Baibiri—Nga gu Buku Du Tipa Raka
‘FUGO Mbori ni ungaha, ki duna tandu tini, ki du ni títí he susi abasape dunduko, si ki ipi ka ina agu aberã nga ga ngbaduse na gaha nyemuhe.’ (AEbere 4:12) Nirengo, gi ringbisapai tipa Fugo Mbori re na gupai si narengbe ka mangaha nakpara Baibiri kia ni gu buku adunga gbua nga kungbo wene buku ya.
“Gaha pangbanga na nyanyakipaha tipa ungarani wa kina ongarani,” wogu bakeapai nga ga pambori ko agumbaha ziazia. Ko agbia gupai kuti ni nga: “Ho oni amakiapa gu nyemu husa kaza ni du ani nani gbiati gu zingo du ani nani tipaha, na ani kini gedi Baibiri na gipai re berãrani yo, iiriwo asangbanaha naye fuoho.” Wa kina gu tara naki ziazia, Baibiri nafu timarago kurii gu dungu kpakarakpakaraapai na fudifudiapai du rogo gu raka nga ga areme.—Atambuahe 119:105.
Nirengo, gu tatamana yugo yo ho Baibiri yo na ome tini ka me gaani berã, ka undo rani ani nyasi na kpakarakpakaraapai, ka undo rani ani mbakadi sino gaani raka, na ka sa rani ani duna agu abirĩ ani aidaha ka sota na agu apai ani arengbanga ka ariaha ya. Gu nyakipaha gbe nga, Baibiri naundo rani ani ini Mbori na kini kpinyemu ko.
Gu Buku Nasa Rani Ani Duna Ndupai Rogo Raka Yo
Baengepa ke Baibiri, nga Yekova Mbori, ‘inipa gaani agene dunduko.’ Ko ima inopai gbe tipa agu apai kpotorani aidaha, ngbaduraniyo aidaha, na agu apai ani aidaha rogo toroyo susi gu ini ani he. (Atambuahe 139:1-3) Na gu berã nga ga rubangirisee, ko namaa angbanda tipa gu mangapai nga ga aboro. (Mika 6:8) Ruhe aru tie ani gbata gene ka rugatirani na agu angbanda na arugute moi ko ho re na kini wiriki wai kaa raka ringbisihe kuti ni. Nangba pa guni du “gani ngbarago . . . rogo gu rugute nga ga Yekova,” wogu bake Atambuahe agumbaha. “Gu pai ni amanga, si adu na wenepia.” (Atambuahe 1:1-3) Ngbatunga gu berã re gu rẽarẽ nirengo na gupai nga ani wisigihe.
Maurice, nga gu bayugupai i aima zoga ko ti sunge anaaida gupai dedede nga Baibiri na nyanyakipa apangbanga rogo gbiati nyanyakipa apai ka boro wirikipai behe. Si ki vura du wo, ko anakapa akapa tipa gupai nga si aye be ga Mbori toro. Fuo dega ko tuko kuti gu sakapai nadu tipa ndu gupai Mbori afu gu Fugo Ko tini duni kekehe fu aboro, Maurice atona kaa wisigo sangbaanebi nga ga Baibiri nibakiakia. Ni paranga kumba, ko awiriki kuru apangbanga sukuru yo, na abuku, na birĩ-inohe, na ki wirikipa kpotosende na agu ahe naraka auruhe. Ko naidaha ya ko anabitiko ni iratatamana gbe ka gene adunga beko wa ka ko bi gu dungu kpiaapai nasongoda padu Baibiri ni gu buku rengbe aboro arengba ka kido kuti ni ya. “Gu gbina nga ga wene raka, kumuko, na ga agu angbarago nga ga unga akisi bangire zanga mi inihe. Ono si ni pa gberarago nga, mi ainonga pa ngbanya gu babakere buku susi agu abuku dunduko i akehe na parengoho te.”
Awere fuo da garãko gii 70 yo, Maurice nafura tipa pa wai Yesu akuru fu Toma, kini yugu gako tambuahe niyaa: “I ima maa bere ‘bangiri gu oro naga na kure’ nga gu nika dia kapa kusayo nabaha berãre yo mi idi gupai nga Baibiri nga kura kungbo buku te, ono buku nga ga rengo.” (Yoane 20:24-29) A wa gu mokedi nangia Pauro agumbaha niruruhe, Baibiri nakusa agu apai du ngbaduseyo, na si kini sa raka si duna rogoyo tini. Si nirengo nga gu buku du tipa raka.
