Juillet

Mambu nionso yina Yesu salaka mpe yina yandi tubaka, buela diaka bimangu yina yandi salaka, yandi monisaka na mutindu ya kukoka makanisi mpe banguilu ya Tata na yandi. (Yoa. 14:9) Yinki malongi beto lenda baka na bimangu ya Yesu? Yesu mpe Tata na yandi kezolaka beto mingi. Ntangu Yesu vuandaka awa na ntoto, yandi monisaka nzola ya mpinda na bantu na kusadilaka kilendo na yandi ya kusala bimangu samu na kusadisa bantu yina vuandaka na mpasi. Na diluaku mosi, babakala zole yina vuandaka na meso ya kufua, bokilaka yandi na ndinga ya ngolo samu na kulomba yandi lusadusu. (Mat. 20:30-34.) Simba ti Yesu ‘wilaka bau kiadi’ mpe yandi belusaka bau. Mpova ya Greki yina mebangulua na “wilaka bau kiadi” mutindu bamesadila yau awa, zola monisa kiadi ya ngolo yina muntu kekukimonaka na kati ya nzutu na yandi. Ntima kiadi yango ya ngolo yina kemonisaka nzola, tindaka diaka Yesu yandi dikila bantu mpe yandi belusa muntu yina vuandaka na maladi ya buazi. (Mat. 15:32; Mar. 1:41) Beto lenda ndimisama ti Yehova, Nzambi ya ‘kiadi ya nene,’ mpe Muana na yandi Yesu kezolaka beto mingi mpe yakesalaka bau mpasi kumona beto beto kena kuniokuama. (Luka 1:78; 1 Pie. 5:7) Bakele mpenza na nsatu ya ngolo ya kumanisa mambu nionso ya mpasi yina ketungisaka bantu! w23.04 3 ¶4-5

Beto lenda sala nionso samu na kumanga kutanga mpe kuwa mabanza ya yimbi yina kena kupanzana na yinza ya Satana. Beto lenda fulusa mabanza na beto na makanisi ya mbote na kutangaka mpe kulongukaka Biblia. Kukuenda na balukutakanu mpe kukuenda na kisalu ya kusamuna ketanina makanisi na beto. Yehova, na ndambu na yandi, melaka beto ti yandi kebika ve nzila beto kutana na ntotolo yina beto kekoka ve kukangila ntima. (1 Ko. 10:12, 13) Mosimosi kati na beto fueti sambilaka diaka mingi samu na kubikana ya kukuikama na Yehova na bilumbu yayi ya nsuka ya mpasi. Yehova zola beto ‘tiamuna bantima na beto na ntadisi na yandi’ na kisambu. (Nk. 62:8) Kumisa Yehova mpe pesa yandi matondo samu na nionso yina yandi kesalaka. Lomba yandi lusadusu samu na kuvuanda na kibakala na kisalu ya kusamuna. Lomba yandi lusadusu samu na kukanga ntima na mambu ya mpasi mpe kutelemina bantotolo yina nge lenda kutana na yau. Kubika kima mosi ve to muntu mosi ve pekisa nge kusambila Yehova mbala na mbala. w23.05 7 ¶17-18

Samu na yinki beto kekuendaka na balukatakunu na beto ya kimvuka? Ntetentete, samu na kukumisa Yehova. (Nk. 26:12; 111:1) Beto kekuendaka diaka na balukatanu ya kimvuka samu na kukindasana na ntangu yayi ya mpasi. (1 Bate. 5:11) Ntangu beto kemonisaka diboko mpe beto kepesaka bakomantere beto kekokisaka mambu yango zole. Kasi yakele na mambu yina lenda sala ti yavuanda mpasi samu na beto na kupesa bakomantere. Beto lenda kukitungisa samu na kupesa bakomantere, to beto lenda vuanda na nsatu ya kupesa bakomantere kasi balenda pona beto ve mutindu beto kanaka yau. Yinki lenda sadisa beto samu beto nunga mambu yango zole ya mpasi? Ntumua Paulo tubaka ti beto fueti tula makanisi na beto na ‘kukindasana.’ Ntangu beto kena kubakusa ti yakele na bantu yankaka na kati ya lukutakanu yina lenda baka balukindusu ata na nzila ya bampova na beto yina kena kumonisa kiminu, beto kevuanda ve na mukakatano ya kupesa bakomantere. Mpe kana bakena kupona beto ve mbala na mbala, beto lenda vuanda na kiese na mutindu ti bayankaka na kimvuka kevuanda na maluaku ya kupesa bakomantere.​—1 Pie. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

Ntinu pesaka luzayisu! Bayuda yina vuandaka na kinanga na Babiloni samu na bamvula 70 kumaka na kimpuanza ya kuvutuka na Yisaele buala na bau. (Esd. 1:2-4.) Yehova kaka lendaka kokisa yau. Babiloni zabanaka lokola buala yina vuandaka bikidila ve bananga na yau. (Yez. 14:4, 17) Kasi buala ya Babiloni kubuaka mpe ntinu ya yimpa yina nungaka yau tubilaka Bayuda ti balenda vutuka na buala na bau. Konso Muyuda, mingimingi bamfumu ya mabuta baka nzengolo: ya kubika Babiloni to kubikana kuna. Yavuandaka nzengolo mosi ya mpasi. Mingi kati na bau pusanaka na bamvula, na yau yavuandaka mpasi samu na bau kusala vuayaje yango ya yinda. Mpe mingi ya Bayuda butukilaka na Babiloni, basalaka zinga ve na kisika yankaka. Samu na bau, Yisaele vuandaka nde buala ya bankaka na bau. Yamonanaka ti Bayuda yankaka kumaka na mbongo mingi na Babiloni, na yau mbala yankaka yavuandaka mpasi samu na bau kubika bayinzo na bau ya kitoko to mumbongo na bau samu na kukuenda vuanda na kisika yina vuandaka lokola ya kinzenza samu na bau. w23.05 14 ¶1-2

