Juli

Aul de Wunda, waut Jesus deed, un uk aul daut, waut hee säd un deed, wiest krakjt, woo sien Voda denkjt un feelt (Joh. 14:9). Waut kjenn wie von Jesus siene Wunda lieren? Jesus un sien Voda leewen ons sea. Aus Jesus oppe Ieed wia, wees hee de Menschen siene groote Leew doaderch, daut hee deejanje derch een Wunda heeld, waut lieden musten. Opp eene Sauz kjeemen twee Blinje no Jesus un schrieejen no Help (Mat. 20:30-34). Kjikj mol, waut Jesus doamet deed. Hee schieed äant ut Metleet äwa de Uagen. Daut griechische Tietwuat, waut hia met “Metleet” äwasat wort, es soo waut aus een grootet Jaumahoat deep en ons. Daut hee soon grootet Metjefeel haud, kjeem von siene Leew, un daut brocht am bat doa, de Hungaje Äten to jäwen un eenen Lepra to heelen (Mat. 15:32; Mar. 1:41). Wie kjennen ons secha sennen, daut dee Gott, dee “leeftolich metfeelen deit”, un sien Sän ons sea leewen un met ons metlieden (Luk. 1:78; 1. Pet. 5:7). Dee freien sikj aul sea doatoo, wan see woaren kjennen met aul daut Schlajchte een Enj moaken, wua de Menschen nu unja lieden! w23.04 3 V. 4-5

Wie motten proowen, soo weinich aus mäajlich von soont auntohorchen ooda to läsen, waut voll met dän Soton siene Iedeeen es. Enne Städ daut kjenn wie äwa goode Sachen nodenkjen, doaderch daut wie de Bibel läsen un studieren. Wie kjennen ons Denkjen uk beschitzen, wan wie no de Toopkomes wanken un prädjen gonen. Un Jehowa vesprakjt ons, daut wie nich schwanda vesocht woaren, aus wie Krauft haben (1. Kor. 10:12-13). Wan wie en dise schwoare latste Tiet wellen tru bliewen, es daut onbedinjt needich, daut wie aula soo foaken bäden aus noch kjeenmol ea. Jehowa sajcht: “Schett jun Hoat ver … [mie] ut” (Psa. 62:9). Low Jehowa un dank am fa aules, waut hee deit. Froag am no Help, daut du kaust äwanäment sennen biem Prädjen, met Schwierichkjeiten foadich woaren un Vesieekjungen wadastonen. Lot daut kjeenmol too, daut irjentwäa ooda irjentwaut die doavon aufhelt, to Jehowa to bäden. w23.05 7 V. 17-18

Wuarom wank wie no de Toopkomes? Ieeschtens toom Jehowa lowen (Psa. 26:12; 111:1). Un dan uk toom ons unjarenaunda Moot toospräakjen, besonda en dise schwoare Tiet (1. Tes. 5:11). Wan wie bie de Toopkomes Auntwuaten jäwen, dan kjenn wie beides doonen. Oba waut kunn doa oppkomen biem Auntwuaten jäwen? Na, veleicht woag wie ons daut meist nich, ooda wie jleichen daut sea, oba dee nämen ons nich soo foaken, aus wie wudden wellen. Woo kjenn wie doamet omgonen? De Apostel Paulus säd, daut wie ons sellen “unjarenaunda Moot toospräakjen.” Wan wie doaraun denkjen, daut aundre bie de Toopkomes uk derch korte Auntwuaten kjennen Moot kjrieen, kaun ons daut leichta sennen. Un wan wie nich foaken jenomen woaren, kaun ons daut schaftich moaken, wan wie em Denkj hoolen, daut aundre dan de Jeläajenheit haben, Auntwuaten to jäwen (1. Pet. 3:8). w23.04 20 V. 1-3

De Kjennich schekjt Tiedinj: Aul de Juden, waut rom 70 Joa en Babel jefangen wieren, kunnen wada no äa Launt Israel trigjreisen! (Esra 1:2-4). Bloos Jehowa haft daut kunt volbrinjen, wäajen de Babelonia en Werkjlichkjeit kjeenmol äare Jefangne frieleeten (Jes. 14:4, 17). Oba Babel wia jefollen, un de niee Rejierunk jeef de Juden de Frieheit, to veloten. Nu wia daut aun jieda Jud, besonda aun jieda Haupt von de Famieljes, to entscheiden, aus dee wullen Babel veloten ooda doa bliewen. Fa väle wia daut secha nich eene sea leichte Entscheidunk. Väle wieren veleicht aul too oolt, om dise lange Reis to moaken. Un wäajen de mieeschte Juden en Babel jebuaren wieren, feelden dee sikj bloos doa tus. Fa dee wia Israel daut Launt, wua äare Väavodasch mol wonden. Eenje Juden hauden sikj en Babel uk sea noppjebuat. Fa dee wia daut secha sea schwoa, dee äare schmocke Hiesa ooda äare Jeschafta to veloten un no een Launt to trakjen, waut äant framd wia. w23.05 14 V. 1-2

