Nyiña inyu Kaat i likoda li niñ yés ni nson wés

1-7 MAYE SÉP

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | YÔSUA 18-19

“Yéhôva a bi tibil kap Hisi hi Likak”

it-1 933 § 5

Minwaa mi nkoñ

Inyu ti hiki litén yé ngababum, i bé béda mam ima. Pog, ba bé lama leñ mbam. Iba, ba bé lama béñge bikeñi bi hiki litén. Ba bé leñ mbam inyu hégda imbe pes ngababum i hiki litén i bé lama ba. Kiki ’héga, mbam i bé le i éba le ngababum i mut i bé lama ba i Ñombok, i Nwelmbok, i Hiôñk, i tegep mbok tole i ngii dikôa. Yéhôva nyen a bé yoñ makidik ma inyu boñ le njôñ to momol bi ba bañ ipôla matén. (Bingéngén 16:33) Ni njel i nyen Djob a bé éga mam inyu boñ le ma kiha ni lilagle sôgôlsôgôl wap le Yakôb a bi pot ngéda a bé wo. Di nkoba lilagle li i Bibôdle 49:1-33.

it-1 1107 § 6

Ngababum

Disi ba bi kôdôl. Yéhôva nyen a bi ti bon ba Israel disi ba bi kôdôl. A bi gwélél Môsi inyu boñ le hiki litén li kôhna yé pes. (Ñañga bôt 34:1-12; Yôsua 1:4) Môsi nyen a bi ti litén li Gad, li Ruben, ni pes litén li Manasé yap pes. (Ñañga bôt 32:33; Yôsua 14:3) Mana matén mape ma bi kôhna ngababum yap ni njel mbam i Yôsua ni Éliasar ba bé leñ. (Yôsua 14:1, 2) Inoñnaga ni mbañ i Yakôb i di nkoba i Bibôdle 49:5, 7, litén li Siméôn ni li Lévi ma bi kôhna bé ngim pes tôbôtôbô kiki mana matén mape. Ndi, ba bi ti litén li Siméôn disi ni bitison bi ba bi yôñôl i ngababum i litén li Yuda (Yôsua 19:1-9), litén li Lévi li bi kôhna 48 ma bitison bi ba bi yôñôl ikété matén momasôna ma Israel. Ibôdôl nu a bi pohol bon ba Lôk Lévi le ba gwel nson tôbôtôbô i lap, Yéhôva a bi yila ngababum yap. Ba bé kôhna jôga jada ikété jôm li bisesema gwobisôna litén li bé lona. (Ñañga bôt 18:20, 21; 35:6, 7) I mbus, hiki lihaa li bi kôhna disi di litén jé, mu kiki mahaa ma bé keñep, hala ki nyen disi tjap di bé yila dipéda.

it-1 933 § 6

Minwaa mi nkoñ

I mbus le ba bé leñ mbam inyu yi numbe homa ngababum i ngim litén i bé lama ba, ba bé ba béñge jam li nyônôs iba, hala wee bikeñi bi litén. “Ndi n’a kôdôl hisi kikii mbam i nkwél bilôk binan; lôk i gwé ngandak bôt yon n’a kéñbaha ngababum yap; i i gwé ndék bôt w’a tigbaha ngababum yap; to imbe pes mbam i nkwél mut, yon a’ kôdôl; n’a kôdôl kingéda matén ma basôgôl banan.” (Ñañga bôt 33:54) Ngéda mbam i bé éba le litén li bé lama ke ngim homa, ba bé bé le ba héñha makidik ma, ndi ba bé le ba héñha bikeñi bi ngababum i ngim litén. Kiki ’héga, ngéda ba bi tehe le ngababum i litén li Yuda i bé keñi, mu nyen ba bi yôñôl ngim bitison inyu ti gwo litén li Siméôn.​—Yôsua 19:9.

