Ukunikela Ubungqina Kubantu Bazo Zonke Iilwimi Neenkonzo
1 AmaKristu enkulungwane yokuqala anikela ubungqina ngenzondelelo kubantu ababethetha ezinye iilwimi nababezibanga bephantsi kweenkonzo ezahlukeneyo. Ngenxa yoko, “ngonyaka we-100 ngokuqinisekileyo onke amaphondo awayengqonge iMeditera ayenebutho lamaKristu phakathi kwawo.”—History of the Middle Ages.
2 Kwinkoliso yemihlaba yethu kukho abantu abahlukahlukeneyo abathetha iilwimi ngeelwimi. Abaninzi baye bafuduka besuka emaphandleni nasezilokishini besiya ezixekweni nasezidolophini. Abantu abavela kulo lonke elaseAfrika baye bafudukela kwizixeko ezikhudlwana beye kufuna imisebenzi. Ngenxa yoko, kwinkoliso yezixeko needolophu kukho abantu abaneenkonzo ezahlukeneyo ezingezozabuKristu, kuquka amawaka amaBhuda, amaHindu, amaSilamsi namaYuda. Ngenxa yezi lwimi neenkonzo ezingafaniyo, kulucelomngeni gqitha ukukwazi ukuncokola nokunikela ubungqina kwabo bantu xa sidibana nabo. Ngenxa yoko, sisenokuba nentsimi efana neyabavangeli basemazweni kwindawo esihlala kuyo. Sinokuyilandela njani imiyalelo kaYesu yokuba “sishumayele ebantwini nokuba sinikele ubungqina obucokisekileyo” kubantu bazo zonke iilwimi neenkonzo?—IZe. 10:42.
Ukunikela Ubungqina Kubantu Abathetha Olunye Ulwimi
3 Liya lisanda kakhulu inani labavakalisi abatsha abasuka kubantu abathetha iilwimi zomthonyama ngoku abahlala kwiindawo ebezikade zihlala abathetha isiNgesi nesiBhulu. Kuye kwamiselwa iqela lamabandla eelwimi zomthonyama kule mimandla. Noko ke, kusekuninzi okunokwenziwa.
4 Ukoyisa Umqobo Wolwimi: Alithandabuzeki elokuba uninzi lwabantu lufunda ngokukhawuleza luze luqonde ngokunzulu xa lufundiswa ngolwimi lwalo. Abazalwana abaninzi baye bafunda olunye ulwimi “ngenxa yeendaba ezilungileyo” nokuze ‘babelane nabanye ngazo.’ (1 Kor. 9:23) Nangona elinye ibhinqa elithetha isiTshayina lalikuludwe lomzila wamaphephancwadi lomnye udade owayethetha isiNgesi, eli bhinqa lalingasamkeli isifundo seBhayibhile de omnye udade, owayefunda isiTshayina, walinika incwadi ngolo lwimi. Layamkela lula nje kunye nesifundo eso. Into eyenza umahluko yayingumgudu walo dade wesibini wokuthetha amagama ambalwa ngolwimi lweli bhinqa.—Thelekisa IZenzo 22:2.
5 Ngenxa yoko IMboniselo kaNovemba 1, 1992, igqabaza yenjenje: “Ukufunda ulwimi lwasemzini akuyi kukhulisa amandla engqondo omntu oselula kuphela kodwa kuya kumenza abe luncedo ngakumbi kwintlangano kaYehova.” Amanye amalungu entsapho yaseBheteli aye enza umgudu wokufunda ulwimi olutsha. Ngaloo ndlela, abazalwana baye baluncedo gqitha kumabandla ekufuneka banikele ukhokelo kuwo. Ukuba wazi olunye ulwimi okanye ukulungele ukufunda, nawe unako ukunikela uncedo kubantu abathetha olunye ulwimi ebandleni okanye kwiqela.—Mat. 9:37, 38.
