Omwisi 8

Omo syonyimbo esi muli myatsi ibiri y’omughaso: (1) omundu oyutunganene akaghalawa omo maligho mangyi. (2) Yehova akatulamaya omo maligho wetu. Yehova akatulamaya ati? Enzira nguma eyo akakolesaya eritulamya ry’erituwatikya eribya n’amalengekania aghuwene oko ngebe omo kihugho kino ekitsandire. Omughulu Yehova akatulagha ati twasyabya n’obutseme twamamukolera, ekyo si bugha ambu sitwangaghalwa omo ngebe lino. (Isa. 66:14) Akatusaba erihira amalengekania wetu oko biro byetu ebikasa, omughulu tukendisyabya n’engebe eyo anzire itwabyanayo kera na kera. (2 Kor. 4:16-18) Itunemulindirira ekyo, akatuwatikaya erilola embere erimukolera ebiro byosi. (Eki. 3:22-24) Eby’erileberyako bya baghombe bataleghula ba Yehova ba kera na ba lino byangatwighisyaki? Twanganahikirwa n’amaligho agho tutalue tuyilindeireko. Aliwe, twamayiketera Yehova, syangataluka n’ahake erituwatikya.​—Esy. 55:22. w23.04 14-15 enu. 3-4

Twanganighira oko ky’erileberyako kya Yozefu na Maria. Babya ibanayiteghekire eryowa abasondoli nibya n’omughulu kyabya kikalire erikola batya. (Luka 2:1-6) Omughulu Maria abya inyakisiya inyaghonerya emisi 9 ini mukule, abatabali mubabasaba erikola omwatsi owangalekire ikyabakalako eribya bowa. Omutabali w’Obutabali bwe Roma ye Augusto, mwasaba abandu bosi ati baye omo miyi y’ewabo eriyayihandikisya. Lyabya litolere Yozefu na Maria ibaya e Betelehemu, olughendo lw’ebilometre 150, omo kihugho ekirimo amaruka n’amandaghala. Olughendo olo silwabya lolo, kutsibu-tsibu oko Maria. Alinga babya bakasagha busana n’obuyingo bwa Maria n’obw’omwana oyo wabya omo nda. Byangabere biti obukule ko bwalumira omo nzira? Omwana oyo wabya omo nda yiwe, abya iyukendisyabya Masiya. Ekyo kyanganalekire ibaghana eryowa abasondoli? Emyatsi nomo yanabya ibakalireko, Yozefu na Maria mubasikya ekyalayiro ekyo. Yehova mwabatsumula busana n’obowa bwabo. Maria mwahika e Betelehemu yo mbolere, mwabuta omwana w’obunyaghasa obuwene, nibya ekyo mukyaleka obuminyereri bw’eBiblia ibwabererera!—Mika 5:2. w23.10 8 enu. 9; 9 enu. 11-12

Wangakolaki wamabya ighukakwa obuba bunene ukasonda erisubirya oko mihindano? Eribya ukayiteghekania ndeke kyangakuwatikya. (Misyo 21:5) Wamabiminya ndeke omwatsi, isikyendikala erisubirya kugho. Kandi, ubye ukasubirya ebisubiryo bikuhi-bikuhi. (Misyo 15:23; 17:27) Ekisubiryo kikuhi sikirihanga-hangaya omundu yo kutsibu. Eribya ukasubirya ebisubiryo bikuhi-bikuhi, ukakolesya ebinywa byaghu, kikakanganaya ngoko mughukayiteghekanaya ndeke, kandi mughukowa omwatsi wo ndeke. Wanganayikasa erikolesya amahano malebe w’oko mahano ayo, aliwe ikyalola embere erikukalako erisubirya kabiri kutse kasatu oko mihindano. Wangayira ghuti? Uminye ngoko Yehova akakutsemera kundi ukakola ngoko wangatoka. (Luka 21:1-4) Yehova syalitusaba erikola ebyo tutetwangatoka. (Filip. 4:5) Ulebaye nga wanganakola ekindi kyahi, ukwamirirekyo n’erisaba Yehova erikuwatikya eritekana omo mutima. Ekighuma ky’oko ebyo wangayihiriraho ry’eribya ukasubirya omo binywa bike. w23.04 21 enu. 6-8

Omukwenda Paulo akatusosekanaya n’abasuda abali omo malwa abambite ebimano. Omusuda atolere eribya inianayiteghekenie oko malwa obuli ndambi. Ko kine kitya n’okw’itwe. Tukabya itunayiteghekenie oko kiro kya Yehova omw’imbala ekindu ekikateghaya ekikuba eky’obwikirirya n’olwanzo n’ekikeke ky’ekyuma eky’amaha. Ekindu ekikateghaya ekikuba kikateghaya omutima w’omusuda. Erikirirya n’olwanzo bikateghaya omutima wetu w’ekisosekanio. Bikatuwatikaya erilola embere erikolera oMungu n’erikwama Yesu. Busana n’obwikirirya, tulighire ngoko Yehova akendisyatuhemba kundi tukamukolera n’omutima wetu wosi. (Ebr. 11:6) Obwikirirya bukatuwatikaya erisighala bataleghula oko musondoli wetu Yesu, nibya n’omughulu kikatusaba eriyiyinia omo maligho. Imw’itwatoka eriyiyinia omo maligho litolere itwawatya obwikirirya bwetu omw’igha eby’erileberyako ebya munabwire eby’abandu abakasighala bataleghula nomo banemwendereribwa kutse nomo banemubula esyofranga. Twamabigha abandu abakahira emyatsi y’Obwami y’embere omo ngebe yabo, ekyo kyanganatuwatikya eriyihighula oko kitegho eky’eryanza esyofranga n’ebindu bingyi by’ekinya-mubiri. w23.06 10-11 enu. 8-9

