Hwɔɔmi Mɔ INTANƐTI NƆ NITO HE
Hwɔɔmi Mɔ
INTANƐTI NƆ NITO HE
Dangme
Ɛ
  • ã
  • á
  • ɛ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ
  • ɔ́
  • í
  • ĩ
  • BAIBLO
  • WOMIHI
  • ASAFO MI KPEHI
  • w20 June bf. 2-7
  • “Ha Nɛ O Biɛ ɔ He Nɛ Tsɔ”

Ngmami nɛ ɔ he video be amlɔ nɛ ɔ.

Wa kpa mo pɛɛ nyagba ko he je ɔ, video ɔ hí jemi.

  • “Ha Nɛ O Biɛ ɔ He Nɛ Tsɔ”
  • Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2020
  • Munyuyi Nyafinyafihi
  • Munyu Nɛ Ngɛ Kaa Enɛ ɔ
  • SE NAMI NƐ NGƐ BIƐ HE
  • BLƆ NƆ NƐ A GU KƐ GBE MAWU BIƐ Ɔ HE GUƐ KƐ JE SISIJE
  • YEHOWA NGƐ E BIƐ Ɔ HE TSƆE
  • O BLƆ FA MI NƆ́ NGƐ SANE NƐ HE HIA NƐ Ɔ MI
  • Sane Bimihi Nɛ Je Ní Kaneli A Ngɔ
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2023
  • Yehowa Biɛ ɔ He Hia Wɔ Wawɛɛ
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2025
  • Yehowa Wo E Biɛ ɔ Hɛ Mi Nyami
    Mawu Matsɛ Yemi ɔ Ngɛ Nɔ Yee!
  • Yehowa Biɛ ɔ He Hia Yesu Wawɛɛ
    Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2025
Fuu Ngɛ Hiɛ ɔ
Hwɔɔmi Mɔ E Ngɛ Yehowa Matsɛ Yemi ɔ He Gɔgɔ Fiae (Nɔ́ Nɛ A Maa Kase)—2020
w20 June bf. 2-7

NÍ KASEMI 23

“Ha Nɛ O Biɛ ɔ He Nɛ Tsɔ”

‘Yehowa, o biɛ ngɛ kɛ yaa neneene.’​—LA 135:13.

LA 10 Je Yehowa Wa Mawu ɔ Yi!

NƆ́ NƐ WA MAA KASEa

1-2. Mɛni sanehi nɛ a he hia Yehowa Odasefohi wawɛɛ?

WAA kɛ sane komɛ nɛ a he hia wawɛɛ ngɛ kpee mwɔnɛ ɔ. Lɔ ɔmɛ ji he blɔ nɛ Yehowa ngɛ kaa e yeɔ je mluku ɔ tsuo nɔ kɛ e biɛ ɔ he nɛ ma tsɔ. Wa suɔ munyu nɛ ɔmɛ a he susumi akɛnɛ wa ji Yehowa Odasefohi he je. Se anɛ Mawu biɛ ɔ he nɛ ma tsɔ ɔ je ekpa ngɛ he blɔ nɛ e ngɛ kaa je mluku ɔ tsuo Nɔ Yelɔ ɔ he lo? Ohoo.

2 Akɛnɛ a gbe Mawu biɛ ɔ he guɛ he je ɔ, wɔ tsuo wa ba na kaa e sa nɛ a tsɔ biɛ nɛ ɔ he. Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ wa ha nɛ a na kaa blɔ nɔ nɛ Yehowa guɔ kɛ yeɔ nɔ ɔ ji blɔ nɛ hi pe kulaa. Enɛ ɔ he ɔ, sane enyɔ nɛ ɔmɛ tsuo a he hia wawɛɛ.

3. Mɛni he nɛ Yehowa biɛ ɔ kɔɔ?

3 Ngɛ anɔkuale mi ɔ, biɛ Yehowa a kɔɔ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa le ngɛ wa Mawu ɔ he ɔ he. Eko ji blɔ nɔ nɛ e guɔ kɛ yeɔ nɔ ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ke wa de ke Yehowa biɛ ɔ he nɛ e ma tsɔ ɔ ji sane nɛ he hia pe kulaa a, lɛɛ wa ngɛ tsɔɔe hu kaa blɔ nɛ Yehowa guɔ nɔ kɛ yeɔ nɔ ɔ ji blɔ nɛ hi pe kulaa. Yehowa biɛ ɔ kɛ blɔ nɔ nɛ e guɔ kɛ yeɔ nɔ kaa je mluku ɔ tsuo Matsɛ ɔ ngɛ tsakpa.​—Hyɛ daka nɛ ji “Ní Komɛ Nɛ Piɛɛ Sane Nɛ He Hia Wawɛɛ ɔ He.”

