Oni Yugu Weneringise Nga Ga Nyemuse Fu Agu Aboro Duna Zingoho Tiyo

“Oni yúgu weneringise oni ni ba sa sa fu awirinaroni.”—ZEKARAYA 7:9.

1, 2. (a) Tipagine si aida tini ani mangi weneringise nga ga nyemuse fu aboro? (b) Gini asasanahe ani ka wisigoho?

FUGO Yekova Mbori nangarasa rani ani kpinyemu “weneringise.” (Mika 6:8) Si nafu gu nduapai fu rani a si aida ani mangihe tini wo. Ndupai sa nga, “gu boro naina pai ni namanga wenepai tipa kina mbisimoni.” (Asanza 11:17) Naruu gupai re! Pa yugo ani weneringise nga ga nyemuse watadu gu nyemuse nga ga ruru sino fu akuarani nasa gupai nga agu aboro re kpinyemu rani na ki mbakadi dawedawe pagume na ani. Ni sangbana gipai re, ani aduna agu abakurea rani kakuti manga rurupai fu rani, nga kikiipa mosoro nirengo!—Asanza 18:24.

² Kurii gure, Ziazia Kekeapai nagumba gupai fu rani nga: “Gu boro nagbata rurupai na weneringise abí unga.” (Asanza 21:21) Ii, pa manga ani weneringise nga ga nyemuse asa rani pa rani kii bangiri Mbori na ki fu gu mamu fu rani nga ko fu amaku fu rani kumbatayo, nga gu nika koda nyenye unga. Ono wai rengbe ani ka yugo weneringise nga ga nyemuse? Ada si aida ani yuguhe fuyo? Na ya mo kparakparapai ho ti weneringise nga ga nyemuse na gu kungbo weneringise aboro naamangaha watadu gu wene sino aboro naamangaha fu akurayo?

Gu Kungbo Weneringise Aboro Naamangaha na gu Weneringise nga ga Nyemuse

3. Gini kparakparapai du dagba gu weneringise nga ga nyemuse na gu kungbo weneringise aboro naamangaha nga gine?

³ Gu weneringise aboro naamangaha na gu weneringise nga ga nyemuse ni kparakakparakaha rogo dungu agene. Ni kpiapai, agu aboro namanga gu weneringise nga ga aboro fu akurayo, i namangaha dedede zanga i duna pagume dagba yo na agu aboro i amanga gu weneringise fuyo re. Ono tie, gu boro ani amanga weneringise nga ga nyemuse funi, ani nazio tirani rogo nyemuse yo kuti ni. Rogo Ziazia Kekeapai, agu afugo gumba yo ho tipa gu weneringise nga ga nyemuse aboro amangaha dagba yo, mburuhe rengbe ka du rii gu pagume naima duho. (Bambata Pai 20:13; 2 Samuere 3:8; 16:17) Watadu si rengbe ka sumba ti gu pagume mburuhe aenge ti gu weneringise boro amangihe fu guni. (Yosua 2:1, 12-14; 1 Samuere 15:6; 2 Samuere 10:1, 2) Tipa ka yugo gu kparakparapai du dagba gi sino re, ani ringbisinga kpiaapai ue nga ga Ziazia Kekeapai, gu sa nga ga gu weneringise aboro naamangaha fu akurayo na gu nga ga gu weneringise nga ga nyemuse boro amangaha fu kurani.

4, 5. Wai du gu kpiaapai ue di yo ho rogo Ziazia Kekeapai re ayugo gu kparakparapai du dagba gu kungbo weneringise aboro naamangaha na gu weneringise nga ga nyemuse aboro naamangaha fu akurayo?

⁴ Kpiapai sa nga ga gu weneringise aboro naamangaha fu akura yo gudu tipa agu aboro gu mokedi nangia Pauro adu dagba yo nga aguyo kurungba agburuwa na yo. Ime afu na yo kuti ngbagango gu kisanga du rimoho nga Merita. (Amokedi 27:37–28:1) Wa si avura du nga aboro Merita aimanga mbakada tiyo tipa ka undo agi aboro kurungba agburuwa na yo re te na ka gume adunga dagba yo na yo a ya, aboro gi kisanga re adi gi kungbo aboro re kugume, “ki nimangi pa [yo] bakere gbe.” (Amokedi 28:2, 7) I adi gu kungbo aboro re kugume rogo weneringise, nga gupai i ambakadanga tiyo ambakada tipa ka mangaha ya. Sidu, si angia gu weneringise aboro naamangaha fu akurayo.

