Toyasha tshɛ lo dinela dia woke dia lo nyuma
‘Tonge l’awui efula wa nsala l’olimu wa Nkumadiɔndjɔ.’—1 KOR. 15:58.
1. Leeta lakɔna lakasha Yeso ambeki ande?
ETENA kakandatatshɔka otsha la Samariya l’ekomelo ka 30 T.D., Yeso akomuya yema l’ɛtɛkɔ kɛmɔtshi kaki suke l’osomba wa Sukara. Oma lâsɔ, nde akatɛ ambeki ande ate: “Nyedia ashu anyu, nyendi dikambo diambela dia muna.” (Joa. 4:35) Yeso kɔtɛkɛtaka dia dinela dia mɛtɛ mɛtɛ, koko nde akatɛkɛtaka dia dinela dia lo nyuma diendana l’otshumanyelo w’anto w’ɔlɔlɔ wakahombe ndjokoma ambeki ande. Ɛtɛkɛta ande ɛsɔ mɛnyaka dia nde akalɔmbaka ambeki ande dia vɔ ndjasha lo dinela sɔ. Olimu wakikɔ efula wa nsala, koko vɔ komonga l’etena k’efula ka mbosala!
2, 3. a) Kakɔna kɛnya dia tekɔ lo nsɛna lo nshi ya dinela? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?
2 Ɛtɛkɛta waki Yeso wendana la dinela wekɔ la kitshimudi ya lânde le so ɛlɔ kɛnɛ. Tekɔ lo nsɛna lo etena kele anto wekɔ oko dikambɔ “diambela dia muna.” Ɔnɔnyi tshɛ, miliyɔ y’anto mbelamɛka dia ndjeka akambo wa mɛtɛ washa lɔsɛnɔ ndo nunu di’ambeki w’eyoyo wekɔ lo batizama. L’ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa Nzambi lele Owandji wa dinela, tekɔ la diɛsɛ dia mbisha lonya lo dinela dia woke dia lo tena tshɛ. Onde wɛ ekɔ ‘l’awui efula wa nsala’ l’olimu ɔsɔ wa dinela?—1 Kor. 15:58.
3 L’edja k’ɛnɔnyi esato l’etenyi w’olimu wakandakambe la nkɛtɛ, Yeso akalɔngɔsɔla ambeki ande dia monga ekambi wa lo dinela sɔ. Sawo nɛ diayɔsɛdingola wetshelo esato wa l’awui w’ohomba waketsha Yeso ambeki ande. Wetshelo tshɛ tɔtɔmiyaka dionga dimɔtshi diele ohomba efula le so oko wayaketembolaso dia nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala l’otshumanyelo w’ambeki wa nshi nyɛ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole waonga asɔ l’ɔmɔmɔ.
Okitshakitsha wekɔ ohomba
4. Ngande wakɛnya Yeso ohomba wa monga l’okitshakitsha?
4 Ohokanyiya dikambo nɛ: Ambeki wakikɔ oma la mana dia mbeya ɔnɛ laki woke l’atei awɔ. Kɛlɛ kakɛnama lo dungi diawɔ. Ɔnkɔnɛ, Yeso akemadia yana mɔtshi l’atei awɔ. Lo nkotola yambalo yawɔ le yana shɔ, nde akate ate: “Untu tshe layakitshakitsha [kana, “onto tshɛ layaetɛ tshitshɛ,” Byington] uku kiendakenda nye, ndi kuleki wuki lu diulelu dia l’ulungu.” (Adia Mateu 18:1-4.) Lo dihole dia monga l’ekanelo k’anto wa l’andja ɔnɛ wɛdika woke woke w’onto oma lo lokumu, ɔngɔnyi ndo dihole dia nɛmɔ diele la nde lo tshunda, ambeki wakahombe nshihodia dia woke woke awɔ wakendanaka la woho wakawahombe ‘ndjaetɛ totshitshɛ’ lo washo w’anto akina. Paka oma l’okitshakitsha wa mɛtɛ mbakahombe Jehowa mbatshɔkɔla ndo nkamba la wɔ.
5, 6. Lande na kele okitshakitsha wekɔ ohomba dia ndjasha efula l’olimu wa dinela? Sha ɛnyɛlɔ.