6 Omnye umzalwana eFlorida, eUnited States, owayefunde ulwimi lwaseVietnam ngaphambi kokungena enyanisweni ngoku ukufumanisa kuluvuyo gqitha ukwabelana ngeendaba ezilungileyo nabantu abathetha ulwimi lwaseVietnam. Ukuze azenze afumaneke ekusebenziseni ulwazi lwakhe lolo lwimi ekunikeleni ubungqina, wafuduka kunye nentsapho yakhe benqumla elo lizwe besinge apho kukho imfuneko enkulu kwintsimi yabathetha ulwimi lwaseVietnam. Ukususela oko wafuduka, uyaphumelela ekufundisiseni iBhayibhile nabantu abaninzi abavela eVietnam.
7 Udade othile onguvulindlela eKhalifoniya, eUnited States, wadibana neqela labantu abangevayo kwintsimi yakhe. Wathandaza kuYehova ukuba amncede afumane umntu owayenokumfundisa intetho yezandla ukuze akwazi ukubafundisa inyaniso. Ngenye imini ngoxa wayethenga kubhazabhaza wevenkile yasekuhlaleni, kweza kuye intombazana ethile engevayo eyambhalela ephepheni icela uncedo ukuze ifumane into ethile. Emva kokuyinceda iyifumane, lo vulindlela wayibhalela ephepheni evakalisa umnqweno wakhe wokufunda intetho yezandla ukuze ancede abantu abangevayo abakuloo mmandla. Landula ke eli bhinqa lingevayo labhala, libuza, “Kutheni ufuna ukunceda abantu abangevayo?” Lo dade wabhala ephendula: “Ndingomnye wamaNgqina kaYehova, ibe ndifuna ukunceda abantu abangevayo bazi iBhayibhile. Ndingakuvuyela ukukufundisa iBhayibhile ukuba unokundifundisa intetho yezandla.” Lo dade uthi: “Aluthetheki uvuyo endaba nalo xa lathi ‘Kulungile.’” Lo dade waya kwikhaya leli bhinqa ngengokuhlwa nganye kangangeeveki ezintandathu. Wayifunda intetho yezandla, ibe eli bhinqa lingevayo layifunda inyaniso laza labhaptizwa! Oku kwenzeka kwiminyaka engaphezu kwama-30 edluleyo, ibe lo dade unguvulindlela usanikela ubungqina kwabangevayo ibe ngoku unxulumana nebandla lentetho yezandla.
8 Ukuba lukho olunye ulwimi oluthetha kakuhle yaye unqwenela kwaye uyakwazi ukufudukela kwintsimi ekukho imfuneko enkulu kuyo, kutheni ungawuxubushi nabadala bebandla nje lo mbandela. Ukuba bavakalelwa kukuba uyakufanelekela ukwenjenjalo, buza kumveleli wesiphaluka enoba ukho na ummandla onokukhonza kuwo okufutshane. Ukuba awukho, unokubhalela uMbutho, ukuba nje abadala banokuthumela neyabo ileta echaza indlela abazibona ngayo iimfaneleko nobuchule bakho bokuthetha olo lwimi.—Bona IMboniselo ka-Agasti 15, 1988, iphepha 21-3.
9 Ukusebenzisa Izixhobo Ezilungiselelweyo: Uncwadi lwethu lufumaneka ngenkoliso yeelwimi ezithethwa kwintsimi yethu. Bekuya kuba luncedo ukuphatha amaphecana kunye nencwadana enemifanekiso ethi Okufunwa NguThixo ngeelwimi ezithethwa entsimini yakho. Ukuba kucacile ukuba isiXhosa asilolwimi lwakhe umntu, mbuze ukuba ziziphi iilwimi akwaziyo ukuzifunda. Oku kusenokukwenza ukwazi ukukhetha uncwadi onokumnika lona. Ngokomzekelo, umntu othetha isiSwati usenokukwazi ukufunda isiZulu.