Mpova ya Nzambi kena kukindisa beto beto tatamana kukuna kikadulu ya kukanga ntima, ya ntima kiadi mpe ya nzola. Luka 21:19 metuba: ‘Kana beno mekanga ntima beno ketanina luzingu na beno.’ Bakolosai 3:12 metuba: ‘Beno vuata kiadi ya ngolo.’ Mpe 1 Batesalonika 4:9, 10 metuba: ‘Beno mosi Nzambi kena kulonga beno na kuzolana. . . . Kasi beto kena kukindisa beno, bampangi, na kutatamana kusala yau diaka mbotembote mpenza.’ Bampova yango nionso sonamaka samu na banlonguki yina vuandaka monisa deja kikadulu ya kukanga ntima, ya ntima kiadi mpe ya nzola. Yalombaka batatamana kukudisa bikadulu yango. Beto fueti sala kaka mutindu yina. Samu na kusadisa nge, beto tadila mutindu Baklisto ya siekle ya ntete monisaka bikadulu yango. Na manima, nge kemona mutindu nge lenda landa kifuani ya banlonguki yango, mpe yau kesala ti nge kukindimisa ti nge kele ya kubongama samu na mpasi ya nene. Na manima ntangu mpasi ya nene kebanda, nge kevuanda na nzengolo ya kutatamana kukanga ntima samu nge longukaka deja kikadulu yango ya kukanga ntima. w23.07 3 ¶4, 8

Yavuanda beto kele bantu yina metulua mafuta na kimpeve to ‘mameme yankaka,’ beto fueti bikana na ‘Nzila ya Nlongo’ samu yakena kunata beto na paradiso ya kimpeve tii na balusakumunu ya Kimfumu ya Nzambi na bilumbu kena kuiza. (Yoa. 10:16) Kubanda 1919 N.B., bamilion ya babakala, banketo mpe bana bikaka Babiloni ya nene, yina kele kimvuka ya mabundu ya luvunu ya yinza ya mvimba, mpe babandaka kutambula na nzila yango ya kifuani. Ntangu Bayuda bikaka Babiloni, Yehova kengaka samu bankakalakani bika vuanda na nzila na bau. (Yez. 57:14) Yinki beto ketuba samu na ‘Nzila ya Nlongo’ ya bilumbu na beto? Kubanda basiekle mingi na ntuala tii na mvula 1919, Yehova sadilaka bantu yina vuandaka banga Nzambi samu bapesa maboko na kuzibula nzila yina kesadisa samu na kubima na Babiloni ya nene. (Fuanikisa na Yezaya 40:3.) Basalaka kisalu mosi ya mfunu ya kubongisa​—kisalu ya kubongisa nzila ya kimpeve​—samu na kusadisa bantu yina vuandaka na ntima ya mbote na kubika mabundu ya luvunu mpe kukuiza sambila Yehova kintuadi na bisadi na yandi. w23.05 15-16 ¶8-9

Yehova zola beto sadila yandi na kiese mpe na luzolo nionso. (2 Ko. 9:7) Na yau, yalenda salama ti beto tatamana kusala ngolo samu na kukokisa lukanu mosi kana beto kele ve na nsatu ya kusala yau? Beto tadila kifuani ya ntumua Paulo. Yandi tubaka: ‘Munu kelongaka mbotembote nzutu na munu mpe munu kenataka yau lokola nanga.’ (1 Ko. 9:25-27, nyp) Paulo vuandaka sala ngolo samu na kusala mambu yina vuandaka mbote ata ntangu yandi vuandaka na nsatu ya kusala mambu yankaka. Yehova vuandaka ndima kisalu ya Paulo? Ee! Mpe Yehova sakumunaka yandi samu na bangolo na yandi. (2 Tim. 4:7, 8) Mutindu mosi, Yehova kesepelaka kumona beto beto kena kusala ngolo samu na kukokisa lukanu na beto ata ntangu beto kele ve na nsatu ya kusala yau. Yandi kevuandaka na kiese samu ata kana beto kena kusala ntangu nionso ve samu na nzola ya kisalu yango, kasi yandi mezaba ti beto kena kusala yau samu beto kezolaka yandi. Mutindu kaka Yehova sakumunaka Paulo, Yandi kesakumuna beto samu na bangolo yina beto kena kusala. (Nk. 126:5) Mpe ntangu beto kena kumona balusakumunu ya Yehova, yalenda banda kupesa beto mpe nsatu ya ngolo ya kukokisa balukanu na beto. w23.05 29 ¶9-10

Ntumua Paulo fuanikisaka bantu yina kevuka ve na kilumbu ya Yehova na bantu yina kele ya kuleka. Bakezabaka ve mambu yina kena kuluta penepene na bau to mutindu ntangu kena kuendila. Na yau, bakezabaka ve ntangu yina mambu yina meluta mfunu kesalama mpe balenda sala diambu mosi ve samu na yau. Bantu mingi bubu yayi kele ya kuleka na kimpeve. (Bar. 11:8) Bakendimaka ve bidimbu yina kena kumonisa ti beto kena kuzinga na “bilumbu ya nsuka” mpe ti mpasi ya nene kena kuiza ntama mingi ve. (2 Pie. 3:3, 4) Kasi, yakevuanda mfunu mingi beto vuanda ya kukenga konso kilumbu. (1 Bate. 5:6) Na yau, beto fueti vuanda niee mpe beto fueti kukitungisa ve. Samu na yinki? Samu beto bakama ve na mambu ya politiki to na mambu ya bantu ya yinza yayi. Lokola kilumbu ya Yehova kena kuma pene, baketula beto diaka mbamba mingi samu beto kota na mambu ya yinza yayi. Na yau, beto kukitungisa ve na yina beto kesala. Mpeve ya nlongo ya Nzambi lenda sadisa beto beto vuanda niee mpe beto tungisama ve na makanisi mpe beto baka banzengolo na nduenga.​—Luka 12:11, 12. w23.06 10 ¶6-7