Tik ngok i mbuu

it-1 934 § 1

Minwaa mi nkoñ

Ñañ u ñéba le matén ma Yuda (Yôsua 15:1-63), Yôsep (Éfraim) (Yôsua 16:1-10), ni pes litén li Manasé (Yôsua 17:1-13) ma bi hoo kôs ngababum yap ii pes i Lom Yordan inyule ma bé yi minwaa mi nkoñ wap. I mbus ngéda, kiki bon ba Israel ba bi ke i Gilgal i Silô, ba bi waa jo gwét inyu kôdôl tini disi dipe. (Yôsua 14:6; 18:1) Di nyi bé libim li ngéda hala a bi yoñ. Ndi, di nyi ndik le Yôsua a bi kônd bon ba Israel inyule ba bi ke ha bé ni bisu i boñ biliya inyu kôdôl tini disi dipe. (Yôsua 18:2, 3) Bôt ba miñañ ba nti ngandak manjom i i bé le i tinde mana matén mape i waa ke ni bisu i kôdôl disi. Kiki ’héga, ba nkal le, bebek lakii bon ba Kanaan ba bé jôs ha bé bo gwét ni le ba bi kôs ngandak lingwañ mu gwét ba bi bôk ba jo, jon ba bi tehe ha bé nseñ u bé i pala ke i kôdôl disi dipe. Ni le ba bé gwés bé jôs ngim matén ma Kanaan ma ma bé kolba bo. (Yôsua 13:1-7) Ni ki le ba bé yi bé minwaa mi pes i Hisi hi Likak i loñge.

8-14 MAYE SÉP

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | YÔSUA 20-22

“Biniigana di nla ôt inyu ngimanôgla”

w06 15/4 5 § 3

Tibil kwel ni sobiina woñ

I tibil yi kwel i mboñ le ngimanôgla i ba bañ. Kiki ’héga, matén ma Ruben, Gad, ni pes litén li Manasé ba bi ‘oñ juu li bisesema li li bé likeñi’ ii pes i Lom Yordan. Kiki mana matén mape ma bi nok bé i yom ba bé boñ, ba bi pala kal le ba yé bégés bisat. Lôkisañ ipe i bi hoñol le ba yé ‘kolba’ Yéhôva, ndi iloole ba nke i jôs bo, ba bi ep ngim bôt i ke bat lôkisañ inyuki ba mboñ hala. Hala a bé bitelbene bilam! Inyule ba bi sôk nok le i juu li bisesema lôkisañ i bi oñ, li bé bé inyu bégés bisat. Maselna ni hala, matén ma bé ii pes hiôñ ma bé kon woñi le i dilo di nlo, ba kal bon bap le: “Ni gwé bé kunde i bégés Yéhôva.” I juu li bisesema li, li bé yimbne le yak bo ba bé bégés Yéhôva. (Yôsua 22:10-29, MN.) Ba bi o i juu li bisesema li le Mbôgi, inyule li bé lama ba mbôgi le yak bo ba bé bégés Yéhôva, bañga Djob.​—Yôsua 22:34, buk isi lipep.

w08 15/11 18 § 5

“Boñ mam ma nhôñôs nsañ”

Bon ba Israel bape ba bé hoñol le lôkisañ i mboñ toi béba kayéle ba bé lama jôs bo gwét ibabé i lép ngéda. Maselna ni hala, i matén ma bé i hiôñk i Lom Yordan ma bi ep bôt yak lôkisañ inyu bat bo kii i bé tagbe. Ba bi bat bo le: “Kinje litjañg ni ntjañgbene Nyambe nu Israel i kôm ni nkôm Yéhôva mbus?” I pot maliga, i bon ba Israel ba, ba bi ndogbene bé Yéhôva. Ndi kii ba bi boñ ngéda ba bi ôm bo nsohi? Baa ba bé le ba bôdôl nomol ni lôkisañ, tole ba tjél pôdôs bo? Maselna ni hala, ba bi timbhe bo ni nwee nyensôna. Ba kal bo le njômbi yap i yé le ba kee ni bisu i gwélél Yéhôva. Ndimbhe yap i bi boñ le ba tééda maada malam ni lôkisañ ni le ba kôp bañ matjél.​—Yôsua 22:13-34.

