Totetemale l’olimu wa dinela!
“Wane watuneka la asoi lu ashu, watun[a]ka la kimbu y’ongenongeno.”—OSAMBU 126:5.
1. Bonde kahombaso ‘nɔmba Owandji wa dinela dia nde toma ekambi lo dinela diande’ ɛlɔ kɛnɛ na?
L’ƆKƆNGƆ wa lɔkɛndɔ la sato l’esambishelo lakasale Yeso Kristo la Ngalileya, nde akatɛ ambeki ande ate: ‘Dinela dieko woke, kele ekambi wekɔ yema tshitshɛ.’ (Mateu 9:37) Dikambo sɔ diaki woho akɔ wamɛ la Juda. (Luka 10:2) Lam’ele ngasɔ mbaki akambo ambeta ɛnɔnyi suke la 2 000, onde nd’ɛlɔ kɛnɛ mbele dinela diekɔ woke ko ekambi yema tshitshɛ? Eelo, l’ɔnɔnyi w’olimu wetshi, Ɛmɛnyi wa Jehowa ndekana 6 000 000 wakatetemala l’olimu wa didjidji wa dinela l’atei w’anto 6 000 000 000 wa l’andja w’otondo, wele efula l’atei awɔ “wakahenyahenyama, ndu kundjala la ekimanyelu, uku ekoko waha la ulami.” Ɔnkɔnɛ, ɛtɛkɛta waki Yeso w’ɔnɛ “nyolombe [Owandji], kanga dinela, keli ndi atumi ekambi lu dinela diandi” wekɔ ohomba nshi nyɛ oko wakiwɔ ohomba lo ntambe yakete.—Mateu 9:36, 38.
2. Kakɔna kakotola yambalo y’anto oya le so?
2 Jehowa Nzambi, Owandji wa dinela, ambokadimola lo dɔmbɛlɔ diɔlɔmbaso dia nde toma ekambi efula. Ekɔ mɛtɛ ɔngɛnɔngɛnɔ efula dia mbisha lonya l’olimu ɔnɛ wa dinela walɔmbwama oma le Nzambi! Kânga mbeso yema tshitshɛ lo mbɛdika la lofulo l’anto wele l’andja, ohetoheto aso l’olimu w’esambishelo ka Diolelo ndo wa mbetɛ anto ambeki kotolaka yambalo y’anto wa l’andja w’otondo oya le so. Lo wedja efula, vɔ tɛkɛtaka mbala efula dikambo diaso lo tita sango. Lam’oka anto ngunga ngɛlɛlɛ kana wakɔkɔla anto lo nkuke yawɔ, vɔ mbutaka ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa asɔ wamboya dia ndjotenda. Eelo, olimu aso w’Akristo wendana la dinela dia didjidji wambeyama dimɛna efula lo ntambe kɛnɛ ka 21.
3. (a) Ngande weyaso di’anto wakɛnyi nganɛ wakakambema olimu w’esambishelo ka Diolelo lo ntambe ka ntondo? (b) Bonde kakokaso mbuta ɔnɛ andjelo wekɔ lo sukɛ olimu aso?
3 Anto wa l’andja ɔnɛ wakɛnyi nto elimu wendana l’esambishelo ka Diolelo wakakambema lo ntambe ka ntondo ndo vɔ wakahɛnyahɛnya apandjudi wa lokumu l’ɔlɔlɔ asɔ. Diɔ diakɔ diakafunde ɔpɔstɔlɔ Paulo ate: “Ne dia dimi lambukana nti: [Nzambi] ambutukitsha, shu atumami, l’okongo w’antu tshe, uku antu wakawamia dia mvo; ne dia shu tambuyala uku endelu ka wa la kete, ndu lu ashu wa andjelo, ndu lu ashu w’antu.” (1 Koreto 4:9) Woho akɔ wamɛ, woho wasambishaso Diolelo l’etete tshɛ oyadi kânga l’atei w’asui kotolaka yambalo y’anto wa l’andja ɔnɛ oya le so ndo etete kele laso kɛsɔ kekɔ ohomba efula lo washo w’andjelo. Enyelo 14:6 mbutaka ɔnɛ: “Dimi [ɔpɔstɔlɔ Joani] lakenyi ondjelo ukina afumbo l’ulungu, aki la lukumu l’ololo la pundju, lakandatelaka wa la kete, ndu wedja tshe ndu wauhu tshe ndu eteketa tshe, ndu antu tshe.” Eelo, andjelo wekɔ lo tosukɛ l’olimu aso, ɛɛ, l’olimu aso wa dinela!—Heberu 1:13, 14.
