LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w03 10/15 p. 13-17
  • Tānaki Mai ki Hoʻomou ʻIló ʻa e Mapuleʻi-Kita

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Tānaki Mai ki Hoʻomou ʻIló ʻa e Mapuleʻi-Kita
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2003
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Mapuleʻi-Kita, ko ha Lēsoni ke Ako
  • ʻOku Maʻu ʻe he Niʻihi ha Fāinga Makehe
  • Mapuleʻi-Kita ʻi he Nofo Malí
  • Hokohoko Atu ʻa e Fetokoniʻakí
  • Ko Hono Fakatupulekina ʻa e Fua ko e Mapuleʻi-Kita
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1992
  • Mapuleʻi-Kita​—Ko e Hā ʻOku Fuʻu Mahuʻinga Lahi Ai?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1992
  • Ke Maʻu ʻa e Palé, Ngāueʻaki ʻa e Mapuleʻi-Kitá!
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2003
  • Fakatupulekina ʻa e Mapuleʻi-Kitá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2017
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2003
w03 10/15 p. 13-17

Tānaki Mai ki Hoʻomou ʻIló ʻa e Mapuleʻi-Kita

“Tānaki mai . . . ki hoʻomou ʻiló ʻa e mapuleʻi-kita.”​—2 PITA 1:​5-8, NW.

1. Ko e ngaahi palopalema fakaetangata lahi ko e ola ia ʻo e taʻemalava fē?

LOLOTONGA ha feingangāue lahi fekauʻaki mo hono ngāuekoviʻaki ʻa e faitoʻo kona tapú, naʻe ekinaki ai ki he toʻutupu ʻi he ʻIunaite Seteté: “Lea ʻikai pē.” He lelei lahi ange ē ko e ngaahi meʻá kapau ʻe lea ʻikai pē ʻa e tokotaha kotoa ʻo ʻikai ngata pē ki he ngāuekoviʻaki ʻo e faitoʻo kona tapú kae pehē foki ki he inu tōtuʻá, ki he ngaahi founga moʻui taʻefakapotopoto pe taʻetāú, ki he ngaahi tōʻonga fakapisinisi taʻefaitotonú, pea ki he “gaahi holi oe kakano”! (Loma 13:​14, PM) Neongo ia, ko hai ia te ne taukaveʻi ko e lea ʻikaí ʻoku faingofua maʻu pē?

2. (a) Ko e hā ʻa e ngaahi fakatātā faka-Tohitapu ʻoku fakahaaʻi ai ko e faingataʻaʻia ʻi he lea pē ʻikaí ʻoku ʻikai ko ha meʻa foʻoú? (e) Ko e hā ʻoku totonu ke fakalototoʻaʻi kitautolu ʻe he ngaahi fakatātā ko ení ke faí?

2 Koeʻuhi ko e tangata taʻehaohaoa kotoa pē ʻoku nau faingataʻaʻia ʻi hono ngāueʻaki ʻa e mapuleʻi-kitá, ʻoku totonu ke tau mahuʻingaʻia ʻi he ako ki he founga ke ikuʻi ai ha faitau fakafoʻituitui pē ʻoku tau fehangahangai mo ia. ʻOku tala mai ʻe he Tohitapú kia kitautolu ʻo fekauʻaki mo e kakai ʻi he kuohilí ʻa ia naʻa nau feinga ke tauhi ki he ʻOtuá ka naʻa nau faingataʻaʻia he taimi ʻe niʻihi ke lea pē ʻikai. Manatuʻi ʻa Tēvita mo ʻene faiangahala ʻi he tono mo Patisepá. Naʻe iku ai ki he mate ʻa ʻena tama naʻe tuʻituʻiaʻi ʻi he tonó pea mo e husepāniti ʻo Patisepá, ʻa ia naʻá na fakatou tonuhia. (2 Samiuela 11:​1-​27; 12:​15-​18) Pe fakakaukau fekauʻaki mo e ʻapositolo ko Paulá, ʻa ia naʻá ne vete fakahāhā: “Ko e lelei ʻoku ou fie fai ʻoku ʻikai te u fai; kaekehe, ko e kovi, ʻa ia ʻoku ʻikai te u fie fai, ko ia ia ʻoku ou feia.” (Loma 7:19) ʻOkú ke ongoʻi ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻa e feifeitamaki tatau? Naʻe hoko atu ʻa Paula: “Seuke, ʻoku te kaungā-malieʻia mo e lao ʻa e ʻOtua, ʻa hoto tangata-ʻi-loto; ka ʻoku ha kiate au ha lao kehe ʻoku nofo i hoku ngaahi kupu, ʻo fai tau mo e lao ʻo hoku loto, mo takipopula au ki he lao angahalaʻia ʻoku nofo ʻi hoku ngaahi kupu. ʻOiaue! siʻi toki malaʻia kita! ko hai tū te ne hamusi au mei he sino ʻoku mei ai ʻa e mate ni?” (Loma 7:​22-24) Ko e ngaahi fakatātā faka-Tohitapú ʻoku totonu ke ne fakaivimālohiʻi ʻetau fakapapau ke ʻoua ʻaupito ʻe foʻi ʻi heʻetau fāinga ke maʻu ʻa e mapuleʻi-kita lahi angé.

