KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 49
We Yeova Nũsũngĩaa Mboya Syakwa?
“Na mũkeengaĩla, na mũkathi kũmboya, na ngamwĩthukĩĩsya.”—YEL. 29:12.
WATHI 41 Mwa Ĩwʼa Mboya Yakwa
KWA ŨKUVĨa
1-2. Nĩkĩ tũtonya kwĩwʼa Yeova ta ũteũsũngĩa mboya sitũ?
MBIVILIA yaĩtye: “Ĩtanʼye nthĩnĩ wa Yeova; nake akakũnenga [kĩla] ũvoyete na ngoo yaku.” (Sav. 37:4) Ũsu nĩ watho mũseo ta kĩ! Ĩndĩ yo nĩtwaĩle kwĩkwatya Yeova atũnenge kĩla twamũkũlya vau kwa vau? Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata twĩkũlye ĩkũlyo yĩu? Kwasũanĩa maũndũ aa matonya kwĩkĩka. Mwĩĩtu-a-asa ũte mũtwae ũkũvoya athokwʼe Sukulunĩ ya Atavanyʼa ma Ũsumbĩ. Ĩndĩ myaka yĩana ũna ĩivĩta ũtesa kwĩtwa. Mwana-a-asa wa mũika ũkũmũkũlya Yeova amũvetangĩe ũwau mũthũku wĩ nawʼo nĩ kana ethĩwe atonya kũtetheesya mũnango kĩkundinĩ. Ĩndĩ ũwau wake ũyĩka kũendeea. Asyai Aklĩsto meũmũvoya Yeova mwana woo aendeee kwĩkala ũwʼonĩ. Ĩndĩ aitwʼa kũeka kũmũthũkũma Yeova.
2 No kwĩthĩwa o naku ve kĩndũ ũmũvoyete Yeova akũnenge, ĩndĩ ndwambĩte kũkĩkwata. Nũndũ wa ũu, no wambĩĩe kũsũanĩa kana Yeova asũngĩaa mboya sya angĩ ĩndĩ ti ila syaku. Kana no wambĩĩe kũsuanĩa ve ũndũ mũthũku wĩkĩte. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Janiceb eewʼaa oou. E na mũũme maĩ na wendi wa kũthi Mbetheli, na kwoou nĩmamũvoyie Yeova asũngĩe mboya yoo. Aĩtye, “Ndyaĩ na nzika kana tũyĩĩkala mũno tũtetwa Mbetheli.” Ĩndĩ myaka yĩana ũna nĩyavĩtie matesa kwĩtwa. Janice aĩtye: “Neewie nakwʼa ngoo na nĩnatuanĩwe nĩ nthĩ. Neekũlasya nĩ kyaũ neekĩte ngamũthatya Yeova. Nĩnavoyete ndeũvithanyʼa kĩndũ ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Nĩkĩ we ũtanzũngĩĩte?”
3. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
3 Mavinda amwe no twĩkũlye ethĩwa Yeova nĩwĩthukĩĩasya mboya sitũ. O na aũme amwe aĩkĩĩku matwĩe tene nĩmeekũlasya ũu. (Yovu 30:20; Sav. 22:2; Ava. 1:2) Nĩ kyaũ kĩtonya ũkũĩkĩĩthya kana Yeova nĩwĩthukĩĩasya mboya syaku? (Sav. 65:2) Nĩ kana tũkwate ũsungĩo wa ĩkũlyo yĩu, twĩamba kũsũngĩa makũlyo aa: (1) Yeova ekaa ata? (2) Yeova endaa twĩke ata? (3) Nĩkĩ tũtonya kwĩthĩwa twaĩle kũvoya ĩũlũ wa ũndũ wĩ kĩvathũkanyʼo?
YEOVA EKAA ATA?