⁵ Rogo gu gene nga ga ringbisapai na kuraha, oni wisiginga pa gu dia boro kugume Bakindo Davide adi Mefibosete nani nangia wiri gu bakureako nangia Yonatana. Davide aya fu Mefibosete wee: ‘Mo nikaa ri riahe rii gi mbisa dedede.’ Ni saka Davide ndu gupai ko agumba gipai tini re, ko ayaa: “Mi ayúgo weneringise ni rengo foro bambiko bamo nangia Yonatana.” (2 Samuere 9:6, 7, 13) Ruhe aru i fura tipa ga Davide kakuti manga wene sino fu Mefibosete kindi ni gu mangaapai nga ga gu weneringise nga ga nyemuse, angianga gu kungbo weneringise gbua aboro naamangaha fu akurayo ya, mbiko si angia gopa ga Davide kakuti manga rurupai kubara Yonatana yo nga gu mburuhe adu rii gu pagume i aima sigiraha dagba tiyo. (1 Samuere 18:3; 20:15, 42) Kinawo duhe areme teketeke, ga Mbori amoyambu nayugo kungbo weneringise fu aboro dunduko. Ono tie, i nayugo gu weneringise nga ga nyemuse zanga piriga watadu gu nyemuse nga ga gayo ruru sino fu agu akurayo du wa yo nga agu aboro Mbori naidi na payo.—Matayo 5:45; AGaratio 6:10.

6. Gini papara gu sino nga ga weneringise nga ga nyemuse nga gu aboro amangaha fu akurayo yugu yo paha rogo Fugo Mbori nga gu gbarii akuraha?

⁶ Tipa ka nyakasapa kura papara gu sino nga weneringise nga ga nyemuse, ani nika wisigo apangbanga nga ga Ziazia Kekeapai ni guruguruhe nga gu nafura tipa gi sino re. Fuo wisigo ani he, ani nika bi gupai nga, gu weneringise nga ga nyemuse aboro amangaha fu akurayo i nayugoho (1) rogo kparakpara mangaapai, (2) boro namangaha na nyemu mangaha ti ni, na (3) ni namangaha gbe fu agu aboro du rogo zingo. Kurii gure, agu apangbanga re nayugo wai rengbe ani ka manga weneringise nga ga nyemuse fu aboro areme.

Baagude Namanga Weneringise nga ga Nyemuse

7. Ginipai ga Abarayama moyambu agumbaha fu aBetuere na Rabana, na ginipai gu moyambu re akusihe tipa sakaha?

⁷ Bambata Pai 24:28-67 natangara gu yangara pangbanga nadu tipa ga Abarayama moyambu, nga gu i nigumba paha rogo gu paparaha ye mbata fu gere. Fuo gbia ko Rebeka, ri ayambu ko ko ye kua bari yo nangia Betuere. (Averesi tona ti 28 ki da kodi 32) Yo ngaha re gu moyambu re atangara apai ni na afutufutuhe tipa wai ko aguari ka gbata dee fu wiri bairako nangia Abarayama. (Averesi tona ti 33 ki da kodi 47) Ko anyakasi gupai nga, gu diabese ko adu nani da kuti gu regbo re angia gupai ko aini gupai ti vuroho nga Yekova du ‘nangbe fuko kumbatayo ngba nzunzu gene ko di kina wiri agume bairako fu wiriko.’ (Veresi 48) Zanga kapa, gu moyambu re aduna gu maabangirise nga, pa tangara ko gipai namangi amanga nzunzu re arengbe ka dia kapa kusayo bangiri aRabana na bako nangia Betuere sidu, ka i atinga kango padu ga Yekova maku kurii ko ya. Ni yangaraha, gu moyambu re ayaa: “Ka si du wa oni nikamanga fu bairare wenengaĩ nirengo oni gúmba ha fere; ka si adu nga wo ya, oni gúmba ha fere; mi sá tire ku kumbabe yo watadu ku garebe yo.”—Veresi 49.