Mapuleʻi-Kita, ko ha Lēsoni ke Ako

3. Fakamatalaʻi ʻa e ʻuhinga ʻe ʻikai lava ai ke tau ʻamanekina ʻe faingofua ke fakahāhā ʻa e mapuleʻi-kitá.

3 Ko e mapuleʻi-kitá, ʻa ia ʻoku kau ki ai ʻa e malava ke lea ʻikaí, ʻoku lave ki ai ʻi he 2 Pita 1:​5-7 (NW) fakataha mo e tui, ʻulungaanga lelei, ʻilo, kītaki, anga-līʻoa fakaʻotua, feʻofaʻaki fakatokoua, mo e ʻofa. ʻOku ʻikai ha taha ʻo e ngaahi ʻulungaanga fakamānako kehe ko ení ʻe fanauʻi fakaʻaufuli mai mo ia. Kuo pau ke fakatupulekina kinautolu. Ke fakahāhā kinautolu ʻi ha tuʻunga lahi ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e loto-ʻalovili mo e feinga. Ko ia te tau ʻamanekina nai ʻe faingofua ange ʻa e mapuleʻi-kitá?

4. Ko e hā ʻoku ongoʻi ai ʻe he tokolahi ʻoku ʻikai haʻanau palopalema fekauʻaki mo e mapuleʻi-kitá, ka ko hono fakahaaʻi eni ia ʻo e hā?

4 Ko e moʻoni, ko e laui miliona ʻo e kakaí te nau ongoʻi nai ʻoku ʻikai haʻanau palopalema fekauʻaki mo e mapuleʻi-kitá. ʻOku nau moʻui ʻo fakatatau ki heʻenau fakaʻamú, ʻo fai ʻi he ʻilo pe taʻeʻilo ʻo fakatatau ki he angi ʻa honau kakano taʻehaohaoá pea ʻikai ha loko tokanga ki hono ngaahi nunuʻá—kia kinautolu pe ki he niʻihi kehé. (Siutasi 10) Ko e ʻikai ha malava mo e ʻikai loto-lelei ke lea ʻikaí ʻoku hā mahino lahi ange ia he taimí ni ʻi ha toe taimi ki muʻa. Ko ha fakahaaʻi ia ʻoku tau moʻui moʻoni ʻi he “kuonga fakamui” ʻa ia naʻe lea ʻa Paula fekauʻaki mo ia ʻi he taimi naʻá ne tomuʻa tala ai: “ʻE ai ha ngaahi taimi faingataʻa. He ko hono kakai te nau ʻofa kiate kinautolu pe, te nau ʻofa ki he paʻanga, te nau fielahi, te nau angataʻetokaʻi, te nau lea fieʻotua, . . . ko e kau taʻefakamaʻumaʻu [“ʻikai mapuleʻi-kita,” NW].”—2 Timote 3:​1-3.

5. Ko e hā ʻoku mahuʻingaʻia ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he kaveinga ʻo e mapuleʻi-kitá, pea ko e hā ʻa e faleʻi ʻoku kei ʻaongá?