Omubere w’eriyikakirya akatuwatikaya eritendikola ekibi. Aliwe kandi omubere oyo akatuwatikaya erihikira omuradi wetu kutsibu-tsibu omughulu kikatukalako erihikiragho kutse omughulu situwite omuhwa w’erikolagho. Wibuke ngoko eriyikakirya ni mughuma w’oko mibere y’ekirimu, neryo ubye ukasaba Yehova akuwatikaye erikulya omubere ow’omughaso munene oyo. (Luka 11:13; Gal. 5:22, 23) Isiwalindirira uti omughulu owatolere asyayileta. Twamabya tukalindirira tuti omughulu akendisyayileta omo kihugho kino, isitwendisyahikira emiradi yetu. Twanganabula omuhwa kundi omuradi ogho twabiriyihiriraho si molo erihikira. Kyamabya iko kiri kitya oko muradi waghu, wanganatsuka eritumika kugho omo hyatsi hike-hike. Wamabya iwanzire erikulya omubere mulebe, wanganatsuka erikanganiagho omo myatsi mike-mike. Wamabiyihiriraho omuradi ow’erisoma eBiblia yosi, wanganatsuka eribya ukasoma oko ndambi nge. w23.05 29 enu. 11-13

Omo biro by’enduli, Yehova anemukolesya endondeka yiwe erituha obusondoli obukalua omo Kinywa kiwe, tutoke itwe bosi erilendera omo ‘[nzira yʼobubuyirire].’ (Isa. 35:8; 48:17; 60:17) Twanganabugha tuti omundu oyukaligha erigha eBiblia, akabya inamabana akanya ak’erilendera omo “[nzira yʼobubuyirire].” Abandu balebe bakaghenda olughendo lukuhi omo nzira eyo, neryo ibasighayo. Abandi bakayisogha erilola embere omo nzira eyo batoke erihika eyo bakaya. Olughendo olo lukatutwala hayi? Oko abali n’amaha w’erisyaya elubula, “[enzira yʼobubuyirire]” ikakolayabo elubula omo “paradiso y’oMungu.” (Erib. 2:7) Abawite amaha w’erisyasighala hano oko kihugho enzira eyo ikabatwala okwihika-hikana enyuma w’emyaka 1 000. Wamabya ighunemulendera omo nzira eyo munabwire, isiwasuba enyuma. Isiwaleka enzira eyo. Ubughe olughendo lwaghu erihika omo kihugho kihya! w23.05 17 enu. 15; 19 enu. 16-18

Omughulu ukalengekanaya oko byosi ebyo Yehova abirikukolera, ukanza erimusima omwiherera engebe yaghu okw’iye. (Esy. 116:12-14) Ekyo kyo kikaleka eBiblia iyabugha yiti Yehova yukaha “ekihembo kyosi-kyosi ekyuwene n’ekihembo kyosi-kyosi ekihika-hikene.” (Yak. 1:17) Ekihembo kilulu ekyo abirituha ry’eriherera Mughala wiwe, Yesu. Ekihembo eki ni ky’eriswekya! Kyabirileka ikyatokekana okw’iwe eribya n’obwira obuwene haghuma na Yehova. Kandi kyabirileka ikyatokekana okw’itwe erisyabyaho kera na kera. (1 Yoh. 4:9, 10) Eriyiherera oko Yehova ni nzira nguma ey’erikangania erisima lyaghu busana n’omwatsi oyo ow’olwanzo lunene kughuma n’ebindi bihembo bingyi ebyo Yehova abirikuha.​—Ebih. 16:17; 2 Kor. 5:15. w24.03 5 enu. 8

Omughulu tukalangira emighendere mibi y’abandu ba munabwire, tukayowa nga Loti. Iye “abya akayowa muhanda kutsibu busana n’emibere y’obutwakw’isoni y’abandu abatekwama emighambo,” kundi abya inasi ngoko Tata wetu w’elubula aponire emighendere mibi. (2 Pet. 2:7, 8) Kundi Loti abya akengire oMungu yo kutsibu n’erimwanza, mwapona emighendere mibi y’abandu ab’oko mughulu wiwe. Netu kutya tutimbirweko n’abandu abatesikaya esyokanuni sya Yehova esy’emighendere. Nomo kine kitya, itwe twanganasighala itunerire twamabilola embere eryanza Yehova n’erikulya obuba obuwene ob’oMungu. Yehova akatuwatikaya erikola ekyo erilabira amahano awakabanika omo kitabu ky’Emisyo. Abakristo bosi, abalume n’abakali, abakine balere n’abakekeluhire, banganabana endundi omw’ikolesya amahano aw’amenge ayo. Omughulu tukubaha Yehova, kumbe isitwabya bira b’abandu abakakola emyatsi mibi. w23.06 20 enu. 1-2; 21 enu. 5

