ӘЮП

«Ана карыныннан шәрә килеш чыкканмын,

Шәрә килеш кайтырмын да.+

3 «Мин туган көн юк булсын,+

„Хатын балага узды!“ — дип әйтелгән төн дә юкка чыксын.

Аллаһы аның турында кайгыртмасын,

Аңа бернинди яктылык төшмәсен.

6 Ул төнне дөм караңгылык биләп алсын,+

Ел көннәре арасында ул шатланмасын,

7 Ул төн үрчемсез булсын,

Бер шатлыклы тавыш та ишетелмәсен.

8 Көнне каһәрләүчеләр аны каргасын,

Левиафанны*+ уята алучылар — ләгънәт итсен.

9 Аның таң йолдызлары караңгылансын,

Ул таң атуын юкка гына көтсен,

Таң нурларын күрмәсен.

10 Чөнки ул әнием карынының ишекләрен япмады,+

Күзләремнән кайгыларны качырмады.

12 Ни өчен мине тезләр кабул итте

Һәм күкрәкләр имезде?

13 Мин бит хәзер тыныч кына ятар идем,+

Йоклап ял итәр идем.+

14 Үзләрен җирләр өчен хәзер инде җимерелеп беткән урыннар төзегән* патшалар

Һәм аларның киңәшчеләре белән бергә булыр идем.

15 Я йортлары көмеш белән тулган

Һәм алтыннары күп булган мирзалар белән ятар идем.

16 Ни өчен мин үле туган бала кебек,

Беркайчан яктылык күрмәгән сабый кебек булмаганмын икән?

17 Анда явызларның да борчулары тына,

Хәлсезләнгәннәр дә ял таба.+

18 Тоткыннар бергәләшеп тынычланып кала,

Алар эшләргә мәҗбүр итүчеләрнең тавышларын инде ишетми.

19 Анда гадиләр дә, бөекләр дә бертигез,+

Кол да үз хуҗасыннан азат.

20 Ни өчен Аллаһы газап чигүчегә яшәргә мөмкинлек,*

Җаннары әрнегәннәргә тормыш бирә?+

Алар аны яшерелгән хәзинәгә караганда да тырышыбрак эзли,

22 Каберне тапкач исә, бик шатлана,

Шулкадәр куана.

23 Ни өчен Аллаһы үз юлын югалткан кешене

Киртәләр белән уратып ала да аңа яшәргә мөмкинлек бирә?+

24 Ашар урынына көрсенәм,+

Ыңгырашуым+ судай агыла,

25 Нәрсәдән котым алына, шул башыма төште,

Үзем курыккан нәрсәгә дучар булдым.

26 Җаным тыныч, тормышым борчуларсыз түгел иде, миңа ял булмады,

Шулай да кайгы-хәсрәт һаман килеп тора».

3 Әйе, син күпләрне төзәттең,

Хәлсез кулларга көч биреп тордың.

4 Сүзләрең абынган кешене күтәрә иде,

Тезләре какшаган кешеләрне син ныгыта идең.

5 Хәзер исә, үзең бәлагә юлыккач, син боегып киттең;

Үз башыңа килгәч, куркуга төштең.

8 Күргәнемчә, явызлык кырын сукалаучылар,*

Бәла орлыгын чәчүчеләр уңышларын ура.

9 Алар Аллаһы сулышыннан һәлак ителәләр,

Ачуы ялкыныннан юк булалар.

10 Арыслан үкерә, яшь арыслан ыжгыра,

Әмма көчле арысланнарның да тешләре сына.

11 Ризык җитмәгәнгә, арыслан һәлак була,

Ә балалары тарала.

12 Миңа яшерен бер сүз ишетелде,

Колагыма пышылдаган тавыш иреште.

13 Төнге күренешләр вакытында борчулы фикерләр булганда,

Тирән йокыга киткәндә булды бу.

14 Мине курку биләп алды,

Бөтен сөякләрем дәһшәт белән тулды.

Ләкин мин аның тышкы кыяфәтен күрә алмадым,

Шәүләсен генә күрдем.

18 Менә, ул үз хезмәтчеләренә ышанмый,

Үз фәрештәләрен* гаепле дип таба.

19 Ә балчык йортларда яшәүчеләр,

Нигезләре туфрак булганнар,+

Көя сыман тиз һәлак булучылар турында әйтәсе дә юк!

2 Рәнҗү акылсызны үтерер,

Көнчелек беркатлыны һәлак итәр.

3 Мин акылсызның төпләнүен күрдем,

Тик аның яшәгән урынына кинәт ләгънәт төште.