10 Kwanokuba akuluthethi ulwimi lomntu odibana naye kumsebenzi wakho wokunikela ubungqina, sekunjalo usenokukwazi ukudlulisela iindaba ezilungileyo kuye. Njani? Ngokusebenzisa incwadana ethi Good News for All Nations. Inezigidimi ezifutshane ezibhalwe ngeelwimi ezingama-59. Njengoko imiyalelo ekwiphepha 2 lale ncwadana ibonisa, emva kokuba uluqondile ulwimi lomninimzi, mvumele afunde inkcazelo ebhalwe kwiphepha elifanelekileyo lale ncwadana. Emva kokuba eyifundile, mbonise impapasho yolwimi lwakhe. Ukuba akunayo, mbonise impapasho yesiXhosa. Mchazele ukuba uza kuzama ukumphathela umbhalo wolwimi lwakhe. Mbuze igama lakhe, uze ulibhale phantsi kunye nekhelingi yakhe. Mhlawumbi loo nkcazelo unokuyidlulisela kwelona bandla okanye iqela elikufutshane elithetha olo lwimi. Ukuze ufumane imiyalelo ebhekele phayaa ngendlela yokudlulisela inkcazelo enjalo kubazalwana abafanelekileyo, bona UBulungiseleli Bethu BoBukumkani bukaOktobha 1993, iphepha 11. Ukuba akafumaneki umntu othetha olo lwimi onokumtyelela, unokulwamkela olo celomngeni, mhlawumbi ude ufundisise naloo mntu usebenzisa impapasho yesiXhosa.—1 Kor. 9:19-23.
Ukunikela Ubungqina Kubantu Beenkonzo EzingezozabuKristu
11 Ukwazi imvelaphi yonqulo lukabani kusinceda sinikele ubungqina obunempumelelo ngoBukumkani bukaThixo. Incwadi ethi Iphulo Loluntu Lokufuna UThixo iyasifundisa ngeenkonzo eziphambili kweli hlabathi ukuze siziqonde kakuhle iinkolelo zabantu nokuze sibancede bafumane ulwazi ngenyaniso.
12 Ibhokisi ekwiphepha lokugqibela lesi sihlomelo isinika uludwe lwakutshanje lweempapasho eziye zalungiselelwa yintlangano kaYehova ukuze zisetyenziswe ekunikeleni ubungqina kubantu abangengomaKristu. Ngokufunda ezi mpapasho, siyayiqonda indlela yokuqalisa incoko nabantu ngeendaba ezilungileyo. Enye incwadi engamele ilityalwe esisixhobo esiluncedo yethi Ukuqiqa. Iphepha 21-4 lale ncwadi lisinika amacebiso asebenzisekayo endlela yokuphendula amaBhuda, amaHindu, amaSilamsi namaYuda.
13 Ukukulumkela Oko Sikuthethayo: Sifanele sikulumkele ukubabopha ngabande linye abantu bonqulo oluthile ngokugqiba ngelithi iinkolelo zabo zobuqu zimele zifane nezabanye abantu bolo nqulo. Kunoko, zabalazela ukuqonda indlela acinga ngayo loo mntu uthetha naye. (IZe. 10:24-35) Ekubeni wayengumSilamsi, uSalimoon wakhula ekholelwa ukuba iKoran ililizwi likaThixo. Kodwa akazange ayamkele ncam imfundiso yamaSilamsi yokuba uThixo onenceba enkulu angangcungcuthekisa abantu kwisihogo esivuthayo. Ngenye imini, amaNgqina kaYehova ammemela ezintlanganisweni. Akazange aphozise maseko ukwamkela inyaniso, ngoku ukhonza ngovuyo njengomdala kwibandla lamaKristu.
14 Xa sinikela ubungqina kwabo baneenkolelo ezingezozabuKristu, kufuneka siyilumkele indlela esiyiqalisa ngayo incoko ingagxobhi ithuba lokuncokola nabo ngeendaba ezilungileyo. (IZe. 24:16) Amarhamente ezinye iinkonzo akuxhalabele gqitha ukuguqulelwa kwenye inkonzo. Ngoko zabalazela ukufumana iingongoma enifana ngazo ukuze uwatsalele kuyo yonke inyaniso yeLizwi likaThixo. Ababumvu baya kusabela xa uqalisa incoko ngobubele naxa uyidlulisela ngokucacileyo inyaniso.
