July

Vhuṱolo hoṱhe he Yesu a vhu ita, o vha a tshi khou edzisa kokotolo nḓila ine Khotsi awe a humbula ngayo na nḓila ine a ḓipfa ngayo. (Yoh. 14:9) Ri guda mini kha vhuṱolo he Yesu a vhu ita? Yesu na Khotsi awe vha a ri funa. Musi Yesu e kha ḽifhasi, o sumbedza uri u a funa vhathu nga u shumisa vhuṱolo u itela u vha thusa. Kha vhuṅwe vhuimo, vhanna vhavhili vha sa vhoni, vho mu humbela uri a vha thuse. (Mat. 20:30-34) Ṱhogomelani uri Yesu “o vha pfela vhuṱungu” nahone a vha fhodza. Ḽiiti ḽa Tshigerika ḽo shumiswaho hafha ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “o vha pfela vhuṱungu” ḽi sumbedza uri Yesu o pfa vhuṱungu vhuhulu musi a tshi vhona vhenevho vhanna vha tshi khou tambula. Yesu o sumbedza uri u a vha funa nga u vha pfela vhuṱungu nahone zwenezwo zwo dovha zwa ita uri a fhe vhathu vhe vha vha vhe na nḓala zwiḽiwa na u fhodza muthu we a vha e na mapele. (Mat. 15:32; Marko 1:41) Ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova, ane a vha Mudzimu wa u “pfela vhuṱungu” na Murwa wawe, vha a ri funa na uri vha a pfa vhuṱungu musi ri tshi shengela. (Luka 1:78; 1 Pet. 5:7) Vho lavhelela tshifhinga tshine vha ḓo fhelisa thaidzo dzoṱhe dzine ra khou ṱangana nadzo. w23.04 3 ¶4-5

Ri nga dovha ra ita zwoṱhe zwine ra nga kona u iledza u vhala na u thetshelesa mihumbulo yo khakheaho yo ḓoweleaho kha shango ḽa Saṱhane. Ri tea u ita uri mihumbulo yashu i humbule zwithu zwavhuḓi nga u vhala na u guda Bivhili. U vha hone miṱanganoni ya tshivhidzo na u huwelela zwi nga dovha zwa tsireledza nḓila ine ra humbula ngayo. Yehova u fhulufhedzisa uri a nga si tende ri tshi lingwa lune ra sa ḓo kona u konḓelela. (1 Vhakor. 10:12, 13) Roṱhe ri tea u rabela u fhira naho hu lini uri ri dzule ri tshi fhulufhedzea kha Yehova kha ano maḓuvha a konḓaho. Yehova u ṱoḓa ri tshi mu ‘shululela zwi re mbiluni dzashu’ nga thabelo. (Ps. 62:8) Rendani Yehova ni mu livhuwe nga zwoṱhe zwine a khou zwi ita. Mu humbeleni uri a ni thuse uri ni vhe na tshivhindi vhuḓinḓani. Mu humbeleni uri a ni thuse ni konḓelele thaidzo kana mulingo naho u ufhio une na khou sedzana nawo. Ni songo tendela tshithu kana muthu naho e nnyi a tshi ni thivhela u dzula ni tshi rabela kha Yehova. w23.05 7 ¶17-18

Ndi ngani ri tshi ya miṱanganoni? Tshiitisi tshihulwane ndi uri ri vha ri tshi khou ya u renda Yehova. (Ps. 26:12; 111:1) Ri dovha ra ya miṱanganoni uri ri kone u ṱuṱuwedzana na vhahashu kha zwino zwifhinga zwi konḓaho. (1 Vhathes. 5:11) Musi ri tshi imisa tshanḓa ra fhindula miṱanganoni, ri vha ri tshi khou renda Yehova na u ṱuṱuwedza vhahashu. Fhedzi hu na zwithu zwine zwa nga ita uri ri konḓelwe u fhindula miṱanganoni. Ri nga ofha u fhindula kana ri nga vha ri tshi ṱoḓa u fhindula, fhedzi ri sa sumbiwi musi ri tshi imisa tshanḓa. Ndi mini zwine zwa nga ri thusa? Muapostola Paulo o amba uri ri tea u livhisa ṱhogomelo kha u ‘ṱuṱuwedzana.’ Arali ra zwi humbula uri ri nga kona u ṱuṱuwedza vhahashu na nga phindulo yo leluwaho ine ya sumbedza lutendo lwashu, zwi ḓo ita uri ri si tshuwe musi ri tshi fhindula. Nahone arali ri sa anzeli u sumbiwa, ri nga takala ngauri vhaṅwe tshivhidzoni vha vha vha tshi khou wana tshibuli tsha u fhindula.​—1 Pet. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

Ho itwa nḓivhadzo ya uri Vhayuda vhe vha vha vho thubiwa Babele lwa miṅwaha i ṱodaho u vha 70 vho vhofhololwa uri vha nga vhuyelela hayani havho Isiraele. (Ese 1:2-4) Ndi Yehova e eṱhe we a vha a tshi nga ita uri zwenezwi zwi konadzee. Vhababele vho vha vha tshi ḓivhelwa u sa vhofholola vhathu vhe vha vha thuba. (Yes. 14:4, 17) Shango ḽa Babele ḽo vha ḽo kundiwa nahone muvhusi muswa o vhudza Vhayuda uri vho vha vha tshi nga vhuyelela shangoni ḽa havho. Ṱhoho dza miṱa vho vha vha tshi fanela u ita phetho ya uri vha ḓo pfuluwa Babele kana vha ḓo sala. Zwi nga vha zwo vha zwi songo leluwa u ita yeneyo phetho. Vhaṅwe vha nga vha vho vha vho no vha vhalala lwe vha vha vha sa ḓo kona u tshimbila lwonolwo lwendo lulapfu. Samusi vhaṅwe Vhayuda vho vha vho bebelwa Babele, ho vha hu hone haya hune vha hu ḓivha fhedzi. Khavho, shango ḽa Isiraele ḽo vha ḽi tshi sokou vha ḽa vhomakhulukuku wavho. Zwi vhonala uri vhaṅwe Vhayuda vho vha vho no pfuma. Nga zwenezwo, zwo vha zwi tshi ḓo vha konḓela u sia mabindu avho na mahaya avho avhuḓi vha ya vha dzula kha shango ḽine vha si ḽi ḓivhe. w23.05 14 ¶1-2

Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri ṱuṱuwedza uri ri dzule ri tshi konḓelela, u pfela vhuṱungu na u sumbedza lufuno. Luka 21:19 i ri: “Nga u konḓelela ni ḓo ḓitshidza.” Vhakolosa 3:12 i ri: “Ambarani u pfela vhuṱungu.” Nahone 1 Vhathesalonika 4:9, 10 i ri: “Mudzimu o ni funza uri ni funane. . . . Vhahashu, ri a ni ṱuṱuwedza uri ni dzule ni tshi ita zwenezwo nga vhuḓalo.” Eneo maipfi o vha o ṅwalelwa vhafunziwa vhe vha vha vho no ḓi sumbedza u konḓelela, u pfela vhuṱungu na lufuno. Naho zwo ralo, vho vha vha tshi fanela u bvela phanḓa vha tshi guda u zwi sumbedza. Na riṋe ri fanela u ita zwi fanaho. U itela u ni thusa, ṱhogomelani nḓila ye Vhakriste vha tshifhingani tsho fhiraho vha zwi sumbedza ngayo. Nga murahu, ni ḓo vhona uri ni nga edzisa hani tsumbo yavho nahone zwenezwo zwi ḓo ni thusa u ḓivha arali no lugela maṱungu mahulu. Musi maṱungu mahulu a tshi thoma, ni ḓo vha no no guda uri ni nga konḓelela hani nahone ni ḓo ḓiimisela u bvela phanḓa ni tshi konḓelela. w23.07 3 ¶4, 8

Hu sa londwi uri ri vhaḓodzwa kana “dziṅwe nngu,” ri tea u dzula ri tshi tshimbila kha yeneyi “Nḓila Khethwa” samusi i yone ine ya ita uri ri tshile pharadisoni ya lwa pfanyisedzo nahone i tshi ḓo dovha ya ri swikisa pharadisoni ya tshifhingani tshi ḓaho. (Yoh. 10:16) U bva nga 1919, vhathu vha dzimiḽioni, vhanna, vhafumakadzi na vhana, vho bva Babele Ḽihulu ḽine ḽa vha vhurereli ha mazwifhi ha shango ḽoṱhe nahone vha thoma u tshimbila kha nḓila ya pfanyisedzo. Yehova o ita vhungoho ha uri a bvise zwikhukhulisi zwoṱhe hu u itela Vhayuda vhe vha vha vha tshi khou bva Babele. (Yes. 57:14) Hu pfi mini nga “Nḓila Khethwa” ya ṋamusi? Lwa miṅwaha minzhi u swika nga 1919, Yehova o shumisa vhanna vha fhulufhedzeaho u itela u lugisela nḓila ya uri vhaṅwe vha bve Babele Ḽihulu. (Vhambedzani Yesaya 40:3.) Vho ita mushumo wa ndeme uri zwi konadzee uri vhathu vha ḓiṱukufhadzaho vha bve Babele Ḽihulu ḽa vhurabeli ha mazwifhi nahone vha gwadamele Yehova vhe na vhathu vhawe. w23.05 15-16 ¶8-9

Yehova u ṱoḓa ri tshi mu shumela nga u ḓifunela nahone ro takala. (Vhakor. 9:7) Fhedzi, naa zwi ḓo vha zwo tea uri ri lwele u swikelela tshipikwa tshumeloni ya Yehova naho ri tshi khou pfa u nga a ri khou ṱoḓa u zwi ita? Ṱhogomelani tsumbo ya muapostola Paulo. O ri: “Ndi langa muvhili wanga na u u livhisa sa phuli.” (1 Vhakor. 9:25-27) Naho Paulo o vha a si na lutamo lwa u ita zwe Yehova a vha a tshi khou ṱoḓa a tshi zwi ita, o ḓikombetshedza uri a zwi ite. Naa Yehova o takalela zwe Paulo a mu itela zwone? Ee! Yehova o ita na u mu lambedza nge a zwi ita. (2 Tim. 4:7, 8) Nga hu fanaho, Yehova u a takala musi a tshi vhona ri tshi khou shumela kha u swikelela tshipikwa naho ri tshi pfa ri sa khou takalela u zwi ita. Yehova u a takala naho a tshi vhona uri nga zwiṅwe zwifhinga a ri takaleli u ita zwine ra khou zwi ita, fhedzi ri zwi itiswa ngauri ri a mu funa. Yehova u ḓo ri fhaṱutshedza musi ri tshi ita vhuḓidini, samusi o fhaṱutshedza na Paulo. (Ps. 126:5) Musi ri tshi vhona Yehova a tshi ri fhaṱutshedza, ri nga pfa ri tshi vho thoma u ṱuṱuwedzea u swikelela tshipikwa tshashu. w23.05 29 ¶9-10

Muapostola Paulo o fanyisa vhane vha sa ḓo ponya nga ḓuvha ḽa Yehova na vhathu vho eḓelaho. A vha ḓivhi zwine zwa khou itea kana uri tshifhinga tshi khou ṱuwa. Nga zwenezwo, a vha koni u vhona musi hu tshi itea tshithu tsha ndeme na u ḓivha uri vha ite mini. Vhathu vhanzhi ṋamusi vha tou nga vhathu vho eḓelaho. (Vharoma 11:8) A vha tendi vhuṱanzi ha uri ri khou tshila “maḓuvhani a vhufhelo” na uri hu si kale hu ḓo ḓa maṱungu mahulu. (2 Pet. 3:3, 4) Fhedzi riṋe ri a zwi ḓivha uri nyeletshedzo ine ra i ṋewa ya uri ri dzule ro fhaṱuwa ndi ya ndeme musi maḓuvha a tshi khou ḓi ya. (1 Vhathes. 5:6) Ndi ngani ri tshi tea u dzula ro dzika? Zwi ḓo ri thusa uri ri si dzhenelele kha mafhungo a politiki kana maṅwe mafhungo a shango. Musi ḓuvha ḽa Yehova ḽi tshi khou ḓi sendela ḽi tshi ya, mutsiko wa u dzhia sia kha enea mafhungo u ḓo engedzea. Naho zwo ralo, a ro ngo tea u vhilaedziswa nga uri ri ḓo ita mini. Muya wa Mudzimu u nga ri thusa uri ri dzike na u ri thusa uri ri ite phetho dza vhuṱali.​—Luka 12:11, 12. w23.06 10 ¶6-7

