 4:18) Ni a zwi ḓivha uri zwe Abrahamu a vha o zwi fhulufhela zwo itea. O vha na murwa wawe Isaka we a vha o mu lindela tshifhinga tshilapfu. Ndi ngani Abrahamu o vha na fhulufhelo ḽa uri zwe Yehova a zwi fhulufhedzisa zwi ḓo itea? Ngauri Abrahamu o vha e na vhushaka ha tsini ha Yehova, o vha “a tshi tenda uri [Yehova u] ḓo ita zwe a zwi fhulufhedzisa.” (Vharoma 4:21) Yehova o takalela Abrahamu nahone a amba uri Abrahamu o luga nga nṱhani ha lutendo lwawe.​—Yak. 2:23. w23.12 8 ¶1-2

Muṱhannga ane vhaṅwe vha nga ḓitika ngae u ita mishumo yawe yoṱhe zwavhuḓi. Ṱhogomelani tsumbo yavhuḓi ya Yesu. O vha e muthu a re na ndavha nahone a sa dzhieli zwithu fhasi. O ita mushumo we Yehova a mu ṋea wone naho nga tshiṅwe tshifhinga zwo vha zwi tshi konḓa u ita nga u ralo. O vha a tshi funa vhathu, zwihuluhulu vhafunziwa vhawe nahone o ṋekedza vhutshilo hawe nga u ḓifunela. (Yoh. 13:1) Ni nga edzisa Yesu nga u shuma nga maanḓa kha mushumo muṅwe na muṅwe une na u ṋewa. Arali ni sa ḓivhi uri wonoyu mushumo u itiswa hani, ḓiṱukufhadzeni ni humbele thuso kha vhahaṋu vha re na tshenzhelo. Ni songo fushea nga u tou u fhala-fhala nga nṱha. (Vharoma 12:11) Nṱhani hazwo, itani mushumo waṋu ni u fhedze, “zwi nge ni khou shumela Yehova hu si vhathu.” (Vhakol. 3:23) Ndi ngoho uri ni ḓo ḓi ita ni tshi khakha, fhedzi ni ḓiṱukufhadze ni tende vhukhakhi haṋu.​—Mir. 11:2. w23.12 26 ¶8

Ri a takala musi ri tshi lovhedzwa na u vha tshipiḓa tsha muṱa wa Yehova. Ri pfa ro huliswa nga u vha na vhushaka ha tsini na Yehova. Nahone ri tendelana na maipfi a muphisalema Davida we a ri: “[Yehova], hu takala ane wa mu nanga, wa mu sendedza tsini uri a dzule miṱani yau.” (Ps. 65:4) Ndi vhafhio vhane Yehova a vha ḓisa miṱani yawe? U ḓisa vhane vha ṱoḓa u vha na vhushaka ha tsini nae. (Yak. 4:8) Musi ni tshi ḓiṋekedza kha Yehova na u lovhedzwa, ni nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ni “shululela phaṱhutshedzo u swika ni si tsha ṱahelelwa nga tshithu.” (Maḽ. 3:10; Yer. 17:8) Ndovhedzo a si magumo, i tou vha mathomo. Ni ḓo ṱoḓa u ita zwoṱhe zwine na nga kona u itela u tshila u tendelana na muano we na u ita naho ni tshi khou sedzana na milingo kana zwithu zwine zwa linga lutendo lwaṋu. (Muh. 5:4, 5) Sa mufunziwa wa Yesu Kristo, ni ḓo tevhela tsumbo yawe na milayo yawe nga hune na nga kona ngaho.​—Mat. 28:19, 20; 1 Pet. 2:21. w24.03 8 ¶1-3

