Mayangani ya etúká na Russie na eleko ya molunge ememi mapamboli

NA ELEKO nyonso ya molunge, bato mingi ya Russie oyo balingaka kotala bazamba batikaka bandako na bango ya kitoko na vile mpe bakendaka na bamboka ya zamba mpo na kolekisa ntango na mwa bandako oyo babengi datcha. Mpo na bango, ezali ntango ya kozala mosika na vile epai makambo esalemaka mbangumbangu. Na bileko ya molunge oyo euti koleka, bato bamonaki mpe ebele ya Batatoli ya Yehova ya Russie bazali kokende na bamboka mingi ya zamba​—kasi mpo na likambo mosusu.

Atako mosala na bango ya kosakola epekisamaki na bingumba mosusu, Batatoli ya Yehova ya Russie bazali kokoba koyangana na polele mpo na kosambela, bazali kosalela lotomo ya losambo oyo mibeko ya mboka etyá mpo na bonsomi ya losambo. Kasi, ntango mosusu, botɛmɛli oyo eutaka na bakonzi ya mboka oyo bayebi Batatoli malamu te mpe bakambi ya Lingomba ya Ɔrtɔdɔkse esalaka ete bázala na mokakatano ya kozwa bisika oyo ebongi mpo na kosala mayangani na bango mbula na mbula na eleko ya molunge. Yango wana, Batatoli babongisaki mayangani na “bazamba” to na “bisika ya polele.” Kobanda 2007 tii 2009, mayangani ya ndenge wana esalemaki mbala soki 40 na bisika 25 na Russie mobimba.

Motatoli moko oyo akɔtá mayangani bambula mingi na Russie alobi boye: “Na bambula oyo eleki ntango tozalaki kosalela mabanda ya masano mpe bandako minene ya bingumba, bato mingi ya sembo mpe bakonzi ya mboka balobaki ete na kati ya bibongiseli oyo bamoná, biso tozali ebongiseli oyo eyebi mpenza kotya bopɛto mpe kosala makambo na molɔngɔ. Sikoyo tokómi kosala mayangani na zamba epai kaka bandɛkɛ ekoki komona. Ezali mpenza mawa ete bato bakoki komona te mayangani kitoko oyo esangisi bato ya bisika, mposo mpe mangomba ndenge na ndenge.”

Atako mayangani yango ezali bantango ya esengo, Motatoli moko alobi boye: “Ezali esengo komona elimo ya komipesa mpe bosembo ya bandeko na biso Batatoli oyo bazali kosalela Yehova na ntango ya mikakatano. Kasi, mpo na koloba solo, ntango bakonzi bapekisaka biso kosala mayangani na biso, ekoki kotungisa biso na nzoto mpe na makanisi. Ekitisaka mpe bonsomi na biso ya kosambela Nzambe Mozwi-na-Nguya-Nyonso na ndenge ebongi.” Ndenge nini Batatoli ya Yehova na Russie balongaki mokakatano yango?

Mayangani na bazamba na ekólo mobimba

Soki bakonzi babongoli makanisi mwa ntango moke, liboso ete liyangani esalema, mbala mingi, bandeko oyo babongisaka liyangani bazalaka kaka na mikolo moke mpo na kozwa bibongiseli mpo na koyamba ebele ya bato oyo bakoya na liyangani. Na ndakisa, na 2008, Batatoli ya engumba Tcheboksary, na ekólo Tchouvachie, basengelaki kosala liyangani ya etúká na esika moko ya monene oyo etondaki na banzete babengi bouleau mpe na mosika okoki komona Ebale Volga. Bazalaki na mosala monene. Na bayangani 1930, bato 1 700 basengelaki kolala na esika ya liyangani. Basengelaki kozala na bisika ya kosukola nzoto mpe basaani oyo ezali na mai ya mɔtɔ mpe ya malili, twalɛti mpe lotikili. Mpe bayangani nyonso basengelaki kolya.

Bandeko balongaki mokakatano yango. Basali ya mabaya, bato ya lotiliki mpe oyo batyaka pɔmpi ya mai bamonanaki. Batatoli 350 bandimaki kopesa mabɔkɔ na mosala yango, bandeko 14 kati na bango bazalaki wana na boumeli ya mikolo zomi. Bapasolaki mabaya mpe bayaki na ndɛlɛ, batongaki bahema, basalaki bisika ya kosukola mpe batwalɛti. Bandeko mosusu basalaki mibembo ebele na vile mpo na kosomba biloko ya kolya. Lokola esika ya kobomba biloko na malili ezalaki te, bandeko bamonaki malamu bapesaka moto nyonso biloko ya kolya mbala misato na mokolo, oyo bazalaki kolamba kaka wana na esika ya liyangani. Bandeko oyo bazalaki kokamba misala na esika yango ya liyangani, bayokanaki mpe bazwaki bato mosusu na mosala mpo na kolambelaka bayangani. Na nsuka, bayangani 500 bamemaki bahema na bango moko, bayangani 150 bafutelaki bandako mosika te na esika ya liyangani, bayangani 15 balalaki na matiti mpe bamosusu balalaki na bahema oyo bandeko batongaki.