Gott sien Wuat rot ons too, wieda staunthauft to bliewen, Metjefeel un Leew to haben. En Lukas 21:19 sajcht daut: “Wan jie staunthauft bliewen, dan woa jie doaderch jun Läwen raden.” Kolossa 3:12 sajcht, wie sellen Metjefeel haben. Un en 1. Tessalonicha 4:9-10 schrift daut: “Jie haben selfst von Gott jelieet, daut jie junt unjarenaunda leewen sellen. … Oba wie fodren junt opp, Breeda, daut wieda un noch dolla to doonen.” Aul dise Bibelvarzhen wieren aun de Jinja jeschräwen, waut aul jewäsen hauden, daut see staunthauft bleewen, Metjefeel un Leew hauden. Oba dee sullen noch wieda aun dise Sachen schaufen. Wie motten dautselwje doonen. Die woat daut halpen, wan du sitst, woo de ieeschte Christen daut deeden. Dan woascht du seenen, woo du dee nodoonen kaust un die fa de groote Liedenstiet reedmoaken kaust. Wan de groote Liedenstiet dan aunfangen woat, hast du daut aul jelieet, staunthauft to sennen, un du woascht uk wieda staunthauft bliewen. w23.07 3 V. 4, 8

Krakjt endoont aus wie to de Grupp von de Jesaulwde ooda de “aundre Schop” jehieren, wie motten aula opp “dän heiljen Wajch” bliewen. Opp disen Wajch kjenn wie Jehowa wieda deenen un dee fieet ons no aul de Säajnungen, waut daut Kjennichrikj noch brinjen woat (Joh. 10:16). Vonne 1919 aun haben millionende Mana, Frues uk Kjinja daut Groote Babel veloten – daut meent aule faulsche Gloowes oppe Welt. Un dee haben uk aunjefongen, opp dän heiljen Wajch to gonen. Aus de Juden von Babel veleeten, sach Jehowa doano, daut dee nuscht em Stich wia (Jes. 57:14). Deed hee daut uk en onse Tiet? Aul hundade Joaren ver 1919 deed Jehowa derch soone Mana, waut am sea achten deeden, dän Wajch reedmoaken, daut aundre kunnen von daut Groote Babel veloten (see uk Jesaja 40:3). Dise Mana schauften sea. Doawäajen wia opprechtje Menschen daut lota väl leichta, von dän faulschen Gloowen to veloten un Jehowa met sien Volkj toop auntobäden. w23.05 15-16 V. 8-9

Jehowa well, daut wie am wellich deenen un daut ons daut scheen jeit (2. Kor. 9:7). Sell wie aulsoo wieda aun waut schaufen, waut wie ons em Jeisteljen väajenomen haben, wan ons doa uk nich no es? Denkj aun dän Apostel Paulus sien Biespel. Hee säd: “Ekj schlo mienen Kjarpa un moak dän toom Sklow” (1. Kor. 9:25-27). Paulus deed sikj selfst bemotten, daut Rajchte to doonen, wan am doa veleicht uk nich no wia. Wia Jehowa met Paulus sienen Deenst tofräd? Secha! Un Jehowa beloond am uk, wiels hee sikj aunstrenjen deed (2. Tim. 4:7-8). Krakjt soo jefelt Jehowa daut, wan hee sitt, daut wie wieda aun waut schaufen, wan wie uk nich dän Wensch doatoo haben. Hee weet: Wan wie de Sach uk nich jleichen to doonen, doo wie daut oba doawäajen ut Leew fa am. Krakjt soo aus Jehowa Paulus säajnen deed, woat hee ons uk fa onse Aunstrenjungen säajnen (Psa. 126:5). Un wan wie seenen, woo Jehowa ons säajent, kaun daut mau rajcht sennen, daut ons daut aunfangt scheen to gonen. w23.05 29 V. 9-10

De Apostel Paulus vejlikjt dee, waut Jehowa sienen Dach nich äwaläwen woaren, met Menschen, waut schlopen. Dee woaren nuscht en, waut doa rom äant passieet ooda woo de Tiet vejeit. Doawäajen kjennen dee uk nich haustich waut doonen. De mieeschte Menschen bie dise Tiet schlopen em Jeisteljen (Reem. 11:8). Dee es daut krakjt endoont, wan dee uk seenen kjennen, daut wie en de latste Doag läwen un daut de groote Liedenstiet boolt komen woat (2. Pet. 3:3-4). Oba wie weeten, daut et emma wichtja woat, waka to bliewen (1. Tes. 5:6). Wie motten aulsoo ruich bliewen un ons en ons Denkjen nich loten omschmieten. Je noda Jehowa sien Dach kjemt, je dolla woaren se ons unja Druck saten, daut wie ons sellen opp eene Sied stalen. Oba wie wellen ons nich metrieten loten von de Menschheit äare Trubbels ooda von polietische Sachen. Un wie brucken nich Angst haben, wiels Gott sien Jeist kaun ons halpen, daut wie ruich bliewen un goode Entscheidungen moaken (Luk. 12:11-12). w23.06 10 V. 6-7

