Een volledig gebruik maken van het Hulp-boek
1 Wij leven thans in een eeuw die getuige is geweest van wat een explosie van kennis genoemd zou kunnen worden. Op alle gebieden van kunde en wetenschap vermeerdert de kennis zich in een verbazingwekkend tempo. Door laboratoriumproeven en onderzoekingen op het land, diep in de zee en ver in de ruimte stromen nieuwe inlichtingen sneller binnen dan mensen ze kunnen verwerken en beoordelen.
2 In de bijbel wordt ons gezegd: „Wijsheid is het voornaamste. Verwerf wijsheid; en bij alles wat gij verwerft, verwerf verstand” (Spr. 4:7). Worden deze woorden door de zojuist beschreven onderzoekingen vervuld? Hebben deze de wijsheid tot gevolg gehad die wij als „het voornaamste” dienen na te streven?
3 Welnu, worden de grote problemen van de aarde erdoor opgelost? Hebben ze ertoe geleid dat het leven van de mensen gezonder, gelukkiger, zekerder, vrediger en produktiever is geworden? Hebben ze de mens erbij geholpen beter met zijn naaste op te schieten?
4 Wij weten het antwoord. Wij leven thans in een zieke, verwarde wereld, in een periode van weergaloze frustratie, een tijd waarin niets minder dan het bestaan van de mens en alle schepselen op deze planeet ernstig wordt bedreigd. En paradoxaal genoeg hebben veel van de hedendaagse onderzoekingen van de mens juist tot deze situatie bijgedragen.
5 De mensheid heeft dus de kennis nodig die de Schepper geeft. In Psalm 32:8 zegt Jehovah: „Ik zal u inzicht schenken en u onderrichten in de weg die gij dient te gaan. Ik wil raad geven met mijn oog op u.” Wat is er bij het in deze schriftplaats beschreven proces betrokken?
KENNIS, WIJSHEID EN VERSTAND
6 Het lezen van de bijbel zal ons kennis schenken. Dit is echter niet genoeg. Kennis betekent eenvoudig bekendheid of vertrouwdheid met feiten die door waarneming en ervaring of door lezen en studeren zijn verworven. Kennis is fundamenteel; zonder kennis zijn wij onwetend.
7 Volgens het boek Spreuken is wijsheid evenwel „het voornaamste”. Waarom? Omdat wijsheid betekent dat kennis aan het werk wordt gezet op een wijze die goede en wenselijke resultaten oplevert. Zonder wijsheid zou onze kennis — en ook het leven zelf — weinig waarde hebben. Door wijsheid bereiken wij de doeleinden die wij op het oog hebben.
8 Hoe past verstand nu in dit geheel? En waarom zegt de bijbel dat wij bij alle wijsheid die wij verwerven, verstand moeten verwerven? Verstand betekent de feiten te zien zoals ze met elkaar in verband staan. Het houdt begrip, onderscheidingsvermogen en inzicht in, waarbij het waarom en waarvoor van een zaak wordt onderzocht. Wanneer wij ergens verstand of begrip van hebben, zien wij niet alleen de geïsoleerde punten van een kwestie, maar het geheel.
9 Wij zouden dit kunnen illustreren door het gebruik van een bijbelconcordantie. Als wij een bepaald woord in de concordantie opzoeken, bijvoorbeeld het woord „geloof”, zullen wij vele teksten onder dit woord zien staan. Als wij ze lezen, verwerven wij kennis. Als wij kunnen inzien hoe ze met elkaar in overeenstemming zijn en elkaar verduidelijken, hoe ze van invloed zijn op onze verhouding tot onze Schepper, hebben wij verstand verworven. En als wij deze waarheden vervolgens doeltreffend in ons eigen leven toepassen en ze gebruiken om anderen te helpen, handelen wij met wijsheid. — Spr. 15:2, 7.
10 Wijsheid wordt door verstand versterkt. Iemand kan bijvoorbeeld de kennis en de wijsheid hebben om een auto te besturen. Als hij er echter verstand van heeft of begrijpt hoe de auto in elkaar zit, hoe de verschillende onderdelen werken en wat de functie van elk onderdeel is, zal hij een betere en wijzere bestuurder zijn.