4. Kwosana na Yelemia 29:12, Yeova atwathĩte kwĩka ata?
4 Yeova nũtwathĩte kwĩthukĩĩasya mboya sitũ. (Soma Yelemia 29:12.) Ngai witũ nĩwendete mũno ala mamũthũkũmaa me aĩkĩĩku, na kwoou mavinda onthe akamethukĩĩsya. (Sav. 10:17; 37:28) Ĩndĩ ũu ti kwonanyʼa kana akatũnengae kyonthe kĩla twamwĩtya. No kwĩthĩwa twaĩlĩte kweteela nginya yĩla ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ nĩ kana tũkwate maũndũ amwe tũmwĩtĩtye.
5. Nĩ ũndũ wĩva Yeova ũsũanĩaa yĩla ũkwĩthukĩĩsya mboya sitũ? Elesya.
5 Yeova nũsũanĩaa ũndũ kĩla twamũvoya kĩkonanĩtye na kĩeleelo kyake. (Isa. 55:8, 9) Ũndũ ũmwe wendaa nĩ kwona nthĩ yusĩe aũme na aka me na ngwatanĩo na meũtanĩa kũmwĩnyivĩsya ta we Mũsumbĩ woo. Ĩndĩ Satani avangaa kana andũ no maendeee nesa mesumbĩka mo ene. (Mwa. 3:1-5) Na nĩ kana Yeova aĩkĩĩthye kana kĩu Ndevili ũwetaa ti kya wʼo, nũekete andũ mesumbĩke. Ĩndĩ mosumbĩ ma andũ nĩmatumĩte kwĩthĩwa na mathĩna maingĩ ala tũmonaa ũmũnthĩ. (Mũta. 8:9) Nĩtwĩsĩ kana Yeova ndesa kũtũvetangĩa mathĩna asu onthe ĩvindanĩ yĩĩ. Akatwʼĩka nũkwĩka ũu, andũ amwe no mambĩĩe kwona mosumbĩ ma andũ ta me na ũtonyi wa kũvetangĩa andũ mathĩna moo.
6. Nĩkĩ twaĩle kwĩyĩĩkĩĩthya kana mavinda onthe Yeova akeekaa kĩla kyaĩle vyũ?
6 Yeova no asũngĩe mboya ivwʼanene kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Kwa ngelekanyʼo, yĩla Mũsumbĩ Esekia waĩ mũwau mũno, nĩwamwĩsũvie Yeova amũvosye. Nake Yeova nĩwamũsũngĩie na amũvosya. (2 Asu. 20:1-6) Kĩvathũkanyʼo na ũu, yĩla mũtũmwa Vaulo wamwĩsũvie Yeova amũvetangĩe “mwĩwʼa mwĩĩnĩ,” ũla ũtonya kwĩthĩwa waĩ ũwau mũna, Yeova ndaaũveta. (2 Ako. 12:7-9) O na ĩngĩ, kwasũanĩa ngelekanyʼo ya mũtũmwa Yakovo na mũtũmwa Vetelo. Onthe maĩ mũisyonĩ wa kũawa nĩ Mũsumbĩ Elote. Kĩkundi nĩkyavoyie kwondũ wa Vetelo na nĩvatonyeka kĩkethĩwa kyavoyie kwondũ wa Yakovo. Ĩndĩ Yakovo nĩwoowaiwe, nake Vetelo athawʼa kwa nzĩa ya kyama. (Meko 12:1-11) No twĩkũlye-ĩ, ‘Nĩkĩ Yeova wamũvonokisye Vetelo na ndaamũvonokya Yakovo?’ Mbivilia ndĩwetete.c Kĩla tũtaĩle kwĩthĩwa na nzika nakyo nĩ kana Yeova “nĩwendete . . . ũsili kwa katĩ.” (Sav. 33:5) Na nĩtwĩsĩ kana Vetelo na Yakovo nĩmamwendeeisye Yeova. (Ũvu. 21:14) Mavinda amwe, Yeova no aeme kũsũngĩa mboya sitũ kwa nzĩa ĩla twĩĩkwatĩtye. Ĩndĩ nũndũ tũi na nzika kana Yeova ekaa kĩla kyaĩle vyũ, tũinyungunyĩasya ĩũlũ wa ũndũ watwʼa kũsũngĩa mboya sitũ.—Yovu 33:13.