Waut kjemt die em Kopp, wan du dän Nomen Simson hieescht? Veleicht denkjst du aun eenen sea stoakjen Maun; un daut stemt uk. Oba Simson muak eene schlajchte Entscheidunk, wua hee sea unja to lieden kjeem. Un doch weet wie, daut Jehowa no daut Gaunze kjikjt, woo tru Simson am jedeent haud. Hee leet daut mau rajcht enne Bibel oppschriewen, daut wie doarut lieren kjennen. Jehowa brukt Simson, om butajeweenelje Sachen fa sien Volkj, de Israeliten, to doonen. Aus Simson aul hundade Joaren jestorwen wia, leet Jehowa dän Apostel Paulus Simson sienen Nomen en de List nennschriewen, wua aul deejanje äare Nomes bennen sent, waut eenen grooten Gloowen hauden (Heb. 11:32-34). Simson sien Biespel kaun ons Moot jäwen. Hee vetrud opp Jehowa, wan de Omstend uk schwoa wieren. Daut kaun ons Moot moaken un wie kjennen von sien Biespel lieren. w23.09 2 V. 1-2

Wan wie Jehowa foaken sajen, waut wie oppem Hoaten haben, dan kjenn wie staunthauft bliewen (1. Tes. 5:17). Veleicht hab wie nu jroz uk nich groote Trubbels, oba waut doo wie, wan wie ons mootloos, derchenaunda ooda äwafoddat feelen? Wan wie nu aul met Jehowa doaräwa räden, met onse auldoagsche Trubbels foadich to woaren, dan woa wie daut uk krakjt soo doonen, wan wie jratre Trubbels haben. Wie kjennen ons dan gaunz secha sennen, daut Jehowa krakjt weet, wanea un woo hee ons halpen kaun (Psa. 27:1, 3). Wie woaren bie de groote Liedenstiet bäta staunthauft bliewen, wan wie onse Trubbels nu aul tru uthoolen (Reem. 5:3). Wuarom kjenn wie daut sajen? Väl Breeda haben utjefungen, daut äant daut leichta wia, met eenen Trubbel foadich to woaren, wan see ea aul eenen Trubbel utjehoolen hauden. Staunthauft to bliewen stoakjt äaren Gloowen doaraun, daut Jehowa emma reed es, äant to halpen. Dis Gloowen holp äant, met dän näakjsten Trubbel omtogonen (Jak. 1:2-4). w23.07 3 V. 7-8

Jehowa es derchjedocht, wiels hee deemootich es un Metjefeel haft. Jehowa wees, woo deemootich hee wia, aus daut doarom jinkj, de schlajchte Menschen en Sodom to venichten. Derch eenen Enjel säd Jehowa to Lott, daut dee en de Boaj nennflichten sull. Lott haud oba Angst un fruach Jehowa, aus hee nich kunn met siene Famielje toop no Zoar flichten. Daut wia eene kjliene Staut, waut Jehowa sest uk venichten wull. Jehowa wudd Lott daut haben kunt bemotten, doano to horchen, waut hee jesajcht haud. Oba Jehowa deed daut, wua Lott no fruach, un veschoond doaderch de Staut Zoar (1. Mo. 19:18-22). Joaren lota wees Jehowa de Menschen en Ninive Metjefeel. Hee schekjt dän Profeet Jona doa han, om de Menschen to sajen, daut hee de gaunze Staut venichten wudd. Oba aus de Menschen doa een Leetsennen hauden, jeef Jehowa bie un deed de Staut doch nich venichten (Jona 3:1, 10; 4:10-11). w23.07 21 V. 5

Waut lia wie ut Joasch siene Jeschicht? Hee wia soo aus een Boom, waut eene Stett fäld, wäajens dee nich deepe Wartlen haud. Dee Stett wia Jojada. Aus dee ieescht doot wia, funk Joasch aun, no de Aufjefolne to horchen, un wort Jehowa ontru. Waut lieet ons daut? Onse Gottesforcht mott nich bloos doavon aufhenjich sennen, daut aundre Breeda ooda wäa von onse Famielje een goodet Biespel fa ons sent. Wan wie wellen em Jeisteljen stoakj bliewen, mott wie dicht bie Jehowa bliewen un am emma dolla leewen un ieren. Daut kjenn wie, wan wie pinkjlich studieren, doaräwa nodenkjen un bäden (Jer. 17:7-8; Kol. 2:6-7). Jehowa velangt goanich väl von ons. En Liera 12:13 woat daut toopjefot: “Hab Ieaforcht fa Gott, un hool siene Jesazen; daut es aules waut von Menschen velangt es.” Wan wie Gott ferchten, woa wie Schwoaret kjennen derchstonen un tru bliewen. Nuscht woat ons kjennen aufhoolen, met Jehowa Frind to sennen! w23.06 19 V. 17-19