11 Zo is het ook met de bijbel. Iemand kan in de bijbel lezen dat hij iets moet doen. Omdat het in de bijbel staat, aanvaardt hij het als een onderwijzing van God en doet hij het. Dit is de handelwijze die van wijsheid getuigt. Indien hij deze wijsheid echter versterkt met toegenomen verstand of begrip, door te leren waarom God wil dat zoiets wordt gedaan, welk doel ermee wordt gediend en hoe het met Gods andere voornemens in verband staat, wordt zijn overtuiging en vastberadenheid om dit werk getrouw te blijven verrichten, versterkt. Iemand die verstandig is, kan God werkelijk ’met geheel zijn hart, geheel zijn ziel en geheel zijn verstand’ liefhebben en dienen. — Matth. 22:37.
HULP TOT EEN BETER BEGRIP VAN DE BIJBEL
12 Het Besturende Lichaam beseft hoe belangrijk het in deze kritieke tijd is een steeds duidelijker begrip van Gods Woord te verwerven. Daarom is de bijbelse encyclopedie Hulp tot begrip van de bijbel verschenen. In de loop der jaren kwamen de acht verschillende delen ervan successievelijk beschikbaar voor de Nederlandstalige lezers. Op het afgelopen „Lichtdragers”-districtscongres waren wij verheugd dit voortreffelijke hulpmiddel in één band (van A-Z) te ontvangen. De vertaling die wij nu in handen hebben is een iets verkorte uitgave van het complete Engelse werk dat in 1971 gereedkwam.
13 Het Hulp-boek is een unieke voorziening. Ongeveer 250 rijpe christenen in meer dan 90 landen werden uitgenodigd aan het bij de vervaardiging van dit verwijswerk betrokken researchwerk deel te nemen. Een speciale staf op het hoofdbureau heeft al het ingezonden materiaal gecontroleerd en vervolgens nog meer speurwerk verricht. Hiervoor werden de voorzieningen van de eigen gespecialiseerde bibliotheken van het Wachttorengenootschap, die duizenden boeken bevatten, en ook de voorzieningen van verscheidene grote bibliotheken in de stad New York gebruikt. Ongeveer veertig verschillende bijbelvertalingen, in vele verschillende talen, werden geraadpleegd. (In het voorwoord van de Nederlandse uitgave staat een lijst van 31 vaak aangehaalde bijbelvertalingen.)
14 Het werk om het Hulp-boek te vervaardigen en te vertalen heeft verscheidene jaren in beslag genomen en is immens geweest. Aldus kon de beste wetenschappelijke kennis, met inbegrip van de resultaten van recente onderzoekingen, bij het samenstellen van elk onderwerp worden gebruikt. Maar waarom is Jehovah’s organisatie met zo’n tijdrovend werk begonnen, terwijl er reeds vele verwijswerken beschikbaar zijn in de vorm van bijbelse commentaren, woordenboeken en andere encyclopedische werken?
DE NOODZAAK VAN ZO’N HULPMIDDEL
15 Veel inlichtingen in zulke beschikbare verwijswerken zijn weliswaar nuttig en bruikbaar, maar er staat ook veel in dat onbetrouwbaar, onnauwkeurig of zelfs onwaar is. Er is een groeiende neiging tot modernisme en hogere kritiek op de bijbel merkbaar. De bijbel wordt slechts als het werk van mensen beschouwd, niet als een geïnspireerd document. Een behoorlijk gedeelte van het materiaal is gekleurd door sektarische leerstellingen en religieuze geloofsbelijdenissen.
16 Een voorbeeld van openlijke ontkenning van de waarheid uit Gods Woord wordt aangetroffen in Deel 1 van The Interpreter’s Bible, bladzijde 501. In een commentaar op hoofdstuk 3 van Genesis wordt gezegd: „Het werd de mens op straffe van de dood verboden van [de boom des levens en de boom der kennis van goed en kwaad] te eten, en de reden voor het verbod was Gods vrees dat de mens, door kennis van goed en kwaad te verkrijgen, hem gelijk zou worden en, door zijn troon te dicht te naderen, zijn oppermacht in gevaar zou brengen. De slang, een demon die God vijandig gezind was, zei echter de waarheid. Hij was dus geen listige verleider maar, op zijn minst in zijn bedoelingen, een weldoener van het menselijke geslacht.” Wat een verschil van opvatting vergeleken met de duidelijke geïnspireerde uitspraken in Johannes 8:44 en 2 Korinthiërs 11:3!