7. Twĩsũvĩaa tũikeke ata, na nĩkĩ?
7 Nĩtwĩsũvĩaa tũikaelekanyʼe maũndũ maitũ na ma angĩ. Kwa ngelekanyʼo, no tũmũkũlye Yeova atũtetheesye ũndũnĩ mũna, ĩndĩ tũilea kũkwata kĩu twĩĩvoyete. Ĩtina, tũyĩsa kũmanya kana ve mũndũ ũngĩ wavoyete ĩũlũ wa ũndũ o ta ũsu na Yeova amũnenga kĩla wendaa. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Anna nĩweeyoneie ũndũ ta ũsu. Mũũme eetawa Matthew na awaĩte kanza, na kwoou Anna nĩwavoyie Yeova amũvosye. Ĩvindanĩ o yĩu, ve eĩtu-a-asa elĩ akũũ maĩ na kanza. Anna nĩwavoyie na kĩthingʼĩĩsyo kwondũ wa Matthew na eĩtu-a-asa asu. Eĩtu-a-asa asu nĩmavoie, ĩndĩ Matthew akwʼa. Mbeenĩ, Anna eekũlasya ethĩwa Yeova nĩwe watetheeisye eĩtu-a-asa asu mavoa. Na ethĩwa nĩwe wamatetheeisye, nĩkĩ ũtaasũngĩa mboya yake nĩ kana mũũme ewʼe nesa? Kwa wʼo, tũyĩsĩ nĩkĩ eĩtu-a-asa asu elĩ mavoie. Kĩla twĩsĩ nĩ kana Yeova akamina vyũ mathĩna onthe ala matũkwataa, na kana e na mea ma kũthayũũkya anyanyae ala makwie.—Yovu 14:15.
8. (a) Kwosana na Isaia 43:2, Yeova atũtwʼĩĩkaa ata? (b) Mboya ĩtonya kũtũtetheesya ata yĩla tũendeee kũngʼangʼana na ũndũ mũmũ? (Sisya vitio Mboya Nĩtũtetheeasya Kũmĩĩsya.)
8 Mavinda onthe Yeova akatũtwʼĩĩkaa. Nũndũ Yeova nĩ Ĩthe witũ ũtwendete, ndendaa kwona tũithĩna. (Isa. 63:9) O na vailye ũu, ndatũseseaa tũikakwatwe nĩ mathĩna ala matonya kũelekanwʼa na mbũsĩ kana mwaki. (Soma Isaia 43:2.) Ĩndĩ nũtwathĩte kana akatũtetheeasya ‘tũmavĩtĩle,ʼ kana kwa ndeto ingĩ, tũmakĩlye vinya. Na ndakaeka mathĩna ala meũtũkwata matũũmĩsye tene na tene. O na ĩngĩ, Yeova nũtũnengae veva wake mũtheu wĩ vinya nĩ kana ũtũtetheesye kũmĩĩsya. (Luka 11:13; Avi. 4:13) Nũndũ wa ũu, no twĩkale tũte na nzika kana akatũnengae kyonthe kĩla tũkwenda nĩ kana tũendeee kũmĩĩsya na tũyĩkala twĩ aĩkĩĩku.d
YEOVA ENDAA TWĨKE ATA?
9. Kwosana na Yakovo 1:6, 7, nĩkĩ twaĩle kũĩkĩĩa kana Yeova akatũtetheeasya?
9 Yeova endaa tũmũĩkĩĩe. (Aevl. 11:6) Mavinda amwe, no twĩwʼe tũitavĩwe mũno nĩ mathĩna. O na no twambĩĩe kwĩthĩwa na nzika kana Yeova nũkũtũtetheesya. Ĩndĩ Mbivilia nĩtũĩkĩĩthĩtye kana kwa vinya wa Ngai, no ‘tũthaanyũke ũvai.ʼ (Sav. 18:29) Kwoou vandũ va kũeka nzika itũemeee, twaĩle kũmũvoya Yeova twĩ na mũĩkĩĩo vyũ kana nũkũsũngĩa mboya sitũ.—Soma Yakovo 1:6, 7.