Ntango bayangani bakómaki, bamonaki ebele ya bakiti ya langi ya bule etandani na molɔngɔ. Na liboso, ezalaki na baestrade mibale oyo babongisaki yango kitoko na bafololo, moko ezalaki mpo na programɛ ya monɔkɔ ya Russe mpe mosusu ezalaki mpo na monɔkɔ ya Chuvachie. Moto nyonso asepelaki na mateya ya Biblia mpe azalaki na botɔndi mpo na mosala makasi oyo bandeko bandimaki kosala. Moko ya baoyo balambaki biloko alobaki boye: “Soki namonaka ngai moko na miso te, nalingaki kondima te ete bozali lisangá moko ya bato oyo basalaka makambo malamu mpe na molɔngɔ!” Bato mosusu balobaki ete bibongiseli oyo basalaki mpo na liyangani ezali lokola fɛti ya mwa bandako ya matiti oyo ekólo Yisraele ezalaki kosala.

Na bingumba mosusu, mbala mingi Batatoli bazalaki kaka na mokolo moko ya koluka esika mosusu ya liyangani mpe kobongisa yango. Esalemaki mpe na engumba Nijni Novgorod, epai bandeko bamipesaki kosala na eteni moko ya mabele: bamosusu na moi mpe bamosusu na butu. Basengelaki kokata banzete mpe matiti, mpe kosilisa banyama nkeke mosusu mpe bafurmi. Na nsima, ntango bayangani bakómaki mokolo ya mitano na ntɔngɔ, bakutaki bandeko oyo bazalaki kosala batye bakiti 2 000 mpe batwalɛti zomi, batondisaki mai na bisika ya kosukola basaani, batongaki estrade, batyaki masini ya lotiliki mpe masini ya bikoliseli ya lolaka. Ndeko moko alobaki boye: “Likambo ya kokamwa ezalaki ete bandeko oyo basalaki mosala mokolo mobimba, bazalaki na mposa te bákumisa bango. Na komikitisa nyonso, bakobaki kosalela bandeko na boumeli ya liyangani. Bapesaki makasi na bango mpo bandeko na bango bázala malamu mpe balanda liyangani malamu.”

Ndeko mosusu akomaki boye: “Tosalaki mpenza na bomoko. Atako ezalaki mbala ya liboso oyo bandeko babongisaki liyangani na esika ya polele mpe ntango ezalaki mokuse, bakanisaki na makambo nyonso, mpo ntango liyangani ezali kosalema, makambo oyo ekoki kobebisa likebi ya bayangani ezala mingi te. Nsima ya makambo nyonso wana, tomonaki te ete tolɛmbi. Yehova apesaki biso makasi!”

Elimo ya Nzambe esalaki

Na makambo mingi, kolonga mikakatano oyo ekokaki kopekisa ete mayangani esalema, esalaki ete Batatoli bákolisa lisusu bondeko na bango mpe yango emonisaki ete elimo ya Nzambe esalaki. Na Smolensk, mokolo moko liboso liyangani esalema, bankolo-ndako baboyaki ete bayangani báfanda na bandako oyo ezwamaki mpo na bango. Nkulutu moko alobi boye: “Ntango babisi mingi ya bayangani ekómaki na ngonga ya liboso na butu, esika ezalaki te mpo na kotya bango. Nabandaki kolela mpo nakokaki kosala eloko te mpo na bango. Nabondelaki Yehova mpe nasɛngaki ye atala likambo yango. Nazalaki mpenza na esengo mpo nsima ya ngonga moko tozwaki bisika mosusu mpo na moto nyonso! Ezalaki likambo ya kokamwa mpe emonanaki ete Yehova akozanga te kosalisa moto oyo azali sembo!” Na liyangani mosusu oyo esalemaki na zamba, bandeko basɛngaki bato ya mboka básalisa bango na bisika ya kolala, mpe lokola Batatoli bazalaka na etamboli ya malamu na mboka yango, bato ya mboka yango bandimaki kopesa bisika ya kolala na bayangani 2 000 na boumeli ya ntango ya liyangani.