5 ʻOku lāuʻilo lelei ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová fekauʻaki mo e pole ʻoku ʻomai ʻe he fiemaʻu ke mapuleʻi-kitá. Hangē ko Paulá, ʻoku nau lāuʻilo ki he fefāingaʻaki ʻo ha holi ke fakahōifuaʻi ʻa e ʻOtuá ʻaki ʻa e moʻui ʻo fakatatau ki heʻene ngaahi tuʻungá pea mo e ʻalunga ʻoku fakaʻaiʻai nai kinautolu ʻe honau kakano taʻehaohaoá ke fou aí. ʻI he ʻuhinga ko ení kuo fuoloa ʻenau mahuʻingaʻia ʻi he founga ke ikunaʻi ai ʻa e fefūsiaki ko ení. ʻI he 1916, ko ha ʻīsiu ki muʻa ʻo e makasini ʻokú ke lolotonga lau he taimi ní naʻe lau ai fekauʻaki mo e “ʻalunga totonu kia kitautolu ke fou ai ʻi he hoko ʻo mapuleʻi kitautolú, ko ʻetau ngaahi fakakaukaú, ko ʻetau ngaahi leá mo hotau ʻulungāngá.” Naʻe fokotuʻu mai ai ke hanganaki manatuʻi ʻa e Filipai 4:8. Ko e faleʻi fakaʻotua ʻi he konga tohi ko iá ʻoku kei ʻaonga ia, neongo hono fuofua ʻomai ʻi he taʻu nai ʻe 2,000 kuohilí pea ʻoku ngalingali faingataʻa lahi ange ke muimui ki ai he taimí ni ʻi he taimi ko iá pe ʻi he 1916. Neongo ia, ʻoku feinga mālohi ʻa e kau Kalisitiané ke lea ʻikai ki he ngaahi holi fakamāmaní, ʻi he lāuʻilo ko hono fai iá, ʻoku nau lea ʻio ai ki honau Tokotaha-Fakatupú.

6. Ko e hā ʻoku ʻikai ai ha ʻuhinga ke siva ʻetau ʻamanakí lolotonga hono fakatupulekina ʻa e mapuleʻi-kitá?

6 Ko e mapuleʻi-kitá ʻoku lave ki ai ʻi he Kaletia 5:​22, 23 (NW) ko e konga ia ʻo e “fua ʻo e laumālie [māʻoniʻoní].” Kapau ʻoku tau fakahāhā ʻa e ʻulungaanga ko ení fakataha mo e “ʻofa, fiefia, melino, kātaki-fuoloa, anga-lelei, lelei, tui, [mo e] anga-malū,” te tau maʻu ʻaonga lahi mei ai. Ko e fai peheé te ne taʻofi ai kitautolu, hangē ko ia naʻe fakamatalaʻi ʻe Pitá, mei he hoko ʻo “ʻikai longomoʻui pe taʻefua” ʻi heʻetau ngāue ki he ʻOtuá. (2 Pita 1:​8, NW) Ka ʻoku ʻikai totonu ke siva ʻetau ʻamanakí pe fakahalaiaʻi kitautolu kapau ʻoku ʻikai lava ke tau fakahāhā ʻa e ngaahi anga ko ení ʻi he vave mo e kakato ʻoku tau loto ki aí. Mahalo pē kuó ke sio ʻi he ʻapiakó ki ha tokotaha ako ʻe taha ʻoku ako vave ange ia ʻi ha tokotaha ʻe taha. Pe ʻi he ngāueʻangá ʻoku ako vave ange ha tokotaha ʻe taha ha ngāue foʻou ʻi he kaungā ngāue kehé. ʻOku pehē pē, ʻoku ako ʻe he niʻihi ke fakahāhā ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalisitiané ʻo vave ange ia ʻi he niʻihi kehé. Ko e meʻa mahuʻingá ke hanganaki fakatupulekina ʻa e ngaahi ʻulungaanga fakaʻotuá ʻi he founga lelei taha te tau malavá. ʻE lava ke tau fai eni ʻaki hono ngāue ʻaonga kakato ʻaki ʻa e tokoni ʻoku tokonaki mai ʻe Sihova fakafou ʻi heʻene Folofolá mo ʻene fakatahaʻangá. Ko e vave ʻo hono lavaʻi ʻetau taumuʻá ʻoku mahuʻinga siʻisiʻi ange ia ʻi he ngaahi feinga ʻosi fakapapauʻi ke hanganaki fai ha fakalakalaká.

7. Ko e hā ʻokú ne fakahāhā ʻoku mahuʻinga ʻa e mapuleʻi-kitá?

7 Neongo ʻene fakamuimui ʻi he fakahokohoko ʻo e ngaahi ʻulungaanga ʻoku fakatupu ʻe he laumālié, ko e mapuleʻi-kitá ʻoku ʻikai ʻaupito siʻi hono mahuʻingá ʻona he niʻihi kehé. ʻOku kehe ʻaupito ia. ʻOku totonu ke tau manatuʻi ko e kotoa ʻo e “ngaahi ngaue ʻa Kakano” ʻe lava ke kalofi ia kapau naʻa tau maʻu ha mapuleʻi-kita haohaoa. Neongo ia, ko e tangata taʻehaohaoá ʻoku hehema ia ke fakavaivai ki ha founga ʻe niʻihi ʻo e “ngaahi ngaue ʻa Kakano, . . .  Ko e feʻauaki, ko e angaʻuli, ko e pauʻu, ko e tauhi-aitoli, ko e fai tuki, ko e fetaufehiʻaʻaki, ko e fetuʻusi, ko e meheka, ko e feʻiteʻitani, ko e fakafelaulauhi, ko e fakavahavahaʻa, ko e fakafaʻafaʻahi.” (Kaletia 5:​19, 20) Ko ia ai kuo pau ke tau hokohoko faitau, ʻo fakapapauʻi ke taʻaki fuʻu ʻa e ngaahi hehema koví mei he lotó mo e ʻatamaí fakatouʻosi.