Hu pfi mini arali inwi na mufarisi waṋu ni sa takaleli u fhedza tshifhinga ni vhavhili? Ni nga ita mini? Kha ri ambe nga ha mulilo. A u thomi u duga na zwenezwo, u ṱoḓa u thoma u vhasedzwa nga vhuṱasana nga zwiṱuku nga zwiṱuku u swika ni tshi dzhenisa khuni ndenya. Nga hu fanaho, ndi ngani ni sa thomi nga u fhedza tshifhinga tshiṱuku ni vhavhili ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe? Ni ite vhungoho ha uri ni ita zwithu zwine noṱhe na zwi takalela. (Yak. 3:18) Nga u thoma nga zwiṱuku, ni nga vhona lufuno lwa vhoiwe lu tshi dovha lwa aluwa. U ṱhonifhana ndi zwa ndeme mbinganoni. Ri nga zwi fanyisa na muya une wa ita uri mulilo u duge. Arali hu si na muya, mulilo u nga ṱavhanya wa dzima. Nga hu fanaho, arali hu si na ṱhonifho, lufuno lwa vhavhingani lu nga fhungudzea. Kha ḽiṅwe sia, munna na mufumakadzi vhane vha ṱhonifhana vha ita uri lufuno lu engedzee mbinganoni yavho. Ni fanela u humbula uri tsha ndeme a si uri inwi ni vhona u nga ni ṱhonifha mufarisi waṋu, fhedzi tsha ndeme ndi uri mufarisi waṋu a ḓipfe a tshi ṱhonifhiwa. w23.05 22 ¶9; 24 ¶14-15

Bivhili i amba nga ha vhashumeli vha Yehova vhe vha ḓipfa vho tsikeledzea, vha tshi khou tetemela nga nṱhani ha maswina avho kana miṅwe mitsiko-vho. (Ps. 18:4; 55:1, 5) Na riṋe ri nga vha ri tshi khou sedzana na u pikiswa tshikoloni, nga vhaṅwe muṱani, mushumoni kana nga muvhuso. Kana ri nga vha ri tshi khou ofha uri ri nga fa nga nṱhani ha vhulwadze vhune ra vha naho. Nga zwifhinga zwo raloho, ri nga ḓipfa ri si na maanḓa, hu si na zwine ra nga ita sa ṅwana muṱuku. Yehova u ri thusa hani? U ḓo ri khuthadza. Fhedzani tshifhinga ni tshi khou rabela kha Yehova na u vhala Ipfi ḽawe. (Ps. 77:1, 12-14) Arali na dzula ni tshi ita zwenezwo, muthu wa u thoma ane na ḓo ya khae musi ni tshi ṱoḓa thuso ni na mutsiko u ḓo vha Khotsi aṋu wa ṱaḓulu. Vhudzani Yehova mbilaelo dzaṋu na uri ndi mini zwine na zwi ofha. Ni ḓo pfa nḓila ine a ni khuthadza ngayo musi ni tshi mu thetshelesa nga u vhala Ipfi ḽawe.​—Ps. 119:28. w24.01 24-25 ¶14-16

Zwiṱuṱuwedzi ndi zwa ndeme kha uri ri kone u swikelela zwipikwa zwashu. Muthu ane a vha na zwiṱuṱuwedzi zwavhuḓi u shuma nga maanḓa uri a kone u swikelela zwipikwa zwawe. Musi ri na zwiṱuṱuwedzi, ri nga kona u swikelela zwipikwa zwashu. Ni nga ita mini uri ni pfe no ṱuṱuwedzea? Rabelani uri ni vhe na zwiṱuṱuwedzi zwo engedzeaho. Yehova a nga ni ṱuṱuwedza uri ni kone u swikelela tshipikwa tshaṋu a tshi shumisa muya wawe mukhethwa. Nga tshiṅwe tshifhinga ri ḓivhetshela tshipikwa ngauri ri a ḓivha uri ri tea u zwi ita nahone ndi zwithu zwavhuḓi. Fhedzi ri nga vha ri si na lutamo lwa u tshi swikelela. Elekanyani nga ha zwe Yehova a ni itela zwone. (Ps. 143:5) Muapostola Paulo o elekanya nga ha vhuthu vhuhulu he Mudzimu a mu sumbedza nahone zwenezwi zwa mu ṱuṱuwedza uri a shumele Yehova nga maanḓa. (1 Vhakor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14) Nga hu fanaho, musi ni tshi elekanya nga ha zwe Yehova a ni itela zwone, zwi ḓo ni ṱuṱuwedza u vha na lutamo luhulwane lwa u swikelela zwipikwa zwaṋu.​—Ps. 116:12. w23.05 27 ¶3-5