Ní Komɛ Nɛ Piɛɛ Sane Nɛ He Hia Wawɛɛ ɔ He

Foni nɛ tsɔɔ Yehowa nɛ hii si ngɛ emerald matsɛ sɛ nɔ. La nɛ nya wa ngɛ kpɛe ngɛ matsɛ sɛ ɔ he tsuo.

Sane ko ngɛ nɛ he hia wawɛɛ, nɛ sane nɛ ɔ kɔɔ adesahi tsuo a he. Lɔ ɔ ji Yehowa biɛ ɔ he nɛ ma tsɔ ɔ. (Eze. 36:23; Mat. 6:9) Anɛ nɔ nɛ hine biɛ nɛ ji Yehowa a ngɛ klɔuklɔu, e peeɔ kpakpa, e da, nɛ e jeɔ suɔmi kpo ngɛ si fɔfɔɛ slɔɔtohi tsuo a mi niinɛ lo? Níhi babauu ngɛ nɛ wa ma nyɛ maa le ngɛ sane nɛ ɔ he. Akɛnɛ Satan ha nɛ a tsɔ Mawu nɔ yemi ɔ hɛ mi atua he je ɔ, e sa nɛ a ha sane bimi nɛ ɔ heto: Anɛ Yehowa ngɛ he blɔ kaa e yeɔ je mluku ɔ tsuo nɔ lo, nɛ blɔ nɔ nɛ e guɔ kɛ yeɔ nɔ ɔ ji blɔ nɛ hi pe kulaa niinɛ lo? Akɛnɛ Adam kɛ Hawa kɛ a ninahi kɛ hiɔwe bɔfo komɛ po piɛɛ Satan he kɛ tsɔ Yehowa hɛ mi atua he je ɔ, e he hia nɛ a tsu sane ko hu he ní: Yehowa nibɔ níhi nɛ a ngɛ nile ɔ a kpɛti mɛnɔmɛ nɛ a maa ya nɔ maa ye anɔkuale, nɛ́ a ya nɔ nɛ a kɛ anɔkuale yemi nɛ fã Mawu biɛ klɔuklɔu ɔ he, nɛ a je a suɔmi mi kɛ sɔmɔ lɛ? Hiob womi ɔ tu anɔkuale yemi nɛ ɔ he munyu, nɛ lɔ ɔ hu kɔɔ sane nɛ he hia a he.​—Hiob 2:3, 4; 27:5.

4. Mɛni La 135:13 ɔ de ngɛ Mawu biɛ ɔ he, nɛ mɛni sane bimihi a he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ ɔ mi?

4 Yehowa biɛ ɔ he hia wawɛɛ. (Kane La 135:13.) Mɛni he je nɛ Mawu biɛ ɔ he hia wawɛɛ ɔ? Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ a gbe biɛ nɛ ɔ he guɛ kɛ je sisije? Kɛ Mawu plɛ kɛ ngɛ e biɛ ɔ he tsɔe ha kɛɛ? Nɛ mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ ye bua kɛ fã Mawu biɛ ɔ he? Nyɛ ha nɛ wa susu sane bimi nɛ ɔmɛ a he.

SE NAMI NƐ NGƐ BIƐ HE

5. Ke ni komɛ nu nɛ a de ke a tsɔ Mawu biɛ ɔ he ɔ, mɛni nɛ eko ɔ, a deɔ?

5 “Ha nɛ o biɛ ɔ he nɛ tsɔ.” (Mat. 6:9) Yesu tsɔɔ kaa Mawu biɛ ɔ he nɛ a ma tsɔ ɔ piɛɛ níhi nɛ a he hia wawɛɛ nɛ e sa nɛ waa sɔle ngɛ he ɔ a he. Se mɛni Yesu ngɛ tsɔɔe? Ke a ke a tsɔ nɔ́ ko he ɔ, e sa nɛ a ha nɛ nɔ́ ɔ nɛ pee klɔuklɔu aloo mu kó hi he. Eko ɔ, ni komɛ ma de ke, ‘Tse Yehowa biɛ ɔ ngɛ klɔuklɔu momo, nɛ mu ko be he!’ Loko wa maa na munyu nɛ ɔ nya a, jã wa susu níhi nɛ biɛ ɔ kɔɔ he ɔ a he.

