Än Jiowa we Kapas Mi Manau
Menlapen Pworaus Seni ewe Puken Mattu
MATTU, ewe äemönün chon makkei pworaus mi ammeseik ussun manauen Jises me an we angangen afalafal, iwe, i emön chiechien Jises nge i chon angei takises me loom. Makkeien Mattu we kapas allim a akkom mak lon fosun Ipru nge mwirin a afföü ngeni fosun Krik. Ena puk a wesöchülo orun 41 C.E., me a rifengenni ewe Tesin Ipru me ewe Tesin Krik.
Neman, ena puk a äkkäeüin mak fän iten ekkewe Chon Jus, iwe, a apworausa pwe Jises ewe Messaia mi fen pwonetiu, ewe Nöün Kot. Ren ach lefareni pworausan, a apöchökküla ach lükülük woon ewe Kot mi enlet, Nöün we, me Än kewe pwon.—Ipru 4:12.
“MUUN LANG A ARAPOTO”
Mattu a itelapei ewe Mwu me än Jises kewe afalafal, inaamwo ika ese unusen tettelöch titchikin ekkewe pworaus lon makkeian we. Ren chök awewe, pworausen ewe Afalafal woon ewe Chuuk a mak le poputään ewe puk, iwe nge, Jises a eäni ena afalafal lepwolen än we angangen afalafal woon fönüfan.
Atun an afalafal lon Kalili, Jises a föri ekkoch manaman, a asukula nöün kewe 12 aposel ussun ewe angangen afalafal, a apwüngü ekkewe Farisi, me a eäni kapas monomon mi weneiti ewe Mwu. Mwirin, a lo seni Kalili me a “tolong lon fonuen Jutia pekiloon Jortan.” (Mt. 19:1) Atun ar säi, Jises a ereni nöün kewe chon käeö: ‘Ousipwe feitä Jerusalem. Nge ikenan repwe apwüngü ewe Nöün Aramas pwe epwe mälo, nge mürin ülüngat rän epwe manausefälitä.’—Mt. 20:18, 19.
Pölüen Kapas Eis Seni Ekkeei Wokisin:
3:16—Ifa ussun ‘lang a suukulo’ lupwen Jises a papatais? Lon ena fansoun neman Jises a kerän chechchemenisefälli manauan we woon läng me mwen an a wiliti emön aramas.
5:21, 22—Epwe kon ngaü an emön epwe pwäralo an song lap seni än epwe chök akkamwöchü? Jises a öüröüra pwe ika emön a akkamwöchü an chou ngeni emön, a tipis watte. Iwe nge, än emön pwäratä song ren an kapas ingaü ngeni pwiin a kon ngaü pun i epwe etittin lon eü imwen kapwüng mi tekia seni ewe imwen kapwüng lon leenian we.
5:48—Epwe tufich ach sipwe wesewesen ‘unusoch, ussun chök Semach lon läng a unusöch’? Ewer, lon eü sokkun weween. Jises a kan aweweei ussun tong, iwe, a ereni ekkewe chon aüseling pwe repwe äppirü Kot, pwe ar tong epwe unus are unusöch. (Mt. 5:43-47) Ifa ussun? Ren ar tongei pwal mwo nge chon oputer.
7:16—Ikkefa ekkewe “uwa” repwe esissillatä ewe lamalam mi enlet? Lükün ach föfför, mei pwal wor ekkoch mettoch mi kapachelong. A pwal weneiti met sia ächiföüa me ekkewe afalafal sia kamwöchünnük woon.
10:34-38—Lupwen a fis tipefesen lon famili, sipwe itä tipi ngeni ewe Paipel? Aapwi. A fis tipefesen pokiten chon ewe famili rese lükü ra oput are ü ngeni ewe lamalamen Kraist, iwe, ina ewe mettoch mi efisatä tipefesen lon famili.—Luk 12:51-53.
11:2-6—Met popun Jon a chüen eisini Jises ika i “atewe epwe feito,” nge a fen silei pwe Jises ewe Messaia pun a fen rongorong leüwen Kot pwe a pwapwaesini Nöün we? Jon a eäni ei kapas eis pwe epwe pwisin rongorong seni Jises pwe i ewe Messaia. Me lükün ena, Jon a mochen silei ika epwe chüen witiwiti warotoon “pwal emön” fän manamanen King an epwe apwönüetä meinisin minne ekkewe chon Jus ra äpilükülükü. Jises a pölüeni pwe ese pwal wor emön epwe feito pwe siwilin.
19:28—Met “ekkewe engol-me-ruu einangen Israel” repwe küna apwüng ra liosuetä? Rese liosuetä ekkewe 12 einangen ewe Israel lon pekin ngün. (Kal. 6:16; Pwar. 7:4-8) Jises a ereni ekkewe aposel pwe repwe choni ewe Israel lon pekin ngün, nge iir resap wisen apwüngü pwisin chiener kewe. Jises a föri eü atipeeü lefiler ‘fän iten eu mu’, me repwe wiliti “eu mu pwal samol fel ngeni ach Kot.” (Luk 22:28-30; Pwar. 5:10) Chon ewe Israel lon pekin ngün repwe “apungu ewe fönüfan.” (1 Kor. 6:2) Ina minne, “ekkewe engol-me-ruu einangen Israel,” repwe küna kapwüng ra liosuetä chon fönüfan. Rese kapachelong lein chon ena mwichen king me samol-fel ra liosutiu ren ekkewe 12 einang lon ewe Ränin Omusomusen Tipis.—Lif., sopwun 16.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
4:1-10. Ei pworaus a äiti ngenikich pwe Setan wesewesen emön, nge sap chök eü napanap mi ngaü mi monomon. A kan äkkäeä “mochenia-ingaüen fituk, mochenia-ingaüen mesach, o lamalam tekian ach pisek” le sotunikich. Iwe nge, ach älleäsochisi ekkewe emmwen seni Paipel epwe älisikich le amwöchü ach tuppwöl ngeni Kot.—1 Jon 2:16.
5:1–7:29. Kopwe ekilapei lamoten om kopwe ririöch ngeni Kot. Kopwe efisi kinamwe. Ti sonuk ekiek mi limengaü. Apwönüetä om pwon. Menlapei lon om iotek ekkewe mettochun ngün lap seni mettochun aion. Kopwe wöüöch me ren Kot. Kütta loom än Kot we Mwu me an pwüng. Anganga om lükü ewe möön kepich. Kosap äkkäpii are apwüngü emön. Föri letipen Kot. Mwa met ren älillisöchün ekkena lesen mi nom lon ewe Afalafal woon ewe Chuuk!
9:37, 38. Itä ach föfför epwe tipeeü ngeni minne sia fen eäni tingor ngeni ewe Masta pwe epwe “tinato chon angang lon an ras,” iwe, sipwe tinikken le fiffiti ewe angangen föralo chon käeö.—Mt. 28:19, 20.
10:32, 33. Sisap niuokkus le kapas ussun ach lükü.
13:51, 52. Ach weweiti ewe enlet ussun ewe Mwuun Kot epwe ngenikich wisach pwe sipwe asukula aramas me älisiir ar repwe pwal weweiti ekkena pworaus mi aüchea.
14:12, 13, 23. A fokkun lamot sipwe äläemönülo fän ekkoch pwe sipwe ekilonei mettochun ngün.—Mark 6:46; Luk 6:12.
17:20. A lamot lükü pwe sipwe pworaiti ekkewe mettoch mi eppeti ach feffeitä lon pekin ngün me ataweei ach kewe osukosuk. Sisap tümününgaü le aüfichikichetä me apöchökkülatä ach lükü Jiowa me an kewe pwon.—Mark 11:23; Luk 17:6.
18:1-4; 20:20-28. Nöün Jises kewe chon käeö ra kon ekilapei itetekia pokiten pwisin ar apwangapwang me pwal ar lamalamen loom mi kan alamota wis tekia. Sipwe ämääraatä tipetekison, eäni ekiek pwüng ussun wisach kewe, me tümünükich seni apwangapwangen futukach.
“NOUN ARAMAS EPWE TOLONG LEPÖÜN ARAMAS”
Jises a “wawa eman ass” lupwen a tolong lon Jerusalem lon Nisan 9, 33 C.E. (Mt. 21:5) Sorotään, a feilo lon ewe imwen fel me a limeti. Lon Nisan 11, a afalafal lon ewe imwen fel, a apwüngü ekkewe soumak me Farisi, iwe mwirin, a ngeni nöün kewe chon käeö “esissillen an nonnom me sopwoloon ei otot.” (Mt. 24:3, NW) Sorotään, a ereniir, “Oua silei pwe mürin ruu rän epwe fis ewe chulapen Pasofer. Iwe, Nöün Aramas epwe tolong lepöün aramas ar repwe [eitiuatä woon ewe irään ninni, NW].”—Mt. 26:1, 2.
Iei a Nisan 14. Mwirin an a fis fääfen an we mälo, ewe epwele fis ekiselo chök, emön a afangemä Jises, a ares, kapwüng, me eitiuetä woon efoch irään ninni. Lon ewe aülüngätin rän, a manausefäl seni mälo. Me mwen an a feitä läng, Jises a allükü ngeni nöün kewe chon käeö: “Oupwe feilo me föralo chon käeö woon fönüfan meinisin.”—Mt. 28:19, NW.
Pölüen Kapas Eis Seni Ekkeei Wokisin:
22:3, 4, 9—Ineet ekkewe ülüngät kökkö fän iten ewe kametipen apwüpwülü ra fisitä? Ewe äeüin kökkö ren ioifengenin ewe mwichen fin apwüpwülü a fis lupwen Jises me nöün kewe chon käeö ra poputä le afalafal lon 29 C.E., iwe, a sopwosopwolo tori 33 C.E. Ewe oruuan kökkö a fis lupwen a ninitiu ewe ngün mi fel lon Pentikos 33 C.E. tori 36 C.E. Ekkena ruu kökkö ra fis fän iten chök ekkewe chon Jus me ekkewe re wilippos. Iwe nge, ewe aülüngätin kökkö a katowu ngeni aramas mi nonnom woon al lükün ewe telinimw, weween, ngeni ekkewe chon Jentail rese sirkumsais. A poputä lon 36 C.E. lupwen ewe meilapen sounfiun Rom itan Kornilios a wiliti emön chon lükü, iwe, a chök sopwosopwolo tori ach ei rän.
23:15—Lupwen ekkewe Farisi ra awili emon, met popun ra “awilalo i ngeni Keena mi ingau” lap seniir “fan ruu”? Ekkoch mi wililo ngeni lamalamen ekkewe Farisi, neman iir ra fokkun tipis watte me loom. Iwe nge, lupwen ra wililo, ar föfföringaü a kon ssenük seni nöür kewe sense. Ina minne, mi fichitiir ar repwe ‘nöün Keena’ woon fän ruu pun ra kon ssenük seni ekkewe Farisi chon Jus.
27:3-5—Met popun Jutas a niamam? Sap minne Jutas a enletin aier lupwen a niamamsefäl. Ürürün pwe epwe tingor omusomusen tipis seni Kot, nge a fen pwäri tipisin ngeni ekkewe samol fel mi lap me ekkewe samol. Pokiten Jutas a eäni ewe sokkun “tipis ngeni malo,” epwe pwüng an epwe fokkun mengiringir me lichippüng. (1 Jon 5:16) A niamam pun ese chüen wor an äpilükülük.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
21:28-31. A wesewesen lamot ngeni Jiowa ach sipwe apwönüetä letipan. Awewe chök, sipwe fokkun tinikken le fiffiti ewe angangen afalafala ewe Mwu me föralo chon käeö.—Mt. 24:14; 28:19, 20.
22:37-39. Ekkewe ruu allük mi lapalap seni meinisin ra wenewenen affata met Kot a kükkütta seni chon fel ngeni!
[Sasing lón pekin taropwe 31]
Ka kan tinikken le fiffiti ewe angangen räs?
[Credit Line]
© 2003 BiblePlaces.com
[Sasing lón pekin taropwe 31]
Mattu a itelapei pworausen ewe Mwuun Kot