Ri takadza Khotsi ashu wa ṱaḓulu musi ri tshi renda dzina ḽawe. (Ps. 119:108) Naa zwenezwi zwi amba uri Mudzimu ramaanḓaoṱhe u fana na vhathu vhane vha takadzwa nga u pfa vhaṅwe vha tshi vha renda? Hai. Musi ri tshi renda Khotsi ashu wa ṱaḓulu, ri vha ri tshi khou thusa u sumbedza uri zwe Saṱhane a zwi amba nga ha riṋe ndi mazwifhi. Saṱhane o amba uri vhathu vha nga si dzule vha tshi fhulufhedzea na u imelela dzina ḽa Yehova na uri a hu na muthu na muthihi ane a nga dzula a tshi fhulufhedzea kha Yehova musi o sedzana na milingo. O amba uri roṱhe ri nga shandukela Yehova arali ra humbula uri ri nga vhuyelwa nga u ita nga u ralo. (Yobo 1:9-11; 2:4) Fhedzi Yobo a fhulufhedzeaho o sumbedza uri zwe Saṱhane a zwi amba ndi mazwifhi. Hu pfi mini nga inwi? Muṅwe na muṅwe washu u na tshikhala tsha u imelela dzina ḽa Khotsi ashu na u ita zwine a zwi funa nga u mu shumela nga u fhulufhedzea. (Mir. 27:11) Ndi ndugelo khulwane vhukuma u ita nga u ralo. w24.02 8-9 ¶3-5

Musi Mushe na Yoshua vho no lovha, Yehova o vhea vhahaṱuli u itela u livhisa vhathu vhawe. Nga tshifhinga tsha mahosi, Yehova o vhea vhaporofita uri vha livhise vhathu vhawe. Khosi dzi fhulufhedzeaho dzo vha tshi thetshelesa vhulivhisi vhune dza ṋewa nga vhaporofita. Sa tsumbo, Khosi Davida o thetshelesa musi muporofita Nathani a tshi mu kaidza. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Koron. 17:3, 4) Khosi Yehoshafati o thetshelesa vhulivhisi he a vhu ṋewa nga muporofita Yahasiele nahone a ṱuṱuwedza vhathu vha Yuda uri vha ‘fhulufhele vhaporofita vha Mudzimu.’ (2 Koron. 20:14, 15) Musi Khosi Hiskia o tsikeledzea, o humbela muporofita Yesaya uri a mu thuse. (Yes. 37:1-6) Tshifhinga tshoṱhe musi mahosi vha tshi tevhedza vhulivhisi vhu bvaho kha Yehova, vho fhaṱutshedzwa nahone lushaka lwa tsireledzwa. (2 Koron. 20:29, 30; 32:22) Zwo vha zwi tshi tou vhonala uri Yehova o vha a tshi khou livhisa vhathu vhawe a tshi shumisa vhaporofita. w24.02 21 ¶8

Saṱhane u ṱoḓa ri tshi konana na vhathu vhane vha ita uri zwi ri konḓele u tevhedza milayo ya Yehova. Ri tea uri ri ḓiṱhogomele u fhira na nḓila ye Vhaefesa vha kale vha ḓiṱhogomela ngayo ngauri ṋamusi ri nga ḓiwana ri tshi khou fhedza tshifhinga na vhathu ri songo livhana zwifhaṱuwo navho, fhedzi ri tshi khou zwi ita nga social media. Angela. Ri fanela u lwa na mahumbulele a shango a uri vhuḓifari vhu si havhuḓi vhu a ṱanganedzea. Ri a zwi ḓivha uri honoho vhuḓifari ho khakhea. (Vhaef. 4:19, 20) Ri fanela u ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndi a iledza u konana na vhathu vhane nda shuma navho, vhane nda dzhena navho tshikolo kana vhane vha si dzhiele nṱha nḓila ine Yehova a ṱoḓa ri tshi tshila ngayo? Naa ndi a iledza u ita zwine Yehova a ri zwo khakhea naho vhaṅwe vhathu vha tshi nga ri ndi khou ḓiita wa khwine?’ Samusi zwo sumbedzwa kha 2 Timotheo 2:20-22, ri fanela u vha na vhulondi musi ri tshi khetha khonani dza tsini naho hu tshivhidzoni tsha Vhukriste. Ri a zwi ḓivha uri hu na vhaṅwe vhane vha nga ita uri ri si fhulufhedzee musi ri tshi khou shumela Yehova. w24.03 22-23 ¶11-12