5 Polo ndo ɛlɔ kɛnɛ, efula k’anto ndjashaka l’oweso wa lokumu, ɔngɔnyi ndo wa monga la dihole dia nɛmɔ lo tshunda. Oko etombelo, vɔ bu l’etena k’efula kana bu l’etena ka ndjasha l’akambo wa lo nyuma. (Mat. 13:22) Lo wedi okina, ekambi waki Jehowa wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho ‘wayaetɛwɔ totshitshɛ’ lo washo w’anto akina dia tshɔkwama ndo mbetawɔma le Owandji wa dinela.—Mat. 6:24; 2 Kor. 11:7; Fil. 3:8.
6 Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Francisco lakamba oko ekumanyi lo Amɛrikɛ wa lo Sidɛ. Etena kakinde eke ɔlɔngɔlɔngɔ, nde akamɔ oma lo inivɛrsite dia nkamba oko ombatshi mboka. Nde mbohɔka ɔnɛ: “L’ɔkɔngɔ diko, lam’akamayotshukaka, lakakoke nkondja olimu wa dimɛna wakakoke tosha ekokelo ka lo emunyi. Koko, takɔshi yɛdikɔ ya mbetɛ lɔsɛnɔ laso ɔsɛlɛngɛ ndo ntetemala nkamba olimu wa lo tena tshɛ. Takayongaka l’ekakatanu ekina nto etena kakatayotaka ana. Koko, Jehowa akatokimanyiya dia sho ntetemala lo yɛdikɔ yakatɔshi ya mbetɛ lɔsɛnɔ laso ɔsɛlɛngɛ.” Francisco komiyaka lo mbuta ɔnɛ: “Lâdiko dia ɛkɛndɛ ekina wa lânde, lambokamba oko ekumanyi l’etshumanelo l’edja k’ɛnɔnyi ndekana 30. Ndoko lushi lakatanyange lo woho wakiso la lɔsɛnɔ l’ɔsɛlɛngɛ.”
7. Onde wɛ ambohembaka nkamba la dako diele lo Romo 12:16?
7 Naka wɛ ntona “akambu wa ndjambiya” wa l’andja ɔnɛ ndo mbetawɔ ‘nɔmbwama la akambo wa totshitshɛ,’ kete wɛ lawɔ kokaka nongamɛ dia nkondja ɛtshɔkɔ ndo waɛsɛ akina efula l’olimu wa dinela.—Romo 12:16; Mat. 4:19, 20; Luka 18:28-30.
Etete mbelaka ɛtshɔkɔ
8, 9. a) Kɔndɔla lo tshena pe wɛɛla waki Yeso wa talata. b) Waa na wakoka ndeka keketshama la wɛɛla ɔsɔ?
8 Etete ekɔ dionga dikina diele ohomba dia sho ndjasha tshɛ l’olimu wa dinela. Yeso akɛnya dikambo sɔ lo wɛɛla wa talata.a Ɔsɔ ekɔ wɛɛla wa pami kaki suke la mɛngɔla lo wodja w’etale ndo kakasha ase olimu ande talata yande. Ose olimu la ntondo akalongola talata tshanu, la hende akalongola talata hiende ndo la sato talata ɔtɔi. Aha la ntshimbatshimba, l’ɔkɔngɔ w’owandji awɔ ntshɔ, ase olimu ahende wa ntondo ‘wakasale okanda’ la talata yawɔ. Lo wedi okina, ose olimu la sato aki “shuasua.” Nde akatokundɛka talata kande lo difuku. L’ɔkɔngɔ w’owandji awɔ nkalola, nde akafute ase olimu ahende wa ntondo lo mbadja lâdiko dia “diango efula.” Nde akakɔsɔla ose olimu la sato talata kakandawosha ndo akawotshanya oma lo luudu lande.—Mat. 25:14-30.
9 Lo mɛtɛ, otema ayɛ kombolaka mbokoya ase olimu waki l’etete wa lo wɛɛla waki Yeso ndo dia wɛ ndjasha efula l’olimu wa mbetɛ anto ambeki lo ndjela akoka ayɛ. Ko kayotota naka ekakatanu wele la yɛ hawokosha diaaso dia wɛ nsala kɛnɛ kakokayɛ nsala kakianɛ? Ondo wɛ kokaka monga l’ekakatanu wendana l’ekondjelo wakotshutshuya dia wɛ nkamba wenya efula dia nkotsha ehomba w’ase nkumbo kayɛ. Kana ondo wɛ aya osombe ndo aya bu la yônge ya dimɛna. Naka ngasɔ mbediɔ lo dikambo diayɛ, kete wɛɛla wa talata kokaka kokeketsha.