10. Tũtonya ata kwĩka kwosana na mboya sitũ? Nengane ngelekanyʼo.
10 Yeova endaa twĩke kwosana na mboya sitũ. Kwa ngelekanyʼo, mwana-a-asa no amũkũlye Yeova amũtetheesye akwate mwanya wa kũthi ũmbanonĩ mũnene wa mĩthenya ĩtatũ. Yeova atonya kũsũngĩa mboya ĩsu ata? No anenge mwana-a-asa ũsu ũkũmbaũ wa kũneena na ũla ũmũandĩkĩte. Ĩndĩ no nginya mwana-a-asa ũsu athi vala ve mũnene wake na aimwĩtya lũũsa. Na no kwĩthĩwa aĩle kwĩka ũu mavinda kauta. O na no aneene na mũthũkũmi ũngĩ makũane masaa ma wĩa. Na ethĩwa ve vata, no atavye mũnene wake ndakamũĩve mĩthenya ĩsu ũkwosa.
11. Nĩkĩ twaĩlĩte kũvoya ĩngĩ na ĩngĩ ĩũlũ wa maũndũ ala tũkwona me ma vata?
11 Yeova endaa tũvoye ĩngĩ na ĩngĩ ĩũlũ wa maũndũ ala tũkwona me ma vata. (1 Ath. 5:17) Yesũ aisye kana ti maũndũ onthe twavoya ĩũlũ wamo tũkanengawe vau kwa vau. (Luka 11:9) Kwoou ndũkakwʼe ngoo! Voya na kĩthingʼĩĩsyo na ũte kũeka. (Luka 18:1-7) Yĩla twaendeea kũvoya ĩũlũ wa ũndũ mũna, twĩthĩawa tũyonyʼa Yeova kana nĩtũkwona kĩu twamwĩtya kĩ kya vata vyũ. O na ĩngĩ, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtũĩkĩĩe e na ũtonyi wa kũtũtetheesya.
NĨKĨ TŨTONYA KWĨTHĨWA TWAĨLE KŨVOYA ĨŨLŨ WA ŨNDŨ WĨ KĨVATHŨKANYʼO?
12. (a) Nĩ ĩkũlyo yĩva tũtonya kwĩkũlya yĩkonetye mboya sitũ, na nĩkĩ? (b) Tũtonya kwĩka ata tũĩkĩĩthye kana mboya sitũ nikwonanyʼa nĩtũmũnengete Yeova ndaĩa? (Sisya ĩsandũkũ “Syo Mboya Syakwa Nĩsyonanasya Kana Nĩnĩmũnengete Yeova Ndaĩa?”)
12 Ethĩwa tũinakwata kĩla twĩĩvoyete, no twĩkũlye makũlyo atatũ. Mbee, ‘Kĩla ngũvoya nĩkyaĩlĩte?’ Kaingĩ, tũsũanĩaa nĩtwĩsĩ kĩla kĩtwaĩle vyũ. Ĩndĩ maũndũ ala tũũvoya no maeme kũtũuna kwa ĩvinda yĩasa. Ethĩwa twĩvoya ĩũlũ wa thĩna mũna, no vethĩwe na nzĩa nzeango ya kũũmina kwĩ ĩla tũũweta mboyanĩ. Na maũndũ amwe tũtonya kũvoya twĩkwe no methĩwe matosanĩte na kwenda kwa Yeova. (1 Yoa. 5:14) Kwa ngelekanyʼo, kwasũanĩa ala asyai tũwetie tũyambĩĩa. Makũlĩtye Yeova atetheesye mwana woo aendeee kwĩkala ũwʼonĩ. Kĩu mavoyete ti kĩthũku. Ĩndĩ Yeova ndesa kũlasimĩthya mũndũ o na ũmwe amũthũkũme. Endaa ithyonthe, o vamwe na syana sitũ, twĩtwʼĩĩe ithyĩ ene kũmũthaitha. (Kũt. 10:12, 13; 30:19, 20) Kwoou asyai asu maaĩlĩte kũmũkũlya Yeova amatetheesye makiite ngoo ya mwana woo nĩ kana kĩu kĩtume amwenda na aimwonaa ta mũnyanyae.—Nth. 22:6; Aev. 6:4.