Motatoli moko alobi ete: “Lokola kaka liyangani esalemaki, yango emonisaki ete ezali na ntina kotalela Yehova na makambo nyonso.” Likambo yango emonanaki mingimingi ntango “bato mosusu” bakɔtaki na mbalakaka mpo na kobebisa liyangani. Na engumba Novoshakhtinsk, bakonzi ya Lingomba ya Ɔrtɔdɔkse ya Russie mpe bato mosusu ya mobulu bayaki mpe bayembaki banzembo ya ekólo mpe bakendaki koyemba liboso ya mikro ya ndeko oyo azalaki kosala lisolo mpo mongongo na ye eyokana te. Kasi, bapolisi bapekisaki bango mpo bábebisa liyangani te. Ntango moto moko ya mobulu, mondimi moko ya mwasi ya Lingomba ya Ɔrtɔdɔkse, akangamaki mpo molunge elekaki, bandeko bamemaki ye na esika ya liyangani oyo bapesaka bato mwa lisalisi ya monganga mpe basalisaki ye. Akamwaki makasi mpenza ndenge bandeko basalisaki ye.

Makambo bamonaki ekamwisaki bango

Lokola mobulu ya bateroriste ezalaka makasi na Russie, mbala mingi mayangani ya minene ebendaka likebi ya bakonzi ya mboka mpe bato ya mboka. Na ndakisa, na liyangani moko oyo esalemaki na zamba ya engumba Voljski, batindaki bapolisi oyo bapekisaka bato básala mobulu mpo bátala makambo oyo ezali koleka na liyangani. Moko na bango abungisaki telefone na ye ntango liyangani ezalaki kosalema, mpe bandeko basalisaki ye azwa yango na departema ya liyangani oyo ebatelaka biloko oyo ebungi. Mwa moke na nsima, mokonzi na ye abengaki ye na telefone, azalaki na mposa ya koyeba soki mwa mobulu ezali na liyangani. Polisi yango alobaki boye: “Makambo nyonso ezali malamu; bato 5 000 bazali awa mpe mobulu ezali te. Mobulu ya nini? Kanisá naino, nabungisaki telefone na ngai, bamonaki yango mpe bazongiseli ngai!”

Polisi moko akamwaki na bopɛto ya esika ya liyangani mpe akamwaki ete ná bana ebele na kati ya bayangani, amonaki ata mwa papye moko te ya bombo. Mokóló-esika, epai liyangani mosusu esalemaki akutanaki na polisi, oyo bapesaki mokumba ya kopesa lapolo soki liyangani monene ya makambo ya Nzambe esalemi. Amemaki mokonzi ya polisi na etaji ya mibale na balcon ya ndako moko, babandaki kotala esika ya liyangani mpe alobaki boye: “Yo moko talá ndenge bazali! Basali makambo mpenza na molɔngɔ!” Nkolo-esika akamwaki ete Batatoli bazalaki komɛla masanga to likaya te mpe batikaki esika ya liyangani lokola nde ata moto azalaki wana te, mpe bamemaki biloko nyonso ya bosɔtɔ. Alobaki boye: “Ezalaki lokola paradiso!”

Bomoko emonanaka na kati ya basaleli ya Nzambe

Nsima ya liyangani oyo esalemaki na zamba moko, mokonzi ya mboka moko oyo ezali mosika te wana alobaki boye: “Namoni ete bozali bato ya komikitisa, kasi bozali mpenza makasi. Ntango biso, moto na moto azali kokipe kaka makambo na ye, bino bozali na likoki ya kosangisa bato!” Kobanda na Kaliningrad tii na Kamtchatka, bato ya ekólo wana monene bazali kaka kokamwa na bomoko oyo basaleli ya Yehova bazali komonisa na mayangani na bango. Ata soki makambo oyo bakanaki kosala ebongwani na mbalakaka, ezali na likambo moko oyo ekoki kobongwana te​—limemya na bango epai ya bakonzi mpe bato mosusu.

Ata soki bakutani na makambo nini, Batatoli ya Yehova na Russie bazali kokoba na esengo koyangana elongo mpo na kozwa mateya ya Biblia. Babondelaka “mpo na bakonzi mpe baoyo nyonso bazali na bibonga minene; mpo [bákoba] kofanda na kimya mpe na mobulu te na bomoi na ezaleli ya kokangama mobimba na Nzambe mpe na lisɛki te.”​—1 Timote 2:2.

[Likanisi ya paragrafe na lokasa 27]

Motatoli moko azali kopesa mabɔkɔ mpo na kobongisa esika moko ya liyangani oyo esalemaki na esika ya polele

[Likanisi ya paragrafe na lokasa 29]

Batatoli ya Yehova na Russie bazali kokoba “kofanda na kimya mpe na mobulu te na bomoi na ezaleli ya kokangama mobimba na Nzambe”

[Bililingi na lokasa 28]

Bandeko bazali kotya bopɛto liboso liyangani ebanda mpe bazali kopesa ebele ya bayangani bilei

[Bililingi na lokasa 29]

Moto nyonso asepelaki na liyangani yango mpe azalaki na botɔndi mpo na mosala makasi oyo bandeko basalaki