Dis Varsch fangt soo aus dit aun: “Dan säd dee, dee opp däm Troon saut” (Opb. 21:5a). En daut Bibelbuak Openboarunk sent bloos dree Visionen, wua Jehowa selfst waut sajcht; un dits eene von dee. Doawäajen es daut soo besonda. Denkj mol han: Dit Vespräakjen säd Jehowa selfst! Hee brukt doatoo nich eenen stoakjen Enjel ooda Jesus, waut vom Doot oppjestonen wia. Dit wiest, daut wie ons doa gaunz opp veloten kjennen, waut en Openboarunk 21:5-6 noch jesajcht woat. Wuarom kjenn wie ons soo secha sennen? Wiels Jehowa “nich lieejen kaun” (Tit. 1:2). Hee sajcht uk: “Kjikjt emol!” Daut griechische Wuat fa “kjikjt emol” kjemt en daut Bibelbuak Openboarunk foaken väa. Un waut sajcht Jehowa doahinja? Hee sajcht: “Ekj moak aules nie”. Daut stemt, Jehowa rät von Sachen, waut noch komen woaren, oba hee rät soo, aus wan hee daut aul deit. Soo secha es daut, daut hee sien Vespräakjen hoolen woat (Jes. 46:10). w23.11 3-4 V. 7-8

De Apostel Petrus must jäajen siene Schwakheiten kjamfen. Hia sent een poa Biespels: Aus Jesus säd, daut hee wudd lieden un stoawen motten, soo aus daut enne Schreft verutjesajcht wia, muak Petrus daut tonuscht (Mar. 8:31-33). Petrus un de aundre Apostel deeden sikj uk foaken doaräwa strieden, wäa de Jratsta mank äant wia (Mar. 9:33-34). Dän Owent ver Jesus sienen Doot hakt Petrus eenen Maun daut Ua auf (Joh. 18:10). Noch dänselwjen Owent veluach Petrus daut dree Mol, daut hee Jesus sien Frint wia, ut Angst fa de Menschen (Mar. 14:66-72). Doawäajen must Petrus grulich sea roaren. Petrus wia sea mootloos, oba Jesus veleet am nich. Nodäm daut Jesus vom Doot oppjestonen wia, jeef hee am de Jeläajenheit to wiesen, daut hee am noch leewd. Jesus fruach Petrus, aus hee wudd kjennen een Hoad äwa siene Schop sennen (Joh. 21:15-17). Un Petrus wia reed, daut to doonen. Hee wia en Jerusalem aum Pinjstdach un wia mank de Ieeschte, waut met dän heiljen Jeist jesaulft worden. w23.09 22 V. 6-7

De Apostel Petrus säd to aule Eltestasch: “Kjemmat junt aus Hoads om Gott siene Häad” (1. Pet. 5:1-4). Wan du een Eltesta best, dan leefst du secha diene Breeda un Sestren un west dee Moot toospräakjen. Oba eenjemol feelt sikj die daut veleicht soo, daut du too drock ooda too meed best toom daut doonen. Waut kaun die dan halpen? Saj Jehowa, woo du die feelst. Petrus schreef: “Wäa doa deent, saul daut en dee Krauft doonen, wuamet Gott am vesorcht” (1. Pet. 4:11). De Breeda un Sestren haben veleicht soone Trubbels, waut en dise Welt nich woaren gaunz jeleest woaren. Oba vejät nich, daut de bowaschta Hoad, Jesus Christus, väl bäta halpen kaun aus du. Hee kaun daut nu aul doonen, oba uk enne niee Welt. Gott velangt von junt Eltestasch bloos, daut jie june Breeda leewen, daut jie dee Moot toospräakjen un daut jie dee wiesen, “woo see läwen sellen”. w23.09 29-30 V. 13-14

Wie motten de Welt äa Denkjen aufwiesen. Wan wie aun Sachen soo naunkjikjen aus de Menschen en dise Welt, dan kunn wie äwa Jehowa siene Jesazen endoontich woaren. “De Weisheit von dise Welt” brinjt Menschen jeweenlich bat doa, daut dee Gott ojjehuarsom woaren (1. Kor. 3:19). Eenje Christen von Pergamon un Tiatira fungen aun, äwa Aufjettarie un Huararie soo to denkjen aus de Menschen doa. En dise Vesaumlungen wort Huararie begonen un dee deeden doa nuscht met. Doawäajen deed Jesus dee strenj vemonen (Opb. 2:14, 20). Vondoag dän Dach kjennen de Menschen ons uk bat doa brinjen, daut wie soo denkjen aus dee. Onse Famielje un Frind kunnen ons veleicht enbillen, daut wie too strenj sent un daut daut nich needich es, no Jehowa siene Jesazen to läwen. Veleicht sajen see, daut doa nuscht met orrajcht es, onse schlajchte Wenschen notogonen, un daut daut nich mea jeltich es, waut de Bibel äwa Huararie sajcht. Eenjemol kaun sikj ons daut soo späaren, daut de Aunwiesungen von Jehowa nich kloa jenuach sent. Veleicht well wie soogoa “wieda [gonen] aus daut, waut jeschräwen es” (1. Kor. 4:6). w23.07 16 V. 10-11

Maria, Jesus siene Mutta, fäld daut aun Krauft. Denkj mol doaräwa no, woo schwoa daut mott fa ar jewast sennen, soone groote Oppgow to kjrieen von dän Enjel Gabriel. See wia nich mol befriet un sull oba aul een Kjint haben. See wist uk nich, woo daut wia, Kjinja opptotrakjen, un nu sull see sikj om eenen Jung kjemren, waut doa wudd de Messias woaren. Un woo sull see Josef daut dietlich moaken, daut see wudd een Kjint haben, wan see noch kjeenmol wia met wäm jeschlajchtlich toopjekomen? (Luk. 1:26-33). Woo kjrieech Maria dee Krauft? See socht Help bie aundre. Biejlikj fruach see Gabriel, daut hee ar noch mea sajen sull äwa dise Oppgow (Luk. 1:34). Meist fuaz doahinja reisd see “no eene Staut en Juda en eene boaje Jäajent”, wua Elisabet wond, waut äa Frintschoft wia. Elisabet lowd Maria, un Jehowa brukt ar toom eene Profezeiunk verutsajen von Maria äaren ojjebuarnen Sän, waut Maria väl Moot jeef (Luk. 1:39-45). Maria säd, daut Jehowa “met sienen Oarm majchtich jehaundelt” haud (Luk. 1:46-51). Jehowa stoakjt Maria derch Gabriel un Elisabet. w23.10 14-15 V. 10-12

Eenje von Christus siene Jinja sent met dän heiljen Jeist jesaulft worden un haben een besondret Veheltnis met Jehowa. Dit sent de 144,000, waut met Jesus toop em Himmel aus Priesta deenen woaren (Opb. 14:1). Daut Heilje von daut Aunbädungszelt bediet, daut Jehowa dee aus siene Kjinja aunjenomen haft, wäarent dee noch oppe Ieed sent (Reem. 8:15-17). Daut Aulaheilichste von daut Aunbädungszelt stalt dän Himmel väa, wua Jehowa wont. De Gardien, waut tweschen daut Heilje un daut Aulaheilichste honk, stalt Jesus sienen Kjarpa väa. Soo lang aus hee noch eenen fleescheljen Kjarpa haud, kunn hee nich em Himmel nennkomen un doa aus groota Huaga Priesta von dän jeisteljen Tempel deenen. Aus Jesus sienen fleescheljen Kjarpa aus een Opfa fa de Menschen hanjeef, muak hee daut mäajlich, daut aule jesaulwde Christen em Himmel nennkomen kunnen. Oba dee motten uk äaren fleescheljen Kjarpa oppjäwen, om de jeistelje Beloonunk to kjrieen (Heb. 10:19-20; 1. Kor. 15:50). w23.10 28 V. 13

Aus de Efraimita mol jäajen Gideon räden deeden, bleef hee ruich, wiels hee woomäajlich doaraun docht, daut hee uk Fäla muak (Rech. 8:1-3). Hee wia deemootich, horcht dee too un auntwuad dee leeftolich. Soo kunn hee äant berujen. Weise Eltestasch doonen Gideon no un horchen too, wan aundre äwa äant uk ontofräd sent, un auntwuaten dee leeftolich (Jak. 3:13). Soo halpen dee met, daut enne Vesaumlunk Fräd es. Aus Gideon jeloft wort, wiels hee de Midianita jewonnen haud, jeef hee Jehowa aule Iea doafäa (Rech. 8:22-23). Woo kjennen Eltestasch Gideon nodoonen? Dee sellen Jehowa de Iea jäwen, wan dee waut volbrinjen (1. Kor. 4:6-7). Toom Biespel: Wan een Eltesta doafäa jeloft woat, daut hee een feina Liera es, dan kaun hee sajen, daut de Lia sikj opp Gott sien Wuat stett ooda daut hee daut doawäajen kaun, wiels Jehowa siene Organisazion am utjelieet haft. Daut wudd fein sennen, wan de Eltestasch noch mol doaräwa nodochten, opp wäm de Iea jeit, wan dee lieren. w23.06 4 V. 7-8