Kwa muhwa, unemwendereribwa n’abomo kihanda kyaghu. Kutse wabirilobya engebe yaghu utoke erihira Obwami bw’oMungu bw’embere, neryo siwanzire eribya n’esyofranga nene kutse ebindu binene. (Mat. 6:33) Kyamabya kitya, uminye ngoko Yehova anemulangira ebyosi ebyo unemukola busana naye. (Ebr. 6:10) Alinga wabiriyilangirira ekwenene y’ebinywa bya Yesu bino: “Sihali omundu oyo wabirisigha enyumba, kutse abaghala babo, kutse abali babo, kutse mama wiwe, kutse baba wiwe, kutse abana, kutse amalima, busana naghe na busana n’engulu mbuya, oyutendisyasunga ngendo 100 kwilaba aho oko mughulu ono; amanyumba, abaghala babo, abali babo, abo mama, abana, n’amalima, haghuma n’eryendereribwa; n’oko mughulu owakasa engebe y’erikota.” (Mar. 10:29, 30) Emiyisa yosi eyo wabiribana ni mingyi kwilaba ebindu byosi ebyo wabiriherera.​—Esy. 37:4. w24.03 9 enu. 5

Omughulu Abakristo be Yudea mubahikirwa n’enzala nene, abaghala n’abali babo ab’omo ndeko ye Antiokia “mubayisogha eritumira abaghala babo be Yudea obuwatikya. Obuli mundu mwabya akateka ekyo angabana.” (Emib. 11:27-30) Nomo Bakristo ababya bakaghalwa busana n’enzala babya bikere hali, Abakristo be Antiokia mubayitsinga kundu eriyabawatikya. (1 Yoh. 3:17, 18) Netu munabwire, twanganakangania omubere w’erikwira abandi b’obulighe omughulu twamowa ngoko abaghala n’abali betu banemughalwa busana n’ebitsinduli kutse awandi maligho. Tukakola luba eribawatikya omw’ibulya abasyakulu nga twangakolaki eriwatikya oko mubiiri mulebe, omw’iteka ebighembo busana n’omubiiri wetu w’omo kihugho kyosi, kutse omw’isaba busana n’abalyahikirawa n’ebitsinduli. Abaghala n’abali betu banganalagha oko buwatikya batoke eribana ebyo balaghireko. Omughulu Omwami wetu Yesu Kristo akendisyasa akasyatswera abandu, twanzire inyatweya itunemukangania omubere w’erikwira abandi b’obulighe, neryo asyatubwira ati “mwimaye obwami.”​—Mat. 25:34-40. w23.07 4 enu. 9-10; 6 enu. 12

Yesu mwigha omubere ba Yehova ow’eritendimakirira amalengekania wiwe. Mwasa oko kihugho erisyakangirirya “esyombuli esiherire sy’enyumba ye Israeli.” Aliwe mwakangania omubere w’eritendimakirira amalengekania wiwe akakangirirya abandu. Ng’eky’erileberyako, kiro kighuma omukali oyute Mwisraeli, mwamulemba-lemba ati alamaye mwali wiwe oyo abyako “embinga eyikamwaghalaya kutsibu.” Yesu mwamukwira obulighe, neryo amaligha erikola ebyo omukali oyo amusaba; amalamya mwali wiwe. (Mat. 15:21-28) Tulebaye ekindi ky’erileberyako. Oko nzuko y’omubiiri wiwe, Yesu mwabugha ati: “Oyukanyighana . . . , naghe ngendisyamughana.” (Mat. 10:33) Aliwe, mwanaghana ye Petro oyo wamughana ngendo kasatu? Iyehe. Yesu abya asi ngoko Petro mwayowa muhanda kutsibu busana n’ebyo akola kandi abya n’obwikirirya. Yesu abere abilubuka, mwayasungana na Petro neryo alinga mwamubwira ngoko abirimughanyira kandi akinamwanzire. (Luka 24:33, 34) Yehova na Yesu Kristo sibalimakirira amalengekania wabo. Tubughe tutiki ok’itwe? Yehova anzire netu itwabya n’omubere ow’eritendimakirira amalengekania wetu. w23.07 21 enu. 6-7

Ni myatsi yahi eyo twangabwira abakatika-tikira erisyabererera ly’omulaghe w’oMungu owaleberye e Paradiso? Ow’erimbere, Yehova iyuwene-wene yukateka omulaghe oyo. Ekitabu ky’Eribisulirwa kikabugha kiti: “Oyo wabya wikere oko kitumbi ky’obwami mwabugha ati: “Ngayira emyatsi yosi mo mihya-mihya.’” Awite amenge, akaghala kandi anzire eriberererya endaghane yiwe. Ow’akabiri, ebyo Yehova akabugha, okw’iye bikabya nga byabiribererera. Kyo kikaleka iniabugha ati: “Ebinywa ebi ni by’eriyiketera kandi ni by’ekwenene. . . . Byamabibererera!” Ow’akasatu, Yehova akabya amabitsuka omwatsi mulebe, akakolayagho oko nduli; kyo kikaleka iniabugha ati: “Ingye niri Alfa na Omega.” (Erib. 21:6) Yehova akendisyakangania ngoko Sitani ni mubehi kandi ngoko syangamukakirya eriberererya erisonda liwe. Neryo omundu mulebe amabikubwira ati, “byuwene kundu,” aliwe siniasi nga byanganabererera. Wanganamusomera n’erimukanirya oko mulondo we 5 n’owe 6. Umukanganaye ngoko Yehova abirikangania ndeke-ndeke ngoko asyaberererya omulaghe wiwe omw’ihirako ekikumo, iyuwene-wene.​—Isa. 65:16. w23.11 7 enu. 18-19