15 Enye into esimele siyixhalabele ngamazwi esiwasebenzisayo, hleze ngokungeyomfuneko senze abantu basichase isigidimi sethu. Ngokomzekelo, ukuba zisuka nje uzibiza ngokuthi ungumKristu, ngokuzenzekelayo umphulaphuli wakho ukunxulumanisa neecawa zeNgqobhoko, nto leyo enokudala umqobo. Kwakhona kusenokuba luncedo ukubhekisela kwiBhayibhile ngokuthi ‘iZibhalo’ okanye “imibhalo engcwele.”—Mat. 21:42; 2 Tim. 3:15.
16 Ukuba udibana nomntu okunqulo olungelolabuKristu kwaye uvakalelwa kukuba akukakulungeli ukunikela ubungqina kuye ngelo xesha, sebenzisa elo thuba ukuze uqhelane naye, mshiyele iphecana nize nixelelane amagama. Yandula ke ubuyele kuye emva kosuku okanye ezimbini, emva kokukulungiselela ngokwaneleyo ukunikela ubungqina.—1 Tim. 4:16; 2 Tim. 3:17.
17 Ukunikela Ubungqina KumaBhuda: (Bona incwadi ethi Iphulo Loluntu Lokufuna UThixo, isahluko 6.) Iinkolelo zamaBhuda zahluke gqitha kwirhamente ngalinye. Kunokuba bumele ubukho boMdali oneempawu zomntu, ubuBhuda bugqala indoda ethile engumIndiya uBuddha Gautama, owayephila ngenkulungwane yesithandathu ngaphambi kweXesha Eliqhelekileyo, njengothixo wokwenene. Xa wayeqala ukubona umntu ogulayo, owalupheleyo nofileyo, uGautama wazibuza ngentsingiselo yobomi. Wazibuza: ‘Ngaba abantu bazalelwa ukubandezeleka, ukwaluphala nokufa?’ Kakade ke, sinako ukuyiphendula loo mibuzo kumaBhuda anyanisekileyo afuna iimpendulo.
18 Xa uthetha namaBhuda, namathela kwisigidimi esakhayo neenyaniso ezicacileyo ezifumaneka kweyona ncwadi ibalaseleyo kwiincwadi ezingcwele, iBhayibhile. Njengenkoliso yabantu, amaBhuda aluthanda gqitha uxolo, imilinganiselo emihle yokuziphatha nobomi bentsapho, ibe ngokufuthi ayazithanda iingxubusho ezisekelwe kule mixholo. Oku kusenokukhokelela ekubeni ubalaselise uBukumkani njengesicombululo sokwenene seengxaki zoluntu.
19 Kwinkoliso yezixeko needolophu ezinkulu zeli lizwe, kukho amaTshayina amaninzi anamathele kubuBhuda nakwezinye iintandabulumko zaseMpuma. Xa omnye udade waseMontana, eUnited States, wabona indoda eliTshayina kwivenkile ethile, wayinika iphecana ngolwimi lwayo waza wacela ukuyiqhubela isifundo seBhayibhile. Yathi: “Uthetha iBhayibhile Engcwele? Bendisoloko ndiyifuna ke le nto ubomi bam bonke!” Yaqalisa ukufundisisa ngaloo veki yaza yaqalisa nokuya kuzo zonke iintlanganiso.