Yinki kekuizilaka nge na makanisi kana nge mekuwa nkumbu ya Samson? Kondua ntembe, nge kekanisaka na muntu mosi yina vuandaka na ngolo mingi. Yakele ya kedika. Kasi Samson bakaka banzengolo ya yimbi yina natinaka yandi mpasi ya ngolo. Atako plina, Yehova vuandaka tula dikebi na mambu nionso yina Samson salaka samu na kusadila Yandi, mpe Nzambi tulaka kifuani ya kukuikama ya Samson na kati ya Biblia samu na mambote na beto. Yehova sadilaka Samson samu na kukokisa mambu ya kukamua samu na kusadisa Yisaele, dikanda yina Yandi ponaka. Bankama ya bamvula na manima ya lufua ya Samson, Yehova tindaka ntumua Paulo na nzila ya mpeve ya nlongo, yandi kotisa nkumbu ya Samson na liste ya bantu yina vuandaka na kiminu ya ngolo. (Baeb. 11:32-34) Kifuani ya Samson lenda kindisa beto. Yandi tudilaka Yehova ntima, ata na ntangu ya mpasi. Beto lenda baka lukindusu mpe malongi yankaka ya mfunu na kifuani ya yandi. w23.09 2 ¶1-2

Beto lenda kumisa ngolo kikadulu na beto ya kukanga ntima na kusambilaka Yehova mbala na mbala mpe kuzabisa yandi mambu nionso yina kena kutungisa beto. (1 Bate. 5:17) Mbala yankaka nge kena kukutana ve na bampasi ya ngolo bubu yayi. Kasi, nge kesambilaka Yehova mpe nge kelombaka yandi yandi sadisa nge ntangu nionso yina nge kekukitungisaka na makanisi, ntangu yina nge kemonaka ti mayele memanisa nge, ntangu nionso yina nge kezabaka ve diambu ya kusala? Kana nge kena kusambila ntangu nionso Nzambi na beto samu na kulomba lusadusu, na mambu ya mpasi ya fiotifioti yina nge kekutanaka na yau bubu yayi, nge kekakatana ve kusambila yandi ntangu nge kekutana na bampasi ya ngolo na bilumbu kena kuiza. Na manima, nge kendimisama mpenza ti yandi mezaba mbotembote ntangu ya mbote yandi fueti sadisa nge mpe diambu yina yandi fueti sala. (Nk. 27:1, 3) Beto kekanga mpenza ntima na mpasi ya nene na bilumbu kena kuiza kana beto kena kubikana ya kukuikama na Yehova ntangu beto kena kukutana na bampasi bubu yayi. (Bar. 5:3) Samu na yinki beto lenda tuba mutindu yina? Bampangi mingi metuba ti ntangu nionso yina bakekangaka ntima na diambu ya mpasi yakesadisaka bau bakanga ntima na mpasi yina kekuiza na ntuala. Kukanga ntima bongisaka bau, yakumisaka kiminu na bau ngolo ti Yehova kele pene ya kusadisa bau. Na ndambu yankaka, kiminu sadisaka bau bakanga ntima na bampasi yina landaka.​—Yak. 1:2-4. w23.07 3 ¶7-8

Kumikitisa mpe ntima kiadi ya Yehova ketindaka yandi na kuvuanda ve mambu ngolo. Na kifuani, Yehova monisaka ti yandi kele muntu ya kumikitisa ntangu yalombaka yandi kufua bantu ya yimbi ya Sodomi. Na nzila ya bambasi na yandi, Yehova tubilaka Loti muntu ya lunungu yandi tina na kizunga ya bamongo. Loti vuandaka banga kukuenda kuna. Na yau, yandi lombaka ti bapesa yandi mpe dibuta na yandi nzila ya kukuenda tina na Zoare, mbanza mosi ya fioti yina Yehova kanaka kubebisa. Yehova lendaka lomba Loti yandi landa kaka malako yina yandi pesaka yandi. Kasi Yehova pesaka Loti nzila ya kukuenda na Zoare mpe yandi bebisaka diaka ve mbanza yango. (Kuy. 19:18-22) Mua basiekle na manima, Yehova monisaka ntima kiadi na bantu ya buala Ninive. Yandi tindaka mbikudi Yona yandi tubila bau ti mbanza yango mpe bantu na yau ya yimbi zola bebisama. Kasi ntangu bantu ya Ninive balulaka ntima, Yehova moninaka bau kiadi mpe yandi bebisaka diaka ve mbanza ya Ninive.​—Yona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 ¶5

