Fugo Yekova Niungaha
Memeapai Rogo gu Wene Pangbangaa Matayo Akehe
MATAYO nangia gu bambata boro nakeke agu apangbangaa du tipa ga Yesu raka na sunge. Matayo anaasungo dedede sa na Yesu Kristo, na ko adumbata ni barogo marã-ngbeti. Matayo ake Wene Pangbangaa rogo pa-Ebere, na i ki saha kusa kurogo pa-Giriki. Ko anyasi kehe bara rogo gu garã nangia 41 F.B.K. Gi kitabu re nakoda Kuru Ndika kuti Vovo Ndika.
Ko ake gi Wene Pangbangaa re fu aYuda mbata. Si nafura tipa Yesu ya ko nga gu Masiya i akido pako, nga Wiri Mbori. Ka ani wisigi gi pangbangaa re wenengai, si nika nyakasa gaani idapase kuti ndikidi Mbori, kuti Wiriko, na kuti gako amokido.—Eb. 4:12.
“GU NGBI NGA GA NGBANGBATURŨ SI NAMBEDA”
(MATAYO 1:1–20:34)
Matayo anyakasipa gu banguapai nga ga Kindo gbiati agu ayugopai nga ga Yesu, wa si avura du vurũ nga pa manga ko ho asa gupai nga ka ko kenga gako waraga ki tangara apai ti genehe ringbisihe kuti ginigu namangi mbata ginigu ki ngbe tifuoho ya. Nikpiapai, gu ga Yesu Tungusapai Nadu rii Bagangara yo, si nikekehe mbembedii na tonatona gu kitabu re, wa vura duhe vurũ nga gupai re amangi Yesu naima dia garã sa kuti gako sunge.
Ti gu regbo Yesu aamangasunge Gariraya yo, ko amangi iiriwoapai, ki rugu agu amokedi naanidu 12 tipa wai si aida i naatungusapai, ki kusi gu gbegberẽ apai nangia ga aFarusi kuyangura, na ki gumba agu asanza nabipa ga Mbori Kindo. Fuo gure, ko ki guari Gariraya yo ki ndu kurogo “gu ringara nga ga aYudo mbiti Yaradene yo.” (Mt. 19:1) Ho i adu ni gene, Yesu aya fu gako abawiriki wee: ‘Ani nandu ku Yerusarema yo, i afú Wiri boro ku be abairamotumo na abakeapai. I asara ngbanga ko ko kpi. Biata uru ko azinga berewe.’—Mt. 20:18, 19.
Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:
3:16—Ngba gini gene ‘ngbangbaturũ aza’ ho i abapatiza Yesu ni? Gipai re nawira gupai nga, agu apai nadu berã Yesu yo ngbangbaturũ yo mbata fu ko ye ku auru kpotosende no, si akaragatihe ku berãko yo berewe.
5:21, 22—Ya mo ka boro kusi gani zinga gbaiga, si gberẽ kisusi kadu na zinga kpotoseyo tipa gbanga regbo? Yesu ayawee gu boro ka zingi kuti wirinani kpotoniyo tipa gbanga regbo ka ní azeranga ya, ní namanga kere ingapai. Ono tie, ka boro kusi gani zinga gbaiga na gbegberẽ fugo, si du nigbegberẽpai kisusi, bambiko si nasa boro ní du ngbapai be abororondo, nga gu ba i agumba nyanyaki angbangaa rogoho.
5:48—Ya mo ani rengbe nzunzu kadu ‘niziazia rani, wakina Barani du ngbangbaturũ yo du niziazia ko’? Ii, ani rengbe arengba kadu ziazia. Nyemuse nangia guhe Yesu aafura tipaha ti gu regbo re, na gupai ko aagumbaha fu aboro nga, i wiriki Mbori na kidu ziazia rogo gayo nyemuse yo. (Mt. 5:43-47) Si aidi i du ziazia rogo gayo nyemuse yo nikpi yó nyemu avurayo akpi a.
7:16—Ginihe i aino ‘Zuzu’ agu aboro du rogo ndikidi pambori ti ni? Anga zuzu yó nga kina gayo sino mangaapai sa te. Ono agu akuraha a nga gayo aida, nga agu ayugupai i andu kuti ni.
10:34-38—Ya mo Ziazia Kekeapai nasa gupai nga sogote du dagba aborokporo? Wagusa te. Sogote nakura mbiko gu bangiriba nga ga agu borokporo angianga ndikidi aidipase ya. Kina yó rengbe ka diaberã ka ida na gu pambori nga ga aKristano, watadu ka káha, si kini ye na sogote gbiati kparakaro ku dagba aborokporo.—Ruka 12:51-53.
