LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w09 10/15 p. 29-31
  • Lotu Fakafāmilí Mātu‘aki Mahu‘inga Ki He Haó

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • Lotu Fakafāmilí Mātu‘aki Mahu‘inga Ki He Haó
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Mahuʻinga ʻo Hono Maʻu ha Taimi ki he Lotu Fakafāmilí
  • Fai Hokohoko
  • ʻAi ke ʻAonga
  • ʻAi ke Fakafiefia
  • Tokoni Maʻá e Ngaahi Fāmilí
    Ko ʻEtau Ngāue Fakafaifekau—2011
  • Tohi ke Tokoniʻi ʻa e Kau Talavoú Ke Nau Manatuʻi Honau Tupuʻangá
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2010
  • Ngaahi Fāmili Kalisitiane​—Mou “Toka Teuteu”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2011
  • Ko Hono Langa Hake ha Fāmili Mālohi Fakalaumālie
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2001
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2009
w09 10/15 p. 29-31

Lotu Fakafāmilí Mātuʻaki Mahuʻinga ki he Haó!

SIOLOTO atu ki he tuʻunga fakamanavahē ʻe hoko ʻi he “tau ʻo e ʻaho lahi ʻo e ʻOtua Aoniu”! (Fkh. 16:14) ʻI he lea fakaefakatātā māʻalaʻala, naʻe tohi ʻe he palōfita ko Maiká: “ʻE vai ʻa e ngaahi moʻunga . . . , pea ʻe mafahi ʻa e ngaahi teleʻa, hange ko e uakisi ʻi he ʻao ʻo e afi, hange ko e vai kuo malingi ʻi ha tahifohifo.” (Mai. 1:4) Ko e hā ʻa e nunuʻa fakatuʻutāmaki ʻe hoko ki he faʻahinga ʻoku ʻikai te nau tauhi kia Sihová? ʻOku fakahaaʻi ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá: “ʻE fokotuʻutuʻu ʻa e ta ʻa Sihova ʻi he ʻaho ko ia mei he ngataʻanga ʻe taha ʻo mamani, ʻo aʻu ki hono ngataʻanga ʻe taha.”—Sel. 25:33.

ʻI he vakai atu ki he ngaahi fakatokanga ko iá, ko e ngaahi ʻuluʻi fāmilí—ko e tokolahi ai ko e ngaahi mātuʻa taʻehoa—ʻe lelei ke nau ʻeke hifo kia kinautolu ʻo fekauʻaki mo ʻenau fānau ʻoku nau lahi feʻunga ke fakaʻuhingá, ‘Te nau hao ʻi he meʻa makehe ko eni ʻe hokó?’ ʻOku ʻomai ʻe he Tohi Tapú ʻa e fakapapau te nau hao kapau te nau longomoʻui mo mālohi fakalaumālie ʻi he tuʻunga feʻungamālie mo honau taʻumotuʻá.—Mt. 24:21.

Mahuʻinga ʻo Hono Maʻu ha Taimi ki he Lotu Fakafāmilí

ʻI he tuʻunga ko ha mātuʻa tauhi fānaú, fakapapauʻi ʻokú ke fai ʻa e meʻa kotoa ʻokú ke malavá ke ʻohake ai ʻa hoʻo fānaú “ʻi he akonaki mo e fakatonutonu-fakaʻatamai ʻa Sihová.” (Ef. 6:4, NW) ʻOku mahuʻinga lahi ʻaupito ʻa e ako Tohi Tapu mo hoʻo fānaú. ʻOku tau loto ke hangē ʻa ʻetau fānaú ko e kau Kalisitiane ʻi Filipaí, ʻa ia naʻe fakaongoongoleleiʻi ʻe Paula ʻi heʻenau talangofua loto-lelei kia Sihová. Naʻá ne tohi: “Siʻoku ʻofaʻanga, kuo mou fai talangofua ai pe, ko ia ʻoua te mou ngaue ʻo hange ko ha meʻa ia ke fai ʻi hoku ʻao pe, ka ke fakautuutu ʻaupito ʻi heʻeku mamaʻo ni hoʻomou ngaue ke lavaʻi homou fakamoʻui ʻomoutolu, ʻo fai ʻapasia pe mo tailiili.”—Fili. 2:12.