Wan wie daut nich kjrieen, om waut wie jebät haben, kjenn wie doaräwa nodenkjen: “Doo ekj om daut Rajchte bäden?” Jeweenlich denkj wie, wie weeten, waut daut Baste fa ons es. Oba veleicht froag wie no waut, waut ons enne Lenjd schoden kaun. Ooda biejlikj, wan wie eenen Trubbel haben, dan bäd wie doaräwa. Oba daut kaun sennen, daut et eene bätre Leesunk jeft aus dee, wua wie no froagen. Un daut kaun uk sennen, daut wie om Sachen bäden, waut nich met Jehowa sienen Wellen tooppaussen (1. Joh. 5:14). See wie daut Biespel von Elren, waut to Jehowa bäden, daut hee doano seenen sull, daut äa Kjint enne Woarheit blift. Daut hieet sikj no waut, wua eena om bäden kaun. Oba Jehowa woat kjeenem bemotten, am to deenen. Hee well, daut jieda eena, mau rajcht de Kjinja, sikj daut selfst wälen (5. Mo. 10:12-13; 30:19-20). Doawäajen sullen de Elren leewa doano froagen, daut Jehowa äant halpt, äa Kjint to Hoaten to räden, soo daut dee Jehowa leeft un sien Frint sennen well (Spr. 22:6; Efs. 6:4). w23.11 21 V. 5; 23 V. 12

Wuarom es aundre treesten soone goode Wajch, dee Leew to wiesen? No een Buak toom Nosieekjen no meent daut Wuat, waut Paulus fa “treesten” brukt, “biesied wäm stonen un dän Moot moaken, wan dee derch Schwoaret jeit”. Soo, wan wie eenen Brooda ooda eene Sesta treesten, waut derch Schwoaret jeit, dan halp wie dee, Jehowa wieda tru to deenen. Jiedatsmol, wan wie dee opp dise Wajch treesten, wies wie äant onse Leew (2. Kor. 7:6-7, 13). Wäm to treesten, haft sea väl met Metjefeel to doonen. Oba woo krakjt? Wäa Metjefeel haft, well aundre treesten un aules doonen toom dee daut leichta moaken, wan dee lieden. Soo, ieescht haft eena Metjefeel un dan deit eena treesten. Paulus wees, daut daut bie Jehowa uk soo es. Hee säd, Jehowa es “de Voda, waut voll Metjefeel es, un de Gott, waut emma treesten deit” (2. Kor. 1:3). w23.11 9-10 V. 8-10

Jieda eena von Christus siene Nofolja mott met Schwierichkjeiten räakjnen. Bie dän Apostel Paulus biejlikj wia daut soo. Hee säd to dee en Tessalonich: “Aus wie bie junt wieren, säd wie junt aul emma, daut wie wudden motten derch Schwoaret gonen. Un soo aus jie weeten, es daut krakjt soo romjekomen” (1. Tes. 3:4). Un to de Korinta schreef hee uk: “Breeda, wie wellen, daut jie doa omweeten, waut fa Schwoaret wie … derchjemoakt haben. … Wie [wieren] ons sea onsecha, aus wie wudden läwen bliewen” (2. Kor. 1:8; 11:23-27). Christen vondoag dän Dach motten uk opp irjenteene Wajch lieden (2. Tim. 3:12). Veleicht haben diene Frind ooda dien Frintschoft die mol schlajcht behaundelt, wäajen du aun Jesus jleefst un am nofoljen deist. Ooda haben se die bie de Oabeit toojesat, wäajen du en aules west opprechtich sennen? (Heb. 13:18). Hast du von de Rejierunk Jäajenstaunt jehaut, wäajen du to aundre äwa diene Hopninj rädsd? Paulus sajcht, daut wie sellen froo sennen, endoont waut wie fa Schwierichkjeiten haben. w23.12 10-11 V. 9-10

Jakob haud väl Trubbels. Simeon un Levi, twee von Jakob siene Junges, brochten Schaund äwa de Famielje un mau rajcht äwa Jehowa sienen Nomen. Jakob siene leewe Fru Rahel storf bie de Jeburt, aus see äa tweedet Bäbe hauden. Un dan wia doa noch eene groote Hungaschnoot un Jakob must no Ägipten trakjen, wan hee uk aul sea oolt wia (1. Mo. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28). Wan Jakob dit uk aula derchmuak, hieed hee oba kjeenmol opp, opp Jehowa un siene Vespräakjungen to vetruen. Un Jehowa wees Jakob emma wada, daut hee eenen Jefaulen aun am haud. Biejlikj jeef hee Jakob een deel em Tieteljen. Jakob wia Jehowa secha uk sea dankboa, aus hee entlich wada met sienen Sän Josef toop sennen kunn, von dän hee soo lang docht, daut dee doot wia! Doaderch, daut Jakob een gooda Frint met Jehowa wia, kunn hee aul siene Schwierichkjeiten derchstonen (1. Mo. 30:43; 32:9-10; 46:28-30). Wan wie goode Frind met Jehowa sent, kjenn wie uk met jieda Schwierichkjeit foadich woaren, wan dee uk onverhofs oppkjemt. w23.04 15 V. 6-7