Yinki dilongi beto lenda baka na kifuani ya Yehoashe? Yandi vuandaka lokola yinti yina misisa na yau mekotaka mingi ve na ntoto mpe yina mesimbama na mua yinti mosi. Ntangu mua yinti yango​—yazola monisa Yehoyada​—kufuaka, Yehoashe bandaka kuwa bapengui, mpe yandi bikanaka diaka ve ya kukuikama na Yehova. Kifuani yango kena kumonisa ti beto fueti banga Nzambi kaka ve samu bantu ya dibuta na beto mpe bantu yankaka na kimvuka kena kupesa beto kifuani ya mbote yina beto fueti landa. Samu na kubikana ngolo na kimpeve, beto fueti bikana penepene ya Yehova, beto fueti kumisa nzola mpe luzitu na beto ngolo na ntadisi na yandi na kulongukaka mbala na mbala, na kuyindulaka na mpinda, mpe na kusambilaka. (Yer. 17:7, 8; Bakol. 2:6, 7) Yehova kelombaka beto ve beto sala mambu mingi. Bametubila na nkufi mambu yina yandi kelombaka beto na Longi 12:13, yametuba: ‘Banga Nzambi ya kedika mpe zitisa bansiku na yandi, samu yau nde mambu nionso yina muntu fueti sala.’ Kana beto kena kubanga Nzambi, beto kevuanda na dikoki ya kununga kumekama yina beto kekutana na yau na bilumbu kena kuiza mpe kubikana ngui. Kima mosi ve kevuanda na dikoki ya kubebisa nguizani na beto na Yehova. w23.06 19 ¶17-19

Verse 5 mebanda mutindu yayi: ‘Muntu yina mevuanda na kiti ya kimfumu tubaka.’ (Kus. 21:5a) Bampova yango kele spesiale samu yakele mosi ya mbala kaka tatu yina yandi mosi Yehova kena kutuba na mukanda ya Kusonga. Na yau bampova yango ya kundimisa katuka ve na mbasi mosi ya kilendo, yakatuka mpe ve na Yesu yina futumukaka, kasi na Yehova yandi mosi! Diambu yango kena kundimisa ti beto lenda tula mpenza ntima na mambu yina yandi tubaka na manima. Samu na yinki beto metuba mutindu yina? Samu Yehova ‘lenda vuna ve.’ (Tito 1:2) Na yau bampova yina beto ketangaka na Kusonga 21:5, 6 kekokisama mpenza. Beto tadila mpova “Tala!” Mpova ya Greki yina bamebangula na “tala!” mesadulua mbala mingi na mukanda ya Kusonga. Yinki Nzambi metuba na manima? Yandi metuba: ‘Munu kena kusala bima nionso ya yimpa.’ Ya kedika, Yehova kena kutubila bansobolo yina kesalama na bilumbu kena kuiza, kasi lokola yandi mezaba ti yandi kekokisa mpenza nsilulu yango, yau yina yandi kena kutubila bansobolo yango lokola yau mesalamaka deja.​—Yez. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Petelo vuandaka nuanisa babulembu na yandi. Beto tadila ndambu ya bifuani. Ntangu Yesu sasilaka mutindu yandi keniokuama mpe yandi kekufua samu na kukokisa bambikudulu ya Biblia, Petelo tubilaka Yesu ti yakekumina yandi ve. (Mar. 8:31-33) Mbala mingi, Petelo mpe bantumua yankaka vuandaka zonza samu na kuzaba nani meluta nene na kati na bau. (Mar. 9:33, 34) Na mpipa ya nsuka tekila Yesu kufua, na nganzi nionso Petelo zengaka dikutu ya bakala mosi. (Yoa. 18:10) Kaka na mpipa yango, Petelo bikaka wonga yala yandi mpe yandi wanganaka mbala tatu ti yandi zaba ve nkundi na yandi Yesu Klisto. (Mar. 14:66-72) Yau salaka Petelo dila ngolo. Yesu sundolaka ve ntumua na yandi yina lembaka nzutu. Na manima ya mfutumukunu na yandi, Yesu pesaka Petelo diluaku ya kumonisa yandi ti, yandi vuandaka tatamana kuzola yandi. Yesu lombaka Petelo na kumikitisa nionso ti yandi sala lokola mvungi ya mameme na yandi. (Yoa. 21:15-17) Petelo vuandaka ya kukubama samu na kusala diambu yina Yesu lombaka yandi. Yandi vuandaka na Yerusaleme na kilumbu ya Pantekoti mpe yandi vuandaka na kati ya bantu ya ntete yina tuluaka mafuta na kimpeve. w23.09 22 ¶6-7

Ntumua Petelo kindisaka bampangi na yandi bankulutu na ‘kutanina mameme ya Nzambi.’ (1 Pie. 5:1-4.) Kana nge kele nkulutu, beto mezaba ti nge kezolaka bampangi na nge ya babakala mpe ya banketo mpe nge kele na nsatu ya kutanina bau. Kasi, na bantangu yankaka nge lenda kukimona lokola nge kele na mambu mingi ya kusala to nge kele ya kulemba nzutu samu na kukokisa kiyekua yango. Yinki nge lenda sala? Tubila Yehova mutindu nge kena kukimona. Petelo sonikaka: ‘Kana muntu kena kusadila bayankaka, yandi sala yau na lusadusu ya ngolo yina Nzambi kepesaka.’ (1 Pie. 4:11) Bampangi na nge ya babakala mpe ya banketo lenda kutana na mambu ya mpasi yina balenda bakila ve solision na yinza yayi. Zaba ti ‘mvungi ya nene’ Yesu Klisto lenda sadisa bau na mutindu ya mbote kuluta muntu nionso yankaka. Yandi lenda sala yau bubu yayi, mpe na yinza ya yimpa. Nzambi kena kulomba kaka bankulutu na kuzola bampangi na bau, na kutanina bampangi na bau, mpe na kukuma ‘bifuani samu na mameme.’ w23.09 29-30 ¶13-14