Ndi mini zwine na zwi humbula musi ni tshi pfa dzina Simisoni? Khamusi ni humbula nga ha munna we a vha e na maanḓa a mangadzaho. Zwenezwo ndi ngoho. Fhedzi Simisoni o dzhia phetho i si yavhuḓi ye ya ita uri a pfe vhuṱungu vhuhulu. Hu sa londwi zwenezwo, Yehova o livhisa ṱhogomela kha zwoṱhe zwe Simisoni a zwi ita u itela u mu shumela nahone a mu katela kha tsumbo dza vhathu vhe vha fhulufhedzea dzo ṅwalwaho Bivhilini u itela u ri vhuyedza. Yehova o shumisa Simisoni u swikelela zwithu zwinzhi zwi mangadzaho u itela u thusa Vhaisiraele, vhathu vhawe vhe a vha nanga. Miṅwaha minzhi nga murahu ha musi Simisoni o no lovha, Yehova o ita uri muapostola Paulo a katele dzina ḽa Simisoni musi a tshi ṅwala mutevhe wa vhathu vhe vha vha vhe na lutendo. (Vhahev. 11:32-34) Tsumbo ya Simisoni i nga ri ṱuṱuwedza. O ḓitika nga Yehova na nga zwifhingani zwi konḓaho. Ri nga guda kha Simisoni na uri tsumbo yawe i nga ri ṱuṱuwedza. w23.09 2 ¶1-2

Ri nga khwaṱhisa u konḓelela hashu nga u dzula ri tshi amba na Yehova nga thabelo zwi tshi bva mbiluni nga ha zwine zwa ri vhilaedzisa. (1 Vhathes. 5:17) Khamusi zwa zwino ni nga vha ni si na thaidzo khulwane ine na khou sedzana nayo. Naho zwo ralo, naa tshifhinga tshoṱhe ni a humbela thuso kha Yehova musi ni tshi pfa no dinalea, no ḓaḓa kana ni sa ḓivhi uri ni nga ita mini? Arali na dzula ni tshi humbela uri Yehova a ni thuse kha thaidzo dzine na sedzana nadzo ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, ni nga si timatime u mu humbela thuso na musi ni tshi sedzana na thaidzo khulwane tshifhingani tshi ḓaho. Ni ḓo vha na vhungoho ha uri u a ḓivha zwavhuḓi uri a ni thuse hani na tshifhinga tsho teaho tshine a fanela uri a ni thuse ngatsho. (Ps. 27:1, 3) Zwi ḓo ri lelutshela u konḓelela maṱungu mahulu arali ra konḓelela milingo ine ra khou sedzana nayo ṋamusi. (Vharoma 5:3) Ndi ngani ri tshi ralo? Vhunzhi ha vhahashu vha amba uri arali vha konḓelela vhuimo vhu konḓaho, zwi vha thusa u konḓelela thaidzo ine vha sedzana nayo tshifhingani tshi ḓaho. Musi Yehova a tshi vha thusa u konḓelela thaidzo, vha vha na lutendo lwo engedzeaho lwa uri Yehova, u a funa u vha thusa. Lwonolwo lutendo lwa vha thusa u konḓelela mulingo une vha sedzana nawo tshifhingani tshi ḓaho.​—Yak. 1:2-4. w23.07 3 ¶7-8

U ḓiṱukufhadza ha Yehova na u pfela vhuṱungu zwi ita uri a humbulele. Sa tsumbo, Yehova o sumbedza uri u a ḓiṱukufhadza musi a tshi khou ṱoḓa u fhelisa vhathu vhavhi vha ngei Sodoma. A tshi shumisa muruṅwa, Yehova o vhudza Loto uri a shavhele dzinguni ḽa dzithavhani. Loto o vha a tshi khou ofha u ya henefho. A humbela Yehova uri a mu tendele na muṱa wawe uri vha shavhele muḓanani muṱuku wa Tsowari we na wone Yehova a vha a tshi khou ṱoḓa u u fhelisa. Yehova o vha a tshi nga vha o kombetshedza Loto uri a thetshelese zwine a khou mu vhudza uri a zwi ite. Nṱhani hazwo, o tenda Loto a tshi ita zwe a mu humbela naho zwenezwo zwo vha zwi tshi amba uri o vha a si tsha ḓo fhelisa muḓana muṱuku wa Tsowari. (Gen. 19:18-22) Nga murahu ha miṅwaha minzhi, Yehova o sumbedza u pfela vhuṱungu vhathu vha Ninive. O ruma muporofita Yona uri a ḓivhadze vhathu vhavhi vha wonoyo muḓi uri wonoyo muḓi u ḓo u fhelisa. Fhedzi, musi vhathu vha Ninive vha tshi rembuluwa, Yehova o vha pfela vhuṱungu nahone a si tsha fhelisa Ninive.​—Yona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 ¶5