“Nyayuhetshama”
4, 5. (a) Ɔhɛmwɛlɔ akɔna wakasha Yeso ambeki ande? (b) Bonde ‘kahetshama’ ekambi waki Nzambi wa nshi nyɛ?
4 Lam’akatomama ambeki waki Yeso l’olimu wa dinela, vɔ wakakitanyiya dako diakandawasha di’ɔnɛ kanyonge la “yewu uku elui, ndu memakana uku fudu ya binga.” Yeso akate nto ate: “Keli nyewo antu ne dia vo wayunyukimo lu dumbwelu, wayunyokomola lu temwelo diawo. Vo wayunyotola la ntundu ka embuledi la ka khumi ya dikanga dia dikambu diami, dia nyu ndjala emenyi la ntundu kawo ndu k’asi wedja. . . . Nyu nyayuhetshama le antu ne dia lukumbu lami. Keli one latetemala edja ndu l’ekumelu, ayushimbamela.”—Mateu 10:16-22.
5 Tekɔ lo ‘mpetshama’ ɛlɔ kɛnɛ nɛ dia “wa [la] kete tshe weko lu wulu wa kanga kolo,” mbut’ate lo wolo wa Satana Diabolo ɔnɛ lele otunyi wa woke wa Nzambi ndo w’ekambi Ande. (1 Joani 5:19) Atunyi aso wekɔ lo mɛna ɔngɔnyu aso wa lo nyuma, koko hawetawɔ dia vɔ ndja oma le Jehowa. Atunyi wekɔ lo mɛna dungi di’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo di’ɛmɔnɔmɔnɔ diele laso lam’akambaso l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ olimu wa dinela. Vɔ mambaka dikambo dia kâmɛ kele lam’asaso! Ndo vɔ mbeyaka mbetawɔ awui asɔ kânga aha la lolango lawɔ lam’atshɔwɔ lo wedja ekina ko tɛna dia Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lɛkɔ wekɔ lo kamba paka olimu akɔ wakawɛnyi Ɛmɛnyi wa lo wodja awɔ wakamba. Lo mɛtɛ, sho mbeyaka dia l’etena kakashikikɛ Jehowa lele osukɔ aso ndo kiɔkɔ ya kâmɛ kele lam’asaso ayosala di’atunyi aso mbêya.—Ezekiyele 38:10-12, 23.
6. Eshikikelo kakɔna kele laso lam’akambaso olimu wa dinela ndo wembola akɔna wambɔma?
6 Owandji wa dinela akasha Ɔnande Yeso Kristo, “wulu tshe . . . l’ulungu ndu la kete.” (Mateu 28:18) Ɔnkɔnɛ, Jehowa ekɔ lo kamba la Yeso dia nɔmbɔla olimu wa dinela oma lo tshimbo y’andjelo wa l’olongo ndo y’Akristo w’akitami w’esɔ wakenga ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ lanɛ la nkɛtɛ. (Mateu 24:45-47; Enyelo 14:6, 7) Ko ngande wakokaso mbikikɛ ɔlɔshamelo w’oma le atunyi ndo nama ɔngɛnɔngɛnɔ aso etena katatatetemala l’olimu aso wa dinela?
7. Naa yimba yahombaso sala la wolo dia monga layɔ lam’ahɛnyahɛnyamaso kana wasoyamaso?
7 Lam’alɔshamaso kana wasoyamaso, toyange ekimanyielo ka Jehowa dia sho mbeya monga la woho wa dionga diaki la Paulo. Nde akafunde ate: “Lam’atotengawo, shu tatatshokolaka. Shu tatushikikalaka lam’atusuyawo. Lam’atonyolawo, shu tatâsengasengaka.” (1 Koreto 4:12, 13) Yimba ya ngasɔ sanganya la yewo yele laso l’olimu w’esambishelo, ndjotshikitanyaka dionga diele l’atunyi aso mbala mɔtshi.