11:2-6—Ka si du nga Yoane aima ino nga Yesu du nga Masiya ho ko agi fugo Mbori ni ko niyawee wiriko du, tipagine tie ko asanahe ti ni berewe tipa ka ino singia Yesu du nga ‘guni naye’? Si rengbe kadu nga Yoane asana gi sanahe re tipa kina Yesu gumbaha ningbako fuko nga ko du nga gu Masiya i agumba pako. Kurigure, Yoane aaida ka ino singia “gu kura ni” kinaho berewe nika ye ka duni Bakindo na ki mangi agu apai dunduko aYuda aamaabangiriyo tipaha. Gu karagapai Yesu afuhe fu Yoane, si ayugu gupai nga kura boro ho berewe naaye tifuo ko te.
19:28—Gine narukuba gu ‘ngbatunga aYisaraere du bawe na ue’ i nika sapangbangaa ha? Si arunga kuba agu aYisaraere nga ga toro yó du ngbatunga yó 12 te. (Gara. 6:16; Yugo. 7:4-8) Agu amokedi Yesu aafura fuyó re, si adu nga i nikadu nipapara gu Yisaraere nga ga toro, angianga aguyo nikangia abasapungbangaa ya. Yesu amangi mozunga na agu aYisaraere nga ga toro yó tipa kindo, na si adu nga i nikadu ni “abakindo na aboromotumo tipa gaani Mbori.” (Ruka 22:28-30; Yugo. 5:10) I “nikasapa ngbanga zegino.” (1 Kor. 6:2) Sidu tie, gu ‘ngbatunga aYisaraere du bawe na ue,’ nga aguyo agu abakindo du ngbangbaturũ yo nika sapangbangaa yó, si nawira gupai nga i narukuba agu aboro adunga rogo gu riko nga ga aboromotumo na ga abakindo ya. I duwa agu angbatunga nadu 12 rogo Uru Dada Ingapai.—Pa Mot., kapita 16.
Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:
4:1-10. Gi pangbangaa re nayugo gupai furani nga, Satana nga ndikidi boro, angianga kungbo gbegberẽpai gbua ya. Ko naʹasada rani na “gu nyemuhe nga ga borose, na gu nyemuhe nga ga bangirise, na gu ũmosangi enda nga ga unga.” Ono wa vura duhe wo, ka ani amangasunge na gu bangua arugute nga ga Ziazia Kekeapai, si rengbe ka undo rani ani nye niruru rani fu Mbori.—1 Yo. 2:16.
5:1–7:29. Oni inipa gu gaoni azingo nga ga toro. “5:3, (NW).” Oni du ni aboro zereda. Oni mbu bibiriko aberã. Oni mangi gupai gumba oni he. Ho oni akpara ni fu Mbori, oni peresipa agu apai nga ga toro mbatayo fu agu apai nga ga borose. Oni kumuko fu Mbori. Oni gbata ga Mbori Kindo mbata na gako rurupai. Ka oni sapungo ngbanga aboro ya. Oni mangi gupai Mbori akpinyemuhe. Gure nga bete agu apai ani awirikaha rogo gu ga Yesu Tungusapai Nadu rii Bagangara yo, nga gu rengbe ka undo rani bakere gbe.
9:37, 38. Ho ani akpara ni fu Gbia “ko kedi abamangisunge ku rogo gako ati zuzuhe,” si naida ani mangisunge sa aboro ni abawiriki zaaza tipa ka gbia agu abamangisunge re.—Mt. 28:19, 20.
10:32, 33. Si aidanga gunde mangi rani ti fura tipa gaani idapase te.
13:51, 52. Ho ani agiarogo agu arengo yo ni du tipa Kindo, si naye na sunge kurirani nga ga yugopai fu kura aboro kini kparaka bete gu kumuko re tiyó.
14:12, 13, 23. Ho du boro ni nisani, si nga wene regbo funi ní berẽkurii nyanyakipa apai.—Mk. 6:46; Ruka 6:12.
17:20. Si naida ani duna idapase tipa ka diabe gu fudifudiapai duwa bagangara nga gu naida ka sa rani ka ani sononga rogo toroyo ya. Si naida ani du na idapase a tipa ka diabe gu fudifudiapai du rogo zegino. Ka ani nyomoronga ti nyakasa gaani idapase kuti Yekova na kuti gako amokido ya.—Mk. 11:23; Ruka 17:6.
18:1-4; 20:20-28. Zangarengba gbiati agu apambori ga Yesu abawiriki adumbata rogoho asa gupai nga i naabakabangiriyo tipa da nangia bakumbayo. Si naida ani du na umbasitise nibanda ani tirani ti gu ingapai du tirani na ki zanga kiisopa tirani mbiko agu asunge ani amangaha rogo dungurati.