8. Ga Betuere karagapai angia gine tipa gupai nadu tipa Rebeka?

⁸ Yekova aima yugo weneringise nga ga nyemuse fu Abarayama. (Bambata Pai 24:12, 14, 27) Ya mo ka Betuere aduna nyemu ka mangapai kinawo ki idihe fu Rebeka ri ndu na ga Abarayama moyambu? Ya mo si aidi i kpura gu weneringise nga ga nyemuse nga ga Mbori na gu weneringise nga ga nyemuse nga ga boro? Watadu ka ga gu moyambu gbanga nunguro re adu gbua zanga wiri undo? Si avura fu bakere wasa fu ga Abarayama moyambu ka gia aRabana na Betuere i niyaa: “Gi pai re ye he yo du Yekova ni.” (Veresi 50) I aini gupai nga Yekova du kugii agi apai re na ki idi kuti gu gako diaberã re nibasa zanga kapa. Fuo gure, Betuere ayugu gako weneringise nga ga nyemuse ni gbia ko gupai kuti fugo ko nga: “Mo ngére, Rebeka du bara bangiro re, mo dí ri ki ga, ri ki du nidia wiri bairaro, a wa Yekova agumba ha.” (Veresi 51) Rebeka aidi na ngbaduriyo dunduko ka ndu na ga Abarayama moyambu, na ka fuoho aturanga ya ri ki da ni dia Yisaka ko ki kpinyemu ri gbe.—Veresi 49, 52-58, 67.

Gude Amangi Weneringise nga ga Nyemuse fu Bako

9, 10. (a) Gine Yakobo asana wiriko nangia Yosefa ko mangihe na kangba ko? (b) Wai Yosefa amangi weneringise nga ga nyemuse na kangba bako?

⁹ I amangi tita Abarayama a nangia Yakobo rogo weneringise nga ga nyemuse. A wa Bambata Pai kapita 47 agumbaha, Yakobo aaraka ti gu regbo re Ezipeta yo, na “rago [ko] ki mbedi ko kpi.” (Averesi tona ti 27 ki da kodi 29) Ko abaka kina bangiriko mbiko ko ambedi ka kpi angianga rogo gu ringara Mbori akido paha fu Abarayama ya. (Bambata Pai 15:18; 35:10, 12; 49:29-32) Yakobo aidanga i kpisidi ko Ezipeta yo te, si du ko ambakadi apai tini tipa i ga na kangba ko ku ringara Kanana yo. Gini kura boro ka rẽ gbe naduho susi gu wiriko nangia Yosefa nga guko aboro anairisa fugo ko na kingia gu boro nadu na nyemu ka bi gupai nga i mangi gipai re?

¹⁰ Gu pangbanga re nayaa: “[Yakobo] ki yambu wiriko nangia Yosefa, ki ya fu ko, ‘Ka ngia ngba mi angba bangiro awere . . . ya mo amánga fere nzunzu [“mo amanga re rogo weneringise nga ga nyemuse,” NW ]. Ka mo akpísida nga re Ezipeta no ya, ono ho mi ka kpi ni fuo abuba; mo ki tindi re Ezipeta no ka kpisida re kina rogo gayo bakpisida aboro.” (Bambata Pai 47:29, 30) Yosefa akido bako ya ko amanga gipai amanga ko asanako ko mangihe re, na ngbutuko fuo gure Yakobo ki kpi. Yosefa na kura awiri Yakobo atindi kangba bayo “ku ringara Kanana yo, i ki kpisidi ko rogo gu simbia nadu rogo gu ati du Makepera yo . . . nga gu Abarayama angbe he.” (Bambata Pai 50:5-8, 12-14) Rogo gi gene re, Yosefa kini mo ka manga weneringise nga ga nyemuse fu bako.

Dee Amangi Weneringise nga ga Nyemuse fu Na-kumbaari

11, 12. (a) Wai Ruta ayugu weneringise nga ga nyemuse fu Naomi? (b) Wai ga Ruta weneringise nga ga nyemuse “awere” angba ti gu nadu “mbata”?

¹¹ Gu buku nga Ruta nafura tipa wai gu dekurugbo nangia Ruta boro Moaba amangi gu dekurugbo nangia Naomi ni na-kumbaari rogo weneringise nga ga nyemuse. Ho Naomi adiberã ni ka ga ku Betereme yo nadu Yuda yo, Ruta amangi ri rogo weneringise nga ga nyemuse ki ya: “Ho mo ka ndu ku ho ni, mi andú kina ku ho a, ho mo ka anye ni, mi anyé kina ho a. Gamo aboro nikangia kina gimi aboro, ga Mbori ki ngia kina gi Mbori a.” (Ruta 1:16) Kusa, Ruta ayugu gari weneringise nga ga nyemuse ho ri ayugu gupai ni nga ri ima ida ka dia gu sosono bakumba nangia gume Naomi rimoko angia Boaza.a (Pa Fu Rugute ni Ue he 25:5, 6; Ruta 3:6-9) Ko aya fu Ruta wee: “Mo yugu weneringiro awere ki susi gu naadu mbata, wa du he were wa mo apeka nga fuo aparanga ya, watadu rungorungo yo na kumukokumoko yo a ya.”—Ruta 3:10.