Beto fueti manga kusadila makanisi ya bantu yina kemangaka bansiku ya Yehova. Kana beto kena kukanisa lokola bantu yina kesalaka mambu yina kebukaka bansiku ya Yehova, beto diaka beto lenda banda kumanga Yehova mpe bansiku na yandi. (1 Ko. 3:19) Mbala mingi ‘nduenga ya yinza yayi’ ketindaka bantu na kumanga kuzitisa Yehova. Ndambu ya Baklisto ya Pergame mpe ya Tiyatire kumaka kusala nsambudulu ya biteke mpe pite mutindu bavuandaka mona yau na bantu yina vuandaka na bambanza yango. Yesu pesaka dilongi ya ngolo na bimvuka yango zole mutindu bavuandaka bika nzila na pite. (Kus. 2:14, 20) Bubu yayi, bantu yayi kele nzinganzinga na beto lenda tinda beto beto ndima makanisi ya yimbi. Bantu ya dibuta na beto mpe bantu yina beto mezabana na bau lenda tuba ti beto kele mambu ngolo mpe balenda tinda beto beto buka bansiku ya Yehova. Na kifuani, balenda tuba ti yakele na yau na mfunu ve na kubikana ya kuvedila na makanisi mpe ti bansikudukusu ya Biblia na yina metadila bikadulu ya mbote mekumaka ya ntama. Na bantangu yankaka, beto lenda kanisa ti malako yina Yehova kepesaka beto kele mpenza puelele ve. Beto lenda banda kumanga ‘kulanda kaka mambu yina mesonamaka.’​—1 Ko. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

Maria, mama ya Yesu, vuandaka na nsatu ya kubaka ngolo. Yandi kumaka na buemba, ata kana yandi kuelaka ntete ve. Yandi salaka yundula ntete ve bana na yandi mosi, kasi yalombaka yandi tanina muana mosi yina kekuma Masiya. Lokola yandi sangisaka ntete ve nzutu na bakala, yinki mutindu Maria lendaka sasila mambu yango nionso na fianse na yandi Yozefi? (Luka 1:26-33) Yinki mutindu Maria bakaka ngolo yina yandi vuandaka na yau nsatu samu na kukokisa kiyekua yango ya mfunu mpe ya mpasi? Yandi tudilaka bantu yankaka ntima samu basadisa yandi. Na kifuani, yandi lombaka na mbasi Gabriele yandi tubila yandi mambu metadila kiyekua yango. (Luka 1:34) Mua ntangu fioti na manima, yandi salaka vuayaje tii na ‘buala ya bamongo’ na Yuda samu na kukuenda tala mpangi na yandi Elizabeti. Elizabeti pesaka Maria felisitasion mpe mpeve ya nlongo ya Yehova tuadisaka yandi samu na kutubila mbikudulu mosi ya kukindisa yina tadilaka muana ya bakala yina Maria kebuta. (Luka 1:39-45) Maria tubaka ti Yehova salaka ‘mambu ya nene na diboko na yandi.’ (Luka 1:46-51) Yehova pesaka Maria ngolo na nzila ya mbasi Gabriele mpe Elizabeti. w23.10 14-15 ¶10-12

Ndambu ya banlonguki ya Klisto tuluaka mafuta na nzila ya mpeve ya nlongo, mpe bakele na nguizani ya spesiale na Yehova. Baklisto 144 000 yango, kesala lokola banganga-nzambi na dizulu kintuadi na Yesu. (Kus. 14:1) Kisika ya nlongo ya tabernakle kena kumonisa mutindu na bau ya kubutuka na kimpeve lokola bana ya Nzambi na ntangu bakele ntete awa na ntoto. (Bar. 8:15-17) Kisika meluta nlongo ya tabernakle kena kumonisa dizulu, kisika Yehova kevuandaka. ‘Rido’ yina kena kukabula Kisika ya nlongo mpe Kisika meluta nlongo, kena kumonisa nzutu ya Yesu ya kinsuni. Ntangu yandi vuandaka na nzutu ya kinsuni, yandi lendaka kota ve na dizulu lokola Nganga-nzambi ya nene yina meluta nene na tempelo ya kimpeve. Na kupesaka nzutu na yandi ya kinsuni lokola nkayilu samu na bantu, Yesu zibulaka nzila ya luzingu na dizulu samu na Baklisto nionso yina metulua mafuta na kimpeve. Bafueti bika nzutu na bau ya kinsuni, samu babaka n’sendo na bau na dizulu.​—Baeb. 10:19, 20; 1 Ko. 15:50. w23.10 28 ¶13

Gideoni pesaka mvutu na kiyenge nionso ntangu bantu ya Efrayimi vuandaka vueza yandi. (Baz. 8:1-3) Yandi pesaka bau ve mvutu na nganzi. Yandi monisaka ti yandi kele muntu ya kumikitisa na mutindu yandi kuwaka mambu yina vuandaka tungisa bau mpe yandi pesaka bau mvutu na kimpombo. Yau salaka ti nganzi na bau kita. Bankulutu ya nduenga kelandaka kifuani ya Gideoni na kuwaka na dikebi mpe na kupesaka mvutu na kimpombo kana bamevueza bau. (Yak. 3:13.) Na mutindu yina bakesalaka ti kiyenge vuanda na kimvuka. Ntangu bantu vuandaka kumisa Gideoni samu na mutindu yandi nungaka Madiani, yandi lombaka bantu kumisa nde Yehova. (Baz. 8:22, 23) Yinki mutindu bampangi yina kele na biyekua lenda landa kifuani ya Gideoni? Balenda pesa lokumu na Yehova samu na mambu yina bakesalaka. (1 Ko. 4:6, 7) Na kifuani, kana bamepesa nkulutu mosi felisitasion samu na makoki yina yandi kele na yau ya kulonga, yandi lenda tuba ti malongi yango mekatuka na Mpova ya Nzambi mpe beto nionso beto kebakaka formasion na nkubukulu ya Yehova. Na bantangu yankaka, bankulutu lenda kukiyuvusa kana bakelongaka na mutindu yina kesala ti bantu pesa Yehova lokumu to bakezolaka kaka kubenda dikebi ya bantu na zulu na bau. w23.06 4 ¶7-8