Ndi mini zwine ra zwi guda kha tsumbo ya Yehoashi? Yehoashi o vha a tshi tou nga muri u re na midzi i songo tsaho we wa vha wo tikwa nga thanda. Musi Yehoyada, we a vha a tshi tou nga yeneyo thanda a tshi lovha, Yehoashi o thoma u thetshelesa vhagunei nahone a si tsha fhulufhedzea kha Yehova. Yeneyi tsumbo i sumbedza uri, musi zwi tshi ḓa kha u thetshelesa Mudzimu, a ro ngo tea u ḓitika fhedzi nga muṱa washu na nga vhatendi nga riṋe tshivhidzoni. Uri ri dzule ri tsini na Yehova, ri tea u lwela u mu funa na u mu ṱhonifha nga ho engedzeaho nga u dzula ri tshi guda, u elekanya na u rabela. (Yer. 17:7, 8; Vhakol. 2:6, 7) Yehova ha ṱoḓi zwinzhi kha riṋe. Zwine a zwi ṱoḓa zwo bviselwa khagala kha luṅwalo wa Muhuweleli 12:13, lune lwa ri: “Ofha Mudzimu wa ngoho, u dzule u tshi tevhedza ndaela dzawe, ngauri ndi zwone zwine muthu a tea u zwi ita.” Musi ri tshi ofha Mudzimu, ri ḓo kona u dzula ri tshi fhulufhedzea hu sa londwi zwine zwa nga itea tshifhingani tshi ḓaho. A hu na tshine tsha ḓo ri fhandekanya na Yehova. w23.06 19 ¶17-19

Maipfi a u khwaṱhisedza e Mudzimu a a amba a thoma nga uri: “O dzulaho kha khuluṋoni a ri.” (Nzumb. 21:5a) Enea maipfi o khethea ngauri tshenetshi ndi tshiitea tsha u thoma kha zwiitea zwiraru zwi wanalaho kha bugu ya Nzumbululo he Yehova a amba ene muṋe. Enea maipfi a u khwaṱhisedza ho ngo ambiwa nga muruṅwa a re na maanḓa kana nga Yesu Kristo we a vuswa, fhedzi o ambiwa nga Yehova ene muṋe. Zwenezwi zwi sumbedza uri ri nga fhulufhela maipfi a tevhelaho e a a amba. Ndi ngani ri tshi ralo? Nga nṱhani ha uri Yehova ndi “Mudzimu a sa zwifhi.” (Tito 1:2) Enea maipfi a ita uri mafhungo ane ra a vhala kha Nzumbululo 21:5, 6 a vhe ane ra nga a fhulufhela nga ho fhelelaho. Ndi mini zwe Mudzimu a zwi amba nga murahu? O ri: “Zwoṱhe ndi zwi ita zwiswa.” Ṱhogomelani uri Yehova o ri: “Zwoṱhe ndi zwi ita zwiswa,” ho ngo ri: “Zwoṱhe ndi ḓo zwi ita zwiswa.” Ndi ngoho uri Mudzimu u khou amba nga ha tshanduko dzi ḓaho, fhedzi khae ḽeneḽi fhulufhedziso ndi ḽa ngoho lune musi a tshi amba nga ha dzenedzi tshanduko, zwa tou fana na musi dzi tshi khou itea.​—Yes. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Muapostola Petro o bvela phanḓa a tshi lwisana na vhushayanungo hawe. Ṱhogomelani tsumbo dzi si gathi dzi tevhelaho. Musi Yesu a tshi ṱalutshedza uri o vha a tshi ḓo tambudzwa na u vhulawa sa zwe zwa dzula zwo ambiwa Maṅwaloni, Petro o mu kaidza. (Marko 8:31-33) Ndi lwo vhalaho Petro na vhaṅwe vhaapostola vha tshi ṱaṱisana khani ya uri muhulwane vhukati havho o vha e nnyi. (Marko 9:33, 34) Nga vhusiku ha u fhedzisela musi Yesu a sa athu u lovha, Petro o ṱhukhula nḓevhe ya muṅwe munna. (Yoh. 18:10) Nga honoho vhusiku, Petro o landula khonani yawe Yesu luraru nga nṱhani ha ofha vhathu. (Marko 14:66-72) Nahone zwenezwo zwa ita uri Petro a lile lu ṱungufhadzaho. Yesu ha ngo laṱa Petro nga nṱhani ha uri o vha o kulea nungo. Nga murahu ha musi Yesu o no vuswa, o ṋea Petro tshibuli tsha u sumbedza uri u kha ḓi mu funa. Yesu o humbela Petro uri a lise nngu dzawe nga u ḓiṱukufhadza. (Yoh. 21:15-17) Petro o vha o ḓiimisela u ita zwe Yesu a mu vhudza. O vha e Yerusalema nga ḓuvha ḽa Pentekoste nahone a vha muṅwe wa vhathu vha u thoma u ḓodzwa nga muya mukhethwa. w23.09 22 ¶6-7

Muapostola Petro o vhudza vhahulwane ngae uri: “Lisani sambi ḽa Mudzimu.” (1 Pet. 5:1-4) Arali ni muhulwane, ri a zwi ḓivha uri ni a funa vhahaṋu na uri ni khou ṱoḓa u vha ṱhogomela. Naho zwo ralo, nga zwiṅwe zwifhinga ni nga vha no farakanea kana no neta lune na pfa ni tshi khou balelwa u ita wonoyo mushumo. Ndi mini zwine na nga zwi ita? Vhudzani Yehova zwoṱhe zwine zwa khou ni vhilaedzisa. Petro o ṅwala uri: “Ane a thusa vhaṅwe, a ḓitike nga maanḓa a Mudzimu.” (1 Pet. 4:11) Vhahaṋu vha nga vha vha tshi khou sedzana na thaidzo dzine dzi nga si kone u tandululea zwino. Fhedzi ni humbule uri Yesu Kristo ane a vha “mulisa muhulwane” a nga vha thusa u fhira nḓila ine inwi na nga vha thusa ngayo. A nga vha thusa zwino na tshifhingani tshi ḓaho shangoni ḽiswa. Zwine Yehova a ṱoḓa vhahulwane vha tshi zwi ita ndi u funa vhahavho, u vha ṱhogomela na u vha “tsumbo kha sambi.” w23.09 29-30 ¶13-14