ʻOku Maʻu ʻe he Niʻihi ha Fāinga Makehe

8. Ko e hā ʻa e ngaahi moʻoniʻi meʻa ʻokú ne ʻai ʻa hono ngāueʻaki ʻo e mapuleʻi-kitá ke tautefito ʻene faingataʻá ki he niʻihi?

8 ʻOku maʻu ʻe he kau Kalisitiane ʻe niʻihi ha taimi faingataʻa lahi ange ʻi hono ngāueʻaki ʻa e mapuleʻi-kitá ʻi he niʻihi kehé. Ko e hā hono ʻuhingá? Ko e akoʻi fakaemātuʻá pe ngaahi meʻa naʻe hokosia he kuohilí ʻe tānaki atu nai ia ki he tuʻunga ʻoku hokó. Kapau ko hono fakatupulekina mo fakahāhā ʻa e mapuleʻi-kitá kuo ʻikai hā ngali ko ha palopalema ia kia kitautolu, ko ha ʻuhinga ia ke fiefia ai. Ka ʻoku totonu ke tau hoko ʻo manavaʻofa mo maʻu ʻa e mahino ʻi he feangainga mo e faʻahinga ʻoku nau faingataʻaʻia lahi ange ʻi hono ngāueʻaki iá, neongo kapau ko e ʻikai te nau mapuleʻi-kitá ʻokú ne fakatupunga kia kitautolu ha taʻefiemālie fakafoʻituitui. ʻI he vakai ki heʻetau taʻehaohaoá tonu, ko hai ia ʻi hotau lotolotongá ʻokú ne maʻu ha ʻuhinga ke fakahāhā ai ha fakakaukau māʻoniʻoni fakaekita?​—Loma 3:​23; Efeso 4:2.

9. Ko e hā ʻa e ngaahi vaivaiʻanga ʻoku maʻu ʻe he niʻihi, pea ʻe ikuʻi fakaʻaufuli ʻafē ʻa e ngaahi vaivaiʻanga ko ení?

9 Ke fakatātaaʻi: ʻOku tau ʻiloʻi nai ko e kaungā Kalisitiane ʻe niʻihi kuo nau liʻaki ʻa e tapaká pe ko e ngāueʻaki ʻo e ngaahi faitoʻo kona tapu “fakalelei ʻatamaí” ʻoku nau kei maʻu nai ʻi ha ngaahi taimi ha hoholi mālohi ki ai. Pe ʻoku ʻiloʻi nai ʻe he niʻihi ko ha pole ia ke fakangatangata ʻenau maʻu ʻo e meʻakaí pe ko e ngaahi inu ʻolokaholó. Ko e niʻihi ʻoku nau faingataʻaʻia ʻi hono leʻohi honau ʻeleló, ko ia ʻoku nau faʻa humu ai ʻi he leá. Ke feangainga mo e ngaahi tuʻunga taʻefeʻunga peheé ʻoku fiemaʻu ki ai ʻa e feinga tōtōivi ʻi hono fakatupulekina ʻo e mapuleʻi-kitá. Ko e hā hono ʻuhingá? ʻOku fakahaaʻi moʻoni ʻe he Semisi 3:2: “ʻOku lahi ʻa e meʻa ʻoku tau humu ai kotoa pe. Toki ai ha tangata ʻoku ʻikai ke humu ʻi he lea, pea ko e tangata haohaoa ia, mo mafai ke ʻai piti ki he sino kotoa.” Neongo ia ʻoku ongoʻi ʻe he niʻihi kehe ha holi mālohi ke pelepaʻanga. Pe ʻoku nau ʻiloʻi nai ʻoku faingataʻa ke mapuleʻi ʻenau ʻitá. ʻE fiemaʻu nai ʻa e taimi ke ako ai ke fekuki lavameʻa mo e ngaahi meʻá ni pe ko e ngaahi vaivaiʻanga meimei tatau. Neongo ʻe lava ke tau fai ha fakalakalaka mahuʻinga he taimí ni, ko e ngaahi holi fehālaakí ʻe fakangata tuʻuloa ia ʻi he taimi pē te tau aʻu ai ki he haohaoá. ʻI he lolotongá ni, ko e feinga ke ngāueʻaki ʻa e mapuleʻi-kitá te ne tokoniʻi kitautolu ke fakaʻehiʻehi ai mei he toe tō ki ha sīpinga angahalaʻia ʻo e moʻuí. ʻI he hokohoko atu ʻa e fāingá, tau fetokoniʻaki ke ʻoua te tau foʻi.​—Ngāue 14:​21, 22.