8. Ekeketshelo kakɔna kakondjayɛ oma l’ɛtɛkɛta waki Yeso wofundami lo Mateu 10:28?
8 Kânga wâle wa nyɔi hawokoke kitshakitsha ohetoheto aso l’olimu wa dinela. Sho sambishaka losango la Diolelo la dihonga tshɛ mbala tshɛ katanaso diaaso. Ndo sho keketshamaka oma l’ɛtɛkɛta waki Yeso watoshikikɛnde ɔnɛ: “Tanyukaki wane wadiaka alimba woma, keli haweyi ndjaka lumu. Keli nyuleki mbuka one lukuki ndjaka ndu lumu ndu dimba lu luwinga la dja woma.” (Mateu 10:28) Sho mbeyaka dia Shɛso lele l’olongo mbele ɔnɛ Lashana lɔsɛnɔ. Nde futaka wanɛ watshikala la kɔlamelo le nde ndo watetemala la kamba olimu wa dinela la kɔlamelo tshɛ.
Losango lashimbɛ nsɛnɔ y’anto
9. Ngande wakɔshi anto amɔtshi ɛtɛkɛta waki Ezekiyɛlɛ, ndo ngande wasalema woho wa dikambo sɔ ɛlɔ kɛnɛ?
9 Lam’akewoya omvutshi Ezekiyɛlɛ “w[e]dja w’[e]hedia” ɛsɔ, mbut’ate diolelo di’Isariyɛlɛ la dia Juda losango laki Jehowa la dihonga tshɛ, anto amɔtshi wakangɛnangɛna mpokamɛ kɛnɛ kakandahombe mbuta. (Ezekiyele 2:3) Jehowa akate ate: “Mete, we eko le wo uku untu latimbaka kimbu ya ngandji la diui dia dimena, ndu latuhumaka longombi dimena.” (Ezekiyele 33:32) Kânga mbakawangɛnangɛna ɛtɛkɛta waki Ezekiyɛlɛ, vɔ kokamba l’ɛtɛkɛta akɔ. Kakɔna kasalema ɛlɔ kɛnɛ na? Lam’awewoya atshikadi w’akitami w’esɔ vɔ la anyawɔ losango laki Jehowa la dihonga tshɛ, anto amɔtshi ngɛnangɛnaka mpokamɛ awui wendana l’ɛtshɔkɔ wayela Diolelo, koko vɔ hawokitanyiya awui akɔ la lowando tshɛ, hawokome ambeki, ndo hawokakatana la wɔ l’olimu wa dinela.
10, 11. Oya l’atei atei wa ntambe ka 20, kakɔna kakasalema dia mbewoya losango laso lashimbɛ nsɛnɔ y’anto, ndo etombelo akɔna wakonge la dikambo sɔ?
10 Lo wedi okina, anto efula waketawɔ dia ndjâkimɔ l’olimu wa dinela ndo dia mbewoya losango laki Nzambi. Oko ɛnyɛlɔ, lo nsanganya ya weke yakasalema oma l’ɔnɔnyi 1922 polo 1928, akɛnama hwe di’ekambi wa lo dinela wakewoya losango lendana l’elanyelo ka dikongɛ di’akambo nɛ dia kɔlɔ diaki Satana. Awui wa lo nsanganya shɔ wakewoyama l’aradiyo. L’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, ekambi waki Nzambi wakakahanya miliyɔ y’ekanda.