13. Kwosana na Aevelania 4:16, Yeova akatũtetheeasya ĩndĩĩ? Elesya.
13 Ĩkũlyo ya kelĩ yĩla twaĩle kwĩkũlya nĩ, ‘Yo yĩĩ nĩyo ĩvinda ya Yeova ya kũsũngĩa kĩla nĩmũkũlĩtye?’ No twĩwʼe ta twaĩlĩte kũkwata ũsũngĩo wa mboya sitũ vau kwa vau. Ĩndĩ Yeova nĩwĩthĩawa esĩ ĩvinda yĩla ĩseo vyũ ya kũtũtetheesya. (Soma Aevelania 4:16.) Twaema kũkwata kĩla tũkũlĩtye vau kwa vau, no twambĩĩe kũsũanĩa Yeova ta ũtũsũngĩĩte akatwĩa, ‘Aiee.’ Ĩndĩ no kwĩthĩwa atwĩĩte ũũ: ‘Eteelanga.’ Kwa ngelekanyʼo, kwasũanĩa ũla mwana-a-asa twaweta wavoyete avowʼe ũwau wake. Keka Yeova nĩwamũvoisye kwa nzĩa ya kyama, Satani ethĩwa avangie kana mwana-a-asa ũsu aendeeie kũmũthũkũma Yeova aĩ no kwĩthĩwa nĩwavoiwʼe. (Yovu 1:9-11; 2:4) Eka ũu, Yeova nũtwʼĩte ĩvinda yĩla ũkavosya mowau onthe. (Isa. 33:24; Ũvu. 21:3, 4) Na nengĩ ĩvinda yĩu yĩtavikĩte, tũyĩsa kwĩkwatya atũvosye kwa nzĩa ya kyama. Kwoou mwana-a-asa ũsu no amũkũlye Yeova amũnenge vinya na mũuo wa kĩlĩko nĩ kana aendeee kũmĩanĩsya na ũwau ũsu na aiendeea kũmũthũkũma e mũĩkĩĩku.—Sav. 29:11.
14. Ngewa ya Janice yaũmanyĩsya kyaũ?
14 Kwasũanĩa ngewa ya Janice, ũla wavoyete etwe Mbetheli. Myaka ĩtano nĩyavĩtie ayĩsa kũtwʼĩka nĩwaelewa ũndũ Yeova wasũngĩĩte mboya yake. Aĩtye: “Yeova nĩwatũmĩie ĩvinda yĩu kũmanyĩsya maũndũ maingĩ na kũndetheesya nĩtwʼĩke Mũklĩsto mũseango. Naĩ na vata wa kũmũĩkĩĩa mũnango. Na naĩ na vata wa kwaĩlangya mũvango wakwa wa kwĩmanyĩasya nyie mwene. Eka ũu, nĩnaaĩlĩte kwĩmanyĩsya kana no nĩtanĩe kũmũthũkũma Yeova nĩ kĩandanĩ o na kĩva.” Mũthya, Janice na mũũme nĩmatũmiwe wĩanĩ wa kũthyũlũlũka. Janice asũanĩa ũndũ ũsu aĩtye: “Yeova nĩwasũngĩie mboya yakwa, ĩndĩ ndaaĩka ũu kwa nzĩa ĩla neekwatĩtye. Nĩnakuie ĩvinda ndyĩsa kũelewa kana ũsũngĩo ũla Yeova wanengete waĩ mũthĩnzĩo wa mwanya. Ĩndĩ nĩnĩtũngaa mũvea nũndũ nĩneeyoneie ũseo wake na ũndũ ũmbendete.”