10. (a) Ko e hā ʻoku tautefito ai ʻene hoko ko e pole ki he niʻihi ʻa hono ngāueʻaki ʻa e mapuleʻi-kitá ʻi he ngaahi meʻa fakaefehokotaki fakasinó? (e) Ko e hā ʻa e liliu lahi naʻe fai ʻe ha tokoua ʻe taha? (Sio ki he puha ʻi he peesi 16.)

10 Ko e toe tafaʻaki ʻe taha ʻa ia ʻoku faingataʻa ai ki he niʻihi hono ngāueʻaki ʻo e mapuleʻi-kitá ko e meʻa fekauʻaki mo e fehokotaki fakasinó. ʻIate ia pē, ko e fehokotaki fakasino fakaetangatá ko e konga ia ʻo e anga hono ngaohi kitautolu ʻe Sihova ko e ʻOtuá. Neongo ia, ʻoku maʻu ʻe he niʻihi tautefito ʻa e taimi faingataʻa ke tauhi ai ʻa e fehokotaki fakasinó ʻi hono tuʻunga totonú, ʻi he fehoanaki mo e ngaahi tuʻunga ʻa e ʻOtuá. Ko ʻenau faingataʻaʻiá ʻe ʻai nai ke toe kovi ange koeʻuhí ʻoku nau maʻu ha ongo mālohi anga-kehe ki he fehokotaki fakasinó. ʻOku tau nofo ʻi ha māmani ʻoku pūkea he fehokotaki fakasino ko ia ʻoku hehema ke ne tafunaki ʻa e holí ʻi he ngaahi founga lahi. ʻE lava ke fakatupunga ʻe he meʻá ni ha palopalema ki he kau Kalisitiane ko ia ʻoku nau loto ke nofo taʻemalí—ʻi ha vahaʻa taimi nai —koeʻuhi ke tauhi ki he ʻOtuá ʻo ʻatā mei he ngaahi fakalelu ʻo e nofo malí. (1 Kolinito 7:​32, 33, 37, 38) Ka ʻi he fehoanaki mo e tuʻutuʻuni Fakatohitapu ko ia “oku lelei e nau mali i he e nau vela [“ʻi he holí,” NW],” ʻoku nau fili nai ai ke mali, ʻa ia ko ha tuʻunga lāngilangi moʻoni ia. ʻI he taimi tatau, ʻoku nau fakapapauʻi ke mali “i he Eiki be,” ʻo hangē ko e akonaki ʻa e ngaahi Konga Tohitapú. (1 Kolinito 7:​9, 39, PM) ʻOku lava ke tau fakapapauʻi ʻoku fiefia ʻa Sihova ʻi heʻenau mahuʻingaʻia ke pouaki ʻa ʻene ngaahi tefitoʻi moʻoni māʻoniʻoní. ʻOku lau ʻe honau kaungā Kalisitiané ko ha meʻa fakafiefia ia ke feohi mo e kau lotu moʻoni ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi tuʻunga fakaeʻulungaanga mo e anga-tonu māʻolunga peheé.

11. ʻE lava fēfē ke tau hoko ʻo tokoni ki ha tokoua pe ko ha tuofefine ʻa ia ʻoku mahuʻingaʻia ʻi he malí ka kuo ʻikai te ne malava ke fai peheé?