En dän 23. Psalm rät David en een Leet doavon, daut hee sikj secha es, daut Jehowa am leeft un leeftolich fa am sorcht. Hee rät uk doavon, woo sea hee un Jehowa vebungen wieren, dän hee sienen Hoad nant. David feeld sikj secha, wan Jehowa am aunleiden deed un hee veleet sikj gaunz opp am. David wist, daut Jehowa am jieda Dach Leew wiesen wudd. Wuarom wia David sikj soo secha? David feeld sikj goot vesorcht, wäajen Jehowa am noch emma aules jejäft haud, waut am fäld. David wist uk, daut Jehowa sien Frint wia un eenen Jefaulen aun am haud. Doawäajen wia hee sikj secha, daut Jehowa am uk wieda aules jäwen wudd, waut am fäld, krakjt endoont waut doa noch oppkomen wudd. Wäajen David doaropp vetrud, daut Jehowa am leewd un fa am sorjen wudd, holp am daut uk, daut hee kunn schaftich un tofräd sennen, enne Städ sikj een deel Sorjen to moaken (Psa. 16:11). w24.01 28-29 V. 12-13

Von dän Tweeden Weltkjrich aun haben Jehowa siene Deena en väl Lenda met Frieheit kunt prädjen un daut Woakj haft sea toojenomen. Vondoag dän Dach veloten de Breeda vom Väastaunt sikj wieda opp Christus siene Leidunk. Dee wellen de Breeda un Sestren soone Aunwiesungen jäwen, wuaraun to seenen es, woo Jehowa un Jesus äwa de Sachen denkjen. Derch de Kjreisoppsechtasch un de Eltestasch woaren de Aunwiesungen no de Vesaumlungen jebrocht. De jesaulwde Eltestasch sent en Christus siene “rajchte Haunt” (Opb. 2:1). Secha sent aule Eltestasch onvolkomen un moaken Fäla. Moses un Josua muaken uk Fäla un krakjt soo uk de Apostel (4. Mo. 20:12; Jos. 9:14-15; Reem. 3:23). Oba wie seenen gaunz kloa, daut Jesus dän truen un väabedochten Sklow un de Eltestasch noch emma gaunz krakjt leiden deit, un hee woat daut uk wieda doonen. Wie kjennen gaunz opp dise Leidunk vetruen, waut hee ons derch de Breeda jeft, waut äwa daut Woakj aunjestalt sent. w24.02 23 V. 13-14

Vondoag dän Dach kjenn wie Jehowa froo moaken, wan wie soo von am räden, daut et wiest, daut wie dankboa sent un am sea leewen. Wan wie prädjen, dan es daut fa ons daut Wichtichste, daut wie aundre halpen, Jehowa noda to komen un am uk soo to leewen aus wie (Jak. 4:8). Wie freien ons, wan wie aundre met de Schreft wiesen kjennen, woo Jehowa es – biejlikj daut hee leeftolich, jerajcht un weis es un väl Macht un uk aundre goode Ieejenschoften haft. Wie lowen Jehowa uk un moaken am schaftich, wan wie ons aunstrenjen, am notodoonen (Efs. 5:1). Wan wie dit doonen, dan tieekjen wie ut en dise schlajchte Welt. De Menschen seenen daut, daut wie aundasch sent, un wundren veleicht, wuarom daut soo es (Mat. 5:14-16). Wan wie em Auljemeenen met dee toop sent, kjenn wie dee daut veleicht sajen, wuarom wie ons soo vehoolen. Doaderch kjennen soone, waut deemootich sent, Gott noda komen. Wan wie Jehowa en dise Stekjen lowen, dan freit hee sikj sea (1. Tim. 2:3-4). w24.02 10 V. 7

Daut du kaust een riepa Brooda woaren, motst du die soont lieren, waut die lota togood kjemt. Dit woat die halpen, daut du kaust Veauntwuatungen enne Vesaumlunk äwanämen un met aundre fein foadich woaren un uk eene Oabeit finjen toom fa die selfst ooda diene Famielje sorjen. Lia die biejlikj, fein to läsen un to schriewen. De Schreft sajcht, daut eena, waut jieda Dach de Bibel läst un doaräwa nodenkjt, schaftich es un goot wiedakjemt (Psa. 1:1-3). Wan hee de Bibel läst, woat hee lieren, woo Jehowa denkjt, un daut woat am halpen, daut notokomen, waut hee jelieet haft (Spr. 1:2-4). Onse Breeda un Sestren fält daut aun de Help von Mana, waut aundre lieren kjennen un uk gooden Rot ut de Schreft jäwen kjennen. Wan du goot läsen un schriewen kaust, woascht du goode Räden hoolen un die uk goode Auntwuaten reedmoaken kjennen, waut aundre äaren Gloowen stoakjt. Du kaust die uk soont oppschriewen, waut die halpt, dienen ieejnen Gloowen to stoakjen un aundre Moot to moaken. w23.12 26-27 V. 9-11