11 Oya l’ekomelo k’ɛnɔnyi wa 1930, yoho mɔtshi y’esambishelo yakatombe, yoho yakɔ “marche publicitaire.” Ntondotondo, ekambi wa Jehowa wakafunde akatshi wa weke wa keka waki l’asawo wa lo sɛkɛ lɔkɔ woho w’anto mbadia. L’ɔkɔngɔ waketeta l’akatshi wa weke wakawafunde ɔnɛ “Ɔtɛmwɛlɔ ekɔ djonga ndo lokeso” ndo ɔnɛ “Nyokambe Nzambi nde la Kristo Nkumekanga.” Lam’akawatetetaka lo toshinga, vɔ wakakotolaka yambalo y’anto. Ɔnangɛso ɔmɔtshi lakayashaka efula l’olimu ɔsɔ lo toshinga ta la Londres lo wodja w’Angleterre akate ate: “Dikambo sɔ diakakimanyiya Ɛmɛnyi wa Jehowa efula dia mbeyama ndo diɔ diakawasha dihonga.”
12. Lâdiko wa nsango yendana l’elombwelo kaki Nzambi, kakɔna kewoyaso nto l’olimu aso w’esambishelo, ndo waa na wambosangana kâmɛ ɛlɔ kɛnɛ dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ?
12 Etena katatewoya nsango y’elombwelo yaki Nzambi, sho kotolaka nto ndo yambalo y’anto oya l’ɛtshɔkɔ watolakawɔ l’atei wa losango lakɔ la Diolelo. Woho wasambishaso la dihonga tshɛ tokimanyiyaka dia nyanga anto wakoka nongola losango lakɔ. (Mateu 10:11) Efula l’atei w’anto wa komelo wa l’olui w’akitami w’esɔ waketawɔ lo leeta lakashama l’ɛnɔnyi 1920 polo 1930 dia ndja l’olimu wa dinela. Oma lâsɔ, lo losanganya lɔmɔtshi la woke lakasalema l’ɔnɔnyi wa 1935, mbakewoyama losango la dimɛna efula lendana l’ɛtshɔkɔ wakongɛ ‘lemba la woke’ l’‘ɛkɔkɔ ekina’ lo nshi yayaye lo paradiso ka lanɛ la nkɛtɛ. (Enyelo 7:9; Joani 10:16) Vɔ wakakitanyiya nsango y’elombwelo yaki Nzambi ndo wakakakatana kâmɛ vɔ l’akitami w’esɔ lo sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ lashimbɛ nsɛnɔ y’anto.
13, 14. (a) Ekeketshelo kakɔna kakokaso kondja oma l’Osambu 126:5, 6? (b) Naka tayotetemala la monɛ ndo la mbutɛ ashi, kakɔna kayotomba na?
13 Ɛtɛkɛta wa l’Osambu 126:5, 6 wekɔ tshondo y’ekeketshelo ka woke l’ekambi waki Nzambi wa lo dinela, djekoleko le wanɛ wele lo soyama. Vɔ mbutaka ɔnɛ: “Wane watuneka la asoi lu ashu, watun[a]ka la kimbu y’ongenongeno. One latutshokaka ataleli lam’atandembe wuhu, atukalulaka l’ongenongeno ayembe dikanda diandi dia washa.” Ɛtɛkɛta waki omembi w’esambo wendana la wônelo ndo la dinelo mɛnyaka woho wakakokɛ ndo wakatshɔkɔla Jehowa atshikadi wanɛ wakakawola oma lo lɔhɔmbɔ lakiwɔ lo Babilɔna k’edjedja. Vɔ waki l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lam’akawatshungɔ, koko ondo vɔ wakalelaka lam’akawonɛka ntɔngɔ lo nkɛtɛ yakalanyema ndo yaki kokambema ɛnɔnyi 70 wakiwɔ lo lɔhɔmbɔ. Koko, wanɛ waki kompekɔ olimu awɔ wa wônelo ndo wa wokelo wakakondja etombelo w’ɔlɔlɔ ndo ɔngɛnɔngɛnɔ oma l’olimu awɔ wa wolo.
14 Sho mbeyaka kɛdja asɔi wonya weso l’ehemba kana wonya wasoyamaso sho l’anyaso ambetawudi l’ɔtɛ w’akambo w’ɔlɔlɔ. (1 Petero 3:14) L’olimu aso wa dinela, sho mbeyaka ntondotondo monga l’okakatanu nɛ dia sho mbeyaka mɛna di’oko sho ndoko la djembetelo yɛnya etombelo w’ɔlɔlɔ w’oma lo welo wadjaso l’olimu w’esambishelo. Koko, naka tayotetemala monɛ ndo mbutɛ ashi, kete Nzambi ayodia ntɔngɔ yonɛso lo yoho yahatakoke ndo nongamɛ. (1 Koreto 3:6) Kɛsɔ mɛnamaka hwe oma l’etombelo wakondjaso oma l’okahanyelo aso wa Bible ndo w’ekanda walembetshiya awui wa l’Afundelo.
15. Sha ɛnyɛlɔ kɛnya ohomba w’ekanda w’Akristo l’olimu wa dinela.
15 Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Jim. Lam’akavu nyango, nde akashola dibuku La vie comment est-elle apparue? Evolution ou Création?a Nde akadia dibuku sɔ la yambalo tshɛ. Lam’akandakɛtshanya la kadiyɛso kɛmɔtshi kakosambisha lo shinga, Jim aketawɔ dia kadiyɛso kɛsɔ ndjowenda nto, ndo dikambo sɔ akayakonyaka dia vɔ tatɛ mbeka Bible. Jim akahame esadi esadi, akayakimɔ le Jehowa ndo akabatizama. Nde akatɛ ase nkumbo kande akina akambo wakandekaka. Etombelo wakandakondja ele, enondo ande la pami la la womoto wakakome Ɛmɛnyi wa Jehowa, ndo l’ɔkɔngɔ diko Jim akayongaka la diɛsɛ dia kamba lo Bɛtɛlɛ ka la Londres.
Wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ kânga mbasoyamawɔ
16. (a) Bonde kambokondjama etombelo w’ɔlɔlɔ l’olimu wa dinela na? (b) Ɔhɛmwɛlɔ akɔna wakasha Yeso lo kɛnɛ kendana l’etombelo wayonga la lokumu l’ɔlɔlɔ, ndo dionga dia ngande diele laso etena kasawolaso l’anto?
16 Bonde kakonge etombelo wa dimɛna efula l’olimu wa dinela na? Ele nɛ di’Akristo w’akitami w’esɔ ndo anyawɔ wakakitanyiya didjango diaki Yeso di’ɔnɛ: “Akambu wanyutelami lu udjima, kanyuwati lu yanyi. Akambu wukanyu lu hyotehote, kanyuwati l’ete a mvudu.” (Mateu 10:27) Koko, sho kokaka nongamɛ ekakatanu nɛ dia Yeso akasha ɔhɛmwɛlɔ ɔnɛ ate: “Onangu ayukimo onangu dia ndi mvo, shi ayukimo on’andi. Ana wayotombokwela ambutshi awo, wayâtungela nyoi.” Yeso akate nto ate: “Tanyukanaki nyati: Dimi lakayi dia nyela ki la kete. Dimi kundja dia nyela ki, keli lakayi dia nyela yombo.” (Mateu 10:21, 34) Oyango waki Yeso komonga wa kakitola nkumbo. Koko, lokumu l’ɔlɔlɔ lakakoke mbela akambo asɔ. Ɔsɔku mbediɔ ndo l’ekambi waki Nzambi wa nshi nyɛ. Lam’embolaso waa nkumbo, oyango aso kema wa mbidja diatɔnelo l’atei atɔ. Kɛnɛ kakombolaso ele di’ase nkumbo tshɛ mbetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ. Diɔ diakɔ diasalaso la wolo dia sawola l’ase nkumbo tshɛ, la ngandji dia losango laso ngɛnyangɛnya wanɛ ‘wakoka nongola lɔsɛnɔ la pondjo.”—Etsha 13:48.
17. Ngande wakayatshikitanya wanɛ wakasukɛka lowandji laki Nzambi l’anto akina, ndo naa ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kashikikɛ dikambo sɔ?
17 Losango la Diolelo lambokitsha anto wasukɛ lowandji laki Nzambi lânde. Oko ɛnyɛlɔ, tende woho wakayatshikitanya anyaso atɛmɔdi l’anto akina l’ɔtɛ ‘wakawasha Kayisa diangɔ dia Kayisa ndo Nzambi diangɔ dia Nzambi’ lo nshi yakalɔmbɔlaka aseka Nazi l’Allemagne. (Luka 20:25) Otshikitanyi l’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ ndo l’Akristo wa l’ɛlɔmɔ kâmɛ ndo l’ɛtɛmwɛlɔ wa lo Lokristokristo, ekambi wa Jehowa wakatshikala nge, ndo wakatone dia mɔnyɔla atɔndɔ wa lo Bible. (Isaya 2:4; Mateu 4:10; Joani 17:16) Lo dibuku diande (L’État nazi et les nouvelles religions), prɔfɛsɛrɛ Christine King akate ate: “Paka Ɛmɛnyi wa Jehowa ato mbakalɛndja lowandji [l’aseka Nazi], nɛ dia kânga mbakadiakema nunu di’anto l’atei awɔ, olimu wakatetemala tshɔ otsha la ntondo ndo lo Ngɔndɔ ka Tanu 1945, tshunda di’Ɛmɛnyi wa Jehowa diaki paka la lɔsɛnɔ, etena kɛnɛ kele ɛlɔmbwɛlɔ k’ase Nazi komonga nto.”
18. Naa dionga diele l’ekambi wa Jehowa kânga mbasoyamawɔ?
18 Dikambo dikina dia diambo ele dionga diayala l’Ɛmɛnyi wa Jehowa etena kasoyamawɔ. Kânga mbakoka ewandji wa lɛɛta monga la diambo oma lo mbetawɔ kaso, vɔ mambaka nto efula lo woho weso hatonge la lohetsho otsha le wɔ kana mbaombɛ tokumbɛkumbɛ. Oko ɛnyɛlɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa wanɛ wakahandɔ oma lo lomanu l’anto lakasale aseka Nazi mɛnyaka ɔngɛnɔngɛnɔ wele lawɔ mbala la mbala etena kohɔwɔ akambo anɛ wakakomɛ. Vɔ mbeyaka dia Jehowa akawasha ‘wolo woleki wɔnɛ watongaka l’onto.’ (2 Koreto 4:7) Akitami w’esɔ wele l’atei aso wekɔ l’eshikikelo ɔnɛ ‘nkombo yawɔ yambofundamaka l’olongo.’ (Luka 10:20) Etete kawɔ mbashaka elongamelo kahawashaki sɔnyi pondjo, ndo wanɛ wakamba olimu wa dinela la kɔlamelo tshɛ wele l’elongamelo ka nsɛna lanɛ la nkɛtɛ wekɔ la mbetawɔ ka ngasɔ.—Romo 5:4, 5.
Totetemale l’olimu wa dinela
19. Naa toho t’ɔlɔlɔ takamba laso l’olimu w’Akristo?
19 Hateye polo l’etena kakɔna kayotshika Jehowa dia sho tetemala l’olimu ɔnɛ wa dinela wa didjidji. Kakianɛ, teye dia wanɛ wakamba olimu wa dinela mongaka la toho ta shikaa ta kamba olimu awɔ. Woho akɔ wamɛ, sho kokaka monga l’eshikikelo dia woho ɔnɛ wahembaso kamba la toho t’esambishelo t’amɛna tayonga l’etombelo w’ɔlɔlɔ. Paulo akatɛ anyande Akristo ate: ‘Lambonyɔsɛngasɛnga dia nyu, . . . mbokoyami.’ (1 Koreto 4:16) Lam’akahomana Paulo nde la dikumanyi dia l’Ɛfɛsɔ l’osomba wa Milata, nde akawaohola dia nde kompekɔ dia mbaetsha ‘lo sɛkɛ ndo lo luudu la luudu.’ (Etsha 20:20, 21) Timɔtɛ laki otshindedi wa Paulo akeke toho t’esambishelo taki Paulo diakɔ diakandakoke mbekesanyiya ase Kɔrɛtɔ la toho takɔ tɔsɔ. (1 Koreto 4:17) Nzambi akatshɔkɔla toho taki Paulo ta mbetsha anto, ndo nde ayɔtshɔkɔla etete kaso l’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ lo luudu la luudu, lo waendelo w’eyoyo, lo woho wa mbeka l’anto Bible, ndo lo tshɔ l’ahole tshɛ wakoka tanema anto.—Etsha 17:17.