4 Аның уллары иминлектән мәхрүм,

Аларны шәһәр капкалары янында изәләр,+ ә коткаручылары юк.

5 Аның уңышын ач кеше ашый,

Хәтта чәнечкеле үсемлекләр арасыннан җыеп ала,

Аларның милке башкаларның табышы булып китә.

6 Кайгы-хәсрәт җирдән үсми бит,

Бәлаләр дә туфрактан шытып чыкмый.

7 Янып торган учактан чаткы, һичшиксез, очкан кебек,

Туганнан соң кеше, һичшиксез, бәла күрәчәк.

8 Мин исә Ходайга ялварыр идем,

Эшемне Аллаһыга тапшырыр идем,

9 Ул бит акыл ирешмәслек һәм бөек эшләр башкара,

Исәпсез-хисапсыз могҗизалар кыла,

10 Җир йөзенә яңгыр яудыра,

Кыр-басуларга сулар җибәрә.

11 Ул мескеннәрне югары күтәрә,

Кайгыручыны югары күтәреп коткара;

12 Мәкерлеләрнең уй-ниятләрен боза да,

Алар уңышсызлыкка дучар була.

13 Ул зирәкләрне үзләренең хәйләсенә эләктерә,+

Шулай итеп акыллыларның ниятләрен боза.

14 Көндез аларны караңгылык биләп ала,

Көпә-көндез, төнлә йөргәндәй, капшанып йөриләр.

15 Ходай кешене аларның авыз кылычыннан коткара,

Ярлыны куәтле кешедән саклый,

16 Шуңа мескеннең өмете бар,

Ә гаделсезнең авызы ябыла.

17 Ходай кемне төзәтсә, шул бәхетле,

Шуңа күрә Чиксез Кодрәт Иясенең нәсыйхәтен кире какма!

18 Ул бит авырттырса да, яраны дәвалый,

Җәрәхәтләсә дә, үз кулы белән савыктыра.

19 Ул сине алты бәладән коткарыр,

Хәтта җидесеннән зыян күрмәссең.

20 Ачлык заманында сине үлемнән,

Сугыш булганда кылычтан азат итәр.

21 Син камчыдай суккан телдән яшерелгән булырсың,+

Бөлгенлек килгәндә, курыкмассың.

22 Харап ителүдән һәм ачлыктан син көләрсең,

Җирдәге ерткыч хайваннардан курыкмассың.

23 Кырдагы ташлар сиңа зыян китермәс,*

Кыргый хайваннар белән тынычлыкта яшәрсең.

24 Чатырыңа куркыныч янамавын белерсең,

Көтүлек җиреңә барсаң, берни югалмаганын күрерсең.

25 Балаларың күп булыр,

Токымың җирдәге үсемлекләр сыман ишле булыр.

26 Урак өстендә җыелган көлтәләр сыман,

Гүргә кергәндә, син әле көчле булырсың.

2 «И, кайгы-хәсрәтләремне+ үлчәсәләр иде,

Бәлаләрем белән бергә үлчәүгә салсалар иде!

4 Чиксез Кодрәт Иясе миңа уклар чәнчеде,

Рухым аларның агуын эчә.+

5 Кыргый ишәк,+ чирәме булганда, кычкырырмы

Һәм үгез, азыгы булганда, мөгрәрме?

6 Төче ризыкны тозсыз ашыйлармы

Һәм мальва суының тәме бармы?

8 Үтенечем чынга ашса иде,

Ходай теләгемне үтәсә иде!

9 Аллаһы мине юк итәргә теләсә иде,

Кулын сузып, мине һәлак итсә иде!+

10 Бу миңа юаныч булыр иде,

Авыр газапларга карамастан мин шатлыктан сикерер идем,

Чөнки мин Изге Аллаһының+ сүзләрен кире какмадым.

13 Мин таянган бөтен нәрсә миннән алынгач,

Үземә берәр ничек ярдәм итә алырмынмы?

14 Якынына карата тугры мәхәббәте булмаган һәркемнең+

Чиксез Кодрәт Иясенә дә курку-хөрмәте булмаячак.+

15 Минем кардәшләрем кышкы ташкындай,

Корый торган кышкы ташкыннар суыдай мәкерле.+

16 Алар боздан пычрана,

Эреп баручы кар аркасында ташып тора.

17 Ләкин вакыт килә, сусыз кала, юкка чыга;

Эссе булганда, корып бетә.

18 Алар үз юлларыннан читкә китә,

Чүлгә агып, юк була.

19 Аларны Тима́+ кәрваннары эзли,

Шебадан+ сәяхәтчеләр* көтә.