Tik ngok i mbuu

it-1 390 § 4

Kanaan

To hala kiki bon ba Israel ba bi luhul bé bon ba Kanaan bobasôna ni le bon ba Kanaan bape ba bi tjél yila minkol mi bon ba Israel, ‘Yéhôva a bi ti Israel hisi hiosôna hi a kum soñ i ti basañ bap,’ a ti bo noi bipes gwobisôna,” ni le “ikété mam malam momasôna Yéhôva a kal ndap Israel, jam jo ki jo li set bé. Mam momasôna ma bôña.” (Yôsua 21:43-45) Matén momasôna ma bé kéña bon ba Israel ma bé kon bo woñi. Jon bon ba Israel ba bé niñ ikété nsañ. I bisu bi ngéda, Djob a bi kal le a bé lama luhul bon ba Kanaan “ndék ni ndék,” tiga le binuga bi bikai bi lo bi kahal nol bo inyule mut a bé a yiine ha bé mu nkoñ. (Manyodi 23:29, 30; Ndiimba mbén 7:22) I yé maliga le bon ba Kanaan ba bééna bijôl bi gwét bikeñi kiki bo bikak bi gwét bi bi gwé bakwade ba nhoo. Ndi, di nla bé kal le Yéhôva a bi yônôs bé mbônga wé inyule bon ba Israel ba bi la bé luhul bon ba Kanaan bobasôna. (Yôsua 17:16-18; Bakéés 4:13) Maselna ni hala, ñañ u Bibel u niiga bés le bon ba Israel ba bé ba ndogbene Yéhôva, jon baoo bap ba bé ba yémbél bo i gwét.​—Ñañga bôt 14:44, 45; Yôsua 7:1-12.

15-21 MAYE SÉP

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | YÔSUA 23-24

“Yôsua a nti litén mabéhna ma nsôk”

it-1 82

Malômbla

Mam ma bi héñha ngéda litén li Israel li bi kôdôl loñ Kanaan, Hisi hi Likak. Yéhôva a bi yônôs mbônga a bi ti basôgôlsôgôl bap. Jon ba bé bé kiki bakén ba bôt mu hisi hi, ni le Yéhôva a kal bo le ba boñ bañ malômbla mo ki mo ni matén ma. (Manyodi 23:31-33; 34:11-16) Bon ba Israel ba bé lama nôgôl mambén ni matiñ ma Yéhôva, he ma biloñ bé. (Lôk Lévi 18:3, 4; 20:22-24) Ni le kekikel, ba bé lama bé biiba ni matén ma. Mabii ma, ma bé lama boñ le ba boñ malômbla ni bôt ba ba nsélél bé Yéhôva, ba bôdôl ki bégés bisat.​—Ndiimba mbén 7:2-4; Manyodi 34:16; Yôsua 23:12, 13.

w07 1/11 26 § 19-20

Lipôdôl li Yéhôva li nyon ndigi

¹⁹ I mam momasôna di ntehe, ma ntinde bés i kal le: “Jam to jada li bi set bé ikété mam malam momasôna Yéhôva a bi bôn bé. Mimbônga mi nwominsôna mi bi yônôl bé. Bañga to yada i bi set bé.” (Yôsua 23:14, MN.) Yéhôva a nsôñ, a ntat, a njés ki bagwélél bé. Baa u nla sima mbônga wada u u nhoñol le u bi yon bé i ngéda yé? W’a léba bé. Lipôdôl li Yéhôva li yé maliga, di mbôdôl ki jo ñem.

²⁰ Kii di mbem i dilo di nlo? Yéhôva a mbôn le ngandak ipôla yés i ga niñ i boga ni boga i hisi hi ma yila paradis. A nkal ki le ndék bôt i gwé botñem i ke niñ i ngii ni Kristô. To di gwé imbe botñem, di nlama ke ni bisu i gwés Yéhôva kiki Yôsua. Kel yada, Yéhôva a ga yônôs mbônga wé. D’a bigda mimbônga mi nwominsôna yak bés di kal le: “Nwominsôna mi nyon.”

Tik ngok i mbuu

w04 1/12 12 § 1

Balôm ba matode ba kaat Yôsua

24:2​—Baa isañ Abraham le Téra a bé bégés bisat? I bibôdle, Téra a bé gwélél bé Yéhôva. A bé bégés sôñ, i djob bôt ba Ur bé bégés nu jôl jé li bé le Sin. I nene yak le Téra a bé bañ bisat. Ndi ngéda Abraham a nyodi i Ur, Téra a bi ke ni nye i Haran.​—Bibôdle 11:31.

