ʻE Lava ʻe he Fakatuʻamelié ʻo Fakaleleiʻi Hoʻo Moʻuí?
“Ko e loto fiefiá ko e faitoʻo lelei,” ko e tohi ia ʻa ha tuʻi poto ʻo ʻIsileli ʻi he taʻu nai ʻe 3,000 kuohilí. (Palovepi 17:22) ʻOku ʻiloʻi he ʻahó ni ʻe he kau toketaá ʻa e fakapotopoto ʻo e ngaahi lea fakamānavaʻi ko iá. Ka heʻikai nai hoko fakanatula mai pē ha “loto fiefia” ki he tokolahi ʻo kitautolú.
Ko e tokosiʻi pē ʻo kitautolu ʻoku malava ke tau kalofi ʻa e ngaahi tenge ʻo e moʻui fakaʻahó, ʻa ia ʻoku lava ke iku ki he ongoʻi feifeitamaki mo ha fakakaukau fakatuʻatamaki. Ka neongo ia, ʻoku fakahaaʻi ʻi he ngaahi fakatotolo ki mui ní neongo ʻa e ngaahi faingataʻá, ʻoku taau ke fakatupulekina ʻa e fakatuʻamelié.
ʻOku fakamatalaʻi ʻa e fakatuʻamelié ko “ha vakai pe fakakaukau mohu ʻamanaki; ko ha hehema ke ʻamanekina ha ola lelei.” ʻI he taimi ʻoku tō ai ha tokotaha fakatuʻamelié, ʻoku fēfē ʻene ongoʻí? ʻOku ʻikai te ne sio ki he toó ko ha tuʻunga tuʻuloa. ʻOku ʻikai ʻuhinga eni iá ʻokú ne fakaʻikaiʻi ʻa e moʻoní. ʻI hono kehé, ʻokú ne tali peá ne sivisiviʻi ʻa e meʻa ko iá. Pea ʻi hono fakaʻatā ia ʻe he ngaahi tuʻungá, ʻokú ne fai ʻa e ngāue ke liliu pe fakaleleiʻi ai ʻa e palopalemá.
ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko ha tokotaha fakatuʻatamaki, ʻokú ne faʻa tukuakiʻi ia ki he faingataʻá. ʻOkú ne pehē ko e faingataʻá ʻoku tuʻuloa pea ko e hoko mai ia ʻi heʻene vale pē ʻaʻana, taʻefeʻunga pe koeʻuhi ko e ʻikai ke ne talavoú. Ko hono olá leva, ʻoku ʻikai ke ne toe feinga.
ʻOku kaunga ʻa e fakatuʻamelié ki heʻetau moʻui leleí mo e tuʻunga leleí? ʻIo. ʻI ha ako taʻu ʻe 30 ki he kau mahaki laka hake he toko 800 ʻa e Kilīniki Mayo, ʻi Rochester, Minnesota, ʻAmelika, naʻe ʻiloʻi ai ʻe he kau saienisí ko e kau fakatuʻamelié naʻa nau moʻui lelei ange pea moʻui ʻi he taimi mātuʻaki lōloa ange ʻi he niʻihi kehé. Naʻe toe fakatokangaʻi ai ʻe he kau fakatotoló ko e kau fakatuʻamelié naʻa nau fekuki lelei ange mo e loto-mamahí pea siʻi ʻa e ngalingali te nau hoko ʻo loto-mafasiá.
Kae kehe, ko e hoko ʻo fakatuʻamelié, ʻoku ʻikai ʻaupito faingofua ʻi ha māmani ʻoku hā ngali liuliunga lahi ai ʻa e ngaahi palopalemá. ʻOku ʻikai fakaʻohovale ʻa e ʻiloʻi ʻe he tokolahi ʻoku faingataʻa ke fakakaukau fakatuʻamelié. Ko e hā ʻe lava ke fai ke fakaleleiʻi ʻaki ʻa e palopalema ko ení? ʻI he puha ʻoku ʻoatu hení, te ke maʻu ai ʻa e ngaahi fakakaukau ʻa ia ʻe lava nai ke ne tokoniʻi koe.
Lolotonga ko ha fakakaukau fiefia heʻikai te ne fakamoʻui ʻa e meʻa kotoa pē, ʻoku lava ke tokoni ia ki ha moʻui lelei ange mo ha moʻui fiemālie ange. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú: “Oku kovi ae aho kotoabe onautolu oku mamahi: ka oku fai katoaga mau ai be ia aia oku loto fiemalie [pe fiefiá].”—Palovepi 15:15, PM.
[Puha/Fakatātā ʻi he peesi 21]
Ngaahi Fokotuʻu ke Hoko Ai ʻo Fakatuʻamelie Angea
◼ ʻI hoʻo fakakaukau heʻikai ke ke fiefia ʻi ha meʻa pe heʻikai te ke lavameʻa ʻi ha ngāué, talitekeʻi ʻa e fakakaukau ko iá. Tokangataha ki he meʻa ʻoku leleí.
◼ Feinga ke fiefia ʻi hoʻo ngāué. Tatau ai pē pe ko e hā ʻa e ngāue ʻokú ke faí, kumi ki he ngaahi tafaʻaki ʻokú ke ʻiloʻi ʻoku fakafiemālié.
◼ Kumi ha ngaahi kaumeʻa ʻoku nau vakai fakatuʻamelie ki he moʻuí.
◼ Fai ha meʻa ki he ngaahi tuʻunga ʻoku lava ke ke mapuleʻí; feinga ke tali ʻa e ngaahi tuʻunga ʻoku ʻikai lava ke ke mapuleʻí.
◼ Tohiʻi hifo ʻi he ʻaho kotoa pē, ʻa e meʻa lelei ʻe tolu naʻe hoko kiate koe.
[Fakamatala ʻi lalo]
a Ko e lisi ʻi ʻolungá ʻoku makatuʻunga hono konga ʻi ha tohi naʻe faʻu ʻe he Kilīniki Mayo.