A ri ngo fanela u tendela mahumbulele a vhathu vha ḽino shango a tshi ri langa. Arali ra thoma u humbula nga nḓila ine vhathu vha sa ṱhonifhiho milayo ya Mudzimu vha humbula ngayo, ri nga thoma u dzhiela fhasi Yehova na milayo yawe. (1 Vhakor. 3:19) “Vhuṱali ha ḽino shango” vhu anzela u ṱuṱuwedza vhathu uri vha si thetshelese Mudzimu. Vhakriste vha si gathi vha ngei Peregamo na Thiathira vho tenda u ṱuṱuwedzwa nga vhathu vhe vha vha vha tshi tshila navho vhe vha vha vha tshi ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani na u gwadamela midzimu ya zwifanyiso. Yesu Kristo o kaidza zwenezwo zwivhidzo zwivhili nge zwa tendela u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani. (Nzumb. 2:14, 20) Ṋamusi, vhathu vhane ra tshila navho vha nga lingedza u ri ṱuṱuwedza uri ri ṱanganedze mihumbulo yavho yo khakheaho. Mashaka ashu na khonani dzashu vha nga lingedza u ṱuṱuwedza nḓila ine ra ḓipfa ngayo uri ri tende u ita zwithu zwine Yehova a si zwi takalele. Sa tsumbo, vha nga amba uri a si zwa ndeme uri ri iledze u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani na uri milayo ya Bivhili nga ha vhuḓifari yo no fhelelwa nga tshifhinga. Nga tshiṅwe tshifhinga ri nga humbula uri vhulivhisi vhune Yehova a ri ṋea hone a vhu ngo eḓana. Ri nga lingea na u ita zwi fhiraho “zwo ṅwaliwaho.”​—1 Vhakor. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

Maria mme a Yesu o vha tshi ṱoḓa maanḓa ngauri o vha a sa athu vhingwa nahone a tshi ḓo vhifha muvhilini. O vha a sa athu u vhuya a vha na ṅwana fhedzi o vha tshi tea u ṱhogomela ṅwana we a vha a tshi ḓo vha Messia. Samusi o vha a sa athu u ita zwa vhudzekani, o vha a tshi ḓo ṱalutshedza hani Yosefa we a vha o fhulufhedzisa u mu vhinga uri o vhifha muvhilini? (Luka 1:26-33) Maria o wana hani maanḓa? O ḓitika nga vhaṅwe uri vha mu thuse. Sa tsumbo, o humbela Gabriele u ri a mu vhudze zwidodombedzwa zwo engedzeaho nga ha mushumo wawe. (Luka 1:34) Nga murahu ha zwenezwo, o fara lwendo lwa u ya “shangoni ḽi re na dzithavha” ngei Yuda a tshi ya u dalela shaka ḽawe Elisabetha. Elisabetha o khoḓa Maria nahone a hevhedzwa uri a vhudze Maria nga ha vhuporofita vhu ṱuṱuwedzaho, vhu ambaho nga ha murwa wa Maria we a vha a sa athu u bebwa. (Luka 1:39-45) Maria o amba uri Yehova “o ita mishumo ya maanḓa nga tshanḓa tshawe.” (Luka 1:46-51) Yehova o khwaṱhisa Maria a tshi shumisa Gabriele na Elisabetha. w23.10 14-15 ¶10-12

Hu na tshivhalo tshiṱuku tsha vhatevheli vha Kristo vho ḓodziwaho nga muya mukhethwa vha re na vhushaka ho khetheaho na Yehova. Vhenevho vhathu vha 144 000 vha ḓo vha vhotshifhe na Yesu ngei ṱaḓulu. (Nzumb. 14:1) Fhethu Hukhethwa kha dennde ḽikhethwa hu imela vhuimo vhune vhaḓodzwa vha vha naho sa vhana vha Mudzimu musi vha tshi kha ḓi vha kha ḽifhasi. (Vharoma 8:15-17) Fhethu Hukhethwa-khethwa kha dennde ḽikhethwa hu imela ṱaḓulu hune Yehova a vha hone. “Labi” ḽe ḽa vha ḽi tshi fhandekanya Fhethu Hukhethwa na Fhethu Hukhethwa-khethwa ḽi imela muvhili wa Yesu wa ṋama. Yesu o vha a sa ḓo kona u ya ṱaḓulu a vha Tshifhe Muhulu kha thembele ya pfanyisedzo e na muvhili wa ṋama. Musi a tshi ṋekedza muvhili wawe sa tshiṱhavhelo, o ita uri vhaḓodzwa vhoṱhe vha kone u ya u tshila ṱaḓulu. Vhaḓodzwa na vhone vha ḓo tea u sia mivhili yavho ya ṋama uri vha kone u wana malamba avho ngei ṱaḓulu.​—Vhahev. 10:19, 20; 1 Vhakor. 15:50. w23.10 28 ¶13

Gidioni o dzika musi Vhaefuraimi vha tshi mu sasaladza. (Vhahaṱ. 8:1-3) Ho ngo vha fhindula o sinyuwa. O sumbedza u ḓiṱukufhadza nga u thetshelesa musi vha tshi amba na u vha fhindula nga vhuthu. Zwenezwi zwo ita uri vha dzike. Vhahulwane vha sumbedza vhuṱali musi vha tshi edzisa Gidioni nga u thetshelesa nga vhuronwane na u fhindula nga vhuthu musi vha tshi sasaladzwa. (Yak. 3:13) Zwenezwi zwi ita uri hu vhe na mulalo tshivhidzoni. Musi vhaṅwe vha tshi renda Gidioni nge a kunda Vhamidiani, Gidioni o livhisa thendo kha Yehova. (Vhahaṱ. 8:22, 23) Vhahulwane vha nga edzisa hani Gidioni? Vha tea u ita uri Yehova a rendwe kha zwoṱhe zwine vha zwi swikelela. (1 Vhakor. 4:6, 7) Sa tsumbo, musi muhulwane a tshi khoḓiwa nga nṱhani ha vhukoni hawe ha u funza, a nga amba uri Yehova ndi ene ane a ri gudisa a tshi shumisa Ipfi ḽawe na ndangulo yawe. Vhahulwane vha tea u humbulisisa nga ha nḓila ine vha funza ngayo, uri vha vhone arali vha tshi funza nga nḓila ine ya hulisa Yehova kana vha tshi zwi itela u takadza vhathu. w23.06 4 ¶7-8