20 Omnye udade onguvulindlela waseNevada, eUnited States, ebefundisa inyaniso kubafundi abangamaTshayina kangangeminyaka engaphezu kweshumi. Xa wayesebenza isakhiwo esithile esasinamagumbi asibhozo aqeshisayo ababehlala kuwo aba bafundi, wathandaza kuYehova ecela uncedo lokuqalisa isifundo kwigumbi ngalinye. Kwiiveki nje ezimbini ubuncinane wayesele efundisisa nomfundi omnye kwigumbi ngalinye. Indlela yokuqalisa incoko awayifumanisa isebenza kakuhle yayikukubaxelela ukuba uye wafumanisa ukuba yayifana into eyayixhalabisa abafundi—bonke bafuna uxolo nolonwabo. Andule ke abuze enoba nabo babexhalabele loo nto kusini na. Basoloko bevuma. Utsalela ingqalelo yabo kwincwadana enemifanekiso ethi Lasting Peace and Happiness—How to Find Them, ebhalelwe amaTshayina. Emva kokufundisisa kangangezihlandlo ezihlanu, omnye umfundi wamxelela ukuba kwakukudala eyifuna inyaniso ibe ngoku wayeyifumene.
21 Ukunikela Ubungqina KumaHindu: (Bona incwadi ethi Iphulo Loluntu Lokufuna UThixo, isahluko 5.) UbuHindu abunazo iinkolelo ezisisiseko. Intandabulumko yabo intsonkothe gqitha. AmaHindu anothixo wawo omkhulu amgqala njengobathathu emnye obizwa ngokuba nguBrahman (uBrahma uMdali, uVishnu uMlondolozi noSiva uMtshabalalisi). Ukukholelwa ekungafini komphefumlo kuyinto ephambili kwimfundiso yawo yokuzalwa ngokutsha, edla ngokwenza amaHindu angakoyiki ukufa. (Bona incwadi ethi Ukuqiqa, iphepha 362-6 neMboniselo kaMeyi 15, 1997, iphepha 3-8.) UbuHindu bufundisa ukunyamezelana, nokuba zonke iinkonzo zikhokelela kwinyaniso enye.
22 Xa sinikela ubungqina kumHindu sinokuqalisa incoko ngokuchaza ithemba lethu elisekelwe eBhayibhileni lokuphila ngonaphakade njengabantu abafezekileyo emhlabeni kunye neempendulo ezanelisayo ezinikelwa yiBhayibhile kwimibuzo abanayo bonke abantu.
23 Ukunikela Ubungqina KumaYuda: (Bona incwadi ethi Iphulo Loluntu Lokufuna UThixo, isahluko 9.) Ngokungafaniyo nezinye iinkonzo ezingezozabuKristu, ubuYuda busekelwe kwimbali, kungekhona ezintsomini. IZibhalo zesiHebhere eziphefumlelweyo ziyila ikhonkco elibalulekileyo kwiphulo loluntu lokufuna uThixo wokwenyaniso. Kodwa sekunjalo, ngokuchaseneyo neLizwi likaThixo, imfundiso esisiseko yobuYuda kukukholelwa kumphefumlo womntu ongafiyo. Isiseko sengxoxo eninokuvumelana ngayo unokusifumana ngokumqinisekisa ukuba sinqula uThixo ka-Abraham nangokuvuma ukuba sijamelene neengxaki ezifanayo kwihlabathi lanamhlanje.
24 Ukuba udibana nomYuda ongenakholo kuThixo, ukumbuza ukuba ebesoloko evakalelwa ngolo hlobo kusenokukunceda uqonde oko kuya kubangel’ umdla kuye. Ngokomzekelo, usenokuba akazange ayive ingcaciso eyanelisayo yesizathu sokuba uThixo avumele ukubandezeleka. AmaYuda anyanisekileyo anokukhuthazwa ukuba aphinde enze uhlolisiso ngoYesu njengoMesiya, kungekhona ngendlela iNgqobhoko emchaza ngokungachananga ngayo, kodwa ngendlela ababhali abangamaYuda beZibhalo zesiGrike abamchaza ngayo.