Si Nafu Nyaka fu Aboro Rogo gi Fudifudi Raka Re
Baibiri nafu gu rugute a naundo aboro i girisi tiyo be gbegbere mangaapai. Daniel adibe gu bibiriko sino nga ga vugundö, na ki rengbe a ka mbu do kere agbere na ki mbu kakaka mbira eerẽ abuda. (ARomo 13:13; 2 AKorindo 7:1; AGaratio 5:19-21) Nirengo, tipa ka mo tara ngbatunga agu asino re kusayo na ki ukadi “vovo boro[se],” si naida nyanyaki asadatise. (AEfeso 4:22-24) “Si aduni kpakarakpakarapai,” wogu Daniel agumbaha, “mbiko ani nga kpakpa aboro gbe.” Si ki vura du wo, ko adibe agi asino re. Awere, Daniel nageda Fugo Mbori na auru dunduko, na si nasako ko du mbembedii na Yekova.
Wa ko aasona, Daniel anidu dedede na bakere irisa tipa Baibiri—wa ko aavuranga nigedihe vurũ ya—na ko anakpara fu Mbori na ayuru dunduko. Si ki vura du wo, kura he adu kinaho nakpa beko. Ko adunga na ngbarago te. Bakere ariapai amangi ho ko abi rimo Mbori ni ti bambata regbo rogo gako Baibiri. (Gate 6:3; Atambuahe 83:18) Fuo gure, ko ki tona kaa yamba gu rimo nga Yekova ho ko anakparakpee ni, na gako akparakpee ki du nga kina boro gako. “Yekova ada fere ni gu boro mbedi na mi gbe, na ko a kindi ni mbembedi bakureami.”
Mbata fu wirika ko pai tipa Baibiri, pa ga Daniel raka kumbatayo adu gbua ndafura. “Si ni kpakarakpakarapai ka bi agu apai namanga rogo zegino te,” wogu ko agumbaha. “Mi anaagunde behe, kini asadi tire kaa manga dungu asunge tipa ka regbo adunga bere ka berãpaha ya.” Fuo gure, ko ki wiriki gupai nga Mbori amanga ruru sarangbanga amanga tipa aboro dunduko auru girisigirisi kpotosende, yo ngaha re aboro giasangbaa ka gbia nyenye ngbarago ni be zereda na ki du pusiapusia. (Atambuahe 37:10, 11; Daniere 2:44; Yugoti 21:3, 4) Awere, Daniel na ndikidi maabangirise kumbatayo. Gi nyanyaki ome nga ga Baibiri re nasa ko ko kakuti wene bipai rogo raka.
Undo Tipa Diabe gu Fudifudiapai nga ga Ngbaduseyo
Garã George adu saba ho nako akpi ni. Ko anaagunde bakere gbe tipa ndu ka ra yuru, zanga inoho kangia ko azinga ke rameyo wiso. Fuo gure, ko agedi gupai Yesu agumbaha tipa kpio na zingabekpio, nga gu nayaa: “Ragoho nada, ho agu yo ka gia fugoko [fugo Yesu] ni dunduko du rogo amurã yo, ki kuru.” Gu fugo Yesu nga: “Mi nga zingabekpio, nga unga. Gu ni ka idi pa re, ka ni vura kpi akpi ni du adu ni ungani,” azi ngbadukoyo a. (Yoane 5:28, 29; 11:25) Gia ngbatunga agu aberã re aru aru tuko yo, ki duni gupai daada ka maaha ku berãseyo, na ni agu afugo nafu wasa. George nayaa, “gi rengo re, . . . anga si ngba ti kina berã sa te, ono si nazio ngbadu boro yo a.”
Daniel, nga guko i nigumba pako mbata, adu a na gunde. Nako aarengbanga ka sonosa ko nisari te, si du ri akedi ko tini ko naaraka rogo dungu agu akporo i naadungura agude kurogo kaa ngerafuoyo. Ko anabitiko dedede wa kina gu boro yeaye gbua ku dagba agu agude re, na kini kpinyemu ka du rogo gu ngbabase du boro nani dagba gu gani aborokporo nakpinyemu ni. Ni yangaraha, rogo gako wisigo Baibiri, ko abi guhe ko anakpinyemuhe. Daniel atona kaa koda tiko na gu dungurati nga ga aKristano nga ga aDezire Yekova na ki dani guni sa dagba agu aborokporo nga ga toroyo, yo ngaha re ko abi gupai ni nga aboro nadiako kugume na akurako kini kpinyemu ko. Nirengo, Baibiri nafu undo rogo wene gene na rogo gu gene nambiisa agu apai du ngbaduseyo.