Arali ri sa khou wana zwithu zwine ra khou zwi rabelela, ri nga ḓivhudzisa u ri: ‘Naa zwine nda khou zwi rabelela zwo tea?’ Tshifhinga tshinzhi ri humbula u nga ri a ḓivha zwo ri teaho. Fhedzi zwithu zwine ra zwi humbela, zwi nga vha zwi zwithu zwine zwa si ḓo ri vhuyedza. Arali ri tshi khou rabela nga ha iṅwe thaidzo, hu nga vha hu na thandululo ya khwiṋe u fhira ine ra khou humbela yone. Nahone zwiṅwe zwithu zwine ra humbela zwi nga vha zwi sa tshimbidzani na zwine Mudzimu a funa. (1 Yoh. 5:14) Sa tsumbo, ṱhogomelani tsumbo ya vhabebi vhe humbela uri Yehova a ite uri ṅwana wavho a dzule a tshi mu shumela. Yeneyo yo vha i tshi pfala i khumbelo yo teaho, fhedzi Yehova ha kombetshedzi muthu na muthihi uri a mu shumele. U ṱoḓa uri riṋe u katela na vhana vhashu, ri tou ḓikhethela u mu shumela. (Dot. 10:12, 13; 30:19, 20) Ngauralo, vhabebi vho vha vha tshi nga ḓi vha vho humbela Yehova uri a vha thuse uri vha swikelele mbilu ya ṅwana wavho uri a fune Yehova na u vha khonani yawe.​—Mir. 22:6; Vhaef. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Ndi ngani u khuthadza vhaṅwe i nḓila ya ndeme ya u sumbedza lufuno? U ya nga iṅwe ṱhoḓisiso ya Bivhili, ipfi ḽe Paulo a ḽi shumisa ḽine ḽa amba u “khuthadza” ḽi amba “u vha tsini na muthu musi e kha vhuimo vhu konḓaho na u mu ṱuṱuwedza.” Nga zwenezwo, musi ri tshi khuthadza, ri vha ri tshi khou thusa mutendi nga riṋe ane a vha fhasi ha mutsiko uri a takuwe a ime na u bvela phanḓa a tshi tshimbila kha nḓila ya vhutshilo. Tshifhinga tshoṱhe musi ri tshi thusa vhahashu, ri vha ri tshi khou vha sumbedza lufuno. (2 Vhakor. 7:6, 7, 13) U pfela vhuṱungu na u khuthadza zwi a tshimbidzana. Nga nḓila-ḓe? Muthu ane a pfela vhuṱungu u khuthadza vhaṅwe na u lingedza u vha thusa musi vhe maṱunguni. Ngauralo, ri thoma ra pfela vhuṱungu ra kona u khuthadza. Paulo o ṱalutshedza uri musi Yehova a tshi pfela vhathu vhuṱungu, u dovha a vha khuthadza. Paulo o amba uri Yehova ndi “Khotsi wa u khathutshela hoṱhe na Mudzimu wa u khuthadza hoṱhe.”​—2 Vhakor. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

Vhatevheli vhoṱhe vha Kristo vha tea u lavhelela u sedzana na maṱungu. Ṱhogomelani tsumbo ya muapostola Paulo. O amba zwi tevhelaho musi a tshi khou vhudza Vhakriste vha Thesalonika, o ri: “Musi ri na inwi, ro vha ri tshi ni vhudza uri ri ḓo sedzana na maṱungu, zwenezwo ndi zwe zwa itea.” (1 Vhathes. 3:4) O amba zwi tevhelaho kha Vhakorinta, o ri: “Vhahashu, ri ṱoḓa ni tshi ḓivha nga ha maṱungu e ra sedzana nao . . . Ro vha ri sa ḓivhi arali ri tshi ḓo tshila.” (2 Vhakor. 1:8; 11:23-27) Vhakriste vha ṋamusi na vhone vha nga lavhelela u sedzana na maṱungu. (2 Tim. 3:12) Nga nṱhani ha uri ni na lutendo kha Yesu na u vha mutevheli wawe, mashaka na dzikhonani vha nga kha ḓi ni goḓa. Kana vha nga kha ḓi vha vha songo ni fara nga nḓila yavhuḓi. Khamusi mutholi waṋu kana vhane na shuma navho vha nga vha vho ni tovhola ngauri ni a fhulufhedzea. (Vhahev. 13:18) Naa ni khou sedzana na u tovholwa nga muvhuso nga nṱhani ha uri ni huwelela mafhungo maḓifha kha vhaṅwe? Hu sa londwi uri ri khou sedzana na maṱungu a mufuda-ḓe, Paulo uri ri tea u takala. w23.12 10-11 ¶9-10

Yakobo o konḓelela thaidzo nnzhi. Vharwa vhavhili vha Yakobo, Simioni na Levi, vho shonisa muṱa na u nyadzisa dzina ḽa Yehova. Zwiṅwe hafhu, Rahele, mufumakadzi we Yakobo a vha a tshi mu funa, o lovha musi a tshi khou beba ṅwana wavho wa vhuvhili. Nahone nga nṱhani ha nḓala ye ya vha hone, Yakobo o tea u pfuluwa a ya shangoni ḽa Egipita o no kalaha. (Gen. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Naho Yakobo o vha e na dzenedzi thaidzo dzoṱhe, ho ngo litsha u vha na lutendo kha Yehova na kha zwe Yehova a zwi fhulufhedzisa nahone Yehova o sumbedza Yakobo uri u a mu takalela. Sa tsumbo, Yehova o fhaṱutshedza Yakobo nga u mu ṋea thundu nnzhi. Nahone Yakobo o livhuwa Yehova musi a tshi vhona murwa wawe Yosefa, we a zwi dzhia uri o fa kale-kale. Vhushaka ha tsini he Yakobo a vha e naho na Yehova, ho mu thusa uri a kone u konḓelela thaidzo dze a vha e nadzo. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Arali ra dzula ri na vhushaka ha tsini na Yehova, na riṋe ri nga kona u konḓelela thaidzo dzine dza nga ḓa ri songo dzi lavhelela. w23.04 15 ¶6-7