11 Fēfē kapau ʻoku ʻikai lava ke maʻu ha hoa feʻungamālie? Fakaʻuta atu ki he ongoʻi feifeitamaki ʻoku lava ke hoko ki ha taha ʻoku holi ke mali ka kuo ʻikai malava ke fai pehē! ʻOkú ne sio nai ki hono ngaahi kaumeʻá ʻoku nau mali pea aʻusia ha tuʻunga ʻo e fiefiá, lolotonga ia ʻa ʻene kei kumi ʻana ki ha hoa feʻungamālie. Ki he niʻihi ʻi he tuʻunga ko iá, ko e tōʻonga taʻemaʻa ʻo e feʻauaki tokotahá ʻe hoko nai ia ko ha palopalema hokohoko. Kae kehe, ʻoku ʻikai loto ha Kalisitiane ia ke ne fakalotofoʻi taʻefakakaukauʻi ha taha ʻoku fāinga ke ne nofoʻaki anga-maʻa. ʻE lava ke tau fakatupunga taʻefakakaukauʻi ʻa e fakalotosiʻí kapau ʻoku tau fai ha ngaahi lea taʻefakaʻatuʻi hangē ko ení, “Te ke mali ʻafē?” ʻE leaʻaki nai ia ʻo ʻikai ha fakataumuʻa kovi, ka he lelei ange ē kia kitautolu ke fakahāhā ʻa e mapuleʻi-kitá ʻi he ʻuhinga ko hono leʻohi hotau ʻeleló! (Sāme 39:1) Ko e faʻahinga ko ia ʻi hotau haʻohaʻongá ʻoku nau nofoʻaki anga-maʻa lolotonga ʻa e ʻi ha tuʻunga taʻemalí ʻoku nau tuha mo ʻetau fakaongoongolelei māfana tahá. ʻI he ʻikai ke leaʻaki ʻa e meʻa nai ʻe hoko ʻo fakalotosiʻí, ʻe lava ke tau feinga ke hoko ʻo fakalototoʻa. Hangē ko ení, ʻe lava ke tau fai ha feinga ke fakakau ha faʻahinga taʻemali ʻi he taimi ʻoku fakatahataha mai ai ha kiʻi kulupu ʻo e faʻahinga matuʻotuʻá ki ha houa kai pe feohi lelei faka-Kalisitiane.

Mapuleʻi-Kita ʻi he Nofo Malí

12. Ko e hā ʻoku fiemaʻu ai ha tuʻunga ʻo e mapuleʻi-kitá ʻo aʻu pē ki he faʻahinga ʻoku malí?

12 Ko e hoko ʻo malí ʻoku ʻikai fakangata ai ʻiate ia ʻa e fiemaʻu ki he mapuleʻi-kitá ʻi heʻene felāveʻi mo e fehokotaki fakasinó. Ko e fakatātaá, ko e ngaahi fiemaʻu fakaefehokotaki fakasino ʻa e husepānití mo e uaifí ʻe kehekehe lahi ʻaupito nai. Pe ko e tuʻunga fakaesino ʻa e hoa ʻe tahá te ne ʻai nai ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻa e ngaahi vā fakaefehokotaki fakasino anga-mahení ke faingataʻa pe aʻu ʻo taʻemalava. Mahalo koeʻuhi ko e ngaahi hokosia ki muʻá, ʻe ʻiloʻi nai ai ʻe ha hoa ia ʻe taha ʻoku faingataʻa ke talangofua ki he tuʻutuʻuni: “Ke fai ange ʻe he husepaniti ki hono uaifi ʻa e toʻonga totonu; pea pehe foki ʻa e uaifi ki hono husepaniti.” ʻI he tuʻunga peheé, ko e hoa ʻe tahá ʻe fiemaʻu nai ke ne ngāueʻaki ha mapuleʻi-kita lahi ange. Ka ʻoku lava ke na manatuʻi fakatouʻosi ʻa e faleʻi anga-ʻofa ʻa Paula ki he kau Kalisitiane malí: “Oua naa mo fefaaoaki akimoua, ka i hoo mo felotoaki i he aho jii, koeuhi ke mo tukuage akimoua ki he aukai moe lotu; bea mo toe fakataha, telia naa tauveleʻi akimoua e Setani i hoo mo tae faa taofi.”—1 Kolinito 7:​3, 5, PM.

13. Ko e hā ʻe lava ke tau fai maʻá e faʻahinga ʻoku nau fāinga ke ngāueʻaki ʻa e mapuleʻi-kitá?

13 He houngaʻia ē ʻe lava ke hoko ki he ongo meʻa malí kapau kuó na ako fakatouʻosi ke ngāueʻaki ʻa e mapuleʻi-kita totonú ʻi he vā mātuʻaki fekoekoeʻi taha ko ení. ʻI he taimi tatau, ʻoku totonu ke na fakahāhā ʻa e mahinoʻi ʻo e kaungālotu ʻoku nau kei fāinga ke fakahāhā ia ʻi he tafaʻaki ko iá. ʻOku ʻikai ʻaupito totonu ke ngalo ʻia kitautolu ke lotu kia Sihova ke ne ʻoange ki hotau fanga tokoua fakalaumālié ʻa e fakamaama, loto-toʻa, mo e loto-ʻalovili ke hokohoko atu ʻenau faitau ke fakahāhā ʻa e mapuleʻi-kitá pea ke fou ʻi ha ngaahi sitepu ke ikuʻi ai ʻa e ngaahi holi taʻetotonú.​—Filipai 4:​6, 7.