Kana beto kena kubaka ve mvutu na bisambu na beto, beto fueti kukiyuvusa, ‘Munu kena kusambila samu na diambu ya mbote?’ Mbala mingi, beto kekanisaka ti beto mezaba yina meluta mbote samu na beto. Kasi mambu yankaka yina beto kelombaka lenda vuanda ve mpenza na mfunu samu na beto. Kana beto kena kusambila samu na diambu mosi, yalenda vuanda na solision mosi yina meluta mbote kuluta solision yina beto kena kusosa. Mpe mambu yankaka yina beto kelombaka lenda vuanda ve na nguizani na luzolo ya Yehova. (1 Yoa. 5:14) Na kifuani, beto tadila kifuani ya bibuti yina vuandaka lomba Yehova tanina muana na bau samu yandi bikana na kedika. Diambu yina bavuandaka lomba monanaka lokola yamebonga. Kasi, Yehova ketindaka ata mosi ve kati na beto na kingolo samu na kusadila yandi. Yandi zola beto nionso ata mpe bana, beto pona kusadila yandi. (Kul. 10:12, 13; 30:19, 20) Yau yina bibuti fueti lomba nde Yehova sadisa bau basimba bantima ya bana na bau samu bazola Yehova mpe bakuma bankundi na Yandi.​—Bing. 22:6; Baef. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Samu na yinki kubomba bantu yankaka kele mutindu mosi ya mfunu ya kumonisa nzola? Na kutadila mukanda mosi yina kesasilaka Biblia, mpova “kubomba” yina Paulo mesadila zola monisa, “kutelema pembeni ya muntu samu na kukindisa yandi ntangu yandi kena kukutana na kumekama ya ngolo.” Na yau, kana beto mebomba mpangi mosi yina kena kukutana na kumekama, beto mesadisa yandi samu yandi tatamana kusadila Nzambi na kukuikama. Mpe konso ntangu yina beto kena kubomba mpangi na beto, beto kena kumonisa yandi ti beto kezolaka. (2 Ko. 7:6, 7, 13) Kumonisa ntima kiadi mpe kubomba kele na nguizani. Na yinki mutindu? Kana muntu kele na ntima kiadi yaketindaka yandi na kubomba mpe na kusala mua diambu samu na muntu yina kena kuniokuama. Na yau, ntangu beto kemoninaka bantu kiadi; yakesalaka ti beto bomba bau. Tala mutindu Paulo metubila nguizani yina kele kati na ntima kiadi ya Yehova mpe kubomba yina kekatukaka na Yandi. Paulo metubila Yehova lokola ‘Tata ya ntima kiadi mingi mpe Nzambi yina kebombaka bantu nionso.’​—2 Ko. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

Banlonguki nionso ya Klisto fueti zaba ti balenda kutana na bampasi. Beto tadila kifuani ya ntumua Paulo. Yandi tubilaka Baklisto ya Tesalonika: ‘Ntangu beto vuandaka na beno, beto vuandaka zabisa beno na ntuala ti beto kekutana na bampasi, mpe yasalamaka plina.’ (1 Bate. 3:4) Mpe na Baklisto ya Korinto, yandi sonikaka: ‘Beto zola ti beno zaba mpasi yina beto kutanaka na yau . . . Beto zabaka ve kana beto zolaka zinga.’ (2 Ko. 1:8; 11:23-27) Bubu yayi diaka Baklisto fueti zaba ti balenda kutana na bampasi ya mutindu mosi to yankaka. (2 Tim. 3:12) Yinki beto ketuba samu na nge? Nzengolo na nge ya kubikana ya kukuikama na mambu nionso natinaka nge mambu ya mpasi na kisalu? (Baeb. 13:18) Bamfumu ya Leta teleminaka nge samu nge vuandaka tubila bantu yankaka kivuvu na nge? Yavuanda mpasi ya yinki mutindu beto lenda kutana na yau, Paulo tubaka beto fueti vuanda na kiese. w23.12 10-11 ¶9-10

Yakobi kangaka ntima na mambu mingi ya mpasi. Bana zole ya Yakobi, Simeoni mpe Levi, nataka nsoni na dibuta mpe na nkumbu ya Yehova. Katula yau, nketo ya Yakobi, Rashel, yina yandi vuandaka zola mingi, kufuaka ntangu yandi vuandaka buta muana ya zole. Mpe samu na nsatu ya ngolo yina kotaka na buala, yalombaka Yakobi kuenda na buala ya Ezipito, atako yandi pusanaka na bamvula. (Kuy. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Atako mambu nionso yina ya mpasi, kiminu ya Yakobi samu na Yehova mpe samu na bansilulu na Yandi salaka lemba ata fioti ve. Mpe Yehova monisaka Yakobi ti Yandi vuandaka ndima yandi. Na kifuani, Yehova sakumunaka yandi na kupesaka yandi bima mingi ya kinsuni. Mpe kanisa na butondi yina Yakobi vuandaka na yau na Yehova ntangu yandi kutanaka diaka na Yozefi​—muana yina yandi kanisaka ti yandi kufuaka banda bamvula mingi! Kinkundi ya mbote yina Yakobi vuandaka na yau na Yehova sadisaka yandi yandi nunga mambu nionso ya mpasi yina yandi kutanaka na yau. (Kuy. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Kana beto kena kutanina kinkundi ya mbote na Yehova, beto diaka beto lenda nunga mambu nionso ya mpasi yina beto kena kukutana na yau kondua kukana. w23.04 15 ¶6-7