20 Акланмаган өметләре аркасында алар оятка кала,

Анда килә дә, өметләре өзелә.

21 Сез бит минем өчен нәкъ шундый булдыгыз,+

Газабымның дәһшәтен күреп курыктыгыз.+

23 „Дошман кулыннан коткарыгыз,

Җәберләүчеләрдән саклап калыгыз“*,— дип ялварганым бармы?

24 Миңа нәсыйхәт бирегез, мин дәшми торырмын;+

Хатамны аңларга булышыгыз.

26 Өмете өзелгән адәмнең әйткәннәрен,+

Җил алып киткән сүзләрен төзәтергә булдыгызмы?

27 Тиздән сез ятим+ өчен жирәбә салырсыз,

Үз дустыгызны сатарсыз!*+

28 Миңа борылып карагыз,

Мин бит сезгә ялганламам.

2 Ул, кол сыман, күләгә төшүен тели;

Ялланган эшче кебек, хезмәт хакын көтә.+

3 Миңа буш айлар билгеләнгән,

Кайгылы төннәр миңа санап куелган.+

4 Ятканда: „Кайчан торырмын?“ — дип сорыйм,+

Әмма төне буе, таң атканчы,* кайгыдан боргаланып ятам.

5 Бөтен тәнемне кортлар каплап алды, өстемә пычрак катты,+

Тирем кутырлады, эрен ага.+

6 Көннәрем туку станы сосасыннан да тизрәк йөгерә,+

Гомерем өметсезлектә тәмамланып бара.+

7 И Аллаһы, тормышымның җил булуын,+

Яхшылыкны инде күрмәячәгемне исеңдә тот.

8 Мине күргән күзләр инде мине күрмәс,

Күзләрең мине эзләр, тик мин инде үлгән булырмын.+

9 Болыт таралып юкка чыккандай,

Кабергә* иңүче дә аннан кайтмый.+

10 Ул бүтән үз йортына кайтмас,

Үз җирендә искә алынмас.+

Рухи газаплар кичереп сөйләрмен,

Җаным әрнегәндә зарланырмын!+

13 Мин: „Ятагым мине юатыр,

Яткан урыным газабымны җиңеләйтер“,— дигәч,

14 Син төшләр биреп, мине куркытасың,

Күренешләр күрсәтеп котымны аласың,

15 Шунлыктан мин* сулышым киселүен телим.

17 Кем соң ул үлемле кеше? Ник син аны күзәтәсең,

Аңа игътибар итәсең?+

18 Нигә аны һәр иртә тикшерәсең,

Мизгел саен сынап торасың?+

19 Игътибарыңны беразга гына булса да читкә юнәлтмәссеңме,

Мине ялгыз калдырмассыңмы?+

21 Ник җинаятемне кичермисең,

Ялгышлыгымны онытмыйсың?

4 Улларың аңа каршы гөнаһ кылган булса,

Ул аларны фетнәләре өчен җәзага тарткан.

5 Әмма син Аллаһыга таба борылып,+

Чиксез Кодрәт Иясеннән илтифат күрсәтүен үтенсәң,

6 Чыннан да саф һәм намуслы булсаң,+

Ул сиңа игътибар итеп,*

Сине тиешле урыныңа кайтарыр иде.

7 Башлангычың кечкенә булса да,

Киләчәгең бөек булыр иде.+

8 Зинһар, үткән буыннардан сора,

Аларның аталары ачыклаган нәрсәләргә игътибар ит.+

9 Без бит кичә генә тудык һәм берни дә белмибез,

Чөнки җирдәге көннәребез — күләгә.

12 Әле бөреләнгән чакта, кисеп алынганчы,

Башка үләннәрдән элегрәк кибәр ул.

13 Аллаһыны онытучы һәркем белән шулай була,

Аны кире кагучының* өмете юкка чыгар.

14 Аның ышанычы буш нәрсә,

Таянычы пәрәвез сыман.

15 Ул йортына терәлер, ә йорты җимерелер,

Аңа тотынырга тырышыр, әмма йорт чыдамас.

16 Ул кояш астындагы сусыл үсемлек сыман,

Аның үсентеләре бакча буйлап тарала.+

17 Аның тамырлары таш өемен урап ала,

Ул ташлар арасында йорт эзли.*

18 Әмма үскән җиреннән йолкып алынгач,*

Урыны аны кире кагар һәм: „Мин сине беркайчан да күрмәдем“,— дияр.+

19 Менә шулай ул юк булыр,*+

Шуннан соң башкалар җирдән шытып чыгар.