Naa no no vhuya na lingedza u humbula uri Yehova u hani? Naho Yehova a sa vhonali, Bivhili i mu ṱalusa nga nḓila dzo fhambanaho. Yehova u vhidzwa “ḓuvha na tshiṱangu” na “mulilo u tshinyadzaho.” (Ps. 84:11; Vhahev. 12:29) Musi muṅwe muṅwali wa Bivhili a tshi ṱalusa nḓila ine Yehova a vha ngayo kha bono, o ṱalusa uri tshidulo tsha vhuhosi tshe Yehova a vha o dzula khatsho tshi fana na tombo ḽa safire, tsimbi i penyaho nahone o tangwa nga musengavhadzimu. (Hesek. 1:26-28) Samusi ri sa koni u vhona Yehova, ri nga wana zwi tshi ri konḓela u tenda uri u a ri funa. Vhaṅwe zwi nga vha konḓela u tenda uri Yehova a nga vha funa nga nṱhani ha zwithu zwi si zwavhuḓi zwe zwa itea vhutshiloni havho tshifhingani tsho fhiraho. Yehova u a pfesesa nḓila ine vha ḓipfa ngayo na uri zwenezwo zwi nga vha kwama hani. U itela u ri thusa, o ri dzumbululela zwithu zwavhuḓi zwine a vha zwone Ipfini ḽawe. Ipfi ḽine ḽa ṱalusa Yehova zwavhuḓi ndi lufuno. Bivhili i ri “Mudzimu ndi lufuno.” (1 Yoh. 4:8) Zwoṱhe zwine a ita u vha a tshi khou ṱuṱuwedzwa nga lufuno. Mudzimu u na lufuno luhulu lune a lu sumbedza vhoṱhe vhane vha mu funa na vhane vha si mu fune.​—Mat. 5:44, 45. w24.01 26 ¶1-3

Yehova o vhea Mushe uri a range phanḓa Vhaisiraele musi vha tshi bva Egipita. Nahone u itela u sumbedza uri o vha a tshi khou vha livhisa, nga masiari o vha a tshi vha ranga phanḓa nga gole nahone nga madekwana a tshi vha ranga phanḓa nga mulilo. (Ek. 13:21) Mushe o tevhela ḽeneḽo gole ḽe ḽa livhisa ene na Vhaisiraele Lwanzheni Lutswuku. Vhathu vho vha vho tshuwa musi vha tshi humbula uri a vha na vhuyo ngauri phanḓa havho ho vha hu na lwanzhe, ngeno nga murahu havho vha tshi khou pandamedzwa nga maswole a Vhaegipita. Fhedzi ho vha vhu si vhukhakhi. Yehova o shumisa Mushe uri a ise vhathu vhawe henefho. (Ek. 14:2) Mudzimu o vha tshidza nga nḓila i akhamadzaho vhukuma. (Ek. 14:26-28) Na kha miṅwaha ya 40 vho no bva Egipita, Mushe o bvela phanḓa a tshi tevhela gole u itela u livhisa vhathu vha Mudzimu sogani. (Ek. 33:7, 9, 10) Yehova o vha a tshi amba na Mushe e kha gole nahone Mushe a vhudza vhathu zwe Yehova a mu vhudza. Vhaisiraele vho vha vhe na vhuṱanzi ha uri Yehova u khou vha livhisa a tshi shumisa Mushe. w24.02 21 ¶4-5