Aŵepe Ŵakulinandiya Pasimene ni Yakulingwa

1-3. Ana jwakulocesya jwa Mlungu jwa ku Yuda jwalepele kutenda cici, soni ana yakuyicisya yakwe yaliji yatuli? (Alole ciwulili cacili penanipa.)

NDAŴI jine mu ulamusi wa Mwenye Yelobowamu, Yehofa ŵamtumisye jwakulocesya jwine jwa ku Yuda kuti akapelece utenga wamacili kwa mwenye jwakusapuka jwa Yisalayeli wakusala yaciyimtendecele. Jwakulocesya jwakulinandiyaju jwapelece utenga wa Mlunguwu mwakulupicika. Yelobowamu ŵatumbile mnope, nambo Yehofa ŵamteteye jwakulocesyaju.—1 Maf. 13:1-10.

² Paŵawujilaga kumangwakwe, jwakulocesyaju mwangajembeya ŵasimene ni jwamlume jwine jwacikulile juŵatamaga ciŵandika ku Beteli. Jwamlumeju ŵalambwisye kuti akwete utenga wakutyocela kwa Yehofa. Jwalakwe ŵam’nyenjelele jwakulocesyaju kuti ajawule kumangwakwe kuti akalye soni kumwa. Jwakulocesyaju nganapikanila yaŵamsalile Mlungu kuti ‘akalya mkate kapena kumwa mesi ku Yisalayeli’ soni kuti ‘akawujila litala lyaŵapitile.’ Yehofa nganasangalala nayo yeleyi. Kaneko jwakulocesyaju paŵawujilaga kumangwakwe, ŵawulajidwe ni lisimba mumsewu.—1 Maf. 13:11-24.

³ Ligongo cici jwakulocesya jwele pandanda jwaliji jwakulinandiya jwasagwile kumpikanila jwamlume jwakulambusyaju? Baibulo jangasala. Nambo komboleka kuti jwalakwe ŵaliŵalile yakuti ŵasosekwaga ‘kwenda mwakulinandiya ni Mlungu.’ (Aŵalanje Mika 6:8.) Baibulo jikusasala kuti kwenda ni Yehofa kusasagopolela kumkulupilila jwalakwe, kuŵa ku mbali ja ulamusi wakwe, soni kupikanila yakusatusalila. Mundu jwakulinandiya akusamanyilila kuti akusosekwa kupopelaga ndaŵi syosope kwa Atati ŵakwe ŵacinonyelo soni ŵamacili. Jwakulocesyaju akakombolece kum’ŵenda Yehofa kuti amlondecesye cenene yindu yaŵamlamwile, nambo Malemba gangasala kuti jwatesile yeleyo. Ndaŵi sine, m’wejisoni mpaka tusosekwe kusagula yakutenda yayikuwoneka kuŵa yakusawusya soni yakuti ngatukuyimanyilila cenene. Nambo naga tuli ŵakulinandiya tucijegamila kwa Yehofa kuti atulongolele, soni yeleyi yicitukamucisya kuti tuŵambale kusagula yindu mwakulemweceka.

4. Ana citutagulilane cici munganiji?

⁴ Mungani jipite jila, twalijiganyisye gopolela kwa kuŵa ŵakulinandiya soni ligongo lyakwe Aklistu akusosekwa kusya ndamo jeleji. Nambo ana yindu yapi yampaka yitendekasye kuti yitusawusye kulosya ndamoji? Soni ana mpaka tutende wuli kuti tukusye ndamo jamboneji ni kujilosyaga atamose payisawisye yindu? Kuti tujanje yiwusyoyi, kwende tutagulilane yindu yitatu yampaka yitendekasye kuti yitusawusyeje kuŵa ŵakulinandiya. Tulolesoni yampaka yitukamucisye kuti tutendeje yindu mwakuŵajilwa pa mbali jilijose.—Miy. 11:2.

PAYICENJILE YINDU PA UMI WETU

5, 6. Ana Balisilayi ŵalosisye catuli kulinandiya?