ʻOku pipiki ʻa hoʻo fānaú ki he ngaahi lao ʻa Sihová ʻi he taimi ʻokú ke mavahe ai meia kinautolú? Fēfē ʻa e taimi ʻoku nau ʻi he ʻapiakó aí? ʻE lava fēfē ke ke akoʻi ʻa hoʻo fānaú ke nau tuipau ki he fakapotopoto ʻo e ngaahi lao ʻa Sihová koeʻuhi ke tataki kinautolu ʻe he ngaahi meʻá ni ʻi he taimi ʻoku ʻikai ai te ke ʻi aí?

ʻOku lava ke fakahoko ʻe he lotu fakafāmilí ʻa e meʻa lahi ʻi hono langa hake ʻa e tui ʻa hoʻo tamá ʻi he ʻikai te ke ʻi aí. Ko ia ai, tau lāulea angé ki he kī tefito ʻe tolu ki hono ʻai ke lavameʻa ʻa hoʻo ako Tohi Tapu fakafāmilí.

Fai Hokohoko

ʻOku fakahaaʻi ʻe he Tohi Tapú ko e ngaahi foha fakaeʻāngelo ʻo e ʻOtuá ʻoku fakaafeʻi kinautolu ki hono ʻaó ʻi he ngaahi taimi pau. (Siope 1:6) Fai ʻa e meʻa tatau mo hoʻo fānaú. Fokotuʻu ha ʻaho mo e taimi pau ki he efiafi ʻo hoʻo Lotu Fakafāmilí, pea tauhi maʻu ki ai. ʻIkai ko ia pē, vaheʻi mo ha toe taimi kehe papau ke fakahoko ai ʻi ha ngaahi tuʻunga taʻeʻiloa ʻe ala hoko.

ʻI he faai atu ʻa e ngaahi māhiná, ʻoua ʻe fakaʻatā ke hū ha fakakaukau ke fai pe tōmokosi ʻa e akó. Manatuʻi, ko hoʻo fānaú ʻa hoʻo kau ako Tohi Tapu mahuʻinga tahá. Neongo ia, ʻe saiʻia ʻa Sētane ke ne pō kinautolu. (1 Pita 5:8) Kapau te ke liʻaki ʻa e efiafi Lotu Fakafāmili mahuʻinga ko ení ke fai ai ha sio televīsone pe ko ha ngāue kehe ʻoku ʻikai loko mahuʻinga, ʻe lava ke ikuna ai ʻa Sētane.—Ef. 5:15, 16; 6:12; Fili. 1:10.

ʻAi ke ʻAonga

Ko e efiafi Lotu Fakafāmilí ʻoku totonu ke mahulu atu ia ʻi hono ako pē ʻo ha ngaahi moʻoniʻi meʻa. Feinga ke ʻai ia ke ʻaonga. Anga-fēfē? Fili ʻi he taimi ʻe niʻihi ha ngaahi tuʻunga-lea ʻe kaunga ki he meʻa ʻe fehangahangai mo hoʻo tamá ʻi he ngaahi ʻaho pe uike ka hoko maí. Hangē ko ení, ko e hā ʻoku ʻikai fakakau ai hano ʻahiʻahiʻi ʻa e ngaahi konga ki he ngāue fakafaifekaú? ʻOku fiefia ʻa e fānaú ʻi hono fai ʻo ha ngaahi meʻa ʻoku nau sai ai. Ko hono ʻahiʻahiʻi ʻa e ngaahi tuʻuakí mo e fakakaukau ki he ngaahi founga ke fakaleleiʻi ai ʻa e fakafepakí ʻe tokoniʻi ai kinautolu ke nau hoko ʻo loto-maʻu ange ʻi heʻenau kau ʻi he ngaahi founga kehekehe ʻo e ngāue malangaʻi ʻo e Puleʻangá.—2 Tim. 2:15.