Nkunga 23 kele nkunga yina kena kumonisa ti beto fueti tudila nzola ya Yehova mpe dikebi na yandi ntima. Davidi, nsoniki ya nkunga yango, kena kumonisa nguizani ya ngolo yina vuandaka kati na yandi mpe Yehova, Mvungi na yandi. Davidi vuandaka kukimona na lutanunu na kubikaka Yehova tuadisa yandi mpe yandi vuandaka tula ntima ya mvimba na Yandi. Davidi zabaka ti Yehova kemonisina yandi nzola na yandi konso kilumbu ya luzingu na yandi. Yinki vuandaka sala ti yandi tudila yandi ntima ya plina? Davidi vuandaka mona ti Yehova kena kukipe yandi samu yandi vuandaka pesa yandi bima nionso yina yandi vuandaka na yau nsatu. Davidi zabaka diaka ti Yehova vuandaka nkundi na yandi mpe Yehova vuandaka ndima yandi. Yau yina yandi vuandaka ndimisama ti yavuanda yinki diambu kekumina yandi na bilumbu kena kuiza, Yehova ketatamana kukokisa bansatu na yandi nionso. Davidi vuandaka ndimisama ti Yehova kezolaka yandi mpe yandi kekipeke yandi, yasadisaka yandi yandi bika kukitungisa kasi yandi vuanda nde na kiese.​—Nk. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

Kubanda na Mvita ya zole ya yinza ya mvimba, bisadi ya Yehova kesamunaka na kiyenge mpe na kimpuanza na babuala mingi. Bantu mingi mezaba Yehova, mpe bisadi na yandi kena kusamuna na ntoto ya mvimba. Bubu yayi, bampangi ya Kimvuka ya Ntuadisi ketatamanaka kusosa lutuadusu ya Klisto. Bakezolaka ti malako yina bakepesaka bampangi vuanda na nguizani na mutindu Nzambi ketadilaka mambu. Mpe bakesadilaka bankengi ya kizungidila mpe bankulutu samu na kupesa malako na bimvuka. Bankulutu yina meponama kele na ‘diboko ya kibakala ya Klisto.’ (Kus. 2:1.) Ya kedika, bankulutu yango kele bantu ya kukondua kukoka mpe bakesalaka banzimbala. Mose mpe Yosua vuandaka sala banzimbala na bantangu yankaka, mutindu mosi mpe samu na bantumua. (Kut. 20:12; Yoz. 9:14, 15; Bar. 3:23) Kasi, Klisto kena kutuadisa na dikebi mpenza nanga ya kukuikama mpe bankulutu yina meponama, mpe yandi ketatamana kutuadisa bau. Beto kele mpenza na bamfunu ya kutula ntima na lutuadusu yina yandi kena kupesa na nzila ya bantu yina yandi mepona samu na kutuadisa beto. w24.02 23-24 ¶13-14

Bubu yayi beto lenda sepedisa Yehova na kutubilaka mambu yina metadila yandi na mutindu yina kemonisa ti beto kele na butondi mpe na nzola samu na yandi. Ntangu beto kena kusamuna, lukanu na beto ya ngudi kevuandaka ya kusadisa bantu bapusana penepene ya Yehova, mpe bakukimona mutindu beto kekukimonaka samu na Tata na beto ya nzola. (Yak. 4:8) Beto kevuandaka na kiese ya kutubila bantu mutindu Biblia metubila Yehova, nzola na yandi, lunungu na yandi, nduenga na yandi, kilendo na yandi, mpe bikadulu na yandi yankaka ya kitoko. Beto kekumisaka diaka Yehova mpe beto kesepedisaka yandi na kusalaka ngolo samu na kulanda kifuani na yandi. Kana beto mesala mutindu yina, bantu yankaka lenda mona ti beto kele ya kusuasana na bantu ya yinza yayi ya yimbi. Mpe balenda kukiyuvusa samu na yinki beto kele ya kusuasana. (Mat. 5:14-16) Kana beto kena kusolola na bau na luzingu na beto ya konso kilumbu, beto lenda vuanda na dikoki ya kusasila bau samu na yinki beto kele ya kusuasana na bantu ya yinza yayi. Yakesala ti, bantu yina kele na bantima mebonga bakukimona ti bakena kupusana penepene ya Nzambi na beto. Kana beto kena kukumisa Yehova na mitindu yina, beto kesepedisa ntima na yandi.​—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 ¶7

Samu na kukuma bakala Muklisto yina meyela na kimpeve, nge fueti kudisa makoki yina mebonga. Yakesadisa nge samu nge ndima biyekua na kimvuka, nge baka mpe nge tanina kisalu yina kesadisa nge to dibuta na nge, mpe nge vuanda na nguizani ya mbote na bantu yankaka. Na kifuani, longuka kutanga mpe kusonika mbote. Biblia metuba ti muntu ya kiese mpe yina kenungaka kelutisaka ntangu konso kilumbu na kutangaka Mpova ya Nzambi mpe yandi keyindulaka na mpinda na zulu na yau. (Nk. 1:1-3) Na kutangaka Biblia konso kilumbu, yandi kezaba mutindu ya Yehova ya kukanisa mpe yau kesadisa yandi na kukanisa mbotembote mpe kulonguka mutindu ya kusadila Masonukua. (Bing. 1:3, 4) Bampangi na beto ya babakala mpe ya banketo kevuandaka na nsatu ya babakala ya makoki samu na kusosa malako mpe malongi yina mesimbama na Biblia. Kana nge mezaba kutanga mpe kusonika mbote, nge kevuanda na dikoki ya kubongisa badiskur mpe bakomantere yina mebonga mpe yina kekumisaka kiminu ngolo. Nge kevuanda diaka na dikoki ya kubaka banoti ya mfunu yina kesadisa nge na kukumisa kiminu na nge ngolo mpe na kukindisa bantu yankaka. w23.12 26-27 ¶9-11