¹² Gu ga Ruta weneringise nga ga nyemuse ri ayuguhe “mbata” nga pa mbu ri agumeri ki zi tiri kuti Naomi. (Ruta 1:14; 2:11) Gu ga Ruta mangaapai ni weneringise nga ga nyemuse ri amangihe ni idapa dia Boaza ni kumbaari “awere” re, aima kio kisusi gu nadu mbata nga ga mbu agumeri ki zi tiri kuti na-kumbaari. Rogo gi gene tie re, Ruta arengbe ka vunga gu gude nada kusa ni dikumbo Naomi, nga guri naima sona kisusi ba vungu. Ho Ruta abatika gude ni fuo roga yo tio na Boaza, agu adee nadu Betereme yo apoi kuari ki ya: “I vungu kumbagude fu Naomi.” (Ruta 4:14, 17) Nirengo, Ruta angia “wene ruru de” nga guri Yekova afu maku furi ni gu mamu nga ri da ni tita Yesu Kristo.—Ruta 2:12; 3:11; 4:18-22; Matayo 1:1, 5, 6.

I Ayuguhe Rogo Mangaapai

13. Wai Betuere, Yosefa, na Ruta amangi aboro rogo weneringise nga ga nyemuse?

¹³ Oni nikparia pa wai Betuere, Yosefa, na Ruta amangi aboro rogo weneringise nga ga nyemuse? Anga kina paha i agumbaha na wene afugo sa te, ono i amangihe a rogo kparakpara mangaapai. Anga Betuere agumba kina gupai gbua nga, “Rebeka du bara bangiro re” sa te, ono ko ‘a’asia Rebeka ri ndu.’ (Bambata Pai 24:51, 59) Anga kina kungbo fugo gbua Yosefa agumbaha ki ya, “Mi amangá ha a wa gumba mo ho” te, ono ko gbiakuti kura awiri Yakobo “amangi he a wa ko arugu yo na ni.” (Bambata Pai 47:30; 50:12, 13) Anga kina kungbo fugo gbua Ruta agumbaha ki ya, “Ho mo ka ndu ku ho ni, mi andú kina ku ho” sa te, ono ri ambu gari aboro na ki gasi Naomi, i ki ndu ki ‘da ku Betereme yo.’ (Ruta 1:16, 19) Fuo da yo Yuda yo, Ruta amangi apai berewe “dunduko a wa na kumbari agumba ha fu ri.” (Ruta 3:6) Ii, wa kina kura aboro, Ruta ayugu gari weneringise nga ga nyemuse rogo mangaapai.

14. (a) Wai gu ga Mbori amoyambu du areme amanga aboro rogo weneringise nga ga nyemuse? (b) Gini mangaapai ni weneringise nga ga nyemuse ini oni paha dagba agu aKristano du rogo gaoni dagbarago?

¹⁴ Si ni gupai nafu ngbarago ka bi ga Mbori amoyambu areme i nindu kumbatayo kaa yugo weneringise nga ga nyemuse rogo mangaapai. Ni kpiapai, oni berẽnga pa agu aboro nafu undo fu agu aboro nye ku bayo be akaza, aguyo duna gberarago tiyo, watadu agu akuarani aidipase narungo kpotoyo yo. (Asanza 12:25) Watadu pa gu dungu aDezire nga ga Yekova yo nga aguyo ninaatinda sosono aboro ku Bambu Kindo yo na gayo atarambiri tipa i du pati agu adunguratise nga ga dungurati i naamangaha na aposo dunduko. Anna nga sosono dee du garãri 82 na kini mbu be ngbaramoni, ri nape gupai du ngbadu dungu kura aboro yo ho ri aya ni: “Pa tinda yo re na tarambiri tipa adunguratise dunduko nga maku be Yekova. Mi natambua ko na ngbadureyo dunduko tipa fu ko ngbatunga agu awirina re fere.” Oni nafu bee tipa ka songoda ngbatunga gu mangaapai re rogo dungurati? (1 Yoane 3:17, 18) Kangia oni namangaha, oni aduna gu kido nga, du aboro adu na tambuahe tipa gu weneringise nga ga nyemuse oni amangaha.