Abrahamu abya n’emyaka 75, aliwe abya isyalyayira oko mwana. Mwanayilangirira endaghane eyo yikabererera? Mwalangirayo omo nzira nyilebe. Enyuma sy’erisoka olusi Efrati n’erilindirira emyaka 25, Abrahamu mwalola oko bitiko-tiko, omwana wiwe ye Isaka mwabutwa n’enyuma sy’eyindi myaka 60 abitsikulu biwe ye Esau na Yakobo mubabutwa. (Ebr. 6:15) Aliwe, Abrahamu mwatalangira eribererera ry’endaghane eyikabugha yiti asyabya kihanda kinene n’abitsikulu biwe basyasighalya Ekihugho Ekyalaghawa. Aliwe, omulume mutaleghula oyo mwabya n’obwira obuwene haghuma n’oMuhangyiki wiwe. (Yak. 2:23) Neryo omughulu Abrahamu akendisyalubuka akendisyasweka akowa ngoko busana n’obwikirirya bwiwe, n’omutima wiwe w’erilindirira, ebihanda byosi by’ekihugho mubyatsumulwa! (Enz. 22:18) Ekyo kyamatwighisyaki? Twanganabula eriyilangirira esyondaghane syosi sya Yehova sikabererera lino. Aliwe, twamabibya n’omutima w’erilindirira nga Abrahamu, itwanganayiketera ngoko Yehova akendituhemba munabwire, kandi akendisyatuhemba kutsibu omo kihugho kiwe kihya-kihya.​—Mar. 10:29, 30. w23.08 24 enu. 14

Omo bulwana bwiwe, Omwami Uzia inyakayikehaya. “Mwasonda-sonda [oMungu].” Mwabyaho omo myaka 68. Yehova mwamutsumula omo myaka mingyi y’engebe yiwe. (2 Emya. 26:1-4) Uzia mwakinda ebihanda bingyi by’esyonzighu kandi mwayikasa e Yesusalema abye muyi owateghibwe ndeke. (2 Emya. 26:6-15) Ahate eritika-tika, Uzia mwatsema busana n’ebyosi ebyo Yehova amuwatikaya erikola. (Omug. 3:12, 13) Omwami Uzia abya inyabiribeghera eriha abandi b’obusondoli. Mbino ekyo mukyaleka inyalengekania ati angabere akakola ekyosi-kyosi ekyo anzire? Kiro kighuma Uzia mwingira omo hekalu ya Yehova. N’omw’iyilabirirya, mwasonda erihisya obukwa oko kiherero. Abami si babya bahamulirwe erikola ekyo. (2 Emya. 26:16-18) Omuhereri Mukulu Azaria mwasonda erimukunga; aliwe Uzia mwahitana kutsibu. Eky’obulighe, Uzia mwatasighala mutaleghula oko Yehova, na busana n’ekyo Yehova mwamuyira mo muhagha. (2 Emya. 26:19-21) Uzia kw’alola embere eriyikehya, angabere n’engebe eyuwene kutsibu! w23.09 10 enu. 9-10

Nibya n’enyuma sy’eribya Mukristo oyuhirirweko amaghuta, Petro mwalola embere erilwa n’obulema bwiwe. Oko mwaka 36 M.W., Petro abya inyaneho omughulu Kornelio, oyutabya Muyahudi, ahirawako amaghuta erilabira ekirimu kibuyirire. Ekyo mukyakangania ngoko “oMungu syalimo akasololo” kandi ngoko abate Bayahudi nabo, bakendingira omo ndeko y’Ekikritso. (Emib. 10:34, 44, 45) Enyuma w’aho, Petro mwatsuka eribya akalya n’abate Bayahudi. Abya isyangatakola omwatsi oyo n’ahake embere w’aho. Aliwe, Abakristo Bayahudi balebe mubalengekania bati Abayahudi n’abate Bayahudi sibatolere eribya bakalya haghuma. Abakristo balebe ababya n’amalengekania ng’ayo, babere bahika e Antiokia, Petro mumbya erirya n’abaghala betu abate Bayahudi. Alinga mwakola atya, akasagha erihitania Abakristo Bayahudi. Omukwenda Paulo mwalangira ekyo Petro akola, neryo mwamukunga embere sy’abandu. (Gal. 2:13, 14) Nomo anakola ekosa eyi, Petro mwatabunika mutima, mwayitsinga. w23.09 22 enu. 8

Omw’iyitsopolya ndeke, wanganafumbula ngoko unawite obulema bulebe, aliwe isiwabunika mutima. Kundi “Omukama uwene,” akendikuwatikya erikola esyombinduka. (1 Pet. 2:3) Omukwenda Petro akatukanganaya ngoko “oMungu . . . akendisyabuyirira amazoezi wenyu, akendisyabawatikya erisika.” Oko nzuko Petro mwalangira nga syatolere eribya ahali Yesu. (Luka 5:8) Aliwe, erilabira obuwatikya bwa Yehova na Yesu, Petro mwatoka erikwama Yesu butaleghula. Ekyo mukyaleka Yehova iniamuwatikya “eringira omo bwami bwa kera na kera bw’Omukama n’Omusabuli wetu Yesu Kristo.” (2 Pet. 1:11) Olo ni lusunzo lunene! Wamatendiluha, ngoko Petro akola, n’erileka Yehova erikubegherya, naghu ighukendisyabana ekihembo ky’engebe y’erikota. Ighukendisyabana “ekikaleka imwikirirya, ni bugha ambu, erisabulwa.”​—1 Pet. 1:9. w23.09 31 enu. 16-17