17 Of beschouw nog eens een ander voorbeeld. In de inleiding (blz. 7) van het boek De bijbel heeft toch gelijk wordt door de auteur, Werner Keller, over de bijbel gezegd: „Die gebeurtenissen zijn historisch echt, en zelfs met verbluffende nauwkeurigheid opgetekend.” Dit klinkt als een prachtige aanbeveling voor de bijbel. Toch wordt verderop (blz. 168), als Abrahams tijd wordt behandeld, in het boek verklaard: „We moeten de kameel uit onze voorstellingen betreffende het leven in het Oude Oosten verwijderen. Ook in Genesis moet de kameel pas later ingeslopen zijn. De mooie scène bijvoorbeeld waarin wij Rebekka voor het eerst ontmoeten in haar vaderstad Nahor, zal met andere requisieten moeten worden uitgerust. De ‘kamelen’ van de schoonvader Abraham bij de bron waren — ezels.” Wij kunnen er echter zeker van zijn dat Mozes, die het Genesisverslag optekende, en God, die hem inspireerde, een kameel van een ezel wisten te onderscheiden!
18 Wat kunnen wij blij zijn dat de voornaamste autoriteit waarop alle artikelen in het Hulp-boek zijn gebaseerd, de bijbel zelf is! Het is waar dat de kennis van de oorspronkelijke talen van de bijbel — Hebreeuws, Aramees en Grieks — door het onderzoekingswerk van lexicografen enorm is toegenomen. Ook hebben archeologische opgravingen in de diverse bijbelse landen oude inscripties en annalen, alsmede interessante artefacten uit de tijd waarin de bijbel werd geschreven, aan het licht gebracht. Bij het beschouwen van dergelijk materiaal is tijdens het samenstellen van het Hulp-boek echter voorzichtigheid betracht, teneinde theorieën van feiten te onderscheiden. Aan de betrouwbaarheid van het bijbelse verslag zelf is de hoogste waarde toegekend. Zodoende is getracht ons aan „het patroon van gezonde woorden” te houden, en tevens andere bronnen van informatie in aanmerking te nemen. — 2 Tim. 1:13.
EEN NUTTIG GEBRUIK VAN ONS NIEUWE BOEK
19 Het Hulp-boek bevat feiten over de historische, geografische, religieuze en culturele achtergrond van de bijbel en bijzonderheden over daarin genoemde personen, volken, plaatsen, planten, dieren en activiteiten. Het grondig raadplegen van dit verwijswerk zal ons helpen te groeien in kennis, verstand en wijsheid. Beschouw eens enkele voorbeelden van het nut dat wij van deze publikatie kunnen hebben.
20 Naar alle waarschijnlijkheid heb je het boek Handelingen gelezen. Maar wist je dat er 109 verschillende gebieden en plaatsen zijn die hetzij rechtstreeks door de schrijver (Lukas) worden genoemd of waarop wordt gezinspeeld? Weet je waar al die gebieden en plaatsen zich bevinden? Ga eens na hoeveel groter je waardering voor de bediening van Petrus, Paulus en andere getrouwe getuigen van die tijd kan zijn als je iets over elk van deze plaatsen leert en begrijpt in welke verhouding ze tot elkaar staan. In sommige ervan werden gemeenten opgericht, terwijl Paulus aan verscheidene van deze gemeenten brieven schreef. Als wij iets meer weten over de ligging en historische achtergrond van elke plaats, kunnen wij beter begrijpen waarom bepaalde verklaringen of uitdrukkingen in die brieven voorkomen. (Zie ter illustratie de artikelen over Filippi en Korinthe, ad blz. 409-411; 924-926.)
21 In de artikelen die over personen handelen, vestigt het Hulp-boek onze aandacht op de verhouding of de omgang van de desbetreffende persoon met andere belangrijke bijbelse personages. Er wordt speciaal de nadruk gelegd op bepaalde eigenschappen en houdingen die aan de dag worden gelegd. Er wordt naar gestreefd bepaalde belangrijke punten die erbij zijn betrokken te onderstrepen en details op het gebied van tijd, plaats en omstandigheden te vermelden waardoor licht wordt geworpen op de daden, woorden of houding van de persoon — punten die men anders misschien ongemerkt over het hoofd zou zien. (Zie ter illustratie de artikelen over bijvoorbeeld Esau, Jona, Mirjam, ad blz. 376-378; 825, 826; 1073, 1074.)