‘I AFU WIRI BORO I WAGI KO’
(Mt. 21:1–28:20)
Rogo Nisana ti rameru 9, rogo gu garã nangia 33 F.B.K., Yesu ‘asungu auru dongi’ ki ndu ku Yerusarema yo. (Mt. 21:5) Gu uru nangbe tifuoho, ko andu ku yekaru yo ki girisihe. Rogo Nisana ti rameru 11, ko ayugupai yekaru yo, na ki kusi gu gbegberẽ mangaapai nga ga abakeapai na aFarusi kuyangura, na fuo gure, ko ki gumba agu apai ‘i ka inopa ye ko ti ni, na pa digida rago.’ (Mt. 24:3) Rogo gu uru nangbe tifuoho, ko aya fuyó wee: “Oni ini ya fuo rame ue pumbo susiri nikada, i ki fu Wiri boro i wagi ko.”—Mt. 26:1, 2.
Ti rame Nisana 14, Yesu asigira tingidapa gu kpioko, nga gu kpio naambeda. Nikina gu yuru re, gako bawiriki abagi ko, i ki ziko, ki saringbanga ko, i ki kenge ko ti ngua. Fuo rame biata, ko ki zingi bekpio. Mbata fu ko ga ku ngbangbaturũ yo, ko aya fu apefuoko wee: “Oni ndú tie, ki sa arikaaboro dunduko ni abawiriki.”—Mt. 28:19.
Akaragapai sa agu Asanahe Nga ga Ziazia Kekeapai:
22:3, 4, 9—Ti gini regbo i ayambu aboro bara biata tipa pumbo diadee? Bambata yambahe adu tipa ka dungura agu aboro du rogo gu badona nga ga gu dee nika dia kumba. Gu yambahe re adu ho Yesu na gako abawiriki atona tungusapai ni rogo 29 F.B.K., na si ki ndu kindi kumbatayo ki da rogo 33 F.B.K. Gu ue yambahe atona ho ziazia toro auka ni kurii abawiriki rago Pendekote 33 F.B.K. na si ki ndu kumbatayo ki da rogo 36 F.B.K. Agu ayambahe nadu ue re adu tipa kina aYuda, agu boro nasa tiyó kurogo gu pambori nga ga aYuda, gbiati aboro Somorona. Ono tie, gu biata yambahe adu fu agu aboro nadu bangiri agene, angianga bakporo yo ya, du rogoyo ngawee fu aGendiria naangianga aboro yerati ya. Si atona rogo 36 F.B.K. ho gu ga aRomo barukurii aborovura nangia Korunerio asa tiko ni ni Kristano, na gu yambahe re nandu areme a kindi.
23:15—Tipagine si adu ti ni nga, gu boro aFarusi asa ní fuoyo, ní nga ‘wiri Geyena susi aFarusi wa bara ue’? Si rengbe kadu nga agu aboro nasatiyo fuo aFarusi, i aima du mbata nikere aboro ingaapai. Fuo sayo tiyó fuo aFarusi, gure aduwa i naziga kina we ti gayo gbegberẽ mangaapai, i kini gberẽ susi gayo abayugupai. Si ki tadu were, i kini du ni ‘awiri Geyena,’ bara ue susi agu aYuda nangia aFarusi.
27:3-5—Gine Yuda abira tiko ti ni? Pai yo nayugo gupai nga wa Yuda abira tiko, si angia ndikidi saberã te. Kuba gupai nga ko sana Mbori ko mbupai fuko ti gako ingapai, ko andu ki kusi gako ingapai fu kina aboromotumo na abaakumba. Wa ko amangi ‘gu ingapai nandu sa kpio,’ ko aabira tiko mbiko ko aini gupai ga apai angbanga kubara ko yo berewe te. (1 Yo. 5:16) Ko abira tiko mbiko zanga maabangirise.
Agu Apai Rengbe Ani ka Wirikaha:
21:28-31. Gupai Yekova abihe nzunzu na nyanyakipaha gbe nga, ani mangi gupai ko akpinyemuhe. Nikpiapai, si naida ani du zaaza rogo sunge tungusa gu wene pangbangaa nga ga Kindo gbiati sunge sa aboro ni abawiriki.—Mt. 24:14; 28:19, 20.
22:37-39. Nairiwo wai gu kindigi arugute du ue re aguruso agu apai Mbori aidaha be agu aboro nairiso ko!
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
© 2003 BiblePlaces.com
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
Ya mo oni zaaza rogo sunge keahe?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
Matayo anyakasipa gu banguapai nga ga Kindo