Ons beskou die wêreld
Skoene van visvel
In ’n nuwe nywerheid in die Andesgebergte van Peru word skoene van forelvel gemaak, berig die koerant El Comercio van Lima. Die velle van vis van broeierye of visplase word skoongemaak en met natuurlike looistowwe behandel. Daarna word dit met olie gesmeer en dan met natuurlike produkte soos borrie, karmyn of annatto gekleur. Hierdie behandeling vernietig nie die aantreklike diamantpatroon op die velle nie, waarvan daar ook “muntbeursies, notebeurse, horlosiebande of selfoonsakkies” gemaak kan word. Die nywerheidsingenieur Barbara León, wat die voortou met die projek geneem het, sê: “Die heel belangrikste is dat geen kunsmatige looistof soos chroom ooit gebruik word nie. Dit voorkom besoedelingsprobleme en maak die forelvel ’n heeltemal ekologiese produk.”
Lag—nog steeds die beste medisyne!
“Daar is nou gevind dat ’n dosis komedie wat vier weke lank elke dag geneem word, die simptome van depressie aansienlik verminder het”, berig The Independent van Londen. “Van die pasiënte wat aangesê is om 30 minute per dag na terapeutiese bande van komediante te luister, is genees, terwyl ander gevind het dat die hewigheid van hulle simptome met die helfte verminder het.” Meer as 100 studies in die Verenigde State het getoon dat gelag wat deur humor uitgelok word, voordelig kan wees. Nie net depressiewe mense het gunstig gereageer nie, maar ook dié wat allergieë, hoë bloeddruk, verswakte immuunstelsels en selfs kanker en gewrigsrumatiek gehad het. Dit is lank reeds bekend dat gelag ’n mens goed laat voel, maar dit is nie duidelik presies hoe nie. Die psigoterapeut dr. Ed Dunkleblau waarsku egter: Vermy beledigende en sarkastiese humor, en wees versigtig dat jy nie te snaaks is nie. Anders sal die pasiënt dalk meen dat sy probleem nie ernstig opgeneem word nie.
‘Godsdiens is van minder belang’
’n Onlangse opname onder Brasilië se arm volwassenes in die stede het getoon dat net 35 persent eintlik geloof in Jesus, Maria en die kerkleer bely, hoewel 67 persent sê dat hulle Katoliek is. Selfs minder—net 30 persent—woon elke week kerkdienste by. Die opname, wat in opdrag van die Nasionale Konferensie van Brasiliaanse Biskoppe gedoen is, toon ook dat baie nie met die amptelike leer oor voorhuwelikse seks (44 persent), egskeiding (59 persent), hertroue (63 persent) en die gebruik van voorbehoedmiddels (73 persent) saamstem nie. Volgens die teoloog Severino Vicente verloor die kerk veld weens sy tekort aan priesters, sy kwynende invloed op Brasilië se onderwysstelsel en sy oppervlakkige onderrig in leerstellings. Hy sê: “Die nuwe geslag Katolieke is relativisme geleer en beskou godsdiens as iets wat van minder belang is.”
Gevaar—by die huis!
Hospitaalstatistiek vir 1999, wat deur Brittanje se Departement van Handel en Nywerheid uitgegee is, het getoon dat “76 mense elke week weens ongelukke by die huis gesterf het—meer as wat in padongelukke dood is”, berig The Guardian van Londen. “DDS-gereedskap [doen-dit-self-gereedskap], trappe, matte en ketels met kookwater” was van die algemeenste doodsoorsake. Meer as 3 000 mense per jaar het na die ongevalleafdeling toe gegaan nadat hulle oor wasgoedmandjies geval het, meer as 10 000 is in die hospitaal behandel weens ongelukke wat gebeur het terwyl hulle sokkies of sykouse probeer optrek het, en meer as 13 000 beserings is opgedoen terwyl groente voorberei is. Daar was sowat 100 000 alkoholverwante ongelukke. ’n Woordvoerster vir die Koninklike Vereniging vir die Voorkoming van Ongelukke het gesê: “By die werk en op die paaie is ons op ons hoede, maar by die huis is ons nie waaksaam nie. Jy kan ernstige skade aanrig as jy ’n teemus aftrek en die teepot vol warm water op jou voet laat val.”