Etabernakulo yabya n’ekibugha kighuma. Kyabya kibugha kinene ekitimbireko oluba, ekyo abahereri babya bakakoleramo emibiiri yabo. Omo kibugha ekyo, mwabya ekiherero kinene ky’ekwivre eky’erihisiryako obuhere, n’ekibeseni ky’erinabiramo eky’ekwivre ekyabya kikabyamo amaghetse agho abahereri babya bakanaba embere sy’eriyakola omubiiri wabo mubuyirire. (Eril. 30:17-20; 40:6-8) Munabwire, abasighalire b’oko baghala babo Kristo abahirirweko amaghuta, banemukolera butaleghula omo kibugha ky’emwisi eky’oko kihugho ky’ehekalu y’obunya-kirimu. Ekibeseni ky’erinabiramo kinene ekyabya omo hema y’erihindanamo n’omo syohekalu, ni mwatsi w’omughaso munene okw’ibo, n’oko Bakristo bosi. Ekibesenio ekyo, kikabibukaya ngoko litolere ibasighala iban’erire omo mighendere na bunya-kirimu. Neryo, ibwa, ab’“endeko nene” abakawatikaya butaleghula abaghala babo Kristo, bakaramiraya hayi? Omukwenda Yohana mwalangirabo, “babya bimene embere w’ekitumbi ky’obwami . . . bakakolera [oMungu] omo musibo nʼomo kiro omo Hekalu yiwe.” Oko kihugho ko hano, ab’endeko nene bakakolera ekyo omo kibugha ky’ehihya ky’ehekalu y’obunya-kirimu. (Erib. 7:9, 13-15) Tukasima kutsibu kundi Yehova abirituha akanya akuwene nga ak’erimuramya omo hekalu yiwe ngulu ey’obunya-kirimu! w23.10 28 enu. 15-16

Enzira nguma eyo Yehova akatuhamo akaghala ry’erilabira abasyakulu b’endeko. (Isa. 32:1, 2) Neryo omughulu ukahanga-hangaya, ngambe iwakaniryabo ebikakuhanga-hangaya. Bamabikuha obuwatikya, ngambe iwalighabo. Yehova anganabakolesya erikuha akaghala. Amaha wetu awaseghemere eBiblia anganatuha akaghala. (Rom. 4:3, 18, 19) Amaha wetu akatuha akaghala k’eriyiyinia omo maligho, akatuwatikaya eritula engulu mbuya, n’erikola emibiiri mbiriri-mbiriri omo ndeko. (1 Tes. 1:3) Amaha ayo w’anawatikaya omukwenda Paulo. Paulo mwalaba omo ‘maligho mbiriri-mbiriri,’ ‘mwabula nga ayire ati,’ ‘mwaghalibwa,’ kandi ‘mwaghuswa ahisi.’ Nibya n’oko ndambi silebe, engebe yiwe iyikabya omo bwiko. (2 Kor. 4:8-10) Erihwerya amalengekania wiwe oko maha agho abya nagho, mulyaha Paulo y’akaghala k’eriyiyinia omo maligho. (2 Kor. 4:16-18) Paulo mwahira amalengekania wiwe oko amaha wiwe w’erisyabana engebe y’erikota omo lubula w’omo biro ebikasa. Paulo inyakalengekanaya oko maha ayo ko kutsibu, na busana n’ekyo, inyakayilangira mo “muhya-muhya kiro kwa kiro.” w23.10 15-16 enu. 14-17

Omughulu ukasaba, ubye kulalebya eyo nga yo na ndambi ya Yehova y’erisubirya oko musabe waghu. Twanganalengekania tuti tulaghireko oko kisubiryo ky’oko misabe yetu kw’aho n’aho. Eribugha ekwenene, Yehova iye akabya inyanasi endambi eyuwene ey’erituwatikyamo. (Ebr. 4:16) Twamatendibana ekyo tukasaba ky’aho n’aho, itwanganalengekania tuti alinga Yehova mwakasubiraya ati, ‘iyehe’ oko misabe yetu. Aliwe ekisubiryo kiwe kyanganabya ini, ‘butsira lino.’ Ng’eky’erileberyako, mughala wetu mulwana iniasaba ati alamibawe oko bukoni bwiwe. Aliwe amalola embere erilwala. Yehova kw’alyamulamaya omo nzira y’ekitiko-tiko, Sitani anganabughire ati omughala wetu oyo akalola embere erikolera Yehova kundi mwakamulamaya. (Yobu 1:9-11; 2:4) Eryongeryako, Yehova abirihiraho endambi y’erisyalamya amakoni wosi. (Isa. 33:24; Erib. 21:3, 4) Nikwa lino, sitwangalindirira Yehova tuti akole ekitiko-tiko eritulamya. Neryo omughala wetu oyo angasabire Yehova ati amuhe akaghala n’obuholo bw’omo mutima atoke eriyiyinia oko bukoni bwiwe, n’erilola embere erikolera oMungu butaleghula. w23.11 24 enu. 13