6. Mɛni lɛ haa nɛ biɛ he hia?

6 Biɛ pi munyungu ko nɛ a ngmaa ngɛ womi nɔ loo a tsɛɛ kɛkɛ. Mo kadi kaa Baiblo ɔ de ke: “Biɛ kpakpa hi pe ní nami babauu.” (Abɛ 22:1; Fiɛlɔ 7:1) Mɛni he je nɛ biɛ he hia a? Ejakaa e tsɔɔ bɔ nɛ nihi naa nɔ ɔ ha. Enɛ ɔ he ɔ, tsa pi bɔ nɛ a ngmaa biɛ ko ha aloo bɔ nɛ a tsɛɛ biɛ ɔ ha a nɛ he hia; nɔ́ nɛ he hia mohu ji nɔ́ nɛ nihi susuɔ ke a na aloo a nu jamɛ a biɛ ɔ.

7. Kɛ nihi te si kɛ wo Mawu ɔ biɛ ɔ ha kɛɛ?

7 Ke nihi tu Yehowa he lakpa munyuhi ɔ, lɔ ɔ haa nɛ nihi susuɔ ní yayahi ngɛ Yehowa he. Enɛ ɔ haa nɛ a piaa Mawu nɛ a gbeɔ e biɛ ɔ he guɛ ngɛ ní yayahi a he. Kekleekle be nɛ nɔ ko tu Mawu he munyu yaya nɛ e bɔ mɔde kaa e ma ha nɛ nihi nɛ a ná susumi yaya ngɛ Mawu he ɔ ji be nɛ sane ko ya nɔ ngɛ Eden abɔɔ ɔ mi ɔ. Nyɛ ha nɛ waa hyɛ nɔ́ nɛ wa ma nyɛ maa kase ngɛ si temi kɛ womi nɛ ɔ mi.

BLƆ NƆ NƐ A GU KƐ GBE MAWU BIƐ Ɔ HE GUƐ KƐ JE SISIJE

8. Mɛni nɛ Adam kɛ Hawa le, nɛ mɛni sanehi wa ma nyɛ ma bi?

8 Adam kɛ Hawa le kaa a tsɛɛ Mawu ke Yehowa, nɛ a le anɔkualehi nɛ kɔɔ e he hulɔ. A le kaa lɛ ji a Bɔlɔ kɛ Nɔ nɛ ha mɛ wami, nɛ a le hu kaa lɛ nɛ e ha mɛ a we nɛ ji Paradeiso ɔ. Adam le kaa Yehowa ji Nɔ nɛ ha lɛ he piɛɛlɔ nɛ sa lɛ, nɛ Hawa hu le kaa Yehowa lɛ ha lɛ he piɛɛlɔ nɛ sa lɛ. (1 Mose 1:26-28; 2:18) Se anɛ Adam kɛ Hawa ya nɔ nɛ a susu níhi tsuo nɛ Yehowa pee ha mɛ ɔ he lo? Anɛ a ya nɔ nɛ a je suɔmi kɛ hɛsa kpo kɛ tsɔɔ Yehowa lo? Wa naa sane bimi nɛ ɔmɛ a heto ngɛ nɔ́ nɛ a pee benɛ Mawu he nyɛlɔ ɔ ba ka mɛ ɔ mi.

9. Ngɛ 1 Mose 2:16, 17 kɛ 3:1-5 ɔ nya a, mɛni Yehowa de Adam kɛ Hawa, nɛ mɛni Satan pee kɛ ha nɛ a ná juɛmi nɛ dɛ ngɛ Yehowa he?

9 Kane 1 Mose 2:16, 17 kɛ 3:1-5. Satan gu sinɔ nɔ kɛ bi Hawa sane ko. E bi lɛ ke: “Anɛ Mawu de nyɛ niinɛ ke tso ɔmɛ nɛ ngɛ ngmɔ ɔ mi ɔ, nyɛ ko ye ekoeko nɔ yiblii lo?” Mawu he lakpa munyu ko ngɛ sane nɛ Satan bi ɔ mi, nɛ lɔ ɔ ha nɛ Hawa bɔni susumi nɛ dɛ nami ngɛ Mawu he. Nɔ́ tutuutu nɛ Mawu de mohu ji kaa a ye tso yiblii tsuaa tso yiblii, se tso kake ko pɛ nɛ a ko ye e yiblii. Adam kɛ Hawa ma nyɛ maa ye tso slɔɔtoslɔɔto babauu a nɔ yiblii. (1 Mose 2:9) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Mawu mi mi jɔ. Se e de Adam kɛ Hawa kaa tso kake ko ngɛ nɛ e sɛ nɛ a ye e yiblii. Enɛ ɔ he ɔ, sane nɛ Satan bi Hawa a ha nɛ anɔkuale ɔ kpɛ̃ bɔɔ. Sane nɛ Satan bi ɔ ha nɛ e pee kaa nɔ́ nɛ Mawu ha we nɔ nɔ́. Eko ɔ, Hawa ma bi e he ke, ‘Anɛ nɔ́ kpakpa ko ngɛ nɛ Mawu sume nɛ ye nine nɛ su nɔ lo?’

10. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Satan gbe Yehowa biɛ ɔ he guɛ tɛɛ, nɛ mɛni je mi kɛ ba?

10 Benɛ Satan bi sane nɛ ɔ, loloolo ɔ, Hawa pee tue bumi kɛ ha Yehowa. E de Satan fami nɛ Mawu kɛ ha mɛ ɔ pɛpɛɛpɛ. E ha nɛ Satan le po kaa e sɛ nɛ a ta tso ɔ he. E le kaa Mawu bɔ mɛ kɔkɔ kaa ke a gbo tue ɔ, a ma gbo. Se Satan de Hawa ke: “Oo, nyɛ be gboe!” (1 Mose 3:2-4) Jehanɛ lɛɛ pi Yehowa he lakpa kɛkɛ nɛ Satan ngɛ yee, mohu ɔ, e ngɛ Mawu biɛ ɔ he guɛ gbee tɛɛ. Jã nɛ e pee ɔ tsɔɔ kaa e ngɛ Hawa dee kaa Yehowa ji lakpatsɛ. Enɛ ɔ he ɔ, Satan ba pee Abosiami aloo nɔ he guɛ gbelɔ. Satan sisi Hawa nitsɛnitsɛ, nɛ Hawa he Satan ye. (1 Tim. 2:14) Hawa ya he Satan ye pe Yehowa. Enɛ ɔ ha nɛ Hawa nitsɛ pee juɛmi nɛ dɛ kulaa. E mwɔ yi mi kpɔ kaa e ma gbo Yehowa nɔ tue. E bɔni tso yiblii ɔ nɛ Yehowa de mɛ ke a ko ye ɔ yemi. Lɔ ɔ se ɔ, e ha Adam hu eko nɛ e ye.​—1 Mose 3:6.

11. Mɛni nɛ Adam kɛ Hawa ko nyɛ pee, se mɛni nɛ a pee we?

11 Mo susu he bɔɔ nɛ o hyɛ nɔ́ nɛ e sa nɛ Hawa ko de Satan. E ko nyɛ ko de lɛ ke: “I li mo, se i le ye Tsɛ Yehowa, i suɔ lɛ nɛ i he lɛ ye. Lɛ ji Nɔ nɛ ha i kɛ Adam nɔ́ fɛɛ nɔ ko nɛ wa ngɛ ɔ. O be he blɔ nɛ o deɔ nɔ́ yaya ko ngɛ e he! Jee hiɛ ɔ kɛ ho!” Kaa Hawa de Satan nɔ́ ko kaa kikɛ nɛ ɔ, jinɛ moo hyɛ bɔ nɛ Yehowa bua maa jɔ ha kaa e biyo nɛ e suɔ lɛ ɔ fã e he! (Abɛ 27:11) Se Hawa je we suɔmi nɛ se pui gblegbleegble ɔ kpo kɛ tsɔɔ Yehowa, nɛ Adam hu pee we jã. Akɛnɛ Adam kɛ Hawa be suɔmi nɛ ɔ kɛ ha a Tsɛ ɔ he je ɔ, a nyɛ we nɛ a fã e biɛ nɛ a gbe he guɛ ɔ he.

12. Mɛni Satan pee kɛ ha nɛ Hawa yi mi pee lɛ enyɔɔnyɔ, nɛ mɛni Adam kɛ Hawa nyɛ we nɛ a pee?

12 Kaa bɔ nɛ wa na kɛ sɛ hlami ɔ, Satan de nɔ́ ko kɛ ha nɛ Hawa yi mi bɔni lɛ enyɔɔnyɔ peemi. E bɔni Yehowa biɛ ɔ he guɛ gbemi konɛ e kɛ ha nɛ Hawa yi mi nɛ bɔni lɛ enyɔɔnyɔ peemi kaa Yehowa ji Tsɛ kpakpa loo e pi Tsɛ kpakpa. Nɛ Adam kɛ Hawa hu nyɛ we nɛ a fã Yehowa biɛ ɔ kɛ Nɔ nɛ e ji ɔ he. Enɛ ɔ ha nɛ a bu Satan tue, nɛ a tsɔ a Tsɛ ɔ hɛ mi atua. Satan tsakee we, mwɔnɛ ɔ hu ɔ, e peeɔ jã. E gbeɔ Yehowa biɛ ɔ he guɛ, nɛ e kɛ jã peemi teɔ si kɛ woɔ lɛ. Nihi nɛ a heɔ Satan lakpa munyu nɛ ɔmɛ yeɔ ɔ kuaa Yehowa nɔ yemi nɛ da a.

YEHOWA NGƐ E BIƐ Ɔ HE TSƆE

13. Kɛ Ezekiel 36:23 ɔ po sɛ gbi titli nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ kpiti ha kɛɛ?

13 Anɛ Yehowa ma ha nɛ a gbe e he guɛ nɛ e be he nɔ́ ko pee lo? Dɛbi, e be jã pee! Baiblo mluku ɔ tsuo tsɔɔ níhi nɛ Yehowa pee konɛ e kɛ tsɔ e biɛ ɔ nɛ a gbe he guɛ ngɛ Eden abɔɔ ɔ mi ɔ he. (1 Mose 3:15) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wa ma nyɛ maa mwɔ sɛ gbi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ nya kikɛ: Yehowa hla e Bi ɔ kaa Matsɛ Yemi ɔ nya Matsɛ konɛ e ha nɛ a ye dami sane ekohu nɛ tue mi jɔmi nɛ ba zugba a nɔ. Enɛ ɔ nɛ e pee ɔ tsɔɔ kaa e ngɛ e biɛ ɔ he tsɔe. Baiblo ɔ yeɔ bua wɔ konɛ waa na blɔ nɔ nɛ Yehowa ngɛ gue kɛ ngɛ e biɛ ɔ he tsɔe.​—Kane Ezekiel 36:23.

14. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ bɔ nɛ Yehowa pee e ní ha ngɛ atua tsɔmi nɛ ya nɔ ngɛ Eden abɔɔ ɔ mi ɔ he ɔ tsɔ e biɛ ɔ he?

14 Satan bɔ mɔde nɛ e pee nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e ma nyɛ konɛ e kɛ tsi Yehowa yi mi tomi nya. Se Satan nine nyɛ si ngɛ eko fɛɛ eko mi. Baiblo ɔ tsɔɔ nɔ́ nɛ Yehowa pee, nɛ lɔ ɔ ji odase nɛ tsɔɔ kaa e ji Tsɛ nɛ ngɛ suɔmi kɛ Nɔ Yelɔ nɛ hi pe kulaa. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, atua nɛ Satan kɛ nihi nɛ a fĩ e se ɔ tsɔ ɔ hao Yehowa wawɛɛ. (La 78:40) Se kɛ̃ ɔ, Yehowa kɛ nile, tsui si tomi kɛ dami sane yemi tsu sane ɔ he ní. Jehanɛ hu ɔ, e je e he wami kpetekpleenyɛ ɔ kpo ngɛ blɔhi fuu a nɔ. Nɔ́ nɛ pe kulaa a, e jeɔ suɔmi kpo ngɛ nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ e peeɔ ɔ mi. (1 Yoh. 4:8) Loloolo ɔ, Yehowa ngɛ ní tsue konɛ e kɛ tsɔ e biɛ ɔ he.

Sinɔ ko nɛ e koklo e he kɛ wo tso he. Foni ɔmɛ: 1. Hawa nɛ e kɛ tso yiblii nɛ Yehowa de mɛ ke a ko ye ɔ ngɛ Adam hae. 2. Osɔfo ko nɛ e hɛɛ klɔɔsu kɛ Baiblo ngɛ e dɛ nɛ e ngɛ ní tsɔɔe. Ni komɛ nɛ a ngɛ la nɛ ngɛ tsoe mi ngɛ osɔfo ɔ se. 3. Tsɔɔlɔ ko nɛ e hɛɛ yi koklodo ngɛ e dɛ nɛ e kɛ e nine ngɛ foni ko nɛ a tɛni yi koklodo kɛ kua nɛ e ba pee nɔmlɔ ngɛ mi ɔ tsɔɔe ngɛ e se. Foni ɔ tsɔɔ kaa adesahi bile.

Satan ye Yehowa he lakpa, nɛ jeha lafahi ji nɛ ɔ, Abosiami ngɛ Mawu biɛ ɔ he guɛ gbee loloolo (Hyɛ kuku 9-10, 15)c

15. Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Satan ngɛ Yehowa biɛ ɔ he guɛ gbee mwɔnɛ ɔ, nɛ mɛni je mi kɛ ba?

15 Loloolo ɔ, Satan ngɛ Yehowa biɛ ɔ he guɛ gbee. E ngɛ mɔde bɔe kaa e ma ha nɛ nihi a juɛmi nɛ pee mɛ enyɔɔnyɔ ngɛ Mawu he wami, dami sane yemi, nile kɛ suɔmi ɔ he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Satan bɔɔ mɔde kaa e ma ha nɛ nihi nɛ a susu kaa tsa pi Yehowa ji Bɔlɔ ɔ. Nɛ ke loloolo ɔ, nihi he ye kaa Mawu ngɛ ɔ, Satan bɔɔ mɔde kaa e ma ha nɛ a he ye kaa Mawu mlaa amɛ a nɔ yemi yee nɛ a dɛ hulɔ. Jehanɛ hu ɔ, Satan tsɔɔ nihi kaa Yehowa ji Mawu nɛ e yi mi wa nɛ e sãa nihi ngɛ la mi. Ke a ba he tsɔɔmi nɛ ɔ ye ɔ, e he wɛ kaa a ma kua Yehowa kaa Nɔ Yelɔ nɛ da. Kɛ yaa si benɛ Yehowa ma kpata Satan hɛ mi ɔ, e maa ya nɔ maa gbe Yehowa he guɛ, nɛ e maa bɔ mɔde kaa e ma ha nɛ mo hu o kua Yehowa. Se anɛ e maa ye manye lo?

O BLƆ FA MI NƆ́ NGƐ SANE NƐ HE HIA NƐ Ɔ MI

16. Mɛni nɛ Adam kɛ Hawa pee we, se mɛni o ma nyɛ maa pee?

16 Yehowa ha adesahi nɛ a yi mluku ɔ he blɔ konɛ mɛ hu a pee nɔ́ ko kɛ tsɔ e biɛ ɔ he. Enɛ ɔ he ɔ, o ma nyɛ maa pee nɔ́ nɛ Adam kɛ Hawa pee we ɔ. E ngɛ mi kaa nihi nɛ o kɛ ngɛ je ɔ mi ɔ gbeɔ Yehowa biɛ ɔ he guɛ nɛ a tuɔ he musu bɔmi munyu mohu lɛɛ, se o ngɛ he blɔ nɛ o kɛ ma nyɛ ma fã Yehowa biɛ ɔ he nɛ o tsɔɔ nihi kaa Yehowa ngɛ klɔuklɔu, e da, e peeɔ kpakpa, nɛ e ngɛ suɔmi. (Yes. 29:23) O ma nyɛ ma fĩ e nɔ yemi ɔ se. O ma nyɛ maa tsɔɔ ni kpahi kaa blɔ nɛ Yehowa guɔ nɔ kɛ yeɔ nɔ ɔ hi pe kulaa, nɛ e da. O ma nyɛ maa tsɔɔ mɛ kaa Yehowa nɔ yemi ɔ pɛ lɛ maa ngɔ tue mi jɔmi kɛ bua jɔmi kɛ ba ha adebɔ níhi tsuo.​—La 37:9, 37; 146:5, 6, 10.

17. Mɛni Yesu pee kɛ ha nɛ a le e Tsɛ ɔ biɛ ɔ?

17 Ke wa fã Yehowa biɛ ɔ he ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ Yesu kasee. (Yoh. 17:26) Yesu kɛ e Tsɛ ɔ biɛ ɔ tsu ní, nɛ e tsɔɔ nihi nɔ tutuutu nɛ Tsɛ ɔ ji. Enɛ ɔ ha nɛ nihi ba le e Tsɛ ɔ biɛ ɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, e pee ní komɛ kɛ tsɔɔ kaa e je ekpa ngɛ Farisi bi nɛ a ha nɛ Yehowa pee kaa nɔ ko nɛ e yi mi wa, nɛ e nyɛɔ nɔ nɔ, nɛ e ngɛ he tsitsaa nɛ e nɛ nɔ mɔbɔ ɔ he. Yesu ye bua nihi nɛ a na kaa e Tsɛ ɔ susuɔ nɔ he, e toɔ e tsui si, e ngɛ suɔmi, nɛ e kɛ yayami keɔ nɔ. Jehanɛ hu ɔ, e ye bua nihi nɛ a ba le Yehowa kɛ gu e Tsɛ ɔ su ɔmɛ nɛ e je kpo ngɛ e si himi mi daa ligbi ɔ nɔ.​—Yoh. 14:9.

18. Mɛni wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa ní yayahi nɛ si temi kɛ woli de ngɛ Yehowa he ɔ pi anɔkuale?

18 Kaa bɔ nɛ Yesu pee ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ maa tsɔɔ nihi níhi nɛ wa le ngɛ Yehowa he ɔ, nɛ́ waa tsɔɔ mɛ kaa e ji Mawu nɛ ngɛ suɔmi nɛ e peeɔ kpakpa. Ke wa pee jã a, lɔ ɔ haa nɛ Yehowa biɛ ɔ he tsɔɔ. Wa tsɔɔ Yehowa biɛ ɔ he, nɛ wa haa nɛ e peeɔ klɔuklɔu ngɛ nihi a juɛmi kɛ a tsui mi. E ngɛ mi kaa wa yi mluku mohu lɛɛ, se wa ma nyɛ maa kase Yehowa. (Efe. 5:1, 2) Ke waa kɛ wa munyu tutui kɛ wa ní peepee tsɔɔ nihi nɔ tutuutu nɛ Yehowa ji ɔ, lɔ ɔ yeɔ bua kɛ tsɔɔ e biɛ ɔ he. Ke wa ye bua nihi nɛ a ba le anɔkuale nɛ kɔɔ Mawu he ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa wa ngɛ e biɛ ɔ nguɔ woe.b Jehanɛ hu ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa adesahi nɛ a yi mluku po ma nyɛ maa ye Mawu anɔkuale.​—Hiob 27:5.

Nyɛminyumu ko nɛ e kɛ nɔ ko ngɛ Baiblo ɔ kasee ngɛ nɔ ɔ we mi.

Wa suɔ nɛ waa ye bua wa Baiblo kaseli ɔmɛ nɛ a ba nu Yehowa su kpakpahi kaa kpakpa peemi kɛ suɔmi ɔ sisi (Hyɛ kuku 18-19)d

19. Ngɛ Yesaya 63:7 ɔ nya a, mɛni oti nɛ e sa nɛ wa kɛ ma wa hɛ mi ke wa ngɛ nihi ní tsɔɔe?

19 Nɔ́ kpa ko ngɛ nɛ wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔ Yehowa biɛ ɔ he. Ke wa ngɛ nihi Baiblo mi anɔkuale ɔ tsɔɔe ɔ, behi fuu ɔ, wa maa he blɔ nɛ Mawu ngɛ kaa je mluku ɔ tsuo Nɔ Yelɔ ɔ nɔ mi, nɛ e ji anɔkuale hulɔ. E ngɛ mi kaa wa suɔ nɛ waa tsɔɔ nihi Mawu Mlaa amɛ mohu lɛɛ, se oti nɛ waa kɛ ma wa hɛ mi ji kaa wa maa ye bua mɛ konɛ a suɔ Yehowa, nɛ ji wa Tsɛ ɔ, nɛ a ye lɛ anɔkuale. E sa nɛ waa ma Yehowa su kpakpa amɛ a nɔ mi kɛ ha mɛ, nɛ waa tsɔɔ mɛ bɔ nɛ Nɔ nɛ hɛɛ biɛ nɛ ɔ ngɛ ha tutuutu. (Kane Yesaya 63:7.) Ke wa tsɔɔ nihi ní jã a, wa maa ye bua mɛ konɛ a suɔ Yehowa, nɛ́ a bu lɛ tue ke a suɔ nɛ a ye lɛ anɔkuale.

20. Mɛni he wa ma susu ngɛ ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

20 Se kɛ wa ma plɛ kɛ le kaa wa ní peepee kɛ bɔ nɛ wa tsɔɔ ní ha a ma nyɛ maa ye bua ni kpahi konɛ a ná susumi nɛ da ngɛ Yehowa he, nɛ a hɛ kɛ su Yehowa he ha kɛɛ? Wa maa na heto ɔ ngɛ ní kasemi nɛ nyɛɛ se ɔ mi.

KƐ O SUSU KƐƐ?

  • Kɛ wa plɛ kɛ le kaa Yehowa biɛ ɔ he nɛ a ma tsɔ ɔ he hia wawɛɛ ha kɛɛ?

  • Mɛni he je nɛ e he hia nɛ a tsɔ Mawu biɛ nɛ e he tsɔ momo ɔ he?

  • Mɛni o ma nyɛ maa pee kɛ ye bua konɛ Yehowa biɛ ɔ he nɛ tsɔ?

LA 2 O Biɛ Ji Yehowa

a Mɛni sane nɛ e he hia adesahi kɛ bɔfohi wawɛɛ? Mɛni he je nɛ jamɛ a sane ɔ he hia wawɛɛ ɔ, nɛ mɛni wa peeɔ kɛ yeɔ bua konɛ a nyɛ nɛ a tsu sane ɔ he ní? Sane bimi nɛ ɔmɛ a heto nɛ wa maa nu sisi ɔ maa ye bua wɔ konɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ waa kɛ Yehowa wa kpɛti ɔ mi nɛ wa.

b Be komɛ ɔ, wa womi ɔmɛ tsɔɔ kaa e sɛ nɛ wa de ke, “E he hia nɛ a wo Yehowa biɛ ɔ nguɔ.” Mɛni he je? Ejakaa nɔ ko de we ke Mawu be he blɔ kaa a tsɛɛ lɛ Yehowa. Se daa jeha kpe nɛ a pee ngɛ jeha 2017 ɔ mi ɔ ha nɛ wa ba nu jamɛ a munyu ɔ sisi saminya. Sɛnɔhilɔ ɔ de ke: “Tɔmi ko be he kaa wa maa sɔle konɛ wa bi nɛ a wo Yehowa biɛ ɔ nguɔ, ejakaa e he hia wawɛɛ nɛ a wo bɔ nɛ a le lɛ ha a nguɔ.”​—Hyɛ January 2018 Brɔɔdkastin ɔ ngɛ jw.org® ɔ nɔ. Yaa NITO HE > JW BRƆƆDKASTIN.

c FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Abosiami gbe Mawu he guɛ, nɛ e de Hawa kaa Mawu ji lakpatsɛ. Ngɛ jeha lafahi nɛ be ɔ mi ɔ, Satan gbɛ lakpa munyu komɛ kɛ fĩa. Ekomɛ ji, Mawu yi mi wa, nɛ e tsɔɔ hu kaa pi Mawu nɛ bɔ adesahi.

d FONI Ɔ MI TSƆƆMI: Nyɛminyumu ko nɛ e kɛ nɔ ko ngɛ Baiblo ɔ kasee, nɛ e ngɛ Mawu su ɔmɛ a nɔ mi mae ha lɛ.

    Dangme Womihi Tsuo (2000-2025)
    Moo Je Mi
    Moo Sɛ Mi
    • Dangme
    • Kɛ Mane
    • Bɔ Nɛ O Suɔ Lɛ Ha
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • E He Mlaahi
    • Laami Sanehi A He Mlaahi
    • Laami Sanehi A He Blɔ Nya Tomi
    • JW.ORG
    • Moo Sɛ Mi
    Kɛ Mane