Vikings se voedselpreserveermiddel
Duisend jaar gelede het Vikings water uit veenmosmoerasse op hulle seereise saamgeneem omdat dit maande lank vars gebly het. En op land het Skandinawiërs vis en plantvoedselsoorte soos wortels en rape volgens tradisie gepreserveer deur dit in veenmoerasse te bêre. Navorsers het lank gemeen dat tannien of ’n suurstoftekort in die moerasse die bederf van organiese stowwe vertraag. Nou berig CNN dat dr. Terence Painter van die Noorweegse Universiteit van Wetenskap en Tegnologie en sy medewerkers ’n komplekse suiker, wat hulle meen die ware preserveermiddel is, uit die mos geïsoleer het. Om te toon hoe doeltreffend dit is, het hulle ’n paar salmvelle in houtsellulose begrawe en ander velle in veen begrawe of dit met ’n aftreksel van die mos bedek. “Die vis wat in die veen of aftreksel gebêre is, het tot ’n maand lank vars gebly, terwyl die vis wat nie behandel is nie, ná twee dae sleg geruik het”, sê die berig.
Rookmis vergroot die gevaar van ’n hartaanval
“Die digte rookmis wat in die somer oor baie Kanadese stede hang, kan binne twee uur hartaanvalle veroorsaak”, berig die Kanadese koerant die National Post. Rookmis bevat stofdeeltjies—baie klein, onsigbare besoedelstowwe wat hoofsaaklik deur motors, kragaanlegte en kaggels afgegee word. “Vir pasiënte wat reeds vatbaar vir hartaanvalle was, soos suikersiektelyers, mense met hartsiektes of bejaardes, was die gevaar om ’n hartaanval te kry 48% groter in die twee uur nadat hulle blootgestel is aan kwaai lugbesoedeling wat stofdeeltjies bevat”, sê die koerant. “Die gevaar het binne 24 uur tot 62% toegeneem.” Wanneer rookmiswaarskuwings gegee word, “moet jy meer tyd binnenshuis probeer deurbring, verkieslik met die lugversorging aan”, doen dr. Murray Mittleman van die mediese fakulteit van die Harvard-universiteit aan die hand. “Hierdie deeltjies is so klein dat dit wel in binnenshuise lug indring, en lugversorging sal dit uitfiltreer.”
Voordelig om ’n uiltjie te knip
Volgens die Britse slaapspesialis professor Jim Horne van die Universiteit van Loughborough is die beste middel teen lomerigheid in die middag “eenvoudig om tien minute lank ’n uiltjie te knip”, berig The Times van Londen. Horne sê: “Dis soos enige behandeling: hoe gouer jy die dosis gee nadat ’n probleem ontstaan het, hoe doeltreffender is dit.” Party maatskappye in die Verenigde State het dutkamers ingerig—met beddens, komberse, kussings en strelende klanke vir hulle personeel, sowel as wekkers wat gestel is om elke 20 minute te lui. Maar professor Horne waarsku dat jy dalk sleg sal voel wanneer jy wakker word as jy te lank—sowat 25 minute—dut. “As ’n mens langer as tien minute slaap, begin die liggaam dink dat dit nag is, en die proses van diep slaap word aan die gang gesit.”
Vetsug en kanker
“Vetsug is die vernaamste vermybare oorsaak van kanker onder nie-rokers in die Westerse wêreld”, berig The Times van Londen. Navorsing wat oor vyftig jaar gedoen is, het getoon dat ’n verandering in lewenstyl—wat insluit dat ’n mens gewig verloor as jy te vet is—die voorkoms van kanker onder nie-rokers met die helfte kan verminder. “As jy nie rook nie, is die twee belangrikste faktore oorgewig en die virusse wat maag- en servikskanker veroorsaak”, sê professor Julian Peto van Brittanje se Kankernavorsingsinstituut. “Eksperimente met diere wat op ’n bepaalde dieet gesit is, toon dat die kankergevaar baie kleiner geword het.” ’n Mens word in mediese sin as te vet beskou as jou liggaamsgewig die gewenste liggaamsgewig vir jou ouderdom, geslag, lengte en liggaamsbou met meer as 20 persent oorskry.
Mense wat voor die huwelik saamlewe
“Die moontlikheid dat ouers uitmekaar sal gaan, is byna twee keer groter onder dié wat saamgelewe het voordat hulle getroud is”, sê Kanada se National Post. Heather Juby, medeskrywer van ’n studie wat deur Statistics Canada gedoen is, het gesê dat navorsers verwag het om te vind dat om ’n kind te hê ’n simbool van die ouers se verbondenheid aan mekaar sou wees. “Maar”, het sy gesê, “die paartjies wat meer geneig is om saam te lewe, is ook meer geneig om uitmekaar te gaan.” Die navorsers het gevind dat 25,4 persent van dié wat saamgelewe het voordat hulle getroud is, uitmekaar gegaan het, in vergelyking met 13,6 persent van die ouers wat nie voor die huwelik saamgelewe het nie. “Mense wat eers saamlewe, het minder bestendige verhoudings”, sê Juby, “omdat mense wat bereid was om saam te lewe, mense is wat moontlik minder waarde aan die verbondenheid tot die huwelik heg.”