Samsoni mwakola ekosa eyikalire aliwe mwataleka erikolera Yehova. Mwasondekania akanya k’eriberererya omubiiri ogho Mungu wiwe amuha, ow’erikinda Abafilistini. (Abat. 16:28-30) Samsoni mwalakira Yehova ati: “Leka niite Abafilistini nitoke eriyituhulirya.” OMungu w’ekwenene mwasubirya oko musabe wa Samsoni n’eritasyamuha akaghala kanene ak’eriswekya. Samsoni mwita Abafilistini bangyi kwilaba abo abya inyabiriita aho mbere. Samsoni nomo anahikirawa n’ebitsibu ebikalire busana n’ekosa yiwe, mwataleka eriyikasa erikola erisonda lya Yehova. Twamabikola ekosa, neryo ikyatolera itwakungwa kutse itwaherya edaraka nyilebe, isitwanataleka eriyikasa erikola ebyo Yehova anzire. Wibuke ngoko Yehova anayiteghekire erikughanyira. (Esy. 103:8, 9) Nomo tukanakola amakosa Yehova anganatuha akaghala k’erikola erisonda liwe ngoko anakolera Samsoni. w23.09 6 enu. 15-16

Eriyiyinia rikaleka itwasimwa n’oMungu. Ekyo si bugha ambu Yehova akatsema akalangira ukahikirwa n’amaligho n’emyatsi eyikalire. Omo mwanya w’ekyo, akatsema akalangira ukayiyinia butsir’iherya obwikirirya bwaghu. Kikasikaya mutima kundu eriminya ngoko Yehova akatsema omughulu tukayiyinaya! (Esy. 5:12) Uminye ngoko Abrahamu mwayiyinia omo maligho, aliwe kandi oMungu abya inyanamulighire. Yehova inyakamulangira mo mwira wiwe kandi inyakamughanza mo mundu mutunganene. (Enz. 15:6; Rom. 4:13, 22) Netu emyatsi yanganatughendera yitya. Emibiiri eyo tukakolera Yehova kutse esyokasi esyo tuwite omo ndondeka yiwe, byo biteleka Yehova inyatutsemera. Yehova akatutsemera busana n’eriyiyinia butsir’iherya obwikirirya. N’obuli mughuma w’okw’itwe anganatoka eriyiyinia, nomo angabya w’olubwa lwahi, nomo angabya omo mibere eyiri yiti, kutse nomo angabya n’obutoki bungahi. Lino unemulaba omo buligho bulebe aliwe unemuyikasa erisighala mutaleghula oko Yehova? Byamabya iko biri bitya, usike; uminye ngoko Yehova akulighire. Eriminya ngoko tunalighirwe na Yehova kikaleka itwayiketera kundu ngoko emiyisa eyo abiritulagha ikendisyabererera kwenene-kwenene. w23.12 11 enu. 13-14

Litolere omulume Mukristo inyigha eribya akakania n’abandi bo ndeke. Ekyo ni bugha ambu, inyigha eribya akahulikirira abandi bo ndeke, n’eriyihira omo mwanya wabo. (Misyo 20:5) Aho inyanganatoka eriminya emyatsi milebe oko mundu erilabira omulenge wiwe, ebiminyikalo biwe by’obusu n’eby’omubiri. Siwangatoka erikola ekyo, isighulilabaya endambi haghuma n’abandi. Wamabya ighubeghere erikolesya ebyombo by’ekielektronike erikania n’abandi, ng’eribya ukahandika esyobaruha sy’ekielektronike (e-mail), n’erihandika amamesaje, ekyo ikyanganaleka ighutabya ukakania n’abandi ndeke busu kwa busu. Okw’ekyo, ubye ukasondekania ehyanya hy’erikania n’abandi imunasamalirene. (2 Yoh. 12) Kandi omulume Mukristo oyukulire bunya-kirimu, litolere inyatoka eribya akayisulubirira n’erisulubirira ekihanda kiwe. (1 Tim. 5:8) Kyuwene omulume Mukristo inyabya n’obutoki bw’erikola emyatsi eyangamuwatikya eribana omubiiri. (Emib. 18:2, 3; 20:34; Efe. 4:28) Uminyikale mo mundu oyukakola omubiiri n’omuhwa kandi oyukabughagho. Wamabikola utya, ighukendibya ukabana emibiiri n’eriteyayo. w23. 12 27 enu. 12-13

Omughulu eBiblia ikakanaya oko “kiro kya Yehova,” ikamaanisaya endambi kutse omughulu ogho Yehova akendisyatoghotya esyonzighu siwe n’erisabula abandu biwe. Kera Yehova mwaswiyira ebihanda bilebe. (Isa. 13:1, 6; Ezek. 13:5; Zef. 1:8) Oko mughulu wetu, “ekiro kya Yehova” kikendisyatsuka omughulu abakulu b’ebihugho bakendisyatsandya Babiloni mukulu, kandi kikendisyahwerera oko vita ye Armagedoni. Twamanza erisyasabuka “ekiro” ekyo litolere itwatsuka eriyiteghekania lino. Yesu abere akania oko “eryaghalwa rinene” mwabugha ati “mubye imunayiteghekire.” Ekyo ni bugha ambu ni mwatsi w’erikola ebiro byosi. (Mat. 24:21; Luka 12:40) Omo baruha yiwe y’erimbere oko Abanya Tesalonika, omukwenda Paulo mwakolesya emifano mingyi eriwatikya Abakristo eribya ibanayiteghekire oko kiro kikulu kya Yehova eky’eritswera. Paulo abya asi ndeke ngoko ekiro kya Yehova sikyendiasa oko ndambi eyo abughirako. (2 Tes. 2:1-3) Nomo bine bitya, mwahana abaghala babo ati babye ibanayiteghekire oko kiro ekyo nga kikendiasa omungya, netu erihano eryo litulebirye. w23.06 8 enu. 1-2