22-28 MAYE SÉP

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 1-3

“Ñañ u u ntina makénd”

w04 15/3 31 § 3

Éhud a bi tohol litén li Israel

Ibale Éhud a bi pam i sôñ bon ba Israel, i ta bé inyule a bééna ngim ngap i tôbôtôbô tole inyule baoo bé ba bééna bé ngui. Yéhôva a gwé bé ngôñ ni bôt inyu yônôs sômbôl yé. Ibale Éhud a bi pam i kobol litén li Yéhôva, i bé ndigi inyule Yéhôva a bé nit nye, ni inyule Éhud a bé boñ sômbôl i Yéhôva. ‘Ndi ngéda Yéhôva a bé a pémhene bo bakéés, ha nyen Yéhôva a bé a ba lôñni nkéés.’​—Bakéés 2:18; 3:15.

w04 15/3 30 § 1-3

Éhud a bi tohol litén li Israel

Jam li bisu Éhud a bi boñ li bé le a ôô “nyemede pansoñ i malo ima.” I bé hipéda nya i yé le a bé le a sôô yo ikété mambot mé. Inyule a bé yi le ba nla hun nye. Ba bé ba ha pansoñ i pes waé inyu boñ le woo walôm u pala yoñ yo. Kiki a bé limoña, ‘a bi téñba yo isi mbot yé, i bôbôk i pes walôm,’ a yik le i bet ba bé lama lo i hun nye, ba bé bé le ba pala léba yo. “Ni nye a tiigaha nsul bebee bisu bi kiñe Môab le Églôn.”​—Bakéés 3:16, 17.

Ba nti bé bés ndoñi yo ki yo i mam ma bi tagbe i yale i kiñe, ndi Bibel i nkal le: “Ndi a mal bañ tiigaha nsul bebee, ni nye a huuha bôt ba ba ba bééga nsul u.” (Bakéés 3:18) Ngéda Éhud a bi mal ti nsul, a bi yéga i bet ba bé ba bééga wo ipam i ngim homa, i mbus a témb ni mbus. Inyuki? Baa i bôt ba ba bé ndik ha inyu tat Éhud, inyu begee nsul, tole ndik inyu yéga nye? Baa Éhud a bi gwés éga bo inyule a bé gwés sôñ niñ yap ilole a nyônôs sômbôl i Yéhôva? To ibale i bé inyu imbe njom, Éhud a bééna ñem ngui. A bi témb nyetama.

“Kiki [Éhud] a pam i Gilgal, i homa mintjok mi biôñgba, a témb ni mbus a ke a kal kiñe le: ‘A kiñe me gwé jam le me nlama kal ndik wetama.’” Bitilna bi nkal bé bés lelaa a bi témb a jôp yak kiñe Églôn. Inyuki batat kiñe ba bi kon bé nye woñi? Baa ba bi hoñol le kiki a yé nyetama, a nla bé boñ nwet wap to yom? Kiki Éhud a bi ke nyetama, baa hala a bé éba le a yé mut nliba? To ibale laa, Éhud a bi bat kunde i tehe kiñe, a kôs ki yo.​—Bakéés 3:19, MN.

Tik ngok i mbuu

w05 15/1 24 § 7

Balôm ba matode ba kaat Bakéés

2:10-12. I yé loñge i bana ngim ntjega i i nhôla bés i nigil Bibel hiki kel inyu boñ le di ‘hôya bañ mam momasôna Yéhôva a bi boñ.’ (Tjémbi 103:2) Bagwal ba nlama boñ le maliga ma tihba miñem mi bon bap.​—Ndiimba mbén 6:6-9.

29 MAYE SÉP–5 LIBUY LI NYÉÉ

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 4-5

“Yéhôva a ngwélél bôda iba inyu sôñ litén jé”

w15 1/8 13 § 1

“Me telep kiki nyañ bon nu Israel”

Siséra! I jôl li jotama li bé kônha bon ba Israel woñi. Base ni bilem bi bon ba Kanaan bi bé nyonok ni njôô ni mintén mi malal ma nyega nwominsôna. Ba bé ligis yak bon bap kiki sesema. Lelaa niñ i bé le i ba isi énél i ñane ntôñ gwét nunu le Siséra? Hiémbi Débôra a bi tôp hi ñunda le bôt ba bé ha bé to i mambai ma Israel, niñ i bé ndutu. (Bakéés 5:6, 7) Di nla hégda lelaa bon ba Israel ba bé ba nsolop i ngii dikôa, ba konok woñi i ke sal i nwom, ba konok woñi i ke yén i mambai ma bééna bé mapénd, ba bé kon woñi i kil i minloñ tiga le ba nol bon bap, ba kena yak baa bap.

w15 1/8 13 § 2

“Me telep kiki nyañ bon nu Israel”