Phisalema 23 ndi luimbo lune lwa bvisela khagala nḓila ye Davida a vha a tshi fhulufhela ngayo uri Yehova u a mu funa na u mu ṱhogomela. Davida ane a vha muṅwali wa yeneyi Phisalema, o ṱalusa nḓila ye vhushaka hawe na Yehova, ane a vha Mulisa wawe ha vha ho khwaṱha ngayo. Davida o ḓipfa o tsireledzea musi a tshi tendela Yehova a tshi vha ene ane a mu livhisa nahone o vha a tshi ḓitika ngae. O vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova u ḓo dzula a tshi mu funa vhutshilo hawe hoṱhe. Ndi ngani o ḓipfa nga yeneyo nḓila? Davida o pfa a tshi ṱhogomelwa ngauri Yehova o vha a tshi dzula a tshi mu ṋea zwine a zwi shaya. O vha a tshi zwi ḓivha uri Yehova ndi khonani yawe na uri u a mu takalela. Ndi ngazwo o vha e na vhungoho ha uri Yehova o vha a tshi ḓo bvela phanḓa a tshi mu ṱhogomela, hu sa londwi zwe zwa vha zwi tshi nga itea khae tshifhingani tshi ḓaho. Nga nṱhani ha uri Davida o vha e na vhungoho ha uri Yehova u a mu funa na uri u ḓo mu ṱhogomela, zwo mu thusa uri a si vhilaele, zwa ita uri a takale na u fushea.​—Ps. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

U bva tshe Nndwa ya Shango ya Vhuvhili ya fhela, vhashumeli vha Mudzimu mashangoni manzhi vho ḓiphiṋa nga mulalo na mbofholowo vha tshi khou bvela phanḓa na mushumo wa u huwelela. Vhathu vhanzhi vho guda nga ha Yehova nahone mushumo wa u huwelela u khou itwa ḽifhasini ḽoṱhe. Ṋamusi Tshigwada Tshi Langaho tshi khou bvela phanḓa na u ṱoḓa vhulivhisi vhune vha vhu ṋewa nga Yesu Kristo. Vha khou ṱoḓa uri vhulivhisi vhune vha vhu ṋea vhahashu vhu vhe vhu tshi tshimbidzana na mavhonele a Yehova. Nahone vha shumisa vhalavhelesi na vhahulwane vha zwivhidzo u itela u livhisa zwivhidzo. Vhahulwane vha tshivhidzo vhane vha vha vhaḓodzwa vha ‘tshanḓani tsha Yesu tsha u ḽa.’ (Nzumb. 2:1) Ngoho ndi uri vhenevha vhahulwane vha na tshivhi na uri vha a ita vhukhakhi. Mushe na Yoshua na vhaapostola na vhone vho vha vha tshi ita vha tshi khakhela Yehova nga zwiṅwe zwifhinga. (Num. 20:12; Yosh. 9:14, 15; Vharoma 3:23) Naho zwo ralo, Kristo u khou bvela phanḓa a tshi livhisa mulanda a fhulufhedzeaho na vhahulwane vha tshivhidzo nahone u ḓo bvela phanḓa a tshi ita nga u ralo. Ri na tshiitisi tshi pfalaho tsha u fhulufhela vhulivhisi vhune a ri ṋea a tshi shumisa vhenevho vhanna vho vhewaho. w24.02 23-24 ¶13-14

Ṋamusi ri nga takadza Yehova nga u amba nga hae ri tshi sumbedza u livhuwa na lufuno. Musi ri vhuḓinḓani, ri nga dzula ri tshi humbula uri tshipikwa tshashu tshihulwane ndi u thusa vhathu uri vha sendele tsini na Yehova na u vha thusa u vhona uri ndi Khotsi wa lufuno. (Yak. 4:8) Ri a takala musi ri tshi sumbedza vhathu nḓila ine Bivhili ya ṱalusa ngayo Yehova, lufuno lune a vha nalwo, uri u haṱula nga nḓila yo teaho, u na vhuṱali, maanḓa na zwiṅwe zwine a vha zwone. Ri dovha ra renda Yehova na u ita uri a takale musi ri tshi lwela u mu edzisa. Musi ri tshi ita nga u ralo, zwi ri fhambanya na vhathu vha ḽino shango ḽivhi. Vhaṅwe vhathu vha nga zwi ṱhogomela uri ro fhambana nahone vha nga ḓivhudzisa uri ndi ngani. (Mat. 5:14-16) Musi ri tshi khou shumisana navho kha vhutshilo ha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, ri nga kona u vha ṱalutshedza uri ndi ngani ro fhambana. Zwenezwo zwi nga ita uri vhathu vha takalelaho vha pfe vha na lutamo lwa u sendela tsini na Yehova. Musi ri tshi renda Yehova nga yeneyi nḓila, ri ita uri mbilu yawe i takale.​—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 ¶7

Uri ni vhe muṱhannga wa Mukriste o vhibvaho, ni ḓo tea u guda vhuṅwe vhutsila vhune na nga vhu shumisa. Zwenezwi zwi ḓo ni thusa uri ni kone u ṱhogomela vhuḓifhinduleli haṋu tshivhidzoni, uri ni wane mushumo une wa ḓo ni ṱhogomela na u ṱhogomela muṱa waṋu na uri ni vhe na vhushaka havhuḓi na vhaṅwe. Sa tsumbo, gudani u vhala na u ṅwala zwavhuḓi. Bivhili i amba uri munna o takalaho na ane a bvelela ndi ane a fhedza tshifhinga ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe a tshi khou vhala Ipfi ḽa Mudzimu na u humbulisisa nga haḽo. (Ps. 1:1-3) Nga u vhala Bivhili ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe, u ḓo kona u ḓivha nḓila ine Yehova a humbula ngayo nahone zwi ḓo mu thusa u humbula na u guda u shumisa zwe a zwi guda. (Mir. 1:3, 4) Vhahashu vha ṱoḓa thuso kha vhanna vhane vha kona u vhala na u ṅwala uri vha vha ṋee nyeletshedzo i bvaho Bivhilini. Arali ni tshi kona u vhala na u ṅwala zwavhuḓi, ni ḓo kona u lugiselela nyambo na phindulo dzi vhuyedzaho vhaṅwe na u khwaṱhisa lutendo lwavho. Ni ḓo dovha na kona na u ṅwala fhasi mbuno dzine dza ḓo ni thusa u fhaṱa lutendo lwaṋu na u khwaṱhisa vhahaṋu. w23.12 26-27 ¶9-11