Oko mwaka we 1978, mubahimba amanyumba 60 awatomengekene omo muyi we Tokyo, e Japo. Abandu mubabya bakayibulya enyumba nyiri eyo nga siyenditera kundi omo muyi oyo mubeghere erilaba emisiki. Abahimba enyumba eyo mubakolaki emisiki siyiterayeyo? Abahimbi bayo mubawatyayo kutsibu. Yanganatsingatsinga omusiki abilaba aliwe siyangatera. Abakristo bali ng’enyumba nyiri-nyiri eyo omo nzira yahi? Litolere Omukristo inyasika aliwe kandi inyane mwangu eribinduka erikwamana n’emibere eyo amabyamo. Litolere inyasika n’eriyikasa erikwama ebyalayiro bya Yehova mughulu wosi. Akabya omundu oyo “akowa luba” kandi syariligha eriketa emighambo ya Yehova. Kandi atolere inyabya mundu oyo “syalimakirira amalengekania” wiwe kutse inyabya mwangu, omughulu kyamatolera. (Yak. 3:17) Omukristo oyo wabirigha erilangira emyatsi omo nzira eyitolere, syalikala oko bandi ko kutsibu, aliwe kandi syalilekeranaya emyatsi. w23.07 14 enu. 1-2

Yesu mwalwa n’amalengwako wa Sitani Diabolo, ng’erimukuna erikola erilolo kutse nibya erimubwira burora-rora ati aleghule oko Mungu. (Mat. 4:1-11) Sitani abya ayisoghire kundu erikuna Yesu erikola erilolo, kusudi syatoke eriliha embanulo. Omughulu Yesu abya akakola omubiiri wiwe w’oko kihugho, mwayiyinia n’oko wandi malengwako. Mwendereribwa n’esyonzighu siwe esyabya sikasonda erimwita. (Luka 4:28, 29; 13:31) Mwabya akahanda omutima busana n’obulema bw’abigha biwe. (Mar. 9:33, 34) Omughulu babya bakasonda erimwita, mubamwaghalya kutsibu n’erimuhemula. N’enyuma sy’aho, mwahola oluholo olulumire kutsibu kandi olukita sisoni. (Ebr. 12:1-3) N’amaghali wiwe w’omwiso-mwiso, mwayiyinia kugho iyuwene-wene butsira obuwatikya bwa Yehova. (Mat. 27:46) Kilangirikire ndeke-ndeke ngoko Yesu mwaghalwa kutsibu busana n’eriliha embanulo. Tukabya twalengekania oko ebyo Yesu akola busana netu, tukamwanza kutsibu. w24.01 10-11 enu. 7-9

Omubere w’erilindirira akatuwatikaya eribya n’obwira obuwene n’abandi. Akatuwatikaya erihulikirira ndeke abandi bakabugha. (Yak. 1:19) Kandi akatuwatikaya eribya omo buholo nabo. Omughulu tunemuhangya-hangya, eribya n’omubere w’erilindirira kikatuwatikaya eritendisubirya luba-luba n’eritendibugha omwatsi owangahutalya. Kandi omubere w’erilindirira akatuwatikaya eritendihitana luba omughulu bamatukara. Omo mwanya w’eriyikisirya, tukakwama erihano rya Paulo erikatuhana liti: “Mubye mukavumiliana, n’erighanyirana omwanza.” (Kol. 3:12, 13) Kandi omubere w’erilindirira akatuwatikaya eriyisogha ndeke. Omo mwanya w’erikola emyatsi yo luba-luba, twimaye akatambi akatosire ak’erisonda-sondya emyatsi eyilebirye eriyisogha lyetu tutoke eriminya nga ni yisogha lyahi ryo ryuwene. Ng’eky’erileberyako, twamabya itunemusonda omubiiri twanganalengwako eriligha omubiiri wosi-wosi owakendiyileta nomo angabya inyanganaleka itwabula endambi y’eriya oko mihindano. Aliwe, twamabilindirira itukendibya n’akatambi k’erilengekania oko mubiiri oyo nga ngakenditulati oko kihanda kyetu n’oko bwira bwetu haghuma na Yehova. Omubere w’erilindirira anganatuwatikya eritendiyisogha muhanda. w23.08 22 enu. 8-9

Wanganabunika mutima kundi unemulwa n’esyongumbu nyibi, eribya ukalengekania oko ebyo walagha Yehova omughulu wayiherera okw’iye, rikendikuha akaghala ak’erikinda amalengwako. Busanaki? Omughulu ukaherera engebe yaghu oko Yehova, ukayighana. Ekyo ni bugha ambu, ukaghana erikwama esyongumbu syaghu n’erighana erikola emyatsi eyangahitania Yehova. (Mat. 16:24) Neryo, omughulu wamalengwako ngambe isiwabya n’elindi-lindi. Ukendibya iwabiriyisogha eky’erikola, ni bugha ambu erisighala mutaleghula oko Yehova. Kandi ukendibya ighunayisoghire kundu eritsemesya Yehova. Aho ighukendibya nga Yobu. Nomo anabya akalaba omo maligho awakalire, mwayisogha kundu ati: “Erihika okwʼihola lyage sindiendisyagana eritunganene lyage!”​—Yobu 27:5. w24.03 9 enu. 6-7