10. Ngande wakɛnya owandji wa lo wɛɛla wa talata ekanelo k’ɔlɔlɔ, ndo lande na kakokeketsha dikambo sɔ?
10 Tolembete dia owandji wa lo wɛɛla wa talata akeyaka dia ase olimu ande komonga l’akoka wâmɛ. Nde akɛnya dikambo sɔ etena kakandawasha talata “onto l’onto lo yɛɛdikɔ yakoka lande.” (Mat. 25:15, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Etombelo wakikɔ ele, ose olimu la ntondo akafudia talata lo yoho yoleki ose olimu la hende. Koko, owandji w’olimu akasuya welo wa l’etete wakadje ase olimu akɔ ahende asɔ lo mbaelɛ ɔnɛ ase olimu “w’ololo la kolamelu” ndo lo mbafuta woho wâmɛ. (Mat. 25:21, 23) Woho akɔ wâmɛ mbele, Jehowa Nzambi Owandji wa dinela mbeyaka ekakatanu wakodjɛ wekamu l’olimu ande. Nde mɛnaka welo wa l’otema ɔtɔi wadjayɛ dia mbokambɛ ndo ayokofuta lo ndjela welo akɔ.—Mako 14:3-9; adia Luka 21:1-4.
11. Sha ɛnyɛlɔ kɛnya woho wele monga l’etete lo tena di’ekakatanu kokaka mbela onto ɛtshɔkɔ.
11 Ɛnyɛlɔ ka kadiyɛso kɛmɔtshi k’Okristo ka lo wodja wa Brésil kelɛwɔ Selmira mɛnyaka diaha paka lo tena di’ɔlɔlɔ mbahombaso monga l’etete l’olimu waki Nzambi. Ambeta ɛnɔnyi akumi ahende, ase wevi wakadiake omi aki Selmira ndo nde akatshikala l’ana asato wa mbodia. Olimu wa dibɔyi wakandakambaka wakɔlɔmbaka dia nde nkamba wenya efula ndo lɔkɛndɔ lakandandaka lo mutuka walolanɛ anto lakɔlɛndjaka efula. Kânga mbakinde l’ekakatanu ɛsɔ, nde akakongɛ awui dia nkamba oko ombatshi mboka wa pondjo. Anande ahende wa wamato wakayokambaka olimu w’ombatshi mboka. Nde mbutaka ɔnɛ: “L’edja k’ɛnɔnyi, lakeke Bible l’anto ndekana 20 ndo vɔ wakayokomaka ase nkumbo kami. Polo ndo kakianɛ, vɔ mbokakami ngandji ndo wekɔ angɛnyi ami. Ɔsɔ ekɔ dui diahakoke sombama.” Aha la tâmu, owandji wa dinela ambofuta Selmira l’ɔtɛ w’etete kande.
12. Ngande wakokaso nsambisha l’etete?
12 Oyadi awui wele la yɛ kakianɛ lo lɔsɛnɔ koshimbaka dia wɛ ndjasha l’olimu w’esambishelo, wɛ kokaka nkondja etombelo w’ɛlɔlɔ l’esambishelo lo mpamia olimu ayɛ wa lo dinela. Naka wɛ nkamba l’alako w’amɛna washama lomingu tshɛ lo Losanganya l’olimu, kete wɛ ayohamia akoka ayɛ wa nsambisha ndo nyanga dia nkamba la toho t’eyoyo t’esambishelo. (2 Tim. 2:15) Ndo nto, naka kokaka, wɛ mbeyaka nyomɔlɔngɔsɔla ekongelo kayɛ kana ntshika ndjasha l’awui wele bu ohomba dia wɛ sukɛka mbala la mbala ekongelo k’esambishelo ka l’etshumanelo.—Kol. 4:5.
13. Naa dui dioleki ohomba dia ntetemala monga l’etete?
13 Tatohɛke dia etete ndjaka oma lo ngandji ndo lowando lele la so le Nzambi. (Osam. 40:8) Ose olimu la sato lakatɛkɛta Yeso lo wɛɛla ande akoke owandji ande wɔma lo mbɔsa dia nde aki onto lahika ndo laki komonga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ. Oma lo dikambo sɔ, pami kɛsɔ akatokundɛka talata kande lo dihole dia nde nkamba la tɔ dia mfudia wahɔ w’owandji ande. Dia mbewɔ monga oko pami ka nɛndɛ kɛsɔ, sho pombaka monga ndo ntetemala nama diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa lele Owandji wa dinela. Toyatshungwɛke etena ka mbekaka ndo kanaka yimba lo waonga ande w’amɛna wele oko ngandji, solo dia lotutsha ndo kɛtshi. Lo nsala ngasɔ, tayotshutshuyama dia ndjasha tshɛ l’olimu ande.—Luka 6:45; Fil. 1:9-11.