20. Ngande wakɛnya Yeso di’olimu wa woke wa lo dinela dia lo nyuma weke la ntondo, ndo ngande wakɛnama mɛtɛ ka dikambo sɔ l’ɛnɔnyi weke kambeta ɛnɛ?
20 L’ɔkɔngɔ wa nde sambisha womoto l’ose Samariya suke l’osomba wa Sukara l’ɔnɔnyi wa 33 T.D., Yeso akatɛkɛta dia dinela dia lo nyuma. Nde akatɛ ambeki ande ate: “Nyedia ashu anyu, nyendi dikambo diambela kasakasa dia muna. One latunaka, atulungulaka difutu, atusanganyaka wuhu utsha lu lumu la pundju; dia one latuneka la one latunaka ngenangena kame.” (Joani 4:34-36) Ondo Yeso akashile mɛna etombelo w’oma lo woho wakandahomana la womoto l’ose Samariya ɔsɔ, nɛ di’anto efula wakonge la mbetawɔ le nde lo kɛnɛ kakawatɛ womoto ɔsɔ. (Joani 4:39) L’ɛnɔnyi weke kambeta ɛnɛ, wedja efula wakasha Ɛmɛnyi wa Jehowa lotshungɔ la kamba olimu awɔ, olimu awɔ waketawɔma la ntondo ka lɛɛta, ndo dikambo sɔ diakadihola mbilo y’eyoyo dikambo di’olimu wa dinela. Kɛsɔ mɛnyaka di’olimu wa woke wa dinela dia lo nyuma wakatatetemalaka. Ɔnkɔnɛ, l’andja w’otondo, tekɔ lo kondja ɛtshɔkɔ efula etena kɛnɛ katatatetemala la kamba olimu wa dinela dia lo nyuma l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ.
21. Lande na kahombaso tetemala l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ l’olimu wa dinela?
21 Etena kɛla eponga ndo kakomawɔ suke dia muna, amunyi pombaka muna la shamanya y’efula. Vɔ pombaka kamba olimu ɔsɔ aha la tshimbatshimba. Nshi nyɛ, sho pombaka kamba l’etete ndo la shamanya nɛ dia tekɔ lo sɛna “l’etena k’ekumelu.” (Danyele 12:4) Eelo, tekɔ lo pomana l’ehemba, koko ɔnɛ ekɔ dinela dimɔtshi dia woke efula di’atɛmɔdi wa Jehowa diahatongaka ndoko lushi. Ɔnɛ ekɔ lushi l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Isaya 9:3) Ɔnkɔnɛ, oko weso ekambi wele l’ɔngɛnɔngɛnɔ, nyɛsɔ totetemale l’olimu wa dinela!
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Dibuku diakatondja ndo diakakahanya Ɛmɛnyi wa Jehowa.
Ngande wayoyokadimola?
• Ngande wambokadimola Owandji wa dinela lo dɔmbɛlɔ diɔlɔmbaso dia nde toma ekambi l’olimu ɔsɔ?
• Kânga ‘mbahetshamaso’ na dionga diatetemala monga laso?
• Lande na keso l’ɔngɛnɔngɛnɔ kânga lam’ahɛnyahɛnyamaso?
• Bonde kahombaso tetemala l’olimu wa dinela la shamanya tshɛ?
[Esato wa lo lɛkɛ 15]
Andjelo sukɛka wanɛ wayakimɔ l’olimu wa dinela wa lo nyuma
[Osato wa lo lɛkɛ 15]
Akambo watama lo dikambo diaso kotolaka yambalo y’anto efula oya lo Diolelo
[Osato wa lo lɛkɛ 17]
Sho monɛka ndo mbutɛka ashi, koko Nzambi mbodia