25 Ukunikela Ubungqina KumaSilamsi: (Bona incwadi ethi Iphulo Loluntu Lokufuna UThixo, isahluko 12.) AmaSilamsi anamathela kubuIslam (okanye, ukuba ngumlandeli kaMuhammad), obuquka ukukholelwa kuAllah njengothixo omkhulu nakuMuhammad (570-632 C.E.) njengomprofeti wakhe wokugqibela nongoyena ubalulekileyo. Ekubeni engakholelwa ukuba uThixo waba nonyana, amaSilamsi agqala uYesu Kristu njengomprofeti kaThixo ongaphantsi, kube kuphelele ke apho. IKoran, eneminyaka engaphantsi kwe-1400 ikho, icaphula iZibhalo zesiHebhere nezesiGrike. Kukho ukufana okukhulu phakathi kwamaSilamsi nobuKatolika. Zombini ezi nkonzo zifundisa ukungafi komphefumlo womntu, indawo yentuthumbo yokwexeshana nobukho besihogo esivuthayo.
26 Ingxoxo esinokuvumelana nawo ngayo yinkolelo yokuba mnye kuphela uThixo oyinyaniso nokuba iBhayibhile yaphefumlelwa nguye. Umntu oyifunda ngenyameko iKoran uye wazibona iimbekiselo zeTorah, iiNdumiso neencwadi zeVangeli njengeziliLizwi likaThixo yaye uye wafunda ukuba zifanele zigqalwe ngolo hlobo yaye zithotyelwe. Ngenxa yoko, usenokucela ukuzifundisisa kunye naloo mntu.
27 Le ntshumayelo isenokusebenza kumntu othi ungumSilamsi: “Andikaze ndincokole kakhulu namaSilamsi, kodwa ndiye ndafunda nto ithile ngeemfundiso ezimbalwa zonqulo lwakho kule ncwadana. [Tyhila kwiphepha 24 kwincwadi ethi Ukuqiqa.] Ithi nikholelwa ukuba uYesu wayengumprofeti kodwa uMuhammad wayengowokugqibela yaye engoyena mprofeti ubalulekileyo. Ngaba niyakholelwa nokuba uMoses wayengumprofeti wokwenene? [Vumela impendulo.] Ngaba ndingakubonisa oko uMoses wakufumanisayo kuThixo ngegama Lakhe?” Yandula ke ufunde iEksodus 6:2, 3. Xa ubuyela, usenokuxubusha umxholwana othi “One God, One Religion [Mnye UThixo, Lunye Nonqulo],” kwiphepha 13 lencwadana ethi The Time for True Submission to God.
28 Namhlanje, abaninzi benza ngokuvisisana namazwi kaIsaya 55:6, afundeka ngolu hlobo: “Funani uYehova esenokufunyanwa; mbizeni esekufuphi.” La mazwi abhekisela kubo bonke abantliziyo zinyanisekileyo, kungakhathaliseki ukuba bathetha luphi na ulwimi okanye basuka koluphi na unqulo. Sinokuqiniseka ngentsikelelo kaYehova kwimigudu yethu njengoko sizabalazela ukuhamba ‘size senze abafundi abantu beentlanga zonke.’—Mat. 28:19.
[Box on page 6]
Uncwadi Olulungiselelwe Abantu AbangengomaKristu
AmaBhuda
In Search of a Father (Incwadana)
“Uyabona! Izinto Zonke Ndizenza Ntsha” (Incwadana enemifanekiso)
AmaTshayina
Lasting Peace and Happiness—How to Find Them (Incwadana enemifanekiso)
AmaHindu
From Kurukshetra to Armageddon—And Your Survival (Incwadana)
Our Problems—Who Will Help Us Solve Them? (Incwadana enemifanekiso)
The Path of Divine Truth Leading to Liberation (Incwadana)
Victory Over Death—Is It Possible for You? (Incwadana)
Why Should We Worship God in Love and Truth? (Incwadana enemifanekiso)
AmaYuda
A Peaceful New World—Will It Come? (Iphecana No. 17)
Jehovah’s Witnesses—What Do They Believe? (Iphecana No. 18)
Will There Ever Be a World Without War? (Incwadana enemifanekiso)
AmaSilamsi
How to Find the Road to Paradise (Iphecana)
The Time for True Submission to God (Incwadana)