Oni tingidi gupai nga, Yekova nabi gupai abi du ngbaduraniyo na ki ini gupai ani agbataha. Mbori “nawisiga kpoto yo,” na ko nafu ahe fu “aboro ni ba sa sa kina kuti gayo apai.”—Asanza 21:2; Yeremaya 17:10.
Wene Rugute Tipa Ramukporo
Baibiri nafu wene rugute tipa gu pagume du dagba aboro. George nayaa: “Soga aboro tipa sinoyo na zanga giatise na kura aboro nga gu bagbegbere apai namanga rogo raka yo.” Waigu ko naamanga na agi apai re? “Ho bi mi gupai ni nga boro na pai bangirini kuti re, mi namangasunge na gu ziazia rugute du rogo Matayo 5:23, 24, nga gu nayaa: ‘Mo mbakadipai dagbaro na wirinamo.’ Gu taata rengo nga mi rengbe arengba ka fura tipa gu zanga giatise re, nakusa wene sangbanaha. Ho mi amangaha ni wo, mi nainopa gu zereda nga ga Mbori nga gu Baibiri afura tipaha. Gu rugute re namangasunge amanga. Si ni bawenehe.”—AFiripoio 4:6, 7.
Ho du zanga giatise ni dagba kumba na diako, i tibarayo dunduko ue si aida “i ipisi tiyo ka gia pai, ki rõasi tiyo tipa gumba pai, ki rõasi tiyo tipa zinga a.” (Yakoba 1:19) Ngbatunga gu rugute re nambakadapa fugodagbase wenengai. George nagbia gupai kuti ni nga: “Ho mi amangasunge ni na gu rugute nga ka kpinyemu diare na kini mangi ri a wa mi naakpinyemu i mangire na kini kpinyemure, mi nabi asangbanaha ni kina ipo. Si furi taata gbe ri irisire.” (AEfeso 5:28-33) Ii, Baibiri nayugo wai fu rani rengbe ani ka inopa gaani zangarengba na kini mangipai sani, si kini yugupai fu rani a tipa ani ini wai ka duna diabese rogo nyasa na agu asino zangarengba nga ga akuarani.
Gu Rugute Nika Nyeanye Kindi
Gu tatamanatatamana Bakindo nangia Soromo ayaa: “Mo kída kuti Yekova na kpotoro yo dunduko, ka mo nikída nga kuti gamo rugatinapai ya. Mo rá fu ko rogo gamo apai dunduko, Ko arúga gamo apai foro nzunzu.” (Asanza 3:5, 6) Nga gu taata afugo, ono duni dudunguroho!
Baibiri nga ome tipa manga wenepai. Si naundo agu aboro nakpinyemu Mbori i sa gayo raka si duna ngbanya dagbaha na gupai ko akpinyemuhe na i bi ngbarago rogo ‘ta rogo ga Yekova rugute.’ (Atambuahe 119:1) Ka si vura du nga kina gini apai du tipa rani, Baibiri na gu rugute rogo ani aidaha. (Yesaya 48:17, 18) Oni gedihe na auru dunduko, kini berẽkurii gupai oni agedaha, na kini mangi gupai si agumbaha. Si asa berãroni si du ziazia na si ki sa roni oni dungura berãroni kuti agu apai duni ziaziaha na duni wenehe. (AFiripoio 4:8, 9) Anga oni awirika kina wai ka raka na ka gbia ngbarago be raka sa te, ono oni awirika wai a ka kpinyemu Bakusi unga.
Ni ndu oni ngba gu gene re, Baibiri adani gaoni he—ni guhe susi wene buku—a wa si ada fu amirioni kura aboro. Nirengo, si aduni gu buku du tipa raka!
[Gu kpiaahe du ti kpewaraga 6 na 7]
Baibiri rengbe ka nyakasa roni oni kakuti gaoni diaberã ka diabe gbegbere asino
Baibiri nayugo wai fu roni rengbe oni ka mbeda na Mbori