Ntangu nge kena mona ti nge kena kubanga, yindula na mpinda na zulu ya mambu yina Yehova kesala na bilumbu kena kuiza ntangu Satana kevuanda diaka ve. Lukutakanu ya nene ya 2014 vuandaka na mbonosono mosi yina monisaka mutindu tata mosi sololaka na dibuta na yandi mutindu 2 Timoteo 3:1-5 zolaka sonama na mutindu yankaka kana baverse yango vuandaka tubila mambu yina kesalama na Paradiso: “Na yinza ya yimpa bantangu ya kiese kuluta kevuanda. Samu bantu kevuanda bantu yina kezolaka bantu yankaka, bantu yina kezolaka kedika, bantu yina mezaba bandilu na bau, bantu ya kumikitisa, bantu yina kekumisaka Nzambi, bantu yina kezitisaka bibuti, bantu ya butondi, bantu ya kukuikama, bantu yina kele na nzola ya ngolo samu na mabuta na bau, bantu yina kezolaka kusala na nguizani, bantu yina ketubaka ntangu nionso mbote samu na bantu yankaka, bantu yina kele na kukiyala, bantu ya kimpombo, bantu yina kezolaka mambu ya mbote, bantu yina mebonga batudila bau ntima, bantu ya luzitu, bantu ya kumikitisa, bantu yina kezolaka Nzambi na kisika ya kuzola minkembo, bantu yina kekukipesaka na kedika na Nzambi, mpe nge kangama na bantu ya mutindu yina.” Nge kesololaka na dibuta na nge to na bampangi na nge Baklisto samu na mutindu luzingu kevuanda na Paradiso? w24.01 6 ¶13-14

Yakele diambu ya kukindisa kuzaba ti Yehova kendimaka bisadi na yandi nionso! Biblia metuba ti: ‘Yehova kezolaka bantu na yandi.’ (Nk. 149:4) Kasi, na bantangu yankaka bantu yankaka kelembaka nzutu mpe balenda kukiyuvusa, ‘Yehova kendimaka munu mpenza?’ Na bantangu yankaka bisadi mingi ya Yehova ya kukuikama yina Biblia metubila lembaka nzutu mpe bavuandaka mona mpasi kundima ti Yehova kendimaka bau. (1 Sam. 1:6-10; Yobi 29:2, 4; Nk. 51:11) Biblia memonisa puelele ti bantu ya kukondua kukoka lenda ndimama na Yehova. Na yinki mutindu? Bafueti monisa kiminu na Yesu Klisto mpe kubaka mbotama. (Yoa. 3:16) Na mutindu yango beto kemonisaka na bantu yankaka ti beto mebalula ntima na masumu na beto, mpe beto mepesa Nzambi nsilulu ti beto kesala luzolo na yandi. (Bis. 2:38; 3:19) Yehova kesepelaka ntangu beto kesalaka mambu yina kekudisaka nguizani na beto na yandi. Kana beto kena kusala nionso yina beto lenda samu na kutanina nsilulu na beto ya kusadila yandi, Yehova kendima beto mpe yandi ketadila beto lokola bankundi na yandi ya ntima.​—Nk. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Beto lenda landa kifuani ya banlonguki na kutatamanaka kusamuna ata kana bamfumu ya Leta melomba beto beto lemba kusala yau. Beto lenda tula ntima ti Yehova kesadisa beto samu na kokisa kisalu na beto ya kusamuna. Na yau sambilaka samu na kulomba yandi kibakala mpe nduenga mpe lombaka Yehova lusadusu samu na kukanga ntima na bampasi. Mingi kati na beto kena kukutana na bampasi na nzutu mpe na makanisi, na kifuani kufuila muntu yina beto vuandaka zola, mitungisi na kati ya dibuta, banzomono, to mambu yankaka ya mpasi. Mpe mambu lokola bamaladi ya yimbi mpe bamvita kesalaka ti mpasi buelama diaka. Tubila Yehova mutindu nge kena kukimona. Tubila yandi mambu nge kena kukutana na yau kaka mutindu nge ketubilaka nkundi ya ntima. Ndimisama ti Yehova ‘kesadila nge mambu ya mbote.’ (Nk. 37:3, 5) Kutatamana na kusambila kesadisa beto beto ‘kanga ntima na bampasi.’ (Bar. 12:12) Yehova mezaba mambu yina bisadi na yandi kena kukangila ntima​—‘Yandi kekuwaka kudila na bau samu na kulomba lusadusu.’​—Nk. 145:18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Kana beto kele na banzengolo ya mfunu ya kubaka, beto fueti sosa kuzaba ‘kana luzolo ya Yehova kele yinki’ mpe na manima beto fueti sosa kusala mambu yina kele na nguizani na luzolo yango. (Baef. 5:17) Na kumonaka bansikudukusu ya Biblia yina kele na nguizani na mambu yina beto kena kukutana na yau, beto kena kusosa nde makanisi ya Nzambi na diambu yango. Na manima kana beto mesadila bansikudukusu yango, beto kevuanda na dikoki ya kubaka banzengolo ya mbote. Mbeni na beto Satana ‘muntu ya yimbi,’ kezolaka beto vuanda na mambu mingi ya kusala na yinza yayi samu beto kondua ntangu ya kusadila Nzambi. (1 Yoa. 5:19) Muklisto lenda banda kutula makanisi na mbongo, na bakalasi, to na kisalu ya kinsuni na kisika ya kutula makanisi na mitindu mingi yina yandi lenda sadila Yehova. Kana yandi mesala mutindu yina, yandi kemonisa ti yandi mebanda kukanisa lokola bantu yina kesadilaka Yehova ve. Ya kedika, bima yango kele na yau yimbi ve, kasi yafueti baka ata fioti ve kisika ya ntete na luzingu na beto. w24.03 24 ¶16-17