“Nyuyali ekila”
14. Dui diakɔna di’ohomba diahomba nkotsha wanɛ walanga monga ekambi wa lo dinela?
14 Lo nshila Afundelo wa lo Hɛbɛru, ɔpɔstɔlɔ Petero akɛnya lolango la Nzambi lo dikambo di’ekambi ande wa la nkɛtɛ lo mbuta ɔnɛ: “Keli one lakanyeti, eko ekila, okone ndu nyu nyuyali ekila lu ditshelu dianyu tshe. Ne dia ambufundama ati: Nyuyali ekila, ne dia dimi leko ekila.” (1 Pet. 1:15, 16; Lew. 19:2; Euh. 18:13) Ɛtɛkɛta ɛsɔ mɛnyaka dia ekambi wa lo dinela pombaka monga pudipudi lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma. Sho koka nsala dikambo sɔ lo ntakola wanya wahombama dia mbɛdiama lo yoho ya didjidji. Ngande wakokaso ntakola wanya asɔ? Paka oma l’ekimanyielo k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi w’akambo wa mɛtɛ.
15. Akambo wa mɛtɛ wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ la wolo wa tosalɛ na?
15 Ɔtɛkɛta wa Nzambi w’akambo wa mɛtɛ wekɔ oko ashi wakimanyiya dia mbɛdia. Ɛnyɛlɔ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde dia etshumanelo k’Akristo w’akitami kambɛdiama oma lo yimba ya Nzambi, oko wadi aki Kristo, lakakiɛdia “la diotshelo di’ashi la diui diandi . . . , dia to ndjala ekila ndu aha la ekomo.” (Ef. 5:25-27) La ntondo, Yeso nde lawɔ akatɛkɛta dikambo dia wolo wa mbɛdia wele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakandewoya. Nde akatɛ ambeki ande ate: “Nyu nyambuyala pudipudi, ne dia diui diakamanyutela.” (Joa. 15:3) Ɔnkɔnɛ, akambo wa mɛtɛ wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ la wolo wa mbɛdia onto lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma. Paka lo mbetawɔ di’akambo wa mɛtɛ waki Nzambi tɛ̂dia lo yoho shɔ mbakoka ɔtɛmwɛlɔ aso mbetawɔma lende.
16. Ngande wakokaso ntetemala ntshikala pudipudi lo nyuma ndo lo lɔkɛwɔ?
16 Ɔnkɔnɛ, dia monga ekambi wa lo dinela diaki Nzambi, sho pombaka ntondotondo ntshika ditshelo tshɛ dia mindo. Eelo, dia ntetemala nkamba oko ekambi wa lo dinela, sho pombaka monga bɛnyɛlɔ di’eshika di’anto wasukɛ ɛlɛmbɛ wa lâdiko waki Jehowa wendana la lɔkɛwɔ ndo monga la lonyuma la dimɛna. (Adia 1 Petero 1:14-16.) Oko watetemalaso mbidja yambalo dia monga pudipudi lo demba, mbahombaso ndjaɛdiaka mbala la mbala l’ɔtɛkɛta wa Nzambi w’akambo wa mɛtɛ. Dui sɔ nɔmbaka dia sho mbadiaka Bible ndo mbɔtɔka lo nsanganya y’Akristo. Diɔ nembetshiyaka nto mbidja welo wa l’otema ɔtɔi dia nkamba la waohwelo waki Nzambi lo lɔsɛnɔ laso. Nsala ngasɔ ayotokimanyiya dia sho ndɔshana la nsaki yaso ya nsala pɛkato ndo diaha sho mbɔtɔ mindo oma le andja ɔnɛ. (Osam. 119:9; Jak. 1:21-25) Eelo, ekɔ mɛtɛ ekeketshelo dia mbeya dia l’ekimanyielo k’ɔtɛkɛta wa Nzambi w’akambo wa mɛtɛ, sho koka ‘mbɛdiama’ kanga oma lo pɛkato ya weke.—1 Kor. 6:9-11.