⁵ Kulinandiya kwetu mpaka kulinjikwe payicenjile yindu pa umi wetu kapena undumetume wetu paucenjile. Pandaŵi jine Daudi ŵamsalile Balisilayi juŵaliji ni yaka 80 kuti akatameje najo pa nyumba jakwe ja ucimwene. Pelepatu Balisilayi ŵapocele ucimbicimbi wekulungwa. Akakunde kwawula kwa Daudi nikuti akasangalalaga kutama yalumo ni mwenye. Nambope jwalakwe ŵakanile. Ligongo cici? Ligongo lyakuti ŵaliji jwamcekulupe soni nganasakaga kuja kumsitopesya Daudi. M’yoyo Balisilayi ŵasasile kuti mpaka yiŵe cenene kuti m’malo mwa jwalakwejo ajawule Cimamu jwele komboleka kuti ŵaliji mwanagwe.—2 Sam. 19:31-37.

⁶ Kulinandiya kwamkamucisye Balisilayi kuti asagule yindu mwalunda. Ngaŵa kuti jwalakwe ŵakanile kwawula kwa Daudi pakusaka kuŵambala ukumu winewakwe kapena pakusaka kuti atameje umi wangatenda yejinji. Jwalakwe ŵamanyililaga soni ŵajiticisye kuti yindu yicenjile paumi wakwe soni kuti nganaŵa akombwele kutenda yejinji. M’yoyo nganasaka kutenda yindu yangamkanayikombola. (Aŵalanje Agalatia 6:4, 5.) Naga tukuŵika nganisyo syetu pa kusaka kuŵa ŵakwapunda ŵane, ŵakumanyikwa, kapena kuŵa ŵakulilocesya mpaka yitutendekasye kola mtima wakulikwesya, wampikisano, soni pambesi pakwe mpaka tutenguce. (Aga. 5:26) Nambo kuŵa ŵakulinandiya mpaka kutukamucisye kuti tukamuleje masengo mwakamulana ni abale ni alongo kuti tumcimbicisyeje Yehofa soni kwakamucisya ŵane.—1 Akoli. 10:31.

7, 8. Ana kuŵa ŵakulinandiya mpaka kutukamucisye catuli kuti tuŵambaleje kulijegamila?

⁷ Patupocele ukumu wekulungwa mpaka yiŵe yakusawusya kuti tujendelecele kuŵa ŵakulinandiya. Nambo cisyasyo ca Nehemiya mpaka citukamucisye. Jwalakwe paŵapikene kuti ŵandu ŵa Mlungu ku Yelusalemu akusimana ni yakusawusya, ŵatandite kupopela kwa Yehofa mwakutyocela pasi pa mtima. (Neh. 1:4, 11) Yehofa ŵajanjile mapopelo ga Nehemiya pandaŵi jele Mwenye Alitasasita ŵamsagwile jwalakwe kuti aŵe bwanamkubwa jwa upande wa Yuda. Nambope, atamose kuti Nehemiya jwakwete ukumu wapenani soni jwaliji jwakusicila, jwalakwe nganajegamilaga lunda lwakwe, nambo ŵajendelecele kwenda ni Mlungu. Ŵaŵalangaga Cilamusi ca Mlungu kuti amanyilile yakusaka Yehofa. (Neh. 8:1, 8, 9) Nehemiya nganakamulicisyaga masengo ukumu wakwe pakwatendela ŵane yindu yangalwe, m’malo mwakwe ŵatumicilaga pakamulicisya masengo yindu yakwe.—Neh. 5:14-19.

⁸ Cisyasyo ca Nehemiya cikulosya mwele kulinandiya mpaka kutukamucisye kuti tuŵambale kulijegamila undumetume wetu pawucenjile kapena patupocele ukumu wakonjecesya. Naga jwamkulungwa jwa mumpingo akusalijegamila mpaka atande kusamalila yindu yakwayana ni mpingo mkanapopele kaje kwa Yehofa. Ŵanesoni mpaka asagule kaje yakutenda kaneko ni kupopela kwa Yehofa kuti ajaliwe yasagwileyo. Ana kutenda yeleyi kuli kulinandiya? Mundu jwakulinandiya ndaŵi syosope akusakumbucila malo gakwe pameso pa Mlungu soni pa yaŵalinganyisye Mlungu. Lunda lwetu nganuluŵa lwakusosekwa kusyesyene. M’yoyo tukusosekwa kuŵa ŵakusamala mnope kuti tukalijegamilaga mnopemnope patusime ni yindu yatwasimene nayosoni. (Aŵalanje Miyambo 3:5, 6.) Mpela ŵakutumicila ŵa Mlungu, tukusalingalinga kukwanilisya maukumu getu cinga mwiŵasa kapena mumpingo, ngaŵaga kutenda yakuti tuŵe ŵakwapunda ŵane.—1 Tim. 3:15.

