Op soek na ’n nuwe wêreldorde
“DAAR is geen kaarte om ons te lei na waar ons gaan nie, na hierdie nuwe wêreld wat ons self tot stand gaan bring nie. Terwyl die wêreld terugkyk op nege dekades van oorlog, van onmin, van agterdog, moet ons ook vorentoe kyk—na ’n nuwe eeu, en ’n nuwe millennium, van vrede, vryheid en voorspoed.”
Amerikaanse president George Bush het hierdie opmerkings op 1 Januarie 1990 gemaak. Die president van die Sowjetunie, Mikhail Gorbatsjof, het toe in ’n soortgelyke boodskap samewerking in die negentigerjare voorgestel sodat “die wêreld van vrese en wantroue, van onnodige wapens, van uitgediende politieke opvattinge en militêre beleide en kunsmatige versperrings tussen mense en state” bevry kan word. So het Japan se Mainichi Daily News van 3 Januarie 1990 berig.
Dit is duidelik dat groot verwagtinge gekoester is. ’n Jaar later was dit steeds die geval. President Bush het op 29 Januarie 1991 in die Uniestaatboodskap na die oorlog in die Persiese Golf verwys en gesê: “Daar staan meer op die spel as net een klein landjie [Koeweit], dit is ’n groot ideaal—’n nuwe wêreldorde waar verskillende nasies deur ’n gemeenskaplike doel verenig word om die universele aspirasies van die mensdom te verwesenlik: vrede en veiligheid, vryheid en die heerskappy van die reg.”
Nie ’n probleemvrye soeke nie
Daar is baie probleme wat die mens se soeke na ’n nuwe wêreldorde belemmer. Gewapende konflikte is beslis ’n struikelblok. Die tydskrif Time van 28 Januarie 1991 het na die oorlog verwys wat op daardie tydstip in Irak en Koeweit gewoed het, en gesê: “Terwyl die bomme geval en die missiele deur die lug getrek het, moes die hoop op ’n nuwe wêreldorde voor bekende wanorde wyk.” Die tydskrif het bygevoeg: “Niemand moet enigsins in die waan verkeer dat die nuwe wêreldorde waarmee daar so gespog word reeds bestaan of selfs ophande is nie.”
Internasionale samewerking is nog nooit bereik nie, en dít belemmer die mens se pogings om ’n nuwe wêreldorde tot stand te bring. In ’n verslag wat in die tydskrif The World & I (Januarie 1991) verskyn het, het kenners “die nuwe buitelandse beleide van die supermoondhede en hulle waarskynlike uitwerking op die nuwe wêreldorde” ondersoek. Die redakteur het tot hierdie slotsom gekom: “Die geskiedenis toon dat die skeidslyn tussen oorlog en vrede op sy beste maar bra dun is. Internasionale samewerking, veral tussen die groot moondhede, is noodsaaklik vir die suksesvolle oorgang van die Koue Oorlog na ’n nuwe wêreldorde.”
Omgewingsvraagstukke staan ook in die pad van die nuwe wêreldorde wat deur baie in die vooruitsig gestel word. In State of the World 1991 (’n Worldwatch Institute-verslag) het Lester R. Brown gesê: “Niemand kan met sekerheid sê hoe die nuwe orde daar sal uitsien nie. Maar as ons ’n belowende toekoms vir die volgende geslag wil skep, sal die ontsaglike taak om die omgewingsagteruitgang van die planeet te keer wêreldaangeleenthede nog dekades lank oorheers.” Die verslag het getoon dat lugbesoedeling “vlakke bereik [het] wat mense se gesondheid in baie stede bedreig en in talle lande oeste beskadig”. Dit het bygevoeg: “Namate die aantal mense wat die planeet bewoon, toeneem, word die aantal plant- en diersoorte minder. Die vernietiging en besoedeling van die habitat is besig om die aarde se biologiese verskeidenheid te verminder. Stygende temperature en die vernietiging van die osoonlaag kan hierdie verliese laat toeneem.”
Dit is dus duidelik dat die mens se soeke na ’n nuwe wêreldorde met baie probleme gepaard gaan. Sal hulle welslae behaal met hierdie soeke? Kan daar gesê word dat ’n nuwe wêreld ophande is? Indien wel, hoe gaan dit tot stand gebring word?