Wan du Angst hast, dan denkj doaräwa no, waut Jehowa noch doonen woat, wan de Soton nich mea doa es. En eene Väafierunk opp dän dreedoagschen Kongress aune 2014 wort jewäsen, woo een Voda met siene Famielje doaräwa räd, woo daut wudd en 2. Timotäus 3:1-5 stonen, wan daut äwa daut Paradies räden wudd. Hee säd: “En de niee Welt woat daut soo scheen sennen aus noch kjeenmol ea. De Menschen woaren aundre leewen, no Jeisteljet hinjaraun sennen, aundre fa hecha talen, deemootich sennen, Gott lowen, de Elren jehorchen, dankboa sennen, tru sennen, äare Famielje väl räakjnen, no Fräd sträwen, von aundre emma goot räden, sikj beharschen, saunftmootich sennen, daut Goode väl räakjnen, to vetruen sennen, nich ieejenkoppich un stolt sennen, Gott dolla leewen aus daut Vejnieejen un opp iernst gottesferchtich sennen. Met soone Menschen hool toop.” Deist du met diene Famielje ooda met Breeda un Sestren doaräwa räden, woo daut Läwen enne niee Welt woat sennen? w24.01 6 V. 13-14

Daut freit ons sea to weeten, daut Jehowa met siene Deena em Auljemeenen tofräd es! De Bibel sajcht je: “De HAR freit sikj to sien Volkj” (Psa. 149:4). Oba eenje feelen sikj mol mootloos un wundren soogoa: “Es Jehowa met mie perseenlich tofräd?” Väl true Deena von de Bibeltiet wia daut uk schwoa to jleewen, daut Jehowa met äant tofräd wia (1. Sam. 1:6-10; Hiob 29:2, 4; Psa. 51:13). De Bibel wiest kloa, daut Jehowa kaun met onvolkomne Menschen tofräd sennen. Oba waut mott wie doonen? Wie motten wiesen, daut wie aun Jesus Christus jleewen, un ons deepen loten (Joh. 3:16). Soo wies wie uk, daut wie een Leetsennen haben un daut wie Gott vesproaken haben, sienen Wellen to doonen (Apj. 2:38; 3:19). Jehowa freit sikj sea, wan wie dit doonen, daut wie kjennen met am Frind woaren. Soolang aus wie ons Bastet doonen, ons aun daut Vespräakjen to hoolen, daut wie am deenen woaren, es hee tofräd met ons un talt ons aus siene groote Frind (Psa. 25:14). w24.03 26 V. 1-2

Wan de Rejierungen ons daut Prädjen aufsajen wellen, dan kjenn wie de Jinja nodoonen un wiedaprädjen. Wie kjennen doaropp vetruen, daut Jehowa ons halpen woat, wieda to prädjen. Froag am no Moot un Weisheit un uk no Help, daut du kaust en Schwierichkjeiten uthoolen. Väle von ons motten met Krankheiten foadich woaren ooda sent met de Narfen rauf. Väle haben must wäm begrowen, haben Trubbels enne Famielje, woaren vefolcht ooda dee haben aundre Trubbels. Un wan doa dan noch soone wiet vespreede Krankheiten oppkomen ooda Kjrich, dan woat daut noch schwanda, en soone schwoare Loagen uttohoolen. Waut kaust du dan doonen? Schedd die ver Jehowa ut. Saj am, woo die daut jeit, krakjt soo aus du met eenen gooden Frint doaräwa räden wurscht. Vetru doaropp, daut Jehowa die halpen un aules “goot moaken” woat (Psa. 37:3, 5). Wan wie nich opphieren met bäden, woat ons daut halpen, jeduldich to sennen un uttohoolen, wan wie lieden (Reem. 12:12). Jehowa weet neiw, waut siene Deena derchmoaken – “hee hieet wan see schrieen” (Psa. 145:18-19). w23.05 5-6 V. 12-15

Wan wie eene wichtje Entscheidunk moaken wellen, mott wie rutfinjen, “waut Jehowa sien Wellen es”, un dan doano entscheiden (Efs. 5:17). Wan wie no biblische Gruntsauzen sieekjen, waut fa onse Loag paussen, dan recht wie ons en Werkjlichkjeit doano, woo Gott äwa de Sach denkjt. Un wan wie de Gruntsauzen dan nokomen, woa wie secha bätre Entscheidungen moaken. Ons groota Jäajna, de Soton, well, daut wie met de Sachen enne Welt soo drock sent, daut wie nich mea Tiet haben, Jehowa to deenen (1. Joh. 5:19). Daut wudd fa eenen Christ nich sea schwoa sennen, no Jelt ooda no eene dia betolde Oabeit hinjaraun to sennen un sikj goot utlieren to loten, enne Städ no Jeläajenheiten to sieekjen, mea fa Jehowa to doonen. Wan dee daut soo deit, dan wiest daut, daut dee aunjefongen haft, soo to denkjen aus soone Menschen, waut Jehowa nich deenen. Met dee Sachen es secha nuscht orrajcht, oba dee sellen kjeenmol daut Wichtichste en ons Läwen sennen. w24.03 24 V. 16-17