ŴANE PATUŴECETELE YAKUPWETEKA KAPENA PAKUTULAPILILA

9, 10. Ana kuŵa ŵakulinandiya kukusatukamucisya catuli kuti tupilile ŵane patuŵecetele kapena kututendela yakupweteka?

⁹ Mpaka yiŵe yakusawusya kuti tuwukamule mtima ŵane patuŵecetele yindu yakupweteka. Hana ŵatamilaga kulila ligongo lyakuti Penina, ŵatamilaga kum’nyosya. Elikana ŵamnonyelaga mnope Hana, nambo cakusawusya caliji cakuti jwalakwe nganaŵelekaga. Lisiku line Hana ali mkupopela ku nyumba jakulambilila, Jwamkulungwa jwa Ŵambopesi Eli mwangamanyilila ŵam’ganicisye jwalakwe kuti akolelwe ni ŵamjamwice. Agambe kuganisya muŵapikanile Hana mumtima! Nambo mwangasamala kandu ya yeleyi, kulinandiya kwa Hana kwamkamucisye kuti alitimalice soni amjanje Eli mwakum’cimbicisya. M’Baibulo tukusasimanamo lipopelo lyakamula mtima lyaŵapelece Hana. M’lipopeloli, ŵasasile maloŵe gakulosya kuti ŵamkulupililaga Yehofa, ŵamlumbaga soni kum’yamicila.—1 Sam. 1:5-7, 12-16; 2:1-10.

¹⁰ Kuŵa ŵakulinandiya mpaka kutukamucisye kuti ‘tujendelecele kugomeka cakusakala mwakutenda cambone.’ (Alo. 12:21) Cilambo ca Satanaci cili cegumbale ni yindu yangali cilungamo, m’yoyo tukusosekwa kulingalinga kuti tuŵambaleje kupya mtima ni yitendo ya ŵandu ŵakusakala. (Sal. 37:1) Nambo mpaka yiŵe yakupweteka mnope naga jwatutendele yangali cilungamojo ali m’bale kapena mlongo. Naga tuli ŵakulinandiya tucimsyasya Yesu. Baibulo jikusasala kuti, “Paŵam’ŵecetelaga yacipongwe, nganawucisya yacipongwe . . . , nambo jwalipelekaga kwa jucacilamula mwakulungama.” (1 Pet. 2:23) Yesu ŵamanyililaga kuti kuwucisya kuli kwa Yehofa. (Alo. 12:19) Mwakulandanamo, Aklistu akusalimbikasidwa kuti aŵeje ŵakulinandiya soni kuti ‘akawucisyaga cakusakala pa cakusakala.’—1 Pet. 3:8, 9.

11, 12. (a) Ana kulinandiya mpaka kutukamucisye wuli ŵane pakutulapilila? (b) Ana kulinandiya mpaka kutukamucisye catuli pangani ja kawale, kalisalalisye soni katende ketu ka yindu?

¹¹ Naga ŵane akutulapilila mpaka yiŵe yakusawusyasoni kuti tulosye kulinandiya. Aganicisye ya Esitele jwele ŵandu ŵajinji ŵamlapililaga. Jwalakwe ŵaliji jwakusalala mnope, soni kwa caka cimo ŵaliji ali mkumpakasya mawuta gakusalalisya pampepe ni asikana ŵane ŵa mu upande wa Pelesiya ŵaŵalimbanilanaga kuti asagulidwe kuŵa ŵamkwawo mwenye. Nambo atamose yaliji m’yoyo, Esitele nganalikwesyaga. Jwalakwe ŵajendelecele kuŵa jwakulinandiya atamose mwenye paŵamsagwile kuti aŵe ŵamkwakwe.—Estere 2:9, 12, 15, 17.

