XTUUTYUM ARTIKEL 21
LIIT 21 Meyer xtele Kot sayn Raych im eyerste plats
Suuch ti xtat woo fer imer playpt
“Meyer tuun ërnstlich suuche ti xtat woo khomt.” (HEPREEYER 13:14)
WAS TUUN MER SIIN?
Ti nutse woo Hepreeyer kapitel 13 hayt un im futuer fer uns pringt.
1. Was hot Yeesus kesaat mit Yeruusalem pasiire teet?
PHAAR taache foer sayn toot, hot Yeesus een profetsii fer sayn nookeener kep. Tiise profetsii hot sich eyerst erfiilt wii Yeruusalem un sayn thempel fernicht kep sin. Yeesus hot tëne awisiirt tas een ‘militeer teet um Yeruusalem rom akampiire’. (Luk. 21:20) Tee hot fer sayn tisipele kesaat tas wën se tiise militeer siin teete, solte se fon Yuteea klaych aus rayse. Yeesus sayn wërter hon sich erfiilt wii tas romaanix militeer sich um Yeruusalem rom akampiirt hot. (Luk. 21:21, 22)
2. Was fer aanreete hot te aphostel Phaul kep fer ti kriste woo in Yuteea un in Yeruusalem keleept hon?
2 Ploos phaar yoore eep tas romaanix militeer khom is, hot te aphostel Phaul een priif fer ti kriste in Yuteea un in Yeruusalem kexrip mit een wichtich pexeet. Hayt is tiise priif kenënt wii tas piiplix puuch Hepreeyer. In tiise priif, hot Phaul aanreete fer ti kriste kep woo tëne foer perayte teete fer ti xlime tsayte woo noch khemte. Was teet klaych pasiire? Phaul hot iwer Yeruusalem kexrip: “Too hiir hon mer net een xtat woo playpt”. Tan hot eyer noch kesaat: “Awer meyer tuun ërnstlich suuche ti xtat woo khomt.” (Hep. 13:14) Yeruusalem weyer fernicht. Fer iwerleepe, muste ti kriste sayn hayser un kexefte lose.
3. Was is ‘ti xtat woo woere funtamente hot’, un warom tuun mer tëne waarte?
3 Tsiimlich sicher wën ti kriste ëntxlist hon Yeruusalem un Yuteea lose, hon fiile layt tëne ferxpot un ferxënt. Awer tiise ëntxlus hot sayn leepe keret. Hayt tuun fiile layt uns ferxpote wayl meyer net ufm kelt traue un wayl mer net klaape tas ti mënxe ti propleeme fon te welt resolwiire tuun. Soo warom tuun mer tiise ëntxlus mache? Wayl meyer wise tas klaych tuut Kot sayn Raych tiise xlecht welt fernichte. Meyer waarte ‘ti xtat woo woere funtamente hot’, es wil saan, Kot sayn Raych.a (Hep. 11:10; Mat. 6:33) In yeete unerthitel fon tiise artikel, tuun mer siin: (1) wii Phaul sayn aanreete ti kriste keholef hon wayter uf Kot sayn Raych traue, (2) wii Phaul tëne foer perayt hot fer ti fernichtung fon Yeruusalem un (3) wii tëm sayn aanreete uns hayt helfe.
TRAU UF YEEHOOWA, TEE WOO TICH NII IM XTICH LOST
4. Warom waar Yeruusalem wichtich fer ti kriste?
4 Yeruusalem waar wichtich fer ti kriste. Warom? Ti eyerst kristlich kemaynt waar in tiise xtat in 33 N.K. kekrintet. Ti priiter fon te rechiirente khërperxaft hon aach tat keleept. Un fiile kriste hate sayn aychne haus un materyaalixe tinge in te xtat. Awer Yeesus hot sayn nookeener awisiirt tas es weyer neetich aus Yeruusalem un soo kaar aus Yuteea keen. (Mat. 24:16)
5. Wii hot Phaul ti kriste foer perayt fer was noch khome teet?
5 Phaul wolt hon tas ti kriste foerperayt weyere fer Yeruusalem lose. Tes weeche, hot eyer se keholef ferxteen wii Yeehoowa ti xtat fon Yeruusalem aan kesiin hot. Phaul hot se erinert tas Yeehoowa net mee aan kenom hot ti priisterxaft im thempel orer ti opfere woo tat kemacht waare. (Hep. 8:13) Ti meyerste layt woo in Yeruusalem keleept hon, hate aach te Mesias ap kextos. Tes weeche, muste ti layt net mee tsu Yeruusalem keen fer Yeehoowa aan peete. Ti xtat un te thempel weyere tsum xlus fernicht. (Luk. 13:34, 35)
6. Warom praychte ti kriste te aanreet woo Phaul tëne kep hot in Hepreeyer 13:5, 6?
6 Wii Phaul fer ti hepreeyer kexrip hot, hon fiile layt kërn in Yeruusalem keleept un aach ti xtat pesuucht. Een romaanix xrayper in tëne tsayt hot Yeruusalem kenënt wii “ti pekhanteste xtat in tiise teel fon te welt”. Yuute fon fiile lënter sin tsu Yeruusalem yeetes yoer kereest fer ti feste fayre. Tii hon fiil kelt in te xtat aus kep. Tes weeche, hon etliche kriste tsiimlich sicher fiil kelt aach kriit. Fiilaycht tas waar ti uersach warom Phaul tëne kesaat hat: “Ayre leepe mus fray fon te liip tsum kelt sin; sayt tsufriite mit was teyer hot.” Tan hot eyer se erinert een wichtich ferxpreche woo Yeehoowa fer yeete eene fon sayn tiiner macht: “Ich tuun tich nii lose un ich tuun tich nii im xtich lose.” (Lees Hepreeyer 13:5, 6;b Teut. 31:6; Psal. 118:6.) Ti kriste woo in Yuteea un in Yeruusalem keleept hon, praychte wërklich tiise sicherheet hon. Warom? Wayl een khorts tsayt noo tiise priif kriin, miste se sayn hayser, kexefte un neekst al sayn tinge lose. Tan miste se een nay leepe in een nay plats aan fange, un tas waar net laycht kewees.
7. Warom sole mer unser fertraung uf Yeehoowa yets ferxtërke?
7 Lisyoone fer uns: Was tuut klaych pasiire? Ti “kroos tripulatsyoon” tuut aan fange un tiise xlecht welt wërt fernicht. (Mat. 24:21) Soo wii ti kriste in Yeruusalem, mise mer wachsam un fërtich sin. (Luk. 21:34-36) Torich ti kroos tripulatsyoon, tuun mer im xtant unser hayser un al anere tinge ferliire. Wën tas pasiirt, mise mer kans traue tas Yeehoowa uns nii im xtich lose tuut. Soo kaar hayt, eep ti kroos tripulatsyoon aan fangt, khene mer tsayche wii fiil meyer uf Yeehoowa traue. Froo tich: ‘Tuun mayn ëntxlise un tsiile tsayche tas ich traue tas Yeehoowa, net tas kelt, mich xitse tuut?’ (1 Tim. 6:17) Tas payxpiil fon te kriste in te friirixe tsayte khan uns helfe troy plaype torich ti kroos tripulatsyoon. Awer tiise tripulatsyoon wërt fiil xlimer sin wii kwalkee tings woo ti kriste xon mit kemacht hon. Soo, wii tuun mer wise was mer mache sole wën ti kroos tripulatsyoon aan fangt?
FOLICH TËNE WOO TI KEMAYNT FIIRE
8. Was fer oryentiirunge hot Yeesus fer sayn tisipele kep?
8 Phaar yoore noo Phaul sayn priif fer ti hepreeyer kriin, hon ti kriste kesiin tas romaanix militeer um Yeruusalem rom sich akampiire. Wën tas pasiirt is, wuste ti kriste tas se aus rayse miste. Yeruusalem weyer klaych fernicht. (Mat. 24:3; Luk. 21:20, 24) Awer woo solte se keen? Yeesus hat aynfach kesaat: “Tii woo in Yuteea sin, sole fer ti përiche aus rayse.” (Luk. 21:21) Es waare fiile përiche in te rechyoon. Soo, tsu was fer përiche solte se keen?
9. Warom waar es, im xtant, net laycht fer ti kriste ëntxlise tsu was fer përiche solte se aus rayse? (Kuk aach te lantkhaarte.)
9 Tsum payxpiil, es waare ti përiche fon Samaria, ti përiche in Kalileya, te përich Hermom, ti përiche fom Liipanon un ti përiche uf te aner sayt fom Yortan flus. (Kuk te lantkhaarte.) Etliche xtete uf tiise përiche hon wii sicher pletse aus kesiin. Tsum payxpiil, ti xtat fon Kamla waar uf een hooch përich un es waar kans xweyer pis tat hin khome. Etliche yuute hon ketenkt tas tiise xtat waar tas perfekt plats fer sich xitse. Awer ti romaaner hon tiise xtat atakiirt un fernicht. Un fiile layt woo tat keleept hon, sin kextorep.c
Es waare fiile përiche woo ti kriste aus rayse khente, awer net al waare sicher kewees (Kuk te apsats 9.)
10-11. (a) Wii hot Yeehoowa ti kriste tsiimlich sicher kelenkt? (Hepreeyer 13:7, 17) (b) Was fer nutse hon ti kriste kriit wayl se kefolicht hon tii woo ti kemaynt fiire? (Kuk aach tas pilt.)
10 Es siit aus tas Yeehoowa ti kriste kelenkt hot torich ti mëner woo ti kemaynt kefiirt hon. Te historyatoer Eusëpyus hot xpeeter iwer tiise tsayt kexrip. Tee hot kesaat tas Kot fer etliche priiter in Yeruusalem ketsaycht hot tas ti kriste solte Yeruusalem lose un tsu Pëla, een xtat in Perëya, keen. Pëla waar een kuute plats fer ti kriste. Es waar net wayt fon Yeruusalem; soo, es waar laycht pis tat hin khome. Un ti meyerste layt woo in Pëla keleept hon, waare net yuute kewees. Tes weeche, hon se net fersuucht keeche ti romaaner khëmpfe. (Kuk te lantkhaarte.)
11 Ti kriste woo tsu te përiche aus keris sin, hon Phaul sayn aanreet aan keweent fer folich sin tsu tëne woo ti kemaynt fiire. (Lees Hepreeyer 13:7,d 17.e) Wayl se kefolicht hon, hon se iwerleept. Un wayl se wayter Kot sayn Raych kewaart hon — ‘ti xtat woo woere funtamente hot’ —, hot Yeehoowa se net im xtich kelos. (Hep. 11:10)
Ti kriste sin tsu Pëla aus keris, een xtat woo ticht un sicher waar (Kuk ti apsetse 10-11.)
12-13. Wii tuut Yeehoowa sayn folek lenke torich xweyere tsayte?
12 Lisyoone fer uns: Yeehoowa penutst tii woo ti kemaynt fiire fer spetsiifixe oryentiirunge fer sayn folek kepe. In te Piipel, fine mer phaar payxpiile woo tsayche wii Yeehoowa troye mëner penutst hot fer sayn folek lenke torich xweyere tsayte. (Teut. 31:23; Psal. 77:20) Un hayt khene mer taytlich siin tas Yeehoowa tas wayter macht.
13 Tsum payxpiil, wii ti pantemii fon coronavirus aan kefang hot, tii woo ti kemaynt fiire hon ti neetiche oryentiirunge kep. Ti elteste hon oryentiirunge kriit iwer wii ti kemaynte sich fersamele un wayter Yeehoowa aan peete solte. Ploos phaar moonate noo te pantemii aan kefang hot, hate mer een konkrës in 500 xprooche. Unser priiter khonte te prokram torich ti internet orer ti TV kuke, orer torich tas ratyo horiche. Tiise sort konkrës is nii foer heyer pasiirt. Torich ti pantemii, hon mer wayter ti neetiche oryentiirunge fon Yeehoowa kriit. Tes weeche, sin mer eenich keplip. Meyer khene uns sicher sin tas ekaal ti proope woo meyer im futuer mit mache, tuut Yeehoowa wayter helfe tii woo ti kemaynt fiire kluuche ëntxlise mache. Fer foerperayt sin fer ti kroos tripulatsyoon un uns kluuch aan xtele torich tiise xweyer tsayt, mise mer uf Yeehoowa traue un sayn kepoote foliche. Awer was fer anere kwaliteete mise mer hon?
TSAYCH PRIITERLICH LIIP UN NËM TI ANERE FRAAYNTLICH AAN
14. Tëm noo Hepreeyer 13:1-3, was fer kwaliteete muste ti kriste tsayche foer Yeruusalem sayn fernichtung?
14 Lees Hepreeyer 13:1-3.f Wën ti kroos tripulatsyoon aan fangt, wërts neetich, mee wii noch nii, liip eene fer ti anere tsayche. In tiise tsayt, mise mer tas payxpiil fon te kriste in Yuteea un Yeruusalem noo mache. Tii hate imer liip eene fer ti anere ketsaycht. (Hep. 10:32-34) Awer tii muste noch mee “priiterlich liip” tsayche in te yoore foer Yeruusalem sayn fernichtung. Tii miste aach eene ti anere fraayntlich aan nëme.g Tas wërt aach soo mit uns sin, wii tas ën fon tiise sisteem tichter khomt.
15. Warom muste ti hepreeyxe kriste hospitaliteet un priiterlich liip tsayche?
15 Tas romaanix militeer hot sich um Yeruusalem rom kextelt. Un tan uf een mool, sin ti soltaate faart kang. Soo khonte ti kriste aus rayse. (Mat. 24:17, 18) Awer tii khonte ploos phaar tinge mit nëme. Tii muste sich naner helfe in sayn rees tsu te përiche. Un wii se in Pëla hin khom sin, muste se sich naner helfe een plats fer se leepe un een aarwayt fine. Sicher, fiile priiter un xwestere muste ese, tsaych un een woonung hon. Wayl ti kriste sich naner keholef hon un keteelt hon was se hate, hon se sich naner liip un hospitaliteet ketsaycht. (Tit. 3:14)
16. Wii khene mer liip tsayche tsu een pruuter orer xwester woo hilef praycht? (Kuk aach tas pilt.)
16 Lisyoone fer uns: Weeche liip, tuun mer unser priiter un xwestere helfe wën se prayche. Tsum payxpiil, fiile priiter un xwestere muste sayn hayser lose weeche kriiche orer natuer unklike. Anere priiter un xwestere hon se hërtslich keholef. Tii hon se fersoricht mit tas neetiches fer se leepe un hon se uf kemuut wayter Yeehoowa tiine. Een ukranyaanix xwester woo sayn haus kelos hot weeche te kriich saat: “Meyer hon Yeehoowa sayn hant kesiin uns lenke un helfe torich unser priiter. Tii hon uns hërtslich wilkhom un keholef in Ukraanya, in Unkaar un yets in Taytxlant.” Tii woo tiise priiter un xwestere hërtslich wilkhome un helfe, sin kexëre in Yeehoowa sayn hant. (Xpr. 19:17; 2 Kor. 1:3, 4)
Hayt fiile kriste woo muste fon sayn xtete aus rayse, prayche unser hilef (Kuk te apsats 16.)
17. Warom is es wichtich hayt lërne priiterlich liip tsayche un ti anere kuut aan nëme?
17 Torich ti kroos tripulatsyoon, wërts noch neeticher unser priiter helfe. (Hap. 3:16-18) Yets tuut Yeehoowa uns iipe fer priiterlich liip tsayche un ti anere kuut aan nëme. Tiise kwaliteete wëre aarich neetich sin torich ti kroos tripulatsyoon.
WAS TUUT IM FUTUER PASIIRE?
18. Wii khene mer noo mache ti kriste woo fon Yeruusalem aus keris sin?
18 Ti kriste woo folich waare un tsu te përiche aus keris sin, hon iwerleept wii Yeruusalem fernicht kep is. Opwool tii muste ales im xtich lose, hot Yeehoowa se uf kephast. Eyer hot se nii im xtich kelos. Was khene mer fon tëne sayn payxpiil lërne? Meyer wise net ales was im futuer pasiire tuut, awer Yeesus hot uns awisiirt fer fërtich sin fer aan heere. (Luk. 12:40) Meyer khene aach triwer noo tenke aan te aanreete woo Phaul fer ti hepreeyer kep hot un tëne aan wëne. Un Yeehoowa hot fer yeete eene fon uns ferxproch tas eyer uns nii im xtich lose tuut. (Hep. 13:5, 6) Wole mer wayter uf Kot sayn Raych traue — ti xtat woo fer imer playpt. Soo tuun mer wunerliche seechen fer imer kriin. (Mat. 25:34)
LIIT 157 Ëntlich friit!
a In te piiplixe tsayte, waare ti xtete ofts fon een kheenich rechiirt. Soo een sort xtat waar wii een raych kewees. (Xee. 14:2)
b (Hepreeyer 13:5, 6) Ayre leepe mus fray fon te liip tsum kelt sin; sayt tsufriite mit was teyer hot. Wayl eyer hot kesaat: “Ich tuun tich nii lose un ich tuun tich nii im xtich lose.” 6 Soo khene mer fol koraaj wëre un saan: “Yeehoowa is mayn helfer; ich tuun khee pang hon. Was khan te mënx mich mache?”
c Tas is pasiirt in 67 N.K., een khorts tsayt noo te kriste fon Yuteea un Yeruusalem aus keris sin.
d (Hepreeyer 13:7) Erinert aych fon tëne woo aych fiire, woo Kot sayn wort fer aych pekhant kemacht hon. Peopacht kenau ti resultaate fon tëne sayn aanxtelung un macht tëne sayn klaape noo.
e (Hepreeyer 13:17) Sayt folich tsu tëne woo aych fiire un sayt wilich fer tëne sayn autoriteet respektiire, wayl tii tuun aych uf phase un mise een aprechnung weeche tas mache. Soo, tuun se tas mit frooheet mache un net oone muut, wayl tas khent aych xaate mache.
f (Hepreeyer 13:1-3) Ayre priiterlich liip sol wayter hale. 2 Ferkest aych net ti anere fraayntlich aan nëme, wayl soo hon etliche, oone se wise, engele aan kenom. 3 Erinert aych fon tëne woo inkexpërt sin, soo wii wën iir mit tëne inkexpërt weyert un fon tëne woo xlecht pehantelt sin, wayl iir selepst sayt aach im khërper.
g Tas wort woo iwersetst is “priiterlich liip” khan als mool se tuun hon mit te liip woo mer fer unser tichte parente hon. Awer Phaul hot tiise wort penutst fer pexraype ti xtark liip woo mer fer al unser priiter un xwestere in te kemaynt hon.