Hokohoko Atu ʻa e Fetokoniʻakí

14. Ko e hā ʻoku totonu ai ke tau feangainga manavaʻofa mo mahinoʻi ʻa e kaungā Kalisitiané?

14 ʻI he taimi ʻe niʻihi, te tau ʻilo nai ʻoku faingataʻa ke hoko ʻo mahinoʻi ʻa e kaungā Kalisitiane ʻoku nau fāinga ke fakahāhā ʻa e mapuleʻi-kitá ʻi ha tafaʻaki ʻa ia ʻoku ʻikai haʻatau palopalema ai. Ka ʻoku kehekehe ʻa e kakaí ʻi honau natulá. ʻOku puleʻingofua ʻa e niʻihi ʻe he ngaahi ongó; ko e niʻihi ʻoku ʻikai. ʻOku ʻiloʻi ʻe he niʻihi ʻoku kiʻi faingofua ange ke mapuleʻi kinautolu, ʻo ʻikai ai ko ha fuʻu palopalema ʻa e mapuleʻi-kitá. ʻOku faingataʻa lahi ange ia ki he niʻihi. Neongo ia, manatuʻi, ko ha tokotaha ʻoku fāingá ʻoku ʻikai ko ha tokotaha kovi ia. ʻOku fiemaʻu ʻe he kaungā Kalisitiané ʻetau mahinó mo e manavaʻofá. Ko ʻetau fiefiá tonu ʻoku kaunga ki ai ʻi heʻetau hokohoko atu ko ia ke fakahāhā ʻa e meesi ki he faʻahinga ʻoku nau kei fāinga ke fakautuutu ʻenau fakahaaʻi ʻa e mapuleʻi-kitá. ʻOku lava ke tau sio ki ai ʻi he ngaahi lea ʻa Sīsū ʻoku lēkooti ʻi he Mātiu 5:7.

15. Ko e hā ʻoku fakafiemālie ai ʻa e ngaahi lea ʻo e Sāme 130:3 ʻi he meʻa fekauʻaki mo e mapuleʻi-kitá?

15 ʻOku ʻikai ʻaupito te tau loto ke fakamaauhalaʻi ha kaungā Kalisitiane ʻa ia ʻoku ʻikai te ne malava nai ʻi he taimi ʻe niʻihi ke fakahāhā ʻa e angaʻitangata faka-Kalisitiané. He meʻa fakalototoʻa moʻoni ke ʻiloʻi tuku kehe ʻa e vakai ki ha taimi nai ʻe taha naʻa tau taʻemalava aí, ʻoku ʻafio mai ʻa Sihova ki he ngaahi taimi lahi naʻa tau malava aí, neongo kapau ʻoku ʻikai fakatokangaʻi eni ʻe he kaungā Kalisitiané. ʻOku mātuʻaki fakafiemālie ke manatuʻi ʻa e ngaahi lea ʻa e Sāme 130:3: “Ka ne ke nofo, ʻe Iaa, ke lama kovi, ko hai ha taha ʻe tuʻu, Atonai?”

16, 17. (a) ʻE lava fēfē ke tau ngāueʻaki ʻa e Kaletia 6:​2, 5 ʻi he fekauʻaki mo e mapuleʻi-kitá? (e) Ko e hā te tau lāulea ki ai hono hoko fekauʻaki mo e mapuleʻi-kitá?

16 Ke hoko ʻo fakahōifua kia Sihova, ko kitautolu taki taha kuo pau ke tau fakatupulekina ʻa e mapuleʻi-kitá, ka ʻe lava ke tau fakapapauʻi ʻa e tokoni ʻa hotau fanga tokoua Kalisitiané. Lolotonga ko kitautolu taki taha kuo pau ke tau fua ʻetau kavenga tonu ʻo e fatongiá, ʻoku ʻikai tuku ai hono fakaʻaiʻai kitautolu ke tau fetokoniʻaki ke fekuki mo e ngaahi vaivaiʻangá. (Kaletia 6:​2, 5) ʻOku lava ke tau fakamahuʻingaʻi ʻa e mātuʻa, hoa, pe kaumeʻa ʻokú ne taʻofi kitautolu mei he ʻalu ki he ngaahi feituʻu ʻoku ʻikai totonu ke tau ʻalu ki aí, mei he sio ki he ngaahi meʻa ʻoku ʻikai totonu ke tau sio aí, pe mei hono fai ʻo e ngaahi meʻa ʻoku ʻikai totonu ke tau faí. Ko ʻene tokoniʻi pē ʻe ia kitautolu ke tau fakahāhā ʻa e mapuleʻi-kitá, ʻa e malava ke lea ʻikai pea fai pau ki aí!