I Namangaha na Nyemuhe

15. Gini sino weneringise nga ga nyemuse nyakasi yo paha na agu apangbanga biata nga ga Ziazia Kekeapai wisigi ani he re?

¹⁵ Agu apangbanga nga ga Ziazia Kekeapai wisigi ani he nayugo gupai nga: aboro namanga gu weneringise nga ga nyemuse zanga sanahe i tumo tipaha na i namangaha na nyemuhe, angianga i nazio yo azio kuti ni ya. Betuere nisako naidi ka undo ga Abarayama moyambu, na kinawo a Rebeka amangihe. (Bambata Pai 24:51, 58) I asosodanga Yosefa asosoda ko mangi weneringise nga ga nyemuse na kangba bako te. (Bambata Pai 50:4, 5) Ruta nisari ‘nakakuti pa nduge na Naomi kindi.’ (Ruta 1:18) Ho Naomi afu gu berã ni fu Ruta nga ri ndu fuo Boaza, weneringise nga ga nyemuse nasa gu boro Moaba re ri ya: “Gu pai gumba mo fere mi amánga ha kina[wo] . . . dunduko.”—Ruta 3:1-5.

16, 17. Gine nasa gu weneringise nga ga nyemuse nga ga Betuere, ga Yosefa, na ga Ruta si du gbe na rogoyo tini, na gine nasa yo i yugu gi sino re?

¹⁶ Gu weneringise nga ga nyemuse aBetuere, Yosefa, na Ruta amangihe na kparakpara nyanyakipaha mbiko Abarayama, Yakobo, na Naomi adunga na gene beyo ka sa yo ngbaome i mangi agu apai i amangihe re te. Kurii gure, Betuere adunga tii gu ndiko nasaha fuko nidingisoro ko fu wiriko fu kumba te. Si adu fuko taata ko ya fu ga Abarayama moyambu wee: ‘Oó, mi aidanga ri ndu te, mi naida gi ngangara wire re nye kina pati re herẽ mbembedii na mi.’ (Bambata Pai 24:18-20) Kinawo a si adu tipa Yosefa, ko adu ngbariko ka diaberã singia ko nika manga gupai bako agumbaha watadu ko amanganga ha te, mbiko Yakobo aduni kangba ka ko arengbanga ka manga Yosefa ngbaome tipa ko irisi agu afugo re ya. Naomi nitiri aima yugo gupai nga Ruta adu ngbariri ka nye ringara kpuyo yo Moaba yo. (Ruta 1:8) Ruta adu a ngbariri ka dia kumba sa dagba “aparanga” kuba dia gu gbinza kumba nangia Boaza.

¹⁷ Betuere, Yosefa, na Ruta ayugu weneringise nga ga nyemuse na nyemuhe; pai nafõ yo ngbaduyo yo i mangihe wo. I abi gupai nga, si adu fuyo nirurupai i yugu gi sino re fu agu aboro i aduna pagume dagba yo na yo, a wa Bakindo Davide abihe kusa nga si aidi ko mangihe fu Mefibosete.

18. (a) Gini sino berã agu abaakumba ni aKristano nidu nani ho i ‘angera ni fuo avusende’? (b) Wai bakumba sa afura tipa wai ko aberã tipa undo akurako aidipase?

¹⁸ Manga weneringise nga ga nyemuse kindi ni gu sino nga ga ga Mbori aboro, kodihe kuti agu akumba nabanda ga Mbori avusende. (Atambuahe 110:3; 1 ATesaroniko 5:12) Ngbatunga agu abaakumba re, watadu ababiapai, nabi ngera fuo avusende ni gu sunge si aida i ngere fuo ho mbiko i aima sia yo tipaha. (Amokedi 20:28) Wa vura duhe wo, gu gayo sunge nga ga banda avusende na gu kura mangimangiapai ni weneringise nga ga nyemuse nga gu i amangaha fu agu aboro du rogo dungurati, i amanganga ha ‘mbiko i nizizi yo kuti ni te, ono i namangaha ni nyemuhe.’ (1 Petero 5:2) Abaakumba nangera fuo avusende mbiko si nga gayo sunge na mbiko i na nyemu ka mangaha. I nayugo weneringise nga ga nyemuse fu ga Kristo avusende mbiko si ni gupai si aida i mangihe na mbiko i a na nyemu mangaha. (Yoane 21:15-17) Kristano sa ni bakumba nayaa: “Mi nidu na nyemu kaa ndu ka biko awirina kpuyo yo angianga tipa kura nduhe ya ono ka yugo gupai fuyo nga mi naaberã payo aberã. Pa undo mi awirina ni gupai nafu bakere ngbarago fere!” Agu abaakumba du rogo arago dunduko nangera fuo avusende idi kuti gipai re ngbaduyo yo dunduko ya si nga rengo.