17. Alako akɔna wa lo Bible wahombaso ndjela dia ntshikala pudipudi?
17 Onde wɛ mbetawɔka mbɛdiama oma l’ɔtɛkɛta wa Nzambi w’akambo wa mɛtɛ? Ɛnyɛlɔ, kakɔna kasalayɛ etena kakɔhɛmɔlawɔ lo kɛnɛ kendana la wâle wa ndjasha lo tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ ta l’andja ɔnɛ? (Osam. 101:3) Onde wɛ mbewɔka dia mbɔtɔ lɔngɛnyi la kɔlɔ l’asekayɛ wa la kalasa kana wa l’olimu wele bu Akristo wa mɛtɛ? (1 Kor. 15:33) Onde wɛ mbidjaka welo wa l’otema ɔtɔi dia ntondoya wɛɔdu wakoka ketɛ mindo lo washo wa Jehowa? (Kol. 3:5) Onde wɛ ndjakakitolaka l’andja ɔnɛ l’ewanu w’ase pɔlitikɛ ndo lo tɔkɛnyɔ ta shɛmanedi tatshutshuya anto lo ngandji ka wodja?—Jak. 4:4.
18. Ngande wayotokimanyiya ntshikala pudipudi lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma dia sho nkondja etombelo w’ɛlɔlɔ l’olimu wa dinela?
18 Woho wakitanyiyayɛ alako asɔ la kɔlamelo tshɛ ayokela etombelo w’amɛna efula. Lo mbɛdika ambeki ande w’akitami la ntahe y’otamba wa vinyɔ, Yeso akate ate: “Lutahi lami tshe lahato elua, [Papa] ayulunya. Lutahi tshe latotokaka elua, ndi ayulolongosola dia lo ndeka nto elua efula.” (Joa. 15:2, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Etena ketawɔyɛ mbɛdiama l’ashi w’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible, wɛ ayɔtɔ elowa efula.
Ɛtshɔkɔ wa nshi nyɛ ndo wa lo nshi yayaye
19. Ngande wakatshɔkwama ambeki waki Yeso lo welo wakawadje oko wakiwɔ ekambi wa lo dinela?
19 Ambeki wa kɔlamelo waketawɔ wetshelo waki Yeso wakayokondjaka nyuma k’ekila lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D. dia vɔ monga ɛmɛnyi “edja ndu l’ekumelu ka kete.” (Etsha 1:8) Amɔtshi waki la diɛsɛ dia nkenga olui-walɔmbɔla, akina waki waa misiɔnɛrɛ ndo emendji weteta ndo vɔ wakasha lonya lo yoho y’efula l’esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ ‘l’etongelo tshɛ ka l’ɛse olongo.’ (Kol. 1:23) Vɔ mɛtɛ wakakondja ɛlɔlɔ efula ndo waki kiɔkɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ le anto akina!
20. a) Ɛlɔlɔ akɔna wamboyokondja lo ndjasha tshɛ lo dinela dia lo nyuma? b) Kakɔna kamboyoyashikikɛ dia nsala?
20 Lo monga l’okitshakitsha, l’etete ndo lo nsukɛ ɛlɛmbɛ wa lâdiko wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, tayotetemala ndjasha efula lo dinela dia woke dia lo nyuma diasalema nshi nyɛ. Etena kele anto efula wekɔ lo diɛnɛ la pâ ndo la lonyangu laya oma lo eyangelo wa lomombo la l’emunyi la l’andja ɔnɛ ndo oma lo oweso w’ɛngɛnɔngɛnɔ wa lo lɔsɛnɔ, sho tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo l’ɔlɔ wa mɛtɛ. (Osam. 126:6) Kɛnɛ koleki ohomba ele ‘olimu wakambɛso Nkumadiɔndjɔ kema anyanya.’ (1 Kor. 15:58) Jehowa Nzambi lele Owandji wa dinela kayotofuta pondjo pondjo l’ɔtɛ ‘w’olimu aso ndo wa ngandji kokaso lokombo lande.’—Heb. 6:10-12.
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Wɛɛla wa talata mendanaka ntondotondo la woho wayosalɛ Yeso ambeki ande w’akitami akambo, koko vɔ wekɔ l’atɔndɔ wendana l’Akristo tshɛ.
Onde wɛ âkohɔ?
Etena kasalayɛ la wolo dia ndjasha tshɛ l’olimu wa dinela,
• bonde kele ekɔ ohomba monga l’okitshakitsha?
• ngande wakokayɛ ntetemala monga l’etete?
• bonde kele ekɔ ohomba monga pudipudi lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma?
[Osato wa lo lɛkɛ 17]
Okitshakitsha koka tokimanyiya dia sho nsɛna lɔsɛnɔ l’ɔsɛlɛngɛ lo ndjasha tshɛ lo wahɔ wa Diolelo