17 ʻE loto-tatau nai ʻa e kau Kalisitiane tokolahi mo e meʻa kuo tau lāulea ki aí ʻo aʻu mai ki he poini ko eni fekauʻaki mo e mapuleʻi-kitá, ka te nau ongoʻi nai ʻoku nau maʻu fakafoʻituitui ʻa e tafaʻaki lahi ke fakalakalaka ai. Te nau saiʻia nai ke fakahāhā kakato ange ʻa e mapuleʻi-kitá, ʻo aʻu ki he tuʻunga ʻoku nau tui ʻe lava ke ʻamanekina totonu mei he faʻahinga taʻehaohaoa ʻo e tangatá. ʻOkú ke ongoʻi pehē? Ko e hā leva ʻe lava, ke ke fai ʻi he founga ʻo hono fakatupulekina ʻa e tafaʻaki ko eni ʻo e fua ʻo e laumālie ʻo e ʻOtuá? Pea ʻe lava fēfē ʻe hoʻo fai iá ʻo tokoniʻi koe ke ke aʻusia hoʻo ngaahi taumuʻa taimi lōloa ko ha Kalisitiané? Tau sio angé ʻi he kupu hoko maí.

ʻOkú Ke Manatuʻi?

Ko e Hā ʻOku Hoko Ai ʻa e Mapuleʻi-Kitá  . . .

• ʻo mahuʻinga ki he kau Kalisitiané ke fakatupulekiná?

• ʻo tautefito ʻene hoko ko e pole ki he niʻihi?

• ʻo fiemaʻu ʻi he nofo malí?

• ko ha ʻulungaanga ʻa ia ʻe lava ke tau fetokoniʻaki ai ke fakatupulekiná?

[Puha/Fakatātā ʻi he peesi 16]

Naʻá Ne Ako ke Lea ʻIkai

Ko e taha ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻoku nofo ʻi Siamane naʻe ngāue ia ko ha kalake fetuʻutaki fakatekinikale. Naʻe kau ki heʻene ngāué ʻa hono tokangaʻi ʻa e televīsone mo e ngaahi polokalama fakaletiō kehekehe ʻe 30. ʻI he taimi naʻe hoko ai ha ngaahi fakahohaʻa, naʻe pau ke ne tokanga ki he polokalamá koeʻuhi ke ʻiloʻi pau ʻa e palopalemá. ʻOkú ne pehē: “Ko e ngaahi fakahohaʻá ʻoku hangē ʻoku meimei hoko maʻu pē ia ʻi he taimi hala, ʻi he taimi pē ʻoku hā ai ʻa e ngaahi konga ʻoku fakamālohí pe ko e fehokotaki fakasinó. Ko e ngaahi konga koví ʻoku hangē ʻoku nofo ia ʻi hoku ʻatamaí ʻi ha ngaahi ʻaho pea aʻu ki ha ngaahi uike, ʻo hangē kuo tongi ia ki hoku foʻi ʻutó.” ʻOkú ne fakahaaʻi naʻe kaunga kovi eni ki hono tuʻunga fakalaumālié: “Naʻá ku hehema ai ke ʻita vave, ko ia ko e ngaahi konga ʻo e fakamālohí naʻá ne ʻai ke faingataʻa kiate au ke u ngāueʻaki ʻa e mapuleʻi-kitá. Ko e ngaahi konga fehokotaki fakasinó naʻe fakatupunga ai ha vātamaki ʻiate au mo hoku uaifí. Naʻe ʻi ai ʻeku faitau fakaʻaho. Koeʻuhi ke ʻoua ʻe foʻi he faitaú, naʻá ku fili ai ke kumi ha ngāue foʻou, neongo kapau ʻe ʻuhinga iá ko e vāhenga siʻisiʻi. ʻIkai fuʻu fuoloa mei heni naʻá ku lavameʻa ʻi hono maʻu ha ngāue. Kuo fakahoko ʻa ʻeku fakaʻamú.”

[Fakatātā ʻi he peesi 15]

Ko e ʻilo ʻoku maʻu mei he ako Tohitapú ʻokú ne tokoniʻi kitautolu ke ngāueʻaki ʻa e mapuleʻi-kitá

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share