ʻE toe lava foki ke ʻahiʻahiʻi ha ngaahi konga ʻa ia ʻe tokoniʻi ai hoʻo fānaú ke nau fekuki mo e tenge mei he toʻumeʻá. ʻE lava ke ngāueʻaki ʻa e vahe 15 ʻo e tohi Questions Young People Ask—Answers That Work, Voliume 2 ko ha makatuʻunga ia ki ha fetalanoaʻaki fakafāmili. Ko e “Palani ki he Tenge mei he Toʻumeʻá” ʻi he peesi 132 mo e 133 ʻoku ʻomai ai ʻa e ngaahi fokotuʻu pea ʻoku toe ʻoatu ai ʻa e ngaahi faingamālie ki hoʻo tamá ke ne faʻu ha ngaahi tali ʻa ia ʻokú ne ongoʻi fiemālie ke fai. Ko ha fakamatala ʻi lalo ʻi he peesi 133 ʻoku fakalototoʻaʻi ai ʻa e toʻutupú: “ʻAhiʻahiʻi ʻa hoʻo ngaahi talí mo ha taha ʻi he ongo mātuʻá pe ko ha kaumeʻa matuʻotuʻa.” ʻI he taimi ki he taimi, ko e hā ʻoku ʻikai ʻai ai ʻa e ngaahi ʻahiʻahi ko iá ko e konga ʻo hoʻo efiafi Lotu Fakafāmilí?

ʻOku ʻomai ʻi he lotu fakafāmilí ʻa e faingamālie ki he ongo mātuʻá ke na fakamamafaʻi ai ʻa e ngaahi ʻaonga ʻo hono maʻu ʻa e ngaahi taumuʻa fakalaumālié. ʻI he meʻá ni, ʻoku ʻi he Young People Ask, Voliume 2 ʻa e fakamatala lelei ʻaupito ʻi he vahe 38, ʻoku fakakaveinga “Ko e Hā Te U Faiʻaki ʻEku Moʻuí?” Lolotonga ʻa e lāulea ki he vahé, tokoniʻi hoʻo tamá ke ne mahinoʻi ko hono fakatefito ʻa ʻete moʻuí ʻi he tauhi kia Sihová ʻa e ʻalunga lelei taha ke muimui aí. Fakatupulekina ʻi he loto ʻo hoʻo tamá ʻa e holi ke tāimuʻá, ngāue ʻi he Pētelí, kau ki he Akoʻanga Ako Fakafaifekaú, pe tuli ki ha toe founga kehe ʻo e ngāue taimi-kakató.

Ko ha fakatokanga: ʻOku fuʻu tokangataha ʻa e ngaahi mātuʻa taumuʻa lelei ʻe niʻihi ki he meʻa ʻoku nau loto ke hoko ki ai ʻenau kiʻi tamá ʻo ʻikai ai te nau ʻiloʻi ʻa e meʻa moʻoni ʻokú ne faí. Ko e moʻoni, ʻoku lelei ke fakalototoʻaʻi ʻa hoʻo fānaú ke nau fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa lelei hangē ko e ngāue ʻi he Pētelí mo e ngāue fakamisinalé. Kae kehe, ʻi he fai peheé, tokanga ke ʻoua ʻe fakahohaʻasi ʻa hoʻo tamá ʻi he ngaahi meʻa ʻokú ke ʻamanekiná ʻo fakatupunga ai ia ke ne loto kina. (Kol. 3:21) Manatuʻi maʻu pē ko ho fohá pe ʻofefiné kuo pau ke ne ʻofa kia Sihova ʻi hono lotó tonu—ʻikai ko koe. (Mt. 22:37) Ko ia kumi ki ha ngaahi founga ke fakaongoongoleleiʻi ai ʻa hoʻo tamá ʻi he meʻa lelei ʻokú ne faí, pea talitekeʻi ʻa e holi ke tokangataha ki he meʻa ʻoku ʻikai te ne faí. Langa hake ʻa hoʻo houngaʻia ki he meʻa kotoa kuo fai ʻe Sihová. Pea tuku leva ke tali ʻe he loto ʻo hoʻo tamá ʻa e lelei ʻo Sihová.

ʻAi ke Fakafiefia

Ko e kī tefito hono tolu ki ha efiafi Lotu Fakafāmili lavameʻá ko hono ʻai ia ke fakafiefia. ʻE lava fēfē ke ke fakahoko eni? Mahalo ʻe lava ke ke fanongo ʻi ha taimi ki he taha ʻo ʻetau tulama leʻó pe sio mo lāulea ʻi he taha ʻo e ngaahi vitiō kuo faʻu ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. Pe ʻe lava ke mou lau fakataha ha konga ʻo e Tohi Tapú, ʻo vaheʻi ha konga ki he mēmipa taki taha ʻo e fāmilí.

ʻOku ʻi ai ʻa e ngaahi kupu ʻi he Taua Leʻo mo e ʻĀ Hake! ʻoku ʻomai ai ha makatuʻunga lelei ʻaupito ki he fetalanoaʻaki fakafāmilí. Ko e fakatātaá, te ke ngāueʻaki nai ʻa e kupu ʻi he peesi 31 ʻo e makasini ʻĀ Hake! taki taha, ʻoku fakakaveinga “ʻE Fēfē Haʻo Tali?” ʻI he ʻīsiu hono ua kotoa pē, ko e pulusinga Taua Leʻo maʻá e kakaí ʻoku kau ai ʻa e konga ako “Maʻá e Toʻutupú.” Ko e ngaahi konga ko ení ʻoku fetongitongi ia mo ha kupu hokohoko ki he fānau tangata mo fefine iiki angé ʻoku fakakaveinga ko e “Akoʻi Hoʻo Fānaú.”

Ko e ngaahi kupu ʻi he konga hokohoko ko e “ʻEke ʻe he Toʻutupú” ʻi he ʻĀ Hake! ʻe mahuʻinga ia tautefito ki he ngaahi mātuʻa ʻa e kau talavoú, ʻo hangē pē ko e tohi Young People Ask, Voliume 2. ʻI hono ngāueʻaki ʻa e tohi ko iá, ʻoua ʻe fakangaloʻi ʻa e puha “Ko e Hā Hoʻo Fakakaukaú?” ʻi he ngataʻanga ʻo e vahe taki taha. Ko e puha ko iá ʻoku ʻikai ko ha fakamanatu pē. Ko e ngaahi fehuʻi ʻi he puha ko iá ʻe lava ke ngāueʻaki ia ko ha fakamatala ki he fetalanoaʻaki fakafāmilí.

Kae kehe, tokanga ke ʻoua ʻe liliu ʻa e ako fakafāmilí ko ha taimi fakaʻeke ia ʻo e fānaú. Ko e fakatātaá, ʻoua ʻe feinga ke fakamālohiʻi ʻa hoʻo tamá ke ne lau leʻo-lahi ʻa e meʻa kuó ne tohi ʻi he ngaahi peesi ʻoku fakakaveinga “Ko ʻEku Tohinoa” pe ko ha konga kehe pē ʻo e tohí ʻoku hiki ai ʻene fakakaukaú. ʻI he “Nouti ki he Mātuʻá,” ʻoku fakahaaʻi ʻe he tohí ʻi he peesi 3: “Ke fakalototoʻaʻi hoʻo kau talavoú ke nau tohi ʻa e meʻa totonu ʻi heʻenau tohí, fakaʻatā kinautolu mei he fakahohaʻá. Te nau fakahā atu nai kia koe ʻamui ʻa e ngaahi meʻa naʻa nau tohí.”