20 Һичшиксез, Аллаһы саф кешене кире какмас,

Явызга да ул ярдәм итмәс.

21 Ул сиңа авызыңны тутырып көләргә,

Шатланып кычкырырга бирер.

22 Сине нәфрәт итүчеләр оятка калыр,

Явызларның чатыры юк булыр».

3 Берәрсенең Аның белән бәхәсләшәсе* килсә,+

Ул Аның мең соравының берсенә дә җавап бирә алмас иде.

5 Ул, һичкем белмәгәндә, тауларны күчерә,*

Аларны ачуыннан аудара.

6 Ул җирне селкетеп урыныннан кузгата,

Шунда аның баганалары селкенә.+

7 Ул кояшка яктыртмаска боера,

Йолдызларның яктысын каплый,+

8 Ул күк йөзен үзе җәя,+

Диңгездәге биек дулкыннар буйлап атлый.+

9 Ул Әш,* Кәси́л,* Кима́ йолдызлыкларын,*+

Көньяк күк йөзенең йолдызлыкларын* булдырган.

10 Ул акыл ирешмәслек һәм бөек эшләр башкара,+

Исәпсез-хисапсыз могҗизалар кыла.+

11 Ул янымнан үтә, ә мин аны күрмим;

Минем янымнан уза, ә мин аны танымыйм.

13 Ходай үз ачуын тыеп тормас,+

Хәтта Рәхәбнең*+ ярдәмчеләре дә аның алдында егылыр.

14 Шуңа күрә аңа җавап биргәндә,

Аның белән бәхәсләшкәндә, миңа сүзләремне бигрәк тә үлчәп сөйләргә кирәк!

17 Ул бит мине давыл белән изә,

Җәрәхәтләремне бер сәбәпсез күбәйтә.+

18 Ул миңа тын алырга да бирми,

Ачы кайгы җибәреп тора.

20 Хаклы булсам да, телем мине хөкем итәр иде;

Хәтта сафлыгымны сакласам* да, Ул мине гаепле дип игълан итәр.

21 Хәтта сафлыгымны сакласам* да, үзем белән ни буласын белмим;*

Мин үз тормышымнан баш тартам.*

23 Су басу кинәт һәлакәт китерсә,

Ул гаепсезләрнең өметсез хәлләреннән көләр иде.

24 Җир явызлар кулына тапшырылган,+

Ул хөкем итүчеләрнең күзләрен каплый.

25 Гомерем чабып баручы кешедән дә тизрәк үтә;+

Бер яхшылык та күрмичә үтеп бара көннәрем.

26 Алар камыш көймә сыман шуып бара,

Корбаннарына ташланучы бөркетләр кебек оча.

27 Үземә: „Зарымны онытыйм,

Чыраемны үзгәртеп, шатлыклы булыйм“,— дисәм,

28 Мине кайгыларым куркытып торыр,+

Һәм беләм: син мине гаепсез дип тапмассың.

30 Кар суы белән юынсам да,

Селте белән кулларымны юсам да,+

31 Син мине чокырга батырыр идең,

Хәтта үз киемнәрем миннән җирәнер иде.

32 Аңа җавап бирә алыр өчен,

Бергә судка барыр өчен, ул минем кебек кеше түгел бит.+

33 Безне хөкем итәрлек,*

Безгә хөкемче булырдай беркем юк.

34 Ул мине кыйнаудан туктаса* иде,

Дәһшәте белән куркытмаса иде,+

35 Мин аңа курыкмыйча сөйләр идем,

Чөнки куркып сөйләү миңа хас түгел.

Явызларның киңәшләрен хуплап,

Кулларың булдырганны кире кагуның ни мәгънәсе бар?+

6 Ник миннән гаеп эзлисең,

Ник гөнаһ табарга тырышасың?+

8 Син мине үз кулларың белән булдырдың,+

Ә хәзер бөтенләй юк итәсең килә.

11 Син мине тире һәм тән белән капладың,

Сөякләр һәм сеңерләр ярдәмендә мине үрдең.+

14 Мин гөнаһ кылган булсам, син мине күзәтер идең;+

Гаеп эшләремне кичермәс идең.

Хәтта гаепсез булсам да, башымны күтәрә алмыйм,+

Чөнки мин хурлык һәм кайгы белән тулы.+

16 Башымны күтәрсәм, син мине арысландай ауларсың,+

Миңа каршы кодрәтеңне кабат кулланырсың.

17 Башыма бәла өстенә бәла килгән арада,

Син миңа каршы яңа шаһитләр китерәсең,

19 Ул чакта һич булмагандай булыр идем,

Ана карыныннан кабергә иңәр идем“.