I ndutu i i bi nom 20 ma nwii, letee Yéhôva a tehe le litén jé li yé bebee ni héñha, tole kiki hiémbi hi Débôra bo Barak hi nkal, “Letee Débôra a telep kiki nyañ bon nu Israel.” Bibel i nkal bé bés too Débôra nu a bé nwaa Lapidot a bééna toi bon. Ndi bibuk bini le nyañ bon, di nlama bé yoñ gwo buk i ngii buk. Yéhôva a bi ti Débôra nson i tat litén jé kiki nyañ bon. A bi kal Débôra le a bat mahôla ma nkéés Barak, mut hémle inyu kolba Siséra.​—Bakéés 4:3, 6, 7; 5:7, MN.

w15 1/8 15 § 2

“Me telep kiki nyañ bon nu Israel”

Yael a bi bana bé ngandak ngéda inyu ôt pék. A bi éba Siséra homa le a noi. Siséra a kal nye le a añle bañ mut nye ki nye le a yé noi ha. Yael a hô nye lañgat. I ngéda Siséra a bi bat Yael malép, ilole a ti nye malép, a ti nye milik. Siséra a ke ’ilo. Yael a yoñ mpomok kék ni hama i bôda ba ba niñ isi mandap ma mabadô ba bé gwélél. A kôôge bebee ni ño u Siséra inyu yônôs sômbôl i Yéhôva, tolakii hala a bé kônha woñi. Ibale a kon woñi to ndék, ki ndutu i bé le i pémél nye. Baa a bé hoñol i ndutu yosôna i béba mut ini i bi boñ bagwélél ba Yéhôva nwii di nwii? Baa a bé hoñol le i nit sômbôl i Yéhôva i yé nsima inyu yé? Ñañ u Bibel u ntoñle bé bés, ndi to hala, a bi hoo yoñ makidik inyu nol Siséra!​—Bakéés 4:18-21; 5:24-27.

Tik ngok i mbuu

w05 15/1 25 § 5

Balôm ba matode ba kaat Bakéés

5:20​—Nyoo i ngii, lelaa tjôdôt di bi hôla Barak i jo gwét? Bibel i nkal bé too biañgel bi bi hôla Barak mu gwét a bé jo, too i nop maa a bé kwo nyen ba nsébél le tjôdôt di ngii, tole di bé i yom bawan tjôdôt ba Siséra ba bi bôk ba kal i i bi sôk nene bitembee. Ndi, i yom di nyi i yé le woo u Nyambe u bé mu gwét bi.

6-12 LIBUY LI NYÉÉ

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 6-7

“Kenek gwélél ngui yoñ”

w02 15/2 6-7

Matiñ ma Nyambe ma nla ba nseñ inyu yoñ

Gidéôn a bé nkéés nu a bé a nyi minwaa nwé, a diihege bôt bape. Gidéôn a bi yéñ bé yila ñéga litén li Israel. Maselna ni hala, ngéda litén li bi yéñ téé nye ñéga, a bi timbhe ni suhulnyuu le: “Nun-ki, ikété Lôk Manasé yosôna lôk yem yoñ i nlôôha yep; ni ikété ndap tata men me nlôôha himaga mut.”​—Bakéés 6:12-16.

w05 15/7 16 § 3

“Pansoñ i Yéhôva ni i Gidéôn!”

Kinje ndutu i nkwél bon ba Madian nano! Kunda yada, liyôgbe likeñi li bi bôña ngéda ba bi bol 300 i dibôi, ba hem 300 i sép, ni 300 bôt i lond makeñi ngélé yada. Téntén ngéda ba bi lond le “pansoñ i Yéhôva ni i Gidéôn!” Yubda i jôp yak bon ba Madian. Mukété yubda i, ba bé yi ha bé baoo bap kayéle ba kahal nolba bo ni bo. I ngéda i yosôna, Gidéôn ni i 300 bisônda i bé ni nye, hiki mut a bé a téé i homa wé. Yéhôva a boñ le pansoñ i hiki man Lôk Madian i nol maasañ. Libôga jap li sanda, likil li ngwéé li bé bé. Bisônda bi Gidéôn bi noñ bo bi nol bo le fet. Lôk Madian i bé ha bé le i kolba bo. Énél yap mbanda i mal i ngii bon ba Israel.​—Bakéés 7:19-25; 8:10-12, 28.