¹² Kuŵa ŵakulinandiya kukusatukamucisya kuti ndaŵi syosope tuwaleje, tulisalalisyeje soni tutendeje yindu mwakulicimbicisya. Tukusamanyilila kuti ŵandu akusasangalala nawe patukulosya ‘mtima wakulitimalika soni wakufasa’ ngaŵaga patukulilapilila kapena kutenda yindu yakulilocesya kwa ŵane. (Aŵalanje 1 Petulo 3:3, 4; Yer. 9:23, 24) Mtima wetu wakuliwona kuŵa ŵakwapunda ŵane mpaka uwonecele mu yitendo yetu. Mwambone, mpaka twatendekasye ŵane kuti atuwoneje kuŵa ŵapenani ligongo lyakuti tukwete ukumu wine wakwe, tukusamanyilila yindu yineyakwe, kapena tukusasyoŵekana ni abale ŵa maukumu. Kapena mpaka tuŵecete m’litala lyakulosya kuti twatesile yindu yine yakwe mwajika nambo yili yakuti ŵandu ŵane ŵakamucisyepo. Nambo Yesu ŵapelece cisyasyo cambone pangani jeleji. Mbali jekulungwa ja yindu yaŵaŵecetaga Yesu ŵayijigalaga m’Malemba Gacihebeli. Jwalakwe mwakulinandiya ŵatendaga yeleyi pakusaka kuti ŵandu ŵaŵampikanilaga amanyilileje kuti yaŵaŵecetaga yatyocelaga kwa Yehofa ngaŵaga munganisyo mwakwe.—Yoh. 8:28.

PATUKUSOSEKWA KUSAGULA YAKUTENDA

13, 14. Ana kuŵa ŵakulinandiya mpaka kutukamucisye catuli kusagula cenene yindu?

¹³ Tukusosekwa kuŵa ŵakulinandiya patukusagula yakutenda. Ndumetume Paulo paŵatamaga ku Kaisaleya, jwakulocesya Agabu ŵamsalile jwalakwe kuti naga akwawula ku Yelusalemu, cakakombolece kutaŵidwa atamose kuwulajidwa kwene. Pakogopa yeleyi, abale ŵam’ŵendile Paulo kuti akajawula. Nambope, Paulo nganakunda kuti yeleyi yimsokonasye, mwati ŵasagwile kwawulako. Jwalakwe ŵamjegamilaga mnope Yehofa soni ŵaliji jwakusacilila kwawula kulikose kwele Yehofa akam’ŵendile kuti ajawule. Abalewo paŵapikene yeleyi, mwakulinandiya ŵajiticisye yaŵasagwile Paulojo kuti ajawule ku Yelusalemu.—Mase. 21:10-14.

¹⁴ Kuŵa ŵakulinandiya mpaka kutukamucisyesoni kusagula yindu cenene atamose tuli ngatukumanyilila cenene mwayiciŵela yindu kusogolo. Mwambone, naga tukusagula kutanda undumetume wandaŵi syosope, ana yindu yiciŵa wuli tuli tulwasile? Nambi wuli naga acinangolo ŵetu ŵakalambale akusosekwa cikamucisyo cetu? Ana tucilisamalila catuli patucikalambala? Nganituŵa tujanjile cenene yiwusyo yeleyi atamose tuli tupopesile mnope kapena tuwungunyisye mwakusokoka. (Mlal. 8:16, 17) Nambo naga tukusamkulupilila Yehofa tucimanyilila soni kwiticisya malile getu. Panyuma pakuwungunya cenene, kuwusya lunda kwa ŵane, soni kum’ŵenda Yehofa kuti atulongolele, tukusosekwa kukuya yawukutulongolela msimu wa Mlungu kuti tutende. (Aŵalanje Mlaliki 11:4-6.) Yeleyi mpaka yitendekasye kuti Yehofa ajaliwe yatusagwileyo kapena kutukamucisya kuti tucenje yakulinga yetu.—Miy. 16:3, 9.