Musi ni tshi pfa ni tshi ofha, elekanyani nga zwine Yehova a ḓo zwi ita tshifhingani tshi ḓaho musi Saṱhane a si tsha vha hone. Ho vha na musumbedzo kha buthano ḽa 2014 he ra sumbedzwa khotsi a tshi khou haseledza na muṱa wawe nga ha nḓila ine 2 Timotheo 3:1-5 ya nga vhalea ngayo arali i tshi khou ambela kha nḓila ine shango ḽa ḓo vha ḽi ngayo Pharadisoni. O ri: “Shangoni ḽiswa hu ḓo vha na zwifhinga zwi takadzaho. Vhathu vha ḓo funa vhaṅwe, vha dzhiela nṱha vhushaka havho na Yehova, vha ḓiṱukufhadza, vha renda Mudzimu, vha thetshelesa vhabebi, vha livhuwa, vha fhulufhedzea, vha funa miṱa yavho, vha ḓiimisela u vhofha thendelano, vha si vhe na zwitshele, vha ḓifara, vha sa ite zwa dzikhakhathi, vha funa zwivhuya, vha si vhe na swili, vha funa Mudzimu nṱhani ha u funa miḓifho nahone vha ṱuṱuwedzwa ngae, vhenevha vhathu ndi vhane wa tea u sendela tsini na vho.” Naa ni a haseledza na muṱa waṋu kana na vhatendi nga inwi uri vhutshilo shangoni ḽiswa vhu ḓo vha vhu hani? w24.01 6 ¶13-14

Zwi a ṱuṱuwedza u ḓivha uri Yehova u takalela vhathu vhawe. Bivhili i ri: “Yehova u takalela vhathu vhawe.” (Ps. 149:4) Fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga, vhaṅwe vha nga kulea nungo nga maanḓa lune vha timatima arali Yehova a tshi vha takalela. Vhunzhi ha vhathu vho ambiwaho Bivhilini vhe vha vha vha tshi shumela Yehova nga u fhulufhedzea, na vhone nga zwiṅwe zwifhinga vho vha vha tshi timatima arali Yehova a tshi vha takalela.(1 Sam. 1:6-10; Yobo 29:2, 4; Ps. 51:11) Bivhili i zwi bvisela khagala uri vhathu vha re na tshivhi vha nga kona u takalelwa nga Mudzimu. Vha nga zwi kona hani? Ri tea u vha na lutendo kha Yesu Kristo nahone ri lovhedzwe. (Yoh. 3:16) Musi ri tshi ita zwenezwi zwithu, ri vha ri tshi khou sumbedza vhaṅwe uri ro rembuluwa kha zwivhi zwashu na uri ro fhulufhedzisa Mudzimu u ita zwine a zwi funa. (Mish. 2:38; 3:19) Yehova u a takala musi ri tshi ita zwenezwi zwithu u itela uri ri kone u vha khonani dzawe dza tsini. Arali ra nga ita zwoṱhe zwine ra nga kona u ita zwe ra mu fhulufhedzisa musi ri tshi ḓiṋekedza khae, u a ri takalela nahone u ri dzhia ri khonani dzawe dza tsini.​—Ps. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Arali vhavhusi vha ri vhudza uri ri litshe u huwelela, ri nga edzisa tsumbo ya vhafunziwa vha Yesu, ra si litshe u huwelela. Ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo ri thusa uri ri ite mushumo washu wa u huwelela. Nga zwenezwo, humbelani tshivhindi na vhuṱali nga thabelo. Vhunzhi hashu ri khou tambula nga nṱhani ha vhulwadze, u lovhelwa nga muthu ane ra mu funa, thaidzo ine ya vha hone muṱani, u tovholwa kana thaidzo iṅwe-vho. Nahone zwithu zwi ngaho dziedzi na dzinndwa zwo ita uri vhutshilo vhu ṋaṋe u konḓa. Vhudzani Yehova nḓila ine na khou ḓipfa ngayo. Ni mu somolele zwa haṋwani u fana na nḓila ine na nga zwi ita ngayo kha khonani. Ni vhe na vhungoho ha uri Yehova ‘u ḓo ni thusa.’ (Ps. 37:3, 5) U dzula ri tshi rabela zwi ḓo ri thusa uri ri ‘konḓelele musi ri maṱunguni.’ (Vharoma 12:12) Yehova u a ḓivha zwine vhashumeli vhawe vha khou sedzana nazwo, ‘u a pfa tshililo tshavho tsha u ṱoḓa thuso.’​—Ps. 145:18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Musi ri tshi khou tea u dzhia phetho, ri fanela u ḓivhudzisa uri “ndi zwifhio zwine Yehova a zwi funa,” nahone ri ite zwine zwa tshimbidzana na zwine Yehova a zwi funa. (Vhaef. 5:17) Musi ri tshi wana vhulivhisi vhu re Bivhilini na u vhu shumisa, ri vha ri tshi khou ṱoḓa u ita zwithu nga nḓila ine Yehova a funa zwi tshi itwa ngayo. Musi ri tshi tevhedza vhulivhisi vhu re Bivhilini, ri ḓo dzhia phetho dza vhuṱali. “Muvhi” ane a vha Saṱhane u ṱoḓa uri ri farakanee nga u ita mishumo ya ḽino shango uri ri si wane tshifhinga tsha u shumela Yehova. (1 Yoh. 5:19) Mukriste a nga livhisa ṱhogomelo kha u ṱoḓa tshelede, u funzea kana kha mushumo nṱhani ha u shumela Yehova. Arali a ita zwenezwi, u vha a tshi khou sumbedza uri u humbula u fana na vhathu vha ḽino shango vha sa shumeli Yehova. Ndi ngoho uri zwenezwi zwithu a zwo ngo khakhea zwone zwiṋe, fhedzi a zwo ngo fanela u ḓa u thoma vhutshiloni hashu. w24.03 24 ¶16-17