Tik ngok i mbuu

w05 15/1 26 § 6

Balôm ba matode ba kaat Bakéés

6:25-27. Gidéôn a bi gwélél libak li suhulnyuu inyu boñ le a unbaha bañ baoo bé nyañga. Ngéda di yé likalô, di nlama yoñ yihe le bibuk gwés bi babaa bañ i nwet di yé pôdôs.

13-19 LIBUY LI NYÉÉ

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 8-9

“Suhulnyuu i yé loñge iloo ngôk”

w00 15/8 25 § 3

Lelaa u nla sañgal mindañ?

Ngéda Gidéôn a bé jôs baoo bé gwét, a bi bat litén li Éfraim mahôla. Ndi ngéda gwét bi bi mal, litén li Éfraim li bi unbene Gidéôn. Ba kal nye le inyuki a nsébél bé bo ngéda gwét bi bôdlak, “ni bo ba ndañbene nye ngandak.” Ni Gidéôn a timbhe bo, a kal le: “Baa i jam me mboñ li nloo li ni bi boñ? Baa minyégla mi matam ma Éfraim mi nloo bé libumbul li Abiézer? Baa i moo manan bé nyen Nyambe a bi sem baane ba Madian le Ôreb ni Zéeb, baa i jam me mboñ li nloo li ni bi boñ?” (Bakéés 8:1-3, MN.) Bibuk bilam bi, bi bi boñ le hiun hiap hi sôs, ni le matjél ma kuba bañ. I maliga, bon ba Éfraim ba bééna ngôk ni lipamal. Ndi hala a bi kéñ bé Gidéôn i yéñ nsañ ni bo. Baa yak bés di nla boñ nlélém jam?

w17.01 20 § 15

Inyuki ñem nsôhga u ngi yii nseñ?

¹⁵ Gidéôn a yé loñge ndémbél i mut nu a bééna ñem nsôhga. Ngélé bisu añgel i Yéhôva i bi pémél nye, Gidéôn a bi pala neebe le a gwé bé ngandak ngui to ngap. (Bakéés 6:15) I ngéda a bi neebe nson u Yéhôva, Gidéôn a bi boñ biliya i tibil nok jam a bé lama boñ, i mbus a nwas le Yéhôva nyen a éga nye. (Bakéés 6:36-40) Gidéôn a bé mut makénd. Ndi, a bé yoñ yihe. (Bakéés 6:11, 27) A bi gwélél bé nson wé inyu yéñ bana jôl likeñi. Jon, i ngéda a bi mal bôlô yé, a témb i nlômbi wé homa.​—Bakéés 8:22, 23, 29.

w08 15/2 9 § 9

Di hiumul i manjel ma Yéhôva

⁹ Inyu ba liwanda li Djob, di nlama “ba suhulnyuu.” (1 Pétrô 3:8; Tjémbi 138:6) Nseñ u suhulnyuu i nene i kaat Bakéés 9. Yôtan, man Gidéôn a kal le: “Kel yada bie bi bi ke le bi hoo kiñe, i kahap ngii yap.” A bi pôdôl e olivé, e faigé, ni minkôô mi wai. Bie bi gwo baa, bi yé yimbne i bôt ba bi éba suhulnyuu. Ba tjél énél lôkisañ yap. Ndi e biloo le sadga, i ba ngwélél ndigi inyu kuye hié, i yé yimbne i kiñe Abimélek, mut ngôk nu a bi kôp ngandak matjél ndik inyule a bé gwés le ba téé nye kiñe. A bi ‘ba hikoo hi mbok nwii maa i ngii Israel,’ i mbus a wo béba nyemb. (Bakéés 9:8-15, 22, 50-54) Kinje loñge jam i “ba suhulnyuu”!

Tik ngok i mbuu

it-1 784 § 5

Éfôd, I

To hala kiki Gidéôn a bé gwés ti Yéhôva mayéga, lakii a bi boñ le Lôk Israel i yémbél, Éfôd i bi “yilna ki yak Gidéôn ni lihaa jé kédi,” inyule bon ba Israel bobasôna ba bi kahal bégés yo. (Bakéés 8:27) Ndi Bibel i nkal bé le Gidéôn nyemede a bi bégés Éfôd. Maselna ni hala, ñôma Paul a nsima nye ikété ‘limut li Mbôgi Yéhôva li ngéda kôba.​—Lôk Héber 11:32; 12:1.