AJENDELECELE KUSYA NDAMO JA KULINANDIYA

15. Ana kuganicisya ya Yehofa mpaka kutukamucisye catuli kuŵa ŵakulinandiya?

¹⁵ Pakuŵa kulinandiya kukwete maumbone gejinji, ana mpaka tutende wuli kuti tujendelecele kusya ndamo jeleji? Kwende tulole matala mcece. Litala lyandanda lyampaka tukucisye ndamo ja kulinandiya soni kumcimbicisya Yehofa lili kuganicisya ndamo syakwe syapenani soni mwaŵelele jwalakwe pakulandanya ni m’weji. (Yes. 8:13) Tukumbucileje kuti tukwenda ni Mlungu Jwamacili Gosope, ngaŵaga lilayika kapena mundu. Kumanyilila yeleyi kucitulimbikasya kuti ‘tulinandiyeje pasi pa mkono wamacili wa Mlungu.’—1 Pet. 5:6.

16. Ligongo cici kuganicisya ya cinonyelo ca Mlungu mpaka kutukamucisye kuŵa ŵakulinandiya?

¹⁶ Litala lyaŵili lili kuganicisya ya cinonyelo ca Yehofa. Ndumetume Paulo ŵalembile kuti yiŵalo yayikusawoneka kuŵa yangali mate pa cilu ca mundu, Yehofa akusayiwona kuŵa yakucimbicika mnope. (1 Akoli. 12:23, 24) Mwakulandanamo, Yehofa akusam’wona jwalijose jwetuwe kuŵa jwakusosekwa mwangajigalila malile getu gakutendela yindu. Jwalakwe ngakusatulandanya ni ŵandu ŵane kapena kuleka kutunonyela patulepele kutenda cenene yineyakwe. Ligongo lya cinonyelo ca Yehofa, mpaka tusangalaleje ni malo galigose gatukutumicila m’likuga lyakwe.

17. Ana kulola yindu yambone mwa ŵane mpaka kutukamucisye catuli?

¹⁷ Litala lyatatu lili kulola yambone mwa ŵandu ŵane mpela mwakusatendela Yehofa. M’malo mwakutenda yindu yakulilocesya kapena kwambaga kwasalila ŵane yakutenda, tucilinandiya mwakwaŵenda ŵane kuti atukamucisye nganisyo soni kundilila yasagwile ŵane. (Miy. 13:10) Tucisangalalasoni ŵane papocele undumetume wapajika. Konjecesya pelepa, tucimlumba Yehofa patukulola yakutenda pakulijaliwa “likuga lyosope lya abale [ŵetu] m’cilamboci.”—1 Pet. 5:9.

18. Ana mpaka tucijiganye catuli cikumbumtima cetu kuti citukamucisyeje kuŵa ŵakulinandiya?

¹⁸ Litala lyamcece lili kwiganya cikumbumtima cetu mwakamulana ni songa sya m’Baibulo. Tucikombola kutenda yindu mwaganisya cenene patukulingalinga kuti tuyiwoneje yindu mpela mwakusayiwonela Yehofa. Patukulijiganya Baibulo mwakutamilicika, kupopela soni kamulicisya masengo yatukusalijiganya, cikumbumtima cetu ciciŵa camacili. (1 Tim. 1:5) Tukusalingalinga kuŵika yakusaka ya ŵane pasogolo. Naga tukutenda mbali jetu, Yehofa akutulagucisya kuti ‘cacimalisya kutujiganya,’ soni kutukamucisya kuti tukole ndamo ja kulinandiya ni ndamo sine.—1 Pet. 5:10.

19. Ana cici campaka citukamucisye kuti tujendelecele kuŵa ŵakulinandiya mpaka kalakala?

¹⁹ Ana akukumbucila kuti jwakulocesya jwa ku Yuda ŵajasile umi wakwe soni unasi wakwe ni Yehofa ligongo lyakulepela kuŵa jwakulinandiya pa ulendo umope? Nambope, yili yakomboleka kwendelecela kuŵa ŵakulinandiya atamose payili yakusawusya kutenda m’yoyo. Pana yisyasyo yejinji ya ŵakutumicila ŵa Mlungu ŵakulupicika ŵakala soni ŵamasiku agano ŵalosisye kuti yeleyi yili yakomboleka. Patukwendelecela kwenda ni Yehofa, kulinandiya kwetu ni pakukusakula. (Miy. 8:13) Cinga tukutumicila pamalo gatuli apanopano, nambo kwenda ni Yehofa peko uli upile wekulungwa mnope. Kwende tuyamicileje upile welewu, soni tutendeje yosope yakomboleka kuti tujendelecele kwenda mwakulinandiya ni Yehofa mpaka kalakala.