Oni Yugu Weneringise nga ga Nyemuse fu agu Aboro Du Rogo Zingo

19. Gini nyanyakipa apai tipa weneringise nga ga nyemuse nyakasi yo paha rogo agi apangbanga nga ga Ziazia Kekeapai re nga gu wisigi yo paha rogo gi papara kekepai re?

¹⁹ Agu apangbanga nga ga Ziazia Kekeapai wisigi ani he re nyakasi gupai a nga, si naida i mangi weneringise nga ga nyemuse fu agu aboro du rogo zingo nga gu zingo agu aboro re nitiyo arengbanga ka diaha kusayo ya. Tipa tunga Abarayama naandu kumbatayo kindi, si aida Betuere undo ko rogo pai. Tipa i tindi kangba Yakobo ki ga nani ku Kanana yo, ko aida undo be Yosefa. Na tipa Naomi rengbe ka duna gu boro nika dia kumbo ri, si aidi Ruta undo ri. Anga guni ho sa dagba Abarayama, Yakobo, watadu Naomi ka rengbe ka nyasa na gani zingo zanga undo be kura boro te. Kinawo duhe areme teketeke, si naida ani yugu weneringise nga ga nyemuse gbe fu agu aboro du rogo zingo. (Asanza 19:17) Si naida ani wiriki gu iriiripa bakumba nangia Eyobo, nga guko namoi berã ko fuo “rungorungo boro ninakpara, na awirinyaure a wo, nga gu ni adu nga na boro ka unda ni ya” na ka undo gu boro “nasamba.” Eyobo asa ‘dekurugbo a ri duna ngbarago,’ na ki du “wa bangirise fu iravurari, ki nidu wa ndue fu terengeterenge boro.”—Eyobo 29:12-15.

20, 21. Ada si aida ani yugu weneringise nga ga nyemuse fuyo, na gine si aida ani diberã ka mangaha wa du ani nibasasa?

²⁰ Rengo nga, dungu ‘rungorungo aboro gu duho nakpara tipa undo’ du rogo agu adungurati nga ga aKristano. Agi arungo re rengbe ka ye be sungo boro nisani, be zera kpotoseyo, be gu berã nga boro na wiri undo ti ni te, be gu gberarago naye fu boro mbiko gupai ni aamaabangirini tipaha kube kura aboro amanganga te, be kere kaza, watadu be kpio badiangba boro. Ka ndu rungo vurangia kina ginipai, gu kikiipa awirinarani re dunduko na azingo tiyo si aida ani mangipai tipaha ni gu gaani mangaapai ni weneringise nga ga nyemuse.—1 ATesaroniko 5:14.

²¹ Wa duhe tie were, ani susi kumbatayo kaa wirika Yekova Mbori nga guko “du na inapai kpaima.” (Gate 34:6; AEfeso 5:1) Ani rengbe ka mangaha wo ni ida ani ka manga kura kparakparaapai, gbe tipa agu aboro du rogo zingo. Nirengo, pa manga ani he wo aye na irisa kuti rimo Yekova na ani agbia bakere ngbarago wa ani ‘ayugo weneringise nga ga nyemuse fu akuarani.’—Zekaraya 7:9.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Gaoni Karagapai Nga Gine?

• Gu kparakparapai du dagba weneringise nga ga nyemuse nga gine na gu kungbo weneringise aboro naamangaha fu akurayo?

• Rogo gini agene aBetuere, Yosefa, na Ruta amangi aboro rogo weneringise nga ga nyemuse?

• Gini sino berã si aida ani yugu weneringise nga ga nyemuse ngbaha?

• Ada si aida ani mangi yo rogo weneringise nga ga nyemuse?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]

Wai Betuere amangi weneringise nga ga nyemuse?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 17]

Gu ga Ruta nyemuse nga ga gari ruru sino aduni maku fu Naomi

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 19]

Aboro nayugo gu weneringise nga ga nyemuse mbiko i idi ka mangaha, na i namangaha rogo kparakpara mangaapai, na i namangaha fu agu aboro du rogo zingo