20-26 LIBUY LI NYÉÉ

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 10-12

“Yifta a bé mut a ngwés Yéhôva”

w16.04 7 § 9

Ndéñbe ni Djob i mboñ le di lémél nye

⁹ Ndémbél ilam i bôt ba bé téñbe ni Djob kiki Yôsep, nu a bi kônôl lôkisañ ngoo​—tolakii ba bi “kahal oo nye”​—i bi lama hôla Yifta i timbhe loñge. (Bibôdle 37:4; 45:4, 5) I yoñ ngéda i soñda dihéga ti, i bé le i hôla Yifta i pohol liboñok li li nlémél Djob. Ibabé pééna, maboñok ma lôkisañ ma bi babaa nye ngandak, ndi a bi waa bé gwélél Yéhôva ni litén Jé. (Bakéés 11:9) I jo gwét inyu sôñ jôl li Yéhôva, li bé jam li bé lôôha bana nseñ i mis ma Yifta iloo mindañ a bééna ni lôkisañ. A bi yoñ makidik ma ngui i téñbe ni Yéhôva. I jam li, li bi lona nye ni bôt bape bisai.​—Lôk Héber 11:32, 33.

it-2 1202 § 6

Yifta

Yifta nu a bé mut makénd, a bi yoñ makidik ma ngui. A bi ômle kiñe Lôk Amôn nwin, a kal nye le nyen a nlo i yumbla bo inyule a nkadal Israel nkoñ. Kiñe i timbhe nye le i nkoñ u, u bé ndugi u Lôk Amôn, ndi Israel a kadal wo. (Bakéés 11:12, 13) A bi éba le a ta ndik bé ngwégwét, ndi le a nyi yak i mam Yéhôva a bi bôñôl litén jé. Yifta a bi timbhe nye le (1) Israel a bi jôs bé Amôn, Môab, to Édôm (Bakéés 11:14-18; Ndiimba mbén 2:9, 19, 37; 2 Miñañ 20:10, 11); (2) Ha ngéda i, Lôk Amôn bé yon i bééna nkoñ u. Yéhôva a bi ti Sihôn ni loñ yé i moo ma Israel; (3) Ni le jam kiki bo 300 nwii Lôk Amôn i bi pééna bé le nkoñ u, u bé u Lôk Israel, ndi inyuki nano nyen ba nkaa wo?​—Bakéés 11:19-27.

it-2 1202 § 7

Yifta

Yifta a bi kal le i yom i bé lona bo mindañ i bééna maada ni bibégés ba bé ti Yéhôva. A bi kal le Yéhôva nyen a bi ti bo nkoñ u ni le ba bé bé le ba ti bôt ba mbégés bisat to sendi yada. A bi kal le Kémôs a bé djob li Lôk Amôn. Ngim bôt i bé kal le hihôha hi, inyule djob li Lôk Amôn li bé le Milkom, ni le Kémôs a bé djob li Lôk Môab. Matén ma mo ima, ma bé linyañ, ni le ma bé bégés bikwéha bi mop. Salômô a bi bôdôl bégés Kémôs inyule a bi bii bôda ba biloñ bipe. (Bakéés 11:24; 1Bikiñe 11:1, 7, 8, 33; 2Bikiñe 23:13) U héya hala, bikaat bi ndoñi bipe bi nkal le “Kémôs” a nkobla le “Yémbél, Bet ba nyémbél,” (Béñge Gesenius’s Hebrew and Chaldee Lexicon, translated by S. Tregelles, 1901, lipep. 401.) I nene le Yifta a bi sébél i djob li le Kémôs inyule Lôk Amôn i bé hoñol le djob jap jon li bé yémbél, tole li bé ‘kadal’ minkoñ mi bôt bape li ‘tinak’ bo nwo.

Tik ngok i mbuu

it-2 1201

Yifta

Yifta a bééna isañ. To lakii nyañ a bé ndugi “muda libambe,” a bi gwal Yifta ngéda a bi ke libii li ñamb yak Giléad. Ndik kiki Rahab a bi bôk a ba muda libambe ilole a nke libii yak Salmôn. (Bakéés 11:1; Yôsua 2:1; Matéô 1:5) I yom i ñéba le Yifta a bééna toi isañ i yé le lôkisañ, hala wee, bon bôlôm ba nwaa Giléad nu bisu ba bi kat nye inyu boñ le a bana bañ ngababum. (Bakéés 11:2) I mbus ngéda Yifta a bi yila ñéga bôt ba Giléad bobasôna (Lôkisañ i bak dikoo di mbok mu). (Bakéés 11:11) Jam lipe li yé le a bé ti Djob bisesema ikété lap. (Bakéés 11:30, 31) I man a bééna bé isañ a bé bé le a boñ to jam jada mukété mam ma, inyule mbén i bé kal le: “Man linyaa nye kiki nye a nlama bé jôp i likoda li Yéhôva, mbôda yé yo ki yo i nlama bé jôp i likoda li Yéhôva, to hiai hi yônos jôm,.” ​—Ndiimba mbén 23:2, MN.

