NGANI JAKULIJIGANYA 41
Tukusamtumichila Mlungu ‘Jwachanasa Chekulungwa’
“AMBUJE ali ŵambone kwa wosope, ni akusayitendela chanasa yachijumi yosope yiŵayipanganyisye.”—SAL. 145:9.
NYIMBO NA. 44 Lipopelo lya Mundu Jwakulaga
YACHITULIJIGANYEa
1. Ana chichi chachikusayika munganisyo mwetu patukuganichisya ya mundu jwachanasa?
PATUKUGANICHISYA ya mundu jwachanasa, munganisyo mwetu mukusayika mwachitema ya mundu jwachinonyelo, jwakwaganichisya ŵane soni jwakoloŵa magasa. Tukusakumbuchilasoni ngani jaŵasasile Yesu ja Msamaliya jwachanasa. Mundu jweleju jwaliji jwa mtundu wine, nambope jwamtendele chanasa Myuda jwine juŵaputidwe ni ŵachiswamba. Msamaliyaju, ‘ŵamtendele chanasa’ Myuda juŵawulelejo soni ŵamsamalile mwachinonyelo. (Luk. 10:29-37) Ngani jeleji jikusatujiganya ya ndamo jambone ja chanasa jakwete Mlungu jwetu. Kusala yisyene, Mlungu akusatutendela chanasa ligongo lyakuti akusatunonyela, soni akusatenda yeleyi m’matala gejinji lisiku lililyose.
2. Ana chanasa mpaka tuchilosyesoni m’litala line lyapi?
2 Panasoni litala line lyampaka mundu alosye kuti ali jwachanasa. Chanasa chikusamtendekasya mundu kuti akampa chilango mundu juŵasosekwaga kupochela chilangocho. Yehofa ni jwakusakombola kulosya chanasa chelechi. Jwamasalimo jwasasile kuti, “Jwalakwe ngakutupa chilango mwakulingana ni yakulemwa yetu.” (Sal. 103:10) Nambo ndaŵi sine Yehofa akusapeleka chilango kwa ŵandu ŵatesile yakulemwa.
3. Ana chitukambilane yiwusyo yapi?
3 Munganiji chitupate kwanga kwa yiwusyo yitatu yakuyichisyayi, Ligongo chichi Yehofa akusalosya chanasa? Ana kupeleka chilango kukusakamulana chamtuli ni chanasa? Ana chichi champaka chitukamuchisye kuti tulosyeje chanasa? Kwende tupate kwanga kwa yiwusyo yeleyi kutyochela m’Maloŵe ga Mlungu.
LIGONGO CHICHI YEHOFA AKUSALOSYA CHANASA?
4. Ligongo chichi Yehofa akusalosya chanasa?
4 Yehofa akusanonyela kutenda yindu mwachanasa. Ndumetume Paulo jwalembile kuti Mlungu ali ‘jwachanasa chekulungwa.’ Pelepa, Paulo jwagambaga ya chanasa chakwete Mlungu chakwapa chembecheyo ŵandu ŵali ŵasagulwe, chakuja kutama ni umi wangamala kwinani. (Aef. 2:4-7) Nambo ngaŵa kuti Yehofa akusagamba kwalosya chanasa ŵasagulwepe. Jwamasalimo Daudi jwalembile kuti, “Ambuje ali ŵambone kwa wosope, ni akusayitendela chanasa yachijumi yosope yiŵayipanganyisye.” (Sal. 145:9) Ligongo lyakuti Yehofa akusiŵanonyela ŵandu, jwalakwe akusiŵatendela chanasa payiweni kuti ŵanduwo akusosechela yeleyo.
5. Ana Yesu jwamanyilile chamtuli chanasa chakwete Yehofa?
5 Yesu akusamanyilila chenene mwachiŵelele chanasa cha Yehofa kumpunda jwalijose. Jwalakwe mkanayiche pachilambo chapasi jwatemi kwinani kwa yaka yejinji ni Atatigwe. (Mis. 8:30, 31) Yesu ŵaweni Atatigweŵa ali mkwalosya chanasa ŵandu ŵakulemwa. (Sal. 78:37-42) Ndaŵi syejinji Yesu pajwajiganyaga jwasalaga ya chanasa chakwete Atati ŵakwe.
Mtati nganamtumbilila mwanache jwakwe juŵatyosile pamlango, mmalo mwakwe ŵampochele ni magasa gaŵili (Alole ndime 6)c
6. Ana Yesu jwatukamuchisye chamtuli kumanyilila kuti Atati ŵakwe ali ŵachanasa?
6 Mungani jipite jila, Yesu jwasasile chisyasyo cha mwanache jwamsokonechele pakusaka kutukamuchisya kumanyilila chanasa chakwete Mlungu. Mwanacheju jwatyosile kumangwakwe ni kuja ‘konanga mbiya syakwe syosope’ pakutendela yindu yakusakala. (Luk. 15:13) Kaneko jwapitikwiche mtima ni kuleka ndamo syakwe syakusakala soni jwalitendele chanasa ni kuwujila kumangwakwe. Ana babagwe ŵatesile chichi? Mwanacheju nganacheleŵa kuganisya yakuwujila kumangwakwe. Yesu jwatite, “Nambo paŵajendaga pakutalichila ni kumangwakwe, babagwe ŵam’weni jwalakwejo ni ŵamtendele chanasa. Babagwewo ŵamwutuchile jwalakwejo ni kumkumbatila ni kumpochela.” Babagweŵa nganamjumulila mtima mwanacheju, mmalo mwakwe ŵamtendele chanasa ni kumkululuchila soni ŵamkundile kuti awujile pamlangopo. Mwanache jwamsokonecheleju jwatesile yakulemwa yekulungwa. Nambo ligongo lyakuti jwapitikwiche mtima, babagwe ŵamkululuchile. Mtati jwachanasa jwa m’chisyasyochi akwimila Yehofa. Yesu jwakamulichisye masengo chisyasyochi pakusaka kutukamuchisya kumanyilila kuti Yehofa akusasaka kwakululuchila ŵandu ŵapitikwiche mtima yisyesyene.—Luk. 15:17-24.
7. Ana chanasa chakwete Yehofa chikusalosya chamtuli kuti jwalakwe akwete lunda?
7 Lunda lwakwete Yehofa lukusamtendekasya kulosya chanasa. Ndaŵi syosope Yehofa akusasagula yindu mwakwaganichisya ŵandu wosope. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusati, “Lunda lwakutyochela kwinani lukwete chanasa soni yisogosi yakwe yambone yili yejinji.” (Yak. 3:17) Mpela mwakusatendela nangolo jwachinonyelo, Yehofa akusamanyilila kuti pakulosya chanasa yikusiyakamuchisya mnope ŵakutumichila ŵakwe. (Sal. 103:13; Yes. 49:15) Yehofa akusiŵalosya ŵandu chanasa atamose kuti jemanjajo ŵangali umlama. Myoyo, ligongo lyakuti Yehofa ali jwalunda mnope yikusamtendekasya kuti ŵalosyeje ŵandu chanasa payiweni kuti yikusosekwa kutenda yeleyo. Nambotu jwalakwe akusamanyililasoni ndaŵi jangakusosekwa kulosya chanasa. Myoyo Yehofa jwangalosya chanasa naga yili kuti kutenda yeleyo chikulosye kuyisechelela yindu yakusakala.
8. Ana ndaŵi sine pakusasosekwa kutenda chichi mundu patesile chakulemwa? Ligongo chichi akusatenda yeleyi?
8 Tuwanichisye kuti mundu jwine akutenda ulemwa mwamelepe. Ana tukusosekwa kutenda chichi? Ndumetume Paulo jwalembile kuti, “Mkasyoŵekana najo mundu jwelejo.” (1 Akoli. 5:11) Mundu jwatesile chakulemwa chekulungwa nambo ni ngapitikuka mtima akusamtyosyaga mumpingo. Kumtyosya mumpingo mundu jwatesile chakulemwa kukusachenjela abale ni alongo ŵakulupichika soni kukusalosya kuti Yehofa ali jwamswela. Ŵandu ŵane akusaganisya kuti mundu pamtyosisye mumpingo yikusalosya kuti Mlungu nganamtendela chanasa. Ana yeleyi yili yisyene? Kwende tulole.
ANA KUMTYOSYA MUNDU MUMPINGO CHILI CHANASA?
Atamose kuti m’busa mpaka ajiŵiche kwajika ngondolo jakulwala, nambope akusapitilisya kujisamalila (Alole ndime 9-11)
9-10. Mwakamulana ni Ahebeli 12:5, 6, ligongo chichi kumtyosya mundu mumpingo kukusalosya chanasa? Apeleche chisyasyo.
9 Patupikene kumpingo chimanyisyo chakuti mundu jwine jwatukusamnonyela “nganaŵasoni jwa Mboni sya Yehofa,” tukusadandawulaga mnope. Mpaka tuganisyeje kuti nganatenda chenene kumtyosya mjetujo. Ana yisyene kuti kumtyosya mundu mumpingo kukusalosya chanasa? Elo. Mpaka uŵe ungali lunda, ungali chanasa soni ungali chinonyelo naga tukulepela kumjamuka mundu jwalemwisye. (Mis. 13:24) Ana kumtyosya mumpingo mundu jwangapitikuka mtima mpaka kumkamuchisye kuti aleche ndamo syakwe syakusakala? Elo. Ŵandu ŵajinji ŵaŵatesile chakulemwa chekulungwa panyuma pakwe ŵayiweni kuti chamuko chaŵapele achakulungwa ŵamumpingo chakamuchisye kuti aliwunde. Yeleyi yakamuchisyesoni kuti achenje ndamo syawo ni kuwujila kwa Yehofa.—Aŵalanje Ahebeli 12:5, 6.
10 Aganichisye chisyasyo achi. M’busa ayiweni kuti ngondolo jine jikulwala. Myoyo m’busajo akuyiwona kuti pakusaka kujikamuchisya ngondolo jakulwalaji akusosekwa kujilekanganya ni ngondolo sine. Ngondolo sikusasangalala pasili pagulu, mwamti kujiŵika ngondolo kwajika kuli kujileŵela. Nambo ana litala lyakamulichisye masengo m’busaju pakujikamuchisya ngondoloji likulosya kuti jwalakwe ali jwangasa? Iyayi. Jwalakwe akumanyilila kuti naga akujileka ngondolo jakulwalajo kuti jitameje ni sijakwe, nikuti syosope mpaka sitande kulwala. Myoyo kujiŵika kwajika jakulwalajo mpaka kukamuchisye ngondolo sinesyo kuti sikalwala.—Alole Lefitiko 13:3, 4.
11. (a) Ana mundu jwatyosyedwe mumpingo, akusalandana chamtuli ni ngondolo jajikulwala? (b) Ana ni yindu yapi yampaka yimkamuchisye mundu jwatyosyedwe mumpingo?
11 Naga jwakutumichila jwa Yehofa atyosyedwe mumpingo mpaka tumlandanye jwalakwejo ni ngondolo jajikulwala. Yili myoyo ligongo unasi wakwe ni Yehofa ukusaŵa kuti usokonechele. (Yak. 5:14) Ulwele welewu mpaka tuwulandanye ni maulwele gane gakupelegana gakogoya mnope. Ni ligongo lyakwe ndaŵi sine yikusaŵa chenene kumtyosya mumpingo mundu jwatesile chakulemwa chekulungwa. Kumtyosya mundu mumpingo kukusalosya kuti Yehofa akusiŵanonyela ŵakutumichila ŵakwe ŵakulupichika. Yeleyi yikusamkamuchisyasoni jwatesile chakulemwajo kuti apitikuche mtima. Mundu patyosyedwe mpaka apitilisye kusimanikwa pamisongano jampingo kuti akapocheleje malangiso gakutyochela m’Baibulo, gampaka gamkamuchisye kulimbisya chikulupi chakwe. Mpaka apochelejesoni magasini soni kulolela pologalamu ja JW Broadcasting®. Achakulungwa ŵa mumpingo payiweni kuti jwalakwe akulimbichila mpaka ampeje malangiso gakumkamuchisya kuti alinganye unasi wakwe ni Yehofa. Yeleyi mpaka yimkamuchisye kuti awujile m’gulu ja Yehofa.b
12. Ana achakulungwa ŵa mumpingo mpaka atende chichi pakumlosya chinonyelo soni chanasa mundu jwangapitikuka mtima?
12 Tukusosekwa kumbuchila kuti ŵandu ŵangapitikuka mtima ŵatesile chakulemwa chekulungwa ni ŵakusatyosyedwa mumpingo. Achakulungwa ŵamumpingo akusamanyilila kuti kumtyosya mundu mumpingo jili ngani jekulungwa. Achakulungwaŵa akusamanyilila kuti Yehofa akusapeleka chilango “pakukuya chilungamo.” (Yel. 30:11) Jemanjaji akusiŵanonyela abale ni alongo soni ŵangasaka kutenda chilichose champaka chijonanje unasi wawo ni Yehofa. Nambope ndaŵi sine mwachinonyelo soni mwachanasa, achakulungwaŵa mpaka asosekwe kumtyosya mumpingo mundu jwatesile chakulemwa chekulungwa.
13. Ligongo chichi mundu jwine jwa ku Kolinto ŵasosekwaga kumtyosya mumpingo?
13 Aganichisye yaŵatesile Paulo kwa mundu jwangapitikuka mtima juŵatesile chakulemwa chekulungwa m’yaka 100 yandanda. Jwamlume jwine mumpingo wa ku Kolinto jwagonaga ni mamagwe. Jeleji jili ndamo jakusakala mnope. Pangani jeleji, Yehofa ŵasalile Aisalaeli kuti, “Mundu jwakugona ni ŵamkwawo babagwe nikuti ŵanyosisye ni kwawula babagwewo. Soni wosopewo akwenela kuwulajidwa.” (Lef. 20:11) Nambotu Paulo nganalamula kuti jwamlume juŵagonaga ni mamagweju awulajidwe. Nambo ŵasalile Aklistu ŵa ku Kolinto kuti amtyosye mundujo mumpingo. Ndamo jakusakala jaŵatendaga munduju, jakwayiye Aklistu ŵane mumpingomo. Ŵane mwa jemanjaji nganayiwonaga yaŵatesile mundujo kuti yaliji yakusakala mnope.—1 Akoli. 5:1, 2, 13.
14. Ana Paulo jwalosisye chamtuli chanasa kwa mundu jwine juŵamtyosisye mumpingo ku Kolinto? Ligongo chichi Paulo jwatesile yeleyi? (2 Akolinto 2:5-8, 11)
14 Pali papitile ndaŵi Paulo jwapikene kuti mundu jula alesile ndamo syakwe syakusakala. Munduju jwapitikwiche mtima yisyesyene. Atamose kuti yaŵatesile munduju yatendekasisye sooni mpingo wosope, Paulo ŵasalile achakulungwawo kuti ngakusosekwa kuyikandapasya. Jwalakwe ŵatite, “Mumkululuchile ni kumlimbisya mtima.” Ligongo chichi Paulo jwasasile yeleyi? Jwalakwe jwatite, “Kogopela kuti tachidandawulisya mnope mpaka kwasa mtima mnope.” Paulo ŵamtendele chanasa mundu juŵapitikwiche mtimaju. Ndumetume Paulo nganasakaga kuti munduju agambeje kulitendela chanasa, kuliwona kuti jwangali mate soni kuti ngakusosekwa kumkululuchila.—Aŵalanje 2 Akolinto 2:5-8, 11.
15. Ana achakulungwa akusatenda chichi kuti apeleche chamuko nambo mwachanasa?
15 Achakulungwa ŵamumpingo akusatenda yindu mwachanasa pakumsyasya Yehofa. Jemanjaji akusamjamukaga mundu jwatesile chakulemwa, nambo akusatenda yeleyi mwachanasa. Nambope ngakusakunda kuti chanasa chatendendekasye kuyisechelela yindu yakusakala. Ana achakulungwape ni ŵakusosekwa kulosya chanasa?
ANA CHICHI CHAMPAKA CHITUKAMUCHISYE KUTI TULOSYEJE CHANASA?
16. Mwakamulana ni Misyungu 21:13, ana Yehofa chachitenda chichi ni ŵandu ŵakusalepela kwalosya chanasa achimjawo?
16 Aklistu wosope akusalingalinga kumsyasya Yehofa pakulosya chanasa. Jemanjaji akusatenda yeleyi ligongo akusamanyilila kuti Yehofa nganaŵa apikanile mapopelo ga ŵandu ŵakusalepela kwatendela chanasa achimjawo. (Aŵalanje Misyungu 21:13.) Pangali jwakusasaka kuti mapopelo gakwe gakajanjidwa. Myoyo tukusalingalinga kwatendela chanasa ŵane. Aklistu achimjetu pakutusalila yakusawusya yawo tukawugalaga mawiwi getu. Mmalo mwakwe tuŵeje ŵakoseka kupikanila ‘kulila kwa ŵandu ŵakulaga.’ Myoyo tukusakuya yajikusasala Baibulo kuti, “Mundu jwalijose jwakulamula mwangalwe Mlungusoni tachimlamula mwangalwe.” (Yak. 2:13) Patukukumbuchila kuti tukusasosekwa ŵane kutulosya chanasa ni patukusalimbichila kwalosya ŵane chanasacho. Myoyo tukusosekwa kulosya chanasa mnopemnope mundu jwine pawujile mumpingo.
17. Ana Mwenye Daudi ŵalosisye chamtuli chanasa chisyesyene?
17 Yisyasyo ya ŵandu ŵakusiŵakolanga m’Baibulo, mpaka yitukamuchisye kulosya chanasa ni kuŵambala kutenda yindu mwangasa. Mwachisyasyo, aganichisye ya Mwenye Daudi. Jwalakwe ndaŵi syejinji jwalosyaga chanasa chisyesyene. Pandaŵi jine Sauli ŵasakaga kumwulaga Daudi. Nambo Daudi nganawuchisya chilichose, mwamti ŵamtendele chanasa Sauli juŵaliji mwenye jwakusagulidwa ni Mlungu.—1 Sam. 24:9-12, 18, 19.
18-19. Ana Daudi jwalepele kulosya chanasa pa yakutendekwa yiŵili yapi?
18 Ndaŵi sine Daudi jwalepelaga kulosya chanasa. Mwachisyasyo, pandaŵi jine Nabala juŵaliji jwangasa mwachipago jwamŵechetele yachipongwe Daudi pampepe ni achalume ŵaŵaliji nawo. Kupwatika pelepa, jwakanilesoni kwagayila yakulya jemanjaji. Yeleyitu yamtumbilikasisye mnope Daudi, mwamti jwalinganyisye yakumwulaga Nabala pampepe ni achalume wosope ŵa mnyumba mwakwe. Mwaupile yeleyi nganiyitendekwa ligongo lyakuti ŵamkwakwe Nabala lina lyawo Abigelo ŵamkamuchisye Daudi kuti akakola magambo ga miyasi.—1 Sam. 25:9-22, 32-35.
19 Pandaŵi jine jwakulochesya Natani ŵamsalile Daudi yakwamba mundu jwakusichila juŵajiŵile ngondolo ja mundu jwine jwakulaga. Daudi ali apile mtima ŵajanjile kuti, “Ngulumbila pa lina lya Ambuje ŵachijumi kuti mundu jwatesile yeleyi akwenela kuwulajidwa basi.” (2 Sam. 12:1-6) Daudi jwakumbuchile yachasalaga Chilamusi cha Mose. Chilamusichi chasalaga kuti mundu jwajiŵile ngondolo jimo ŵasosekwaga kulipila ngondolo mcheche. (Eks. 22:1) Nambo yaŵasasile Daudi kuti mundu jula jwasosekwaga kuwulajidwa kwaliji kalalisya. Panyuma pakwe yawoneche kuti Natani jwakamulichisye masengo chisyasyochi, pakusaka kumkamuchisya Daudi kuti amanyilile kuti yaŵatesile yaliji yakusakala mnope. Nambotu Yehofa jwamlosisye chanasa chekulungwa Daudi kulekangana ni yaŵasakaga kutenda jwalakwe kwa mundu juŵajiŵile ngondolo jula.—2 Sam. 12:7-13.
Mwenye Daudi ŵalepele kulosya chanasa kwa mundu juŵamsasile m’chisyasyo cha Natani (Alole ndime 19-20)d
20. Ana yayamtendechele Daudi yikutujiganya chichi?
20 Pelepa mpaka ayiwone kuti Daudi pajwatesile yindu mwakutumbila, jwalinganyisye yakuti Nabala pampepe ni achalume wosope ŵa mnyumba mwakwe awulajidwe. Soni kaneko Daudi jwasasile kuti mundu jwakusichila jwaŵamsasile m’chisyasyo cha Natani jwasosekwaga kuwulajidwa. Pakuŵa Daudi jwaliji jwachanasa, nambi ligongo chichi pandaŵiji jwalamwile kuti mundu juŵajiwile ngondoloju awulajidwe? Payatendekwaga yeleyi, Daudi jwaliji ali mkulijimba magambo ligongo lya yindu yaŵatesile. Naga mundu akwawelusya ŵane mwangali chanasa, yikusalosya kuti unasi wa mundujo ni Yehofa nganiwuŵa chenene. Panganiji Yesu ŵasalile ŵakumkuya ŵakwe kuti, “Mkasimwalamulaga ŵandu ŵane kuti ali ŵakulemwa, kuti nomwe mtakulamulidwa ni Mlungu. Yimkuti pakwalamula ŵane, mmomosoni Mlungu ni mutachimlamulila nomwe ŵakwe.” (Mat. 7:1, 2) Myoyo kwende wosopewe tuŵambaleje kwatendela ŵane yindu mwangasa. Mmalo mwakwe tulinjelinjeje kwalosya ‘chanasa chekulungwa’ mpela mwakusatendela Mlungu jwetu.
21-22. Ana ni yindu yine yapi yampaka tutende pakusaka kwalosya ŵane chanasa?
21 Chanasa ngachikusagamba gopolela mwamkupikanila mumtima, kapena kwamba kuŵecheta ni maloŵepe. Mmalomwakwe, mundu jwa chanasa akusatenda yindu pakusaka kwakamuchisya ŵane. Myoyo kwende tulinjelinjeje kwamanyilila ŵandu ŵatukusosekwa kwakamuchisya. Chinga ŵamwiŵasa mwetu, mumpingo mwetu kapena ŵa mudela jatukusatamaga. Kusala yisyene, pana yejinji yampaka tutende kuti tulosyeje chanasa. Ana pana mundu jwakummanyilila jwakusosekwa kumlimbikasya? Ana mpaka amkamuchisye mwakumpa yakulya kapena kumtendela yine yakwe? Ana pana Mklistu jwine jwawujile kwene mumpingo jwakusosekwa kumlimbikasya mwakukunguluka najo? Ana mpaka twalimbikasye ŵane mwakwasalila ngani syambone? Kwasalila ŵane ngani syambone lilisoni litala lyambone lyakulosya chanasa kwa ŵandu wosope ŵatukusasimana nawo.—Yob. 29:12, 13; Alo. 10:14, 15; Yak. 1:27.
22 Patukulingalinga kwamanyilila ŵandu ŵakusosekwa kwakamuchisya, tuchitenda yakomboleka kuti twalosye chanasa. Kusala yisyene, patukwalosya ŵane chanasa tukusasangalasya Atati ŵetu ŵakwinani ŵali “ŵachanasa chekulungwa.”
NYIMBO NA. 43 Lipopelo Lyakuyamichila
a Chanasa chili ndamo jambone mnope jakusalosya Yehofa, soni wosopewe tukusosekwa kola ndamoji. Munganiji chitukambilane ligongo lyakwe Yehofa akusalosya chanasa. Chitulolesoni ligongo lyakwe mpaka tusale kuti chilango chakusapeleka Yehofa chikusalosya chanasa chakwe. Nambosoni yampaka tutende kuti tulosyeje ndamo ja chanasa.
b Kuti amanyilile yampaka atende mundu jwawujile mumpingo kuti alinganye unasi wakwe ni Mlungu, soni yampaka atende achakulungwa ŵamumpingo pakumkamuchisya, alole ngani jakuti, “Kulinganyasoni Unasi Wawo ni Yehofa,” jajili m’magasiniji.
c KULONDESYA YIWULILI: Mtati ali penani panyumba ni akumwona mwanache jwakwe juŵatyosile pamlango ali mkuwujila. Kaneko akumwutuchila kuja kumkumbatila.
d KULONDESYA YIWULILI: Mwenye Daudi ali mkulijimba magambo ligongo lya yindu yaŵatesile, akulamula kuti mundu jwakusichila juŵamkolasile Natani m’chisyasyo chakwe awulajidwe.