22 Een uitgebreid artikel over „chronologie” (blz. 240-258) geeft een prachtig overzicht van de berekening van de tijd vanaf de schepping van de mens tot op heden. Ook zul je graag de Hebreeuwse kalender (blz. 867) willen gebruiken, waarop de maanden staan aangegeven, te zamen met de feesten en vieringen, de weersomstandigheden, de oogsten en andere kenmerken van elke maand. Als je bijvoorbeeld in de bijbel leest dat een gebeurtenis in de maand Sivan plaatsvindt, kun je je het pinksterfeest op 6 Sivan herinneren en denken aan de nadering van de zomer, aan de hete sirocco die af en toe waait, de tijd waarin de tarweoogst in laagliggende gebieden begint, wanneer de vroege vijgen en amandelen rijp worden, wanneer in het Jordaandal honing wordt bijeengebracht en oleanders bloeien.
ZUL JE ER VOLLEDIG PROFIJT VAN TREKKEN?
23 Ons Hulp-boek bevat dus talloze waardevolle inlichtingen. (Om ruimte te besparen en de lezer een grotere schat aan inlichtingen te geven, worden enkele nauw verwante onderwerpen niet afzonderlijk behandeld, maar zijn ze onder een algemene titel samengebracht, zoals „Wapens, Wapenrusting”; „Houdingen en gebaren”; en „Kleding”.) Ouders, raadpleeg het boek samen met je schoolgaande kinderen. Wanneer in schoolboeken een verkeerde voorstelling van bepaalde zaken wordt gegeven, kan dit hulpmiddel de punten in de geest van de kinderen corrigeren. Ook kan het worden gebruikt bij vakken zoals plantkunde, biologie of geschiedenis, bijvoorbeeld als er een verslag gemaakt moet worden over een bepaald dier, over lichaamsdelen of over voedselsoorten. En hoeveel kinderen op school weten dat het woord „alfabet” zelf tot de eerste twee Hebreeuwse letters — alef en beth — teruggevoerd kan worden?
24 Wat zul je dus doen als je tijdens het lezen van de bijbel en de publikaties van het Genootschap, of bij je voorbereiding voor nabezoeken, bijbelstudies of gemeentevergaderingen een uitdrukking tegenkomt die je niet kent of waarover je niet volledig geïnformeerd bent? Raadpleeg het Hulp-boek! En jullie, ouderlingen en dienaren in de bediening, geef hierin het goede voorbeeld, zoals wanneer jullie je aandelen voor de vergaderingen voorbereiden. Aldus zal elkeen nog meer van het geestelijke voedingsprogramma van Jehovah’s organisatie genieten.
25 De bijbel is het boeiendste en interessantste boek op aarde, het nuttigste boek dat men kan lezen en bestuderen. Natuurlijk zullen wij steeds weer bemerken dat het tijdschrift De Wachttoren ons voornaamste kanaal van bijbels onderricht is. Doch het Hulp-boek, dat als een voorziening van Jehovah God beschouwd dient te worden, vult de andere publikaties op schitterende wijze aan en kan de vreugde die wij uit onze studie putten en het nut dat wij ervan hebben, alleen maar vergroten. Mag deze voorziening diepe dankbaarheid in ons allen opwekken voor onze liefdevolle hemelse Vader, Jehovah God.
[Inzet op blz. 6]
„Wijsheid is het voornaamste. Verwerf wijsheid; en bij alles wat gij verwerft, verwerf verstand.” — Spr. 4:7.
[Inzet op blz. 7]
FEITEN OVER DE HISTORISCHE, GEOGRAFISCHE, RELIGIEUZE EN CULTURELE ACHTERGROND VAN DE BIJBEL EN BIJZONDERHEDEN OVER DAARIN GENOEMDE PERSONEN, VOLKEN, PLAATSEN, PLANTEN, DIEREN EN ACTIVITEITEN