Kapau te ke tauhi ʻa hoʻo ako fakafāmilí ke hokohoko, ʻaonga, pea fakafiefia, ʻe tāpuakiʻi lahi ʻe Sihova ʻa hoʻo ngaahi feingá. Ko e taimi makehe ko eni ʻo e fāmilí ʻe tokoni ia ke ʻai ʻa e faʻahinga ʻokú ke ʻofa aí ke nau longomoʻui mo mālohi fakalaumālie.

[Fakatātā ʻi he peesi 31]

ʻAhiʻahiʻi ʻa e Meʻa Foʻou

“ʻI he ako mo ʻema tamaiki fefiné, ko au mo hoku husepānití naʻá ma lāulea ki he fakamatala ke teuteu ki ha fakataha ʻa e fakatahaʻangá peá ma ʻai leva ʻema tamaikí ke nau tā ha fakatātā naʻe fakamatalaʻi nounou ai ʻa e lēsoní. ʻI he taimi ʻe niʻihi, naʻa mau fakatātaaʻi ai ha ngaahi konga ʻi he Tohi Tapú pe ʻahiʻahiʻi ʻa e ngaahi konga ke tuʻuaki ʻi he ngāue fakamalangá. Naʻá ma tauhi ʻa e akó ke feʻungamālie ki honau taʻú, ʻo fakamānako, pau mo fakafiefia.”—J.M., ʻAmelika.

“Ke tokoniʻi ʻa e foha ʻo ʻeku ako Tohi Tapú ke ne mahinoʻi pe naʻe fēfē hono ngāueʻaki ʻo ha takainga tohi ʻi he taimi ʻo e Tohi Tapú, naʻa mau paaki ai ʻa e tohi ʻa ʻAiseá hili hono toʻo mei ai ʻa e vahé mo e fika ʻo e ngaahi vēsí. Naʻa mau hokoʻi ai ʻa e ngaahi pēsí pea fakapipiki ʻa e ngataʻanga taki taha ki ha tiupi. Naʻe feinga leva ʻa e tamasiʻí ke fai ʻa e meʻa naʻe fai ʻe Sīsū ʻi he sinakoke ʻi Nāsaletí. Ko e fakamatala ʻi he Luke 4:16-21 ʻoku pehē ai naʻe hanga ʻe Sīsū ʻo ‘folahi ʻa e puka [pe takainga tohi ʻo e tohi Aiseá], naʻa ne ʻilo’ ai ʻa e kupu ʻa ia naʻá ne fakasió. (Ai. 61:1, 2) Kae kehe, ʻi he taimi naʻe feinga ai ʻa e tamasiʻí ke fai ʻa e meʻa tatau, naʻá ne ʻiloʻi naʻe faingataʻa ke ʻilo ʻa e Aisea 61 ʻi hono ngāueʻaki ʻa e takainga tohi lōloá ʻo ʻikai ha vahe mo ha ngaahi fika ʻo e vēsí. ʻI he maongo kiate ia ʻa e pōtoʻi ʻa Sīsū ʻi hono ngāueʻaki ʻa e ngaahi takainga tohí, naʻe kalanga ʻa e tamasiʻí: ‘Naʻe tōtōatu ʻa Sīsū!’”—Y.T., Siapani.

[Fakatātā ʻi he peesi 30]

Ko e ʻahiʻahiʻi ʻa e ngaahi kongá ʻa ia ʻe lava ke tokoniʻi ai hoʻo fānaú ke nau fekuki mo e tenge mei he toʻumeʻá

[Fakatātā ʻi he peesi 31]

Feinga mālohi ke ʻai ʻa e efiafi Lotu Fakafāmilí ke fakafiefia

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share