Yehova, “oMungu w’olwanzo,” ane haghuma netu! (2 Kor. 13:11) Atsomene obuli mughuma w’okw’itwe. Twikirirye ngoko ‘obubuya [bwiwe] b’olwanzo bwasyatutimbako.’ (Esy. 32:10) Omughulu tukalengekanaya buli oko nzira esyo abiritukanganiryamo olwanzo, tukatasyalangira ndeke kutsibu ngoko atutsomene, neryo ko tukayitunda hakuhi naye kutya. Aho itukendibya tukakania naye bweghu-bweghu omo musabe, n’erimubwira ngoko tulaghire oko lwanzo lwiwe. Itukendibya tukamubwira emyatsi yosi eyikatubahisaya, itunasi ngoko anatuhulikirire kandi syendibula erituwatikya. (Esy. 145:19) Tukatsemera olwanzo lwa Yehova ngoko tukanatsemera eryota oko muliro omughulu w’embeho. Olwanzo lwa Yehova luwite akaghala kanene kutsibu, aliwe kandi luhehere. Kwesi, utsemire kundi Yehova akwanzire. Obuli mughuma w’okw’itwe angirire olwanzo lwa Yehova n’eribugha ati: “Nyanzire [Yehova]”!​—Esy. 116:1. w24.01 31 enu. 19-20

Yesu mwatakangania lisa abandu ngoko erina ly’oMungu ni Yehova. Abayahudi ababya akabugha nabo ibanasi erina ry’oMungu. Aliwe, Yesu yo wabya w’erimbere erimuminyikalya. (Yoh. 1:17, 18) Ng’eky’erileberyako, Amasako w’Ekiebrania akakanganaya ngoko Yehova akaghanyira n’erikwira abandu b’obulighe. (Eril. 34:5-7) Yesu mwaminyikalya omwatsi oyo gho ndeke-ndeke omo musyo w’omwana oyo wahera, na tata w’omwana oyo. Omughulu tukasoma ngoko omwana oyo abere abiyisubako, mwahongoka n’erisuba eyiri baba wiwe, “iniakine hali, baba wiwe mwamulangira,” amatibita eyali n’erimukumbatira n’erimughanyira n’omutima wosi; ekyo kikakanganaya ngoko Yehova akaghanyira n’erikwira abandu b’obulighe. (Luka 15:11-32) Yesu mwawatikya abandu eriminya Yehova yo ndeke-ndeke. w24.02 10 enu. 8-9

Yehova akatuleraya n’erikirania abakaghalawa. Twangigha Yehova yo tuti okw’ibya tukakirania abandi n’eribakwira obulighe? Twanganakola ekyo, omw’ikulya emibere omo mitima yetu eyangatuwatikya erikwira abandi bo bulighe n’eribakirania. Emighuma y’oko mibere eyo ni yahi? Niki kyo kyangatuwatikya erilola embere eryanzana n’erisikania mutima obuli kiro? (1 Tes. 4:18) Litolere itwakulya emibere eyiri ng’eno: Eriyihira omo mwanya w’abandi, eryanzana ng’abasubeneko, n’eribya n’omutima mubuya. (Kol. 3:12; 1 Pet. 3:8) Emibere eyi yangatuwatikya yiti? Omughulu tukakwira abaghala n’abali betu bo bulighe n’eribatsomana erilua oko mutima, tukanza kutsibu eribakirania omughulu bali omo maligho. Yesu mwabugha ati: “Obuno bukabugha ebyoswire omo mutima. Omundu mubuya akahulukaya emyatsi mibuya omo kighona kiwe ky’emyatsi mibuya.” (Mat. 12:34, 35) Erikirania abaghala n’abali betu abali omo bwagha, ni bakangania ndeke-ndeke ngoko tubanzire. w23.11 10 enu. 10-11

Twamanza eryowa amaminyereri w’eBiblia, litolere itwasaba obuwatikya. Tuteke eky’erileberyako. Terilengekenia ighunemulenderera eyo utasi ndeke, aliwe omwira waghu oyo muli naye anasi ekiharo ekyo. Anasi ndeke aho muli n’eyo obuli nzira ikalolaya. Butsira n’eritika-tika ighukenditsema kundi omwira waghu mwakaligha eryasa naghu! Yehova ali ng’omwira oyo. Anasi ndeke ebiro byetu ebikasa. Kwesi twamanza eryowa amaminyereri w’eBiblia wo ndeke, litolere itwayikehya n’erisaba obuwatikya bwa Yehova. (Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20) Ng’omubuti mubuya, Yehova anzire abana biwe ibabya n’omughulu owakasa oghuwene. (Yer. 29:11) Ababuti sibali n’obutoki bw’eribwira abana babo omughulu wabo owakasa; aliwe Yehova iye awite obutoki, akatubwira ebyangahika omo mughulu owakasa, kandi ko bikanabya bitya mughulu wosi.​—Isa. 46:10. w23.08 8 enu. 3-4