27 LIBUY LI NYÉÉ–2 KONDOÑ

MASÔÔ MA NKUS MA BIBEL | BAKÉÉS 13-14

“Kii hihéga hi Manôa bo nwaa hi nla niiga bagwal”

w13 15/8 16 § 1

A bagwal, niigana bon banan ibôdôl bo boñge

Di wan hihéga hi Manôa nu a bé niñ i Zôra i loñ Israel a lôlak li Dan. Añgel i bi kal Manôa le nwaa a ga gwal man munlôn. (Bakéés 13:2, 3) I nwin u, u bi kônha bo maséé ngandak. Ndi i nlélém ngéda, ba bi bôdôl bana nduña. Ni Manôa a yemhe Yéhôva a kal nye le: “Soho, a Nwet, me nsoohe we, neebe le mut Nyambe nu u ñom a kônde lo béhni, a niiga bés jam di nlama boñ ni man nu a’ gwéé.” (Bakéés 13:8) Manôa bo nwaa ba bi bat Yéhôva mahôla inyu néñés man wap. Ngéda man wap Samsôn a bi gwé, kunda yada, ba bi bôdôl niiga nye mambén ma Yéhôva. Bibel i nkal bés le ‘Mbuu u Yéhôva u bôdôl tinde [Samsôn] i boñ mam.’ Mbuu Yéhôva u bi hôla ki Samsôn i yila nkéés wada i Israel ni i boñ mimpémba mi mam.​—Bakéés 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.

w05 15/3 25-26

Yéhôva a bé nit Samsôn!

Mu kiki Samsôn a bé nañ, ‘Yéhôva a bé sayap nye.’ (Bakéés 13:24) Kel yada, Samsôn a ke a tehe isañ bo nyañ, a kal bo le: “Me bi tehe muda i Timna mu bingond bi bôt ba Filistia. Hanano ni, biinana me nye.” (Bakéés 14:2) Bagwal bé ba bi hel. Ilole a kobol bon ba Israel, nye a nsômbôl biiba. Mbén Djob i bé kal le mut a nlama bé biiba ni bingond bi bi mbégés bé Yéhôva. (Manyodi 34:11-16) Inyule hala nyen bagwal bé ba bi bat nye le: “Baa muda a ta bé ikété bingond bi lôkisoñ, to ikété bôt boñ bobasôna, ndi u nke bii muda ikété bongikweeba ba bôt ba Filistia?” Ni Samsôn a kal isañ le: “Biine ndigi me nye inyule a nlémél me ngandak.”​—Bakéés 14:3.

Tik ngok i mbuu

w05 15/3 26 § 1

Yéhôva a bé nit Samsôn!

Inyuki di nla kal le i ngond Filistia i yon ‘i bé i kôli’ inyu Samsôn? Kaat yada le McClintock and Strong’s Cyclopedia i nkal le i bé bé inyule a bé “nlam” kiyaga, “ndi a bé a kôli ni Samsôn inyule a bé lama yônôs ngim njômbi.” Kii i bé i njômbi i? Bakéés 14:4, MN a nkal inyu Samsôn le “inyule Nyambe a bé yéñ njel inyu jôs Lôk Filistia.” Inyu hala nyen Samsôn a bé gwés bii i ngond Filistia i. Mu kiki Samsôn a bé nañ, ‘Mbuu Yéhôva u bôdôl tinde nye i boñ mam.’ (Bakéés 13:25) Jon Mbuu Yéhôva won u bi tinde Samsôn i bat le ba biine nye muda nu a nsélél bé Yéhôva. Nlélém mbuu u won u bi hôla nye ntel ngéda nu a bi ba nkéés i Israel? Sôk i nsôk, baa Samsôn a bi la kolba Lôk Filistia? Di béñge ndugi lelaa Yéhôva a bi nit nye.