“Itultuloymo a Parmeken ti Dakes” Babaen ti Panangmedmedmo iti Pungtotmo

‘Dika agibales dungdungnguen no di ket itultuloymo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag.’​—ROMA 12:19, 21.

1, 2. Ania a nasayaat nga ulidan ti impakita dagiti pasahero a Saksi?

N AGEROPLANO idi ti 34 a Saksi ni Jehova tapno tabunuanda ti pannakaidedikar ti sanga nga opisina. Naglandingda iti maysa a naiputputong nga eropuerto tapno aggasolina. Maysa oras la koma dayta, ngem bimmayag iti 44 nga oras. Awan ti umdas a taraon, danum, wenno nadalus a kasilias iti eropuerto. Adu a pasahero ti nakapungtot ken pinangtaanda pay dagiti empleado ti eropuerto. Ngem nagtalinaed a kalmado dagiti Saksi.

² Nakasangpet met laeng dagiti Saksi iti destinasionda ket naabutanda ti maudi a paset ti programa ti dedikasion. Nupay nabannogda, nagtalinaedda pay kalpasan ti programa tapno tagiragsakenda ti pannakilangen kadagiti lumugar a kakabsat. Idi agangay, naammuanda nga adda nakapaliiw iti impakitada a kinaanus ken panagteppel. Maysa a nakalugananda a pasahero ti nagkuna iti empleado ti eroplano, “No saan a gapu kadagiti 34 a Kristiano a pasahero, nalabit nga adda napasamak a gulo iti eropuerto.”

Panagbiag iti Lubong a Napno iti Pungtot

3, 4. (a) Ania ti resulta ti naranggas a panagpungtot dagiti tattao, ken kasano kabayagen a mapaspasamak dayta? (b) Posible kadi a namedmedan koma ni Cain ti pungtotna? Ilawlawagyo.

³ Gapu kadagiti pakarigatan iti biag iti agdama a dakes a sistema, adu a tattao ti agpungtot. (Ecl. 7:7) Masansan nga agresulta dayta iti gura ken uray pay kinaranggas. Aggugubat dagiti pagilian ken agkakailian, bayat a dagiti di pagkikinnaawatan dagiti agkakapamilia mangyegda iti riribuk iti adu a pagtaengan. Mapaspasamak dagiti kasta a panagpungtot ken kinaranggas sipud pay idi umuna a panawen. Ni Cain, ti inauna nga anak da Adan ken Eva, pinatayna ni adingna nga Abel gapu iti imon ken pungtotna. Naaramid ni Cain dayta a nagdakes a banag uray no binalakadan ni Jehova a medmedanna ti riknana. Inkari pay ti Dios a bendisionanna ni Cain no ipangagna dayta.​—Basaen ti Genesis 4:6-8.

⁴ Iti laksid ti natawid ni Cain a kinaimperpekto, adda wayawayana nga agpili. Mabalinna koma a minedmedan ti pungtotna. Gapuna, isu ket naan-anay a manungsungbat iti inaramidna a kinaranggas. Dayta met la a kinaimperpekto ti makagapu a narigrigattayo a liklikan ti agpungtot ken agaramid iti dakes a resulta ti panagpungtot. Uray dagiti nadagsen a parikut pakaruenda ti rigat iti daytoy “napeggad a tiempo.” (2 Tim. 3:1) Kas pagarigan, ad-adda a maburibortayo gapu iti kinarigat ti biag. Sigun kadagiti polis ken organisasion a tumultulong iti pamilia, ti panagsuek iti ekonomia ti nangpadegdeg iti nakaro a panagpungtot ken kinaranggas iti pagtaengan.

5, 6. Ania a nailubongan a kababalin mainaig iti panagpungtot ti mabalin a mangimpluensia kadatayo?

⁵ Kanayonanna, adu kadagiti makalkalangentayo a tattao ti ‘managayat iti bagbagida,’ “napalangguad,” ken “narungsot” pay. Naglakatayo laeng a matulad dagita a dakes a galad ken pagbalinendatayo a managpungtot. (2 Tim. 3:2-5) Kinapudnona, masansan a pagparangen dagiti pelikula ken programa iti telebision nga umiso ti agibales ken ti kinaranggas ti gagangay ken nainkalintegan a solusion kadagiti parikut. Dagiti kadawyan nga estoria kadagita a pelikula paggagarenda dagiti agbuybuya a mangsegga iti mapasamak iti kontrabida inton “lak-amenna ti dusa a maiparbeng kenkuana”​—a masansan a naranggas a panaggibus iti ima ti bida.

⁶ Dagiti kasta a propaganda itandudoda, saan a ti daldalan ti Dios, no di ket “ti espiritu ti lubong” ken ti managpungtot nga agturayna, ni Satanas. (1 Cor. 2:12; Efe. 2:2; Apoc. 12:12) Dayta nga espiritu itandudona ti panangpennek iti imperpekto a lasag ken naan-anay a maibusor dayta iti nasantuan nga espiritu ti Dios ken iti bungana. Kinapudnona, ti maysa a kangrunaan nga isursuro ti Kristianidad ket ti saan a panagibales uray adda mangrurod kadatayo. (Basaen ti Mateo 5:39, 44, 45.) Kasano ngarud a naan-anay a mayaplikartayo ti pannursuro ni Jesus?

Dagiti Naimbag ken Dakes a Pagarigan

7. Ania ti napasamak idi saan a minedmedan da Simeon ken Levi ti pungtotda?

⁷ Adu ti balakad ti Biblia maipapan iti panangmedmed iti pungtot ken naglaon pay kadagiti praktikal a pagarigan mainaig iti posible a mapasamak no iyaplikartayo dagita wenno saan. Usigentayo ti napasamak idi a dagiti annak ni Jacob a da Simeon ken Levi nagibalesda maibusor ken Siquem gapu iti panangramesna iti kabsatda a ni Dina. “Nasaktan ti rikriknada ket nakaungetda unay.” (Gen. 34:7) Kalpasanna, ti dadduma nga annak ni Jacob rinautda ti siudad da Siquem, sinamsamanda dayta, ken kinautiboda dagiti babbai ken ubbing. Inaramidda dayta saan laeng a gapu ken Dina no di ket gapu ta dida kayat ti maibabain. Matmatanda ngamin a maysa dayta nga insulto kadakuada ken iti amada a ni Jacob. Ngem ania ti panangmatmat ni Jacob iti inaramidda?

8. Ania ti masursurotay iti kapadasan da Simeon ken Levi mainaig iti panagibales?

⁸ Nupay naldaangan unay ni Jacob iti nakas-ang a napasamak ken Dina, kinondenarna ti panagibales dagiti annakna. Pinadas latta nga ikalintegan da Simeon ken Levi ti inaramidda, a kunkunada: “Rumbeng aya a ti asinoman tratuenna ti kabsatmi a babai a kasla maysa a balangkantis?” (Gen. 34:31) Nupay kasta, saan a naay-ayo ni Jehova. Adu a tawen kalpasanna, impadto ni Jacob a gapu iti naranggas nga inaramid da Simeon ken Levi, maiwarasto dagiti kaputotanda iti nadumaduma a tribu ti Israel. (Basaen ti Genesis 49:5-7.) Wen, gapu ta dida minedmedan ti pungtotda, napukawda ti anamong ti Dios ken ti amada.

9. Kaano a gistay di namedmedan ni David ti pungtotna?

⁹ Naiduma ti napasamak ken Ari David. Adu koma ti gundawayna nga agibales ngem saanna nga inaramid dayta. (1 Sam. 24:3-7) Ngem naminsan, gistay a dina namedmedan ti pungtotna. Ti nabaknang a lalaki a ni Nabal pinagsasawanna dagiti kakadua ni David uray sinalakniban dagitoy dagiti arban ken ad-adipenna. Nalabit a nainsulto ni David, nangruna para kadagiti kakaduana, isu a kayatna ti bumales a siraranggas. Idi mapanda rautenen ni Nabal ken ti sangakabbalayanna, adda agtutubo a nangipadamag iti masirib nga asawana a ni Abigail maipapan iti napasamak. Indagadagna ken Abigail nga agtignay. Dagus a nangisagana daytoy iti adu a sagut ket napan ken David. Sipapakumbaba a nagpadispensar gapu iti kinagubsang ni Nabal ken impakaasina nga agbuteng koma ni David ken ni Jehova. Nakapampanunot ni David ket kinunana: “Mabendisionanka koma sika a nangpawil kaniak itoy nga aldaw a sumrek iti panagbasol iti dara.”​—1 Sam. 25:2-35.

Ti Kababalin Dagiti Kristiano

10. Ania a kababalin ti masapul nga iparangarang dagiti Kristiano maipapan iti panagibales?

¹⁰ Ti napasamak kada Simeon ken Levi kasta met kada David ken Abigail ket silalawag nga ipakitana a kagura ni Jehova ti di mamedmedan a panagpungtot ken kinaranggas ken bendisionanna ti panangikagumaan a makikappia. “No mabalin, agingga a makapagpannuray kadakayo, makikappiakayo iti amin a tattao,” insurat ni apostol Pablo. “Dikay ibalesan ti bagbagiyo, dungdungnguen, no di ket ipaayanyo ti lugar ti pungtot; ta adda a naisurat: ‘Kukuak ti pammales; supapakakto, kuna ni Jehova.’ Ngem, ‘no ti kabusormo mabisin, pakanem; no mawaw, ikkam iti mainum; ta iti panangaramidmo itoy mangibuntonkanto kadagiti umap-apuy a beggang iti rabaw ti ulona.’ Dika ipalubos a parmekennaka ti dakes, no di ket itultuloymo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag.”​—Roma 12:18-21.a

11. Kasano a nasursuro ti maysa a kabsat a medmedan ti pungtotna?

¹¹ Mabalintayo nga iyaplikar dayta a balakad. Kas pagarigan, adda kabsat a babai a nagreklamo iti maysa a panglakayen maipapan iti baro a manedyerna iti pagtrabahuanna. Kinunana a mangidumduma ken saan a naasi daytoy. Masuron unay iti manedyerna isu a kayatnan ti agikkat. Binalakadan ti panglakayen a saan koma nga agdardarasudos. Nakita ti panglakayen a kimmaro laeng ti situasion gapu iti panagpungtot ti kabsat iti saan a nasayaat a panangtrato kenkuana ti manedyer. (Tito 3:1-3) Impatuldo ti panglakayen nga uray makasapulto iti sabali a trabaho, masapul latta a balbaliwanna ti reaksionna kadagiti di umiso a panangtrato kenkuana. Binalakadanna a tratuenna ti manedyer iti pamay-an a kayatna a pannakatrato, kas insuro ni Jesus nga aramidentayo. (Basaen ti Lucas 6:31.) Pinadas ti kabsat nga iyaplikar dayta. Ania ti resultana? Idi agangay, simmayaat ti panangtrato kenkuana ti manedyer ken kinomendaranna pay ti trabaho ti kabsat.

12. Apay a nasaksakit no tumaud ti parikut iti nagbabaetantayo a Kristiano?

¹² Ditay pakasdaawan no tumaud dagiti kasta a parikut iti ruar ti kongregasion Kristiano. Ammotayo a gagangay iti daytoy sistema ni Satanas ti di umiso a pannakatrato ket masapul nga ikagumaantayo a di tutopan dagiti agar-aramid kadatayo iti dakes. (Sal. 37:1-11; Ecl. 8:12, 13; 12:13, 14) Ngem nasaksakit no dagiti problema ket tumaud iti nagbabaetantayo nga agkakabsat. Kuna ti maysa a Saksi, “Ti kadakkelan a karit a nakaipasanguak idi inawatko ti kinapudno ket ti panangakseptarko iti realidad a saan a perpekto dagiti adipen ni Jehova.” Idi tinallikudantayo daytoy awanan ayat ken saan a naasi a lubong, ninamnamatayo nga agpipinnateg ti amin a kameng ti kongregasion Kristiano. Gapuna, no ti kapammatiantayo, nangruna no adda pribilehiona iti kongregasion, ket agtignay iti pamay-an a makasair wenno saan a maiparbeng iti maysa a Kristiano, mabalin a masaktantayo wenno makapungtottayo. Mabalin a mapanunottayo, ‘Kasano a mapasamak dayta iti ili ni Jehova?’ Kinapudnona, napasamak dayta uray iti nagbabaetan dagiti napulotan a Kristiano idi kaaldawan dagiti apostol. (Gal. 2:11-14; 5:15; Sant. 3:14, 15) Kasano ti rumbeng a panagtignaytayo no maipasangotayo iti kasta?

13. Apay ken kasano a risutentayo dagiti di pagkikinnaawatan?

¹³ “Nasursurok nga ikararagan ti asinoman a nakasair kaniak,” kuna ti kabsat a nadakamat itay. “Kanayon a makatulong dayta.” Kas nabasatayon, insuronatayo ni Jesus nga ikararagantayo dagiti mangidaddadanes kadatayo. (Mat. 5:44) Nangnangruna koma nga ikararagantayo dagiti kapammatiantayo! No kasano a kayat ti ama nga agpipinnateg dagiti annakna, kayat met ni Jehova nga agtutunos dagiti adipenna ditoy daga. Padpadaanantayo ti panawen inton agbiagtayo a sangsangkamaysa buyogen ti talna ken kinaragsak iti agnanayon, ket isursuronatayo itan ni Jehova a mangaramid iti dayta. Kayatna nga agtitinnulongtayo a mangaramid iti dakkel a trabahona. Gapuna, risutentayo koma dagiti parikut wenno ‘palabsentayo’ lattan dagita ket taginayonentayo ti panagkaykaysatayo. (Basaen ti Proverbio 19:11.) Imbes a liklikantayo dagiti kakabsattayo no tumaud dagiti parikut, agtitinnulongtayo koma nga agtalinaed iti ili ti Dios, a natalged iti ‘agnanayon a takkiag’ ni Jehova.​—Deut. 33:27, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

Ti Kinasingpet Mangyeg iti Nasayaat a Resulta

14. Kasano a masarangettayo ti mamagsisina nga impluensia ni Satanas?

¹⁴ Tapno saantayo a maikasaba ti naimbag a damag, ikagkagumaan ni Satanas ken dagiti demoniona a riribuken dagiti naragsak a pamilia ken kongregasion. Padasenda ti mangimula iti mamagsisina nga impluensia gapu ta ammoda a makadadael dayta. (Mat. 12:25) Tapno masarangettayo ti dakes nga impluensiada, nasayaat a surotentayo ti balakad ni Pablo: “Ti adipen ti Apo saan a kasapulan a makiapa, no di ket kasapulan nga agbalin a naalumamay kadagiti isuamin.” (2 Tim. 2:24) Laglagipentayo a ti pannakidangadangtayo ket “saan a maibusor iti dara ken lasag, no di ket . . . maibusor kadagiti nadangkes nga espiritu.” Tapno agballigitayo iti dayta a dangadang, masapul nga ikawestayo ti naespirituan a kabal, a pakairamanan ti “alikamen ti naimbag a damag ti kappia.”​—Efe. 6:12-18.

15. Ania ti rumbeng nga aramidentayo no busorendatayo dagiti adda iti ruar ti kongregasion?

¹⁵ Iti ruar ti kongregasion, dagiti kabusor ni Jehova sirurungsot a tratuenda ti natalna nga ili ti Dios. Dadduma kadakuada ti pisikal a mangdangran kadagiti Saksi ni Jehova. Adda dagiti mangpadakes kadatayo iti media wenno kadagiti korte. Imbaga ni Jesus kadagiti pasurotna a namnamaenda dayta. (Mat. 5:11, 12) Ania ti rumbeng nga aramidentayo? Ditay koma pulos “subadan ti dakes iti dakes,” iti sao man wenno aramid.​—Roma 12:17; basaen ti 1 Pedro 3:16.

16, 17. Ania a narigat a situasion ti nakaipasanguan ti maysa a kongregasion?

¹⁶ Aniaman ti ipalak-am kadatayo ti Diablo, makaipaaytayo iti nasayaat a panangsaksi no ‘parmekentayo ti dakes babaen ti naimbag.’ Kas pagarigan, maysa a kongregasion iti isla ti Pacifico ti nagabang iti maysa a patakder para iti Memorial. Idi naammuan dayta dagiti lider ti relihion iti lugarda, imbagada kadagiti miembroda nga agtataripnongda iti dayta a patakder tapno agmisada iti tiempo a nayeskediul para iti Memorial. Ngem ti hepe ti polis imbilinna kadagiti lider ti relihion a panawanda ti patakder iti oras a nayeskediul para kadagiti Saksi. Nupay kasta, idi eskediulen dagiti Saksi, isu pay laeng ti panangrugi ti misada.

¹⁷ Idi agsagsaganan dagiti polis a mangpapanaw iti adu a makimisa, ti panguluen ti relihion ket immasideg iti maysa kadagiti panglakayen ken insaludsodna: “Adda kadi espesial nga okasionyo ita a rabii?” Imbaga kenkuana ti kabsat ti maipapan iti Memorial, ket kinuna ti panguluen: “Diak ammo dayta!” Bimmallaet ti polis: “Ngem imbagami dayta kadakayo itay bigat!” Ti panguluen kinunana iti panglakayen buyogen ti manursuron nga isem: “Ania ngarud ti aramidenyo ita? Nagadu pay met ti immay makimisa. Kiddawenyo kadi kadagiti polis a papanawendakami?” Sisisikap a pagparangenna a dagiti Saksi ti mangidaddadanes! Ania ti inaramid dagiti kakabsat?

18. Kasano a tinaming dagiti kakabsat ti narikut a situasion, ken ania ti resultana?

¹⁸ Impalubos dagiti Saksi nga agmisa daytoy a relihion iti kagudua nga oras, ket kalpasanna sumublat dagiti kakabsat para iti Memorial. Ngem limbes ti misa iti naipalubos nga oras. Idi nakapanawdan, inangay dagiti kakabsat ti Memorial. Kabigatanna, nagmimiting dagiti opisial ti gobierno tapno agpalutpotda maipapan iti napasamak. Kalpasan ti panangusigda, inobligarda dayta a relihion a mangipakaammo a ti panguluenda ti nakaigapuan ti parikut, saan ket a dagiti Saksi. Nagyaman met ti gobierno iti kinaanus dagiti Saksi ni Jehova a nangtaming iti dayta a narikut a situasion. Nangyeg iti nasayaat a resulta ti panagregget dagiti Saksi nga agbalin a ‘mannakikappia iti amin a tattao.’

19. Ania pay ti mangtaginayon iti nasayaat a relasion iti sabsabali?

¹⁹ Ti maysa pay a tulbek tapno mataginayon ti nasayaat a relasion iti sabsabali ket ti naalumamay a panagsasao. Usigen ti sumaganad nga artikulo no ania ti naalumamay a panagsasao ken no kasano a mapatanor ken maipakita dayta.

[Footnote]

Mailawlawagyo Kadi?

• Apay a managpungpungtot dagiti tattao ita?

• Ania dagiti pagarigan iti Biblia a mangipakita kadagiti pagbanagan ti panangmedmed ken saan a panangmedmed iti pungtot?

• Ania ti rumbeng nga aramidentayo no nasairnatayo ti kapammatiantayo?

• Ania ti rumbeng nga aramidentayo no adda ibubusor manipud iti ruar ti kongregasion?

[Ladawan iti panid 16]

Nagawid da Simeon ken Levi​—ngem kalpasan a nakaaramidda iti dakes gapu iti pungtotda

[Dagiti Ladawan iti panid 18]

Ti panangipakita iti kinaimbag mabalin a paluknengenna ti puso ti sabsabali