Ethĩwa wĩona Yeova ta ũtasũngĩĩte mboya yaku, voya ĩũlũ wa maũndũ angĩ (Sisya kalungu ka 15)f
15. Nĩkĩ nũseo mavinda amwe tũkaema kũweta sanzũ kaũndũ kala tũkwenda mboyanĩ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
15 Ĩkũlyo ya katatũ yĩla twaĩle kwĩkũlya nĩ, ‘Nĩnaĩle kwĩthĩwa ndivoya ĩũlũ wa ũndũ wĩ kĩvathũkanyʼo?’ O na kau nũseo kũweta sanzũ kaũndũ kala tũkwenda mboyanĩ, mavinda angĩ nũseo tũkaema kwĩka ũu nĩ kana twĩyonee kwenda kwa Yeova nĩ kwĩva. Kwasũanĩa ĩũlũ wa ũla mwĩĩtu-a-asa twaweta wavoyaa etwe Sukulu ya Atavanyʼa ma Ũsumbĩ. Endaa kũthi sukulu ĩsu nĩ kana atetheesye kũla kwĩ na vata mũnene wa atavanyʼa. Kwoou o aendeee kũvoya etwe sukulu ĩsu, no amũkũlye Yeova amũtetheesye one myanya ĩngĩ ya kwongelanga ũthũkũmi wake. (Meko 16:9, 10) Na ĩndĩ no eke kwosana na mboya syake kwa kũkũlya mũsyaĩĩsya woo wa mũthyũlũlũko ethĩwa ve kĩkundi kĩ vakuvĩ na vala wĩkalaa kĩ na vata wa mavainia aingangĩ. O na no aandĩkĩe ovisi wa ũvonge akũlĩtye atavwʼe kĩsio kĩ na vata mwingangĩ wa atavanyʼa ma Ũsumbĩ.e
16. Nĩ ũndũ wĩva tũte na nzika nawʼo?
16 O tondũ twoona, no twĩkale tũte na nzika kana Yeova akasũngĩaa mboya sitũ kwa nzĩa nzeo vyũ. (Sav. 4:3; Isa. 30:18) Mavinda amwe, no tũeme kũkwata ũsũngĩo ũla twĩĩkwatĩtye. Ĩndĩ Yeova ndakaema kwĩthukĩĩsya mboya sitũ. Nũtwendete mũno vyũ. Na ndakatũtia nongi. (Sav. 9:10) Kwoou endeea ‘kũmũĩkĩĩa mavinda onthe,’ na ũimũtulũĩla ngoo yaku mboyanĩ.—Sav. 62:8.
WATHI 43 Mboya ya Kũtũnga Mũvea
a Ĩsomo yĩĩ nĩyĩkũelesya nĩkĩ tũtaĩle kwĩthĩwa na nzika kana mavinda onthe Yeova akasũngĩaa mboya sitũ kwa nzĩa nzeo vyũ.
b Masyĩtwa amwe nĩ mavĩndũe.
c Sisya kĩlungu “We Nũĩkĩĩaa Kana Mavinda Onthe Yeova Ekaa Kĩla Kyaĩle?” ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya Mwei wa 2, 2022, kal. 3-6.
d Nĩ kana ũkwate ũvoo mwingangĩ ĩũlũ wa ũndũ Yeova ũtonya kũũtetheesya ũmĩĩsye mathĩna, ĩloele vitio Mboya Nĩtũtetheeasya Kũmĩĩsya nthĩnĩ wa jw.org/kam.
e Ethĩwa nũkwenda kwona ũvoo ũkonetye ũndũ ũtonya kwĩyumya ũtetheesye kĩsionĩ kĩ ovisinĩ ũngĩ wa ũvonge, sisya ĩvuku Tengenezo Linalofanya Mapenzi ya Yehova, kĩl. 10, kal. 6-9.
f MAELESYO MA VISA: Eĩtu-a-asa elĩ meũvoya matanamba kusũsya vomu ya Sukulu ya Atavanyʼa ma Ũsumbĩ. Ĩtina, ũmwe woo nĩwathokwʼa ĩndĩ ũla ũngĩ ndanathokwʼa. Mwĩĩtu-a-asa ũla ũtanathokwʼa ndanakwʼa ngoo. Vandũ va ũu, emũvoya Yeova amũtetheesye kwona myanya ĩngĩ ya kwongelanga ũthũkũmi wake. Ĩtina wa ũu, eandĩkĩa ovisi wa ũvonge valũa awetete kana no atũmĩwe kũla kwĩ na vata mũnene wa atavanyʼa.