20 Көннәрем аз санлы түгелме соң?+ Ходай мине калдырсын,

Бүтән миңа карамасын — бераз тынычланыр идем.*+

21 Ә инде аннары бөтенләйгә+

Дөм караңгылык* җиренә китәрмен.+

22 Кап-караңгы җиргә,

Куе караңгылык һәм тәртипсезлек җиренә,

Хәтта яктысы да караңгы булган урынга китеп барырмын».

4 Син бит: „Үгет-нәсыйхәтләрем саф,+

Ходай мине пакь дип саный“+,— дисең.

5 Эх, Аллаһы үзе сөйләсә иде

Һәм сиңа дәшсә иде!+

6 Шулчак ул сиңа зирәклекнең серен ачар иде

(Зирәклек ул күпьяклы бит),

Аллаһының кайбер гөнаһларыңны онытканын аңлар идең.

9 Ул җирдән дә зуррак,

Диңгездән дә киңрәк.

10 Ул үтеп, берәрсен тотса һәм суд оештырса,

Аңа кем каршы тора алыр?

12 Кыргый ишәк адәмне тудырса гына,*

Акылсыз кеше зирәк булыр.

13 Син йөрәгеңне әзерләсәң

Һәм Аллаһыга кулларыңны сузып дога кылсаң иде.

14 Кулыңда явызлык булса, аны алып ташла,

Чатырларыңда гаделсезлек булмасын.

15 Шулчак оялмыйча башыңны күтәрә алырсың,

Һич курыкмыйча нык басып торырсың.

16 Шунда син кайгы-хәсрәтләреңне онытырсың,

Алар агып киткән сулардай гына исеңдә калыр.

17 Тормышың көн уртасыннан да яктырак,

Караңгылыгың таңдай якты булып китәр.

18 Өметең аркасында киләчәгең ышанычлы булыр,

Як-ягыңа карап, һич борчылмыйча ятарсың.

20 Явызлар исә күрми башлар,

Котылыр урын таба алмас,

Бердәнбер өметләре үлем* булыр».+

2 «Әй, акыллылар да үзегез,*

Сез үлгәч, зирәклек тә бетәр!

4 Тәкъва һәм саф булсам да,

Мин, Аллаһыдан җавап көткән кеше,+

Иптәшләрем алдында көлкегә калдым.+

5 Гамьсез кеше кайгы-хәсрәткә җирәнеп карый,

Аяклары какшаган* кешеләр генә аңа дучар була дип уйлый ул.

6 Юлбасарларның чатырлары имин,+

Аллаһының ачуын чыгаручылар,

Илаһларын кулларында йөртүчеләр тыныч яши.+

7 Ләкин хайваннардан сорап кара, алар сине өйрәтер;

Я күктәге кошлардан — алар сиңа әйтер.

8 Җир турында уйлап кара,* ул сине өйрәтер,

Һәм диңгездәге балыклар сиңа хәбәр итәр.

9 Моның барысын Йәһвә булдырган икәнен

Аларның кайсысы белми?

10 Һәрбер тере җанның гомере,

Һәрбер кешенең рухы* аның кулында.+

11 Тел ризыкның тәмен сизгән кебек,

Колак та сүзләрне аера түгелме?+

12 Әллә картларның — зирәклеге,+

Олыларның аңлау сәләте юкмы?

13 Аллаһыда зирәклек һәм кодрәт,+

Аның нияте һәм аңлау сәләте бар.+

14 Ул җимергәнне яңадан торгызып булмый;+

Ул япканны һичкем ача алмый.

15 Суларны туктатса, бөтен нәрсә корый;+

Суларны җибәрсә, алар җирне тутыра.+

16 Аңарда куәт һәм зирәклек;+

Юлдан язучы да, юлдан яздыручы да аның кулында;

17 Ул киңәшчеләрне яланаяк* калдыра,

Хөкемчеләрне акылсыз итә.+

18 Ул патшалар салган богауларны чишә,+

Аларның билләренә билбау буа.

19 Ул руханиларны яланаяк калдыра,+

Хакимлекләрен нык урнаштырганнарны бәреп төшерә,+

20 Ышанычлы киңәшчеләрне сүзсез калдыра,

Картларны* акыллылыктан мәхрүм итә.

21 Ул мирзаларга җирәнүен белдерә,+

Көчлеләрне көчсез итә,*

22 Тирәнлекләрне караңгылыктан чыгара,+

Дөм караңгылыкка яктылык сибә.

23 Ул халыкларны бетерер өчен бөек итә,

Милләтләрне сөргенгә алып барыр өчен ишәйтә.

24 Ул башлыкларны аңлау сәләтеннән мәхрүм итә,

Аларны юлсыз чүлләрдән йөртә.+

25 Алар караңгыда, яктылык булмаган җирдә капшанып йөри,+

Ул аларны адашып йөрүче исеректәй итә.+

13 Әйе, күзләрем моның һәммәсен күрде,

Колагым ишетте һәм аңлады.

2 Сез белгәнне мин дә беләм,

Мин сездән ким түгел.

3 Минем исә Чиксез Кодрәт Иясе белән, аның үзе белән сөйләшәсем килә,

Аллаһы алдында үз эшемне яклыйсым килә.+

4 Ә сез, алдап, миңа тап төшерәсез;

Сез һичнәрсәгә яраксыз табиблар.+

5 И, тынсыз гына утырсагыз иде,

Шулай эшләп, зирәклек күрсәтер идегез.+

6 Дәлилләремне тыңлагызчы,

Үтенечләремә колак салыгыз.

7 Әллә сез Аллаһы хакына хаксыз сүзләр әйтерсезме,

Аны яклап ялганларсызмы?

8 Аның ягына басарсызмы,*

Судта Аллаһыны яклый башларсызмы?

10 Сез яшертен генә икейөзлеләнеп эш итәргә тырышсагыз,

Ул сезне, һичшиксез, фаш итәчәк.+

12 Шул зирәк* сүзләрегез көл кебек файдасыз;

Дәлилләрегез балчык ныгытмалардай тотрыксыз.

14 Ник үземне куркыныч астына куям,

Ник җанымны хәвеф-хәтәргә дучар итәм?*

15 Ул мине үтерә алса да, мин барыбер көтәрмен,+

Үз эшемне* аның алдында яклармын.

16 Шулчак ул коткаручым булыр,+

Чөнки имансыз кеше* аның алдына килеп баса алмый.+

17 Сүземне игътибар белән тыңлагыз,

Әйткәннәремә колак салыгыз.

18 Менә, мин эшемне судка тапшырыр өчен әзерләдем;

Хаклы булуымны беләм.

20 И Ходаем, ике үтенечемне үтә,

Шулчак мин синнән качмам:

21 Авыр кулыңны миннән алып куй,

Синнән курку миңа шом салмасын.+

22 Дәшсәң, җавап бирермен

Я мин әйтим, һәм син җавап бир.

24 Ник миннән йөзеңне борасың,+

Ник мине дошман күрәсең?+

25 Җил очырган яфракны куркытырсыңмы,

Салам бөртеге артыннан куарсыңмы?

26 Син бит миңа каршы ачы нәрсәләр язып торасың,

Мине яшьлегемдәге гөнаһларым өчен җавапка тартасың.

27 Син аякларымны богауладың,

Бар юлларымны күзәтәсең,

Һәр адымымны билгеләп торасың.

28 Кеше* черек нәрсә кебек таркала шул,

Көя ашаган кием сыман юк була.

14 Хатын-кыз тудырган кешенең гомере кыска+

Һәм кайгы-хәсрәт* белән тулы.+

2 Ул чәчәктәй ата һәм шиңә,*+

Күләгә кебек кача һәм юк була.+

3 Ә син аңа игътибар итәсең,

Аны* үзең белән судлашырга алып барасың.+

5 Кешенең көннәре чикле,

Айларының саны синең кулыңда;

Син куйган чикләрдән ул үтә алмый.+

6 Ул ял итсен өчен, аңардан күзеңне ал,

Ул ялланган эшче кебек үз көнен тәмамлаганчы, аңа карама.+

7 Хәтта агачның да өмете бар бит.

Аны кисеп ташласалар, ул кабат үсентеләр чыгарыр,

Яңа ботаклары үсәр.

8 Тамыры җир астында картайса

Һәм төбе туфракта корыса,

9 Суны сизеп алгач, ул үсентеләр чыгарыр,

Яшь үсемлек сыман, ботаклары үсәр.

10 Кеше исә үлә дә көчсез килеш ята;

Адәмнең гомере өзелсә, ул кая китә?+

11 Диңгезнең суы китә,

Елганың да суы кими, һәм ул кибә.

Күкләр юк булганчы, ул уянмас,

Йокысыннан аны һичкем уятмас.+

13 Мине Кабердә* яшерсәң иде,+

Ачуың сүрелгәнче, мине качырып торсаң иде,

Миңа вакыт билгеләп, мине исеңә төшерсәң иде!+

Үземнең бар коллык көннәремдә,*

Азат ителгәнче, көтәрмен.+

16 Ә әлегә син һәр адымымны санап,

Гөнаһларымны гына күзәтеп торасың.

17 Җинаятем янчыкта мөһерләнеп куелган,

Гаебемне җилем белән ябыштырып куясың.

18 Тау җимерелеп төшкән кебек

Һәм кыя үз урыныннан күчерелгән кебек,

19 Су ташларны ашагандай

Һәм ташкыннар җирне юып бетергәндәй,

Син үлемле кешенең өметен юкка чыгарасың.

20 Ул юк булганчы, син аны буйсындырып торасың;+

Кыяфәтен үзгәртеп, аны куып җибәрәсең.

21 Уллары ихтирам казана, тик кеше моны белми;

Аларны түбәнсетәләр, тик бу аңа билгесез була.+

22 Ул үз тәненең авыртуын* сизә,

Исән чагында гына җаны әрни».

2 «Зирәк кеше буш дәлилләр китереп җавап бирерме,

Күңелен явыз уйлар* белән тутырырмы?

3 Сүзләр белән генә шелтәләсә, мәгънәсез булыр,

Буш сүзләр әйтсә, бу файда китермәс.

4 Син бит Аллаһыга карата тирән хөрмәтне юк итәсең,

Синең аркада Ходай турында әзрәк уйлый башладылар.

5 Гөнаһың кушканча сөйлисең,

Син мәкерле кешеләрчә сөйләргә булдың.

6 Мин түгел, авызың сине хөкем итә;

Үз телең сине гаепли.+

10 Арабызда атаңнан да олырак

Чал чәчле һәм карт кешеләр бар.+

11 Сиңа Ходайның юатулары,

Йомшак сүзләре җитәрлек түгелме?

12 Ник йөрәгең тупаслана,

Ник күзләреңдә ачу чагыла?

13 Рухың Аллаһыга каршы ярсып тора бит,

Авызыңнан начар сүзләр чыга.

15 Менә, ул үз изгеләренә* ышанмый,

Хәтта күкләрне дә пакь дип санамый.+

16 Ә инде кабахәт һәм бозык кешене,+

Гаделсезлеккә сусаган адәмне бигрәк тә!

18 Боларны зирәкләр яшерми,

Ә үз ата-бабаларыннан ишетеп сөйли.+

19 Җир аларга гына бирелгән булган,

Һәм бер чит кеше дә алар арасыннан үтмәгән.

20 Явыз кеше гомере буе,

Залимгә билгеләнгән еллар дәвамында җәфа чигә.

21 Ул куркыныч нәрсәләр ишетә,+

Тыныч вакытта талаучылар аңа һөҗүм итә.

22 Ул караңгылыктан чыгачагына шикләнә,+

Аны кылыч көтеп тора.

24 Бәла-казалар күңеленә шом сала,

Аны сугыш башларга әзер торган патшадай изә.

25 Аллаһының үзенә кул күтәрә ул,

Чиксез Кодрәт Иясенә каршы чыкмакчы* була.

26 Үзенең калын, нык калканы белән

Ул үҗәтләнеп, Ходайга каршы чыга,

27 Ул тәкәбберләнә,

Ботларын май баскан.

28 Ул җимереләчәк шәһәрләрдә,

Таш өемнәренә әйләнәчәк

Аулак йортларда яши.

29 Ул баемас, милке дә артмас,

Мал-мөлкәте җир буйлап җәелмәс.

30 Ул караңгылыктан кача алмас,

Ботагын* ялкын корытыр,

Ходайның* көчле сулышы аны юк итәр.+

31 Юк-бар нәрсәгә таянып алданмасын,

Чөнки җимеше буш нәрсә булыр.

33 Ул пешмәгән җимешләрен коючы йөзем агачы сыман,

Чәчәкләрен коючы зәйтүн агачы сыман булыр.

34 Имансызлар* җыелышы уңышсыз булыр,+

Ришвәтчелек чатырларын ут йотар.

35 Алар бәла-казага уза һәм яманлык тудыра,

Карыннарыннан ялган чыга».

Әгәр минем урынымда булсагыз,*

Мин сезне тәнкыйтьләр идемме

Һәм сезгә карап башымны чайкар идемме?+

5 Юк, мин сезне сүзләрем белән ныгытыр идем,

Телем белән юатып, көч өстәр идем.+

6 Сөйләсәм, әрнүем бетми,+

Сүземнән туктасам, авыртуым кала бирә.

7 Тик хәзер Ул мине алҗытты,+

Бөтен йортымны* тар-мар итте.

8 Өстәвенә, ул мине тотып ала. Һәм башкалар моны күрә,

Әйтерсең лә үз мескенлегем миңа каршы шаһитлек бирә.

10 Дошманнар, мине йотар өчен, авызларын киң итеп ачтылар,+

Мыскыллап, яңакларыма суктылар,

Күпләп миңа каршы җыелалар.+

11 Ходай мине егетләр кулына тапшыра,

Явызларга китереп ташлый.+

12 Тыныч кына яшәп яткан идем, ул мине изде;+

Мине җиңеп* тар-мар итте,

Аннан соң миңа һөҗүм итте.

13 Аның укчылары мине уратып ала;+

Ул һич кызганмыйча бөерләремне чәнчи,+

Үтемне җиргә түгә.

14 Ул мине диварны җимергәндәй җимерә бара,

Сугышчыдай миңа ташлана.

15 Мин матәм киеме тегеп, тәнемне капладым,+

Абруемны* җиргә күмдем.+

16 Елаганга, битем кызарды,+

Күз тирәләрем каралды,*

17 Тик минем бернинди зыян китергәнем юк,

Догам саф.

19 Минем күктә шаһитем бар,

Минем хакка шаһитлек бирә алучы — югарыда.

20 Иптәшләрем миннән мыскыллап көлә,+

Ә мин Ходаем алдында күз яшьләремне түгәм.*+

21 Кеше белән аның якыны арасындагы бәхәс хәл ителгән кебек,

Адәм улы белән Аллаһы арасындагы эш тә хәл ителсен иде.+

22 Чөнки берничә ел үтәр дә,

Мин кайтып булмый торган юл буйлап китәрмен.+

17 Мин хәлдән тайдым, көннәрем сүнеп бара;

Мине зират көтә.+

2 Мине мыскыллаучылар чолгап алды,+

Күзләрем аларның фетнәсенә карап торырга мәҗбүр.

4 Син аларның күңелләреннән акыллылыкны яшердең,+

Шуңа күрә аларны югарыламыйсың.

5 Берәү дуслары белән бүлешергә тәкъдим итә,

Ә үз балаларының күзләре сүнә бара.

6 Ходай мине адәм көлкесе* итте,+

Хәзер минем битемә төкерәләр.+

7 Кайгыдан күзләрем тонды,+

Сөяк белән тиредән генә калдым.

8 Намуслылар моңа гаҗәпләнеп карап тора,

Гаепсезнең имансызлар* аркасында кәефе китә.

9 Тәкъва кеше үз юлында нык тора,+

Гаепсез кешенең көче арта.+

10 Әмма сез, әйдәгез, үз сүзләрегезне дәвам итегез,

Чөнки мин арагызда бер зирәкне дә тапмадым.+

11 Көннәрем үз ахырына килде,+

Ниятләрем, күңел теләкләрем челпәрәмә килде.+

12 Иптәшләрем: „Караңгы булганга, яктылык килә“,— диеп,

Төнне көнгә алыштыра.

13 Көтеп торсам, Кабер* минем йортыма әйләнәчәк,+

Һәм урынымны караңгылыкта җәярмен.+

14 Гүргә:+ „Син минем әтием!“,

Кортка: „Син минем әнием һәм апам!“ — диярмен.

16 Өметем белән бергә җир куенына кергәч,+

Ул* Кабернең* ябык капкалары янына төшәчәк».

3 Ник безгә хайваннарга караган кебек карыйсың,+

Ник безне ахмаклар* дип саныйсың?

4 Ачуыңнан җаның өзгәләнсә дә,

Синең хакка җир ташландык хәлдә калырмы,

Кыя үз урыныннан күчәрме?

5 Явызның яктылыгы сүнеп китәр,

Учагының ялкыны бүтән янмас.+

6 Чатырындагы яктылык, һичшиксез, караңгыланыр,

Өстендәге яктырткычы сүнеп китәр.

8 Аяклары аны ятьмәгә илтер,

Ул атлый-атлый элмәккә эләгер.

9 Үкчәсе капкынга тотылыр,

Аны тозак эләктереп алыр.+

10 Аның өчен җирдә бау яшерелгән,

Юлда аны тозак көтә.

11 Аны бөтен яктан дәһшәтле нәрсәләр куркыта,+

Эзләреннән куып бара.

12 Аның көч-куәте кими,

Афәттән+ аяклары какшар.*

13 Аның тиресе ашалган,

Иң куркыныч үлем чире аның кул-аякларын йота.

14 Аны исән-имин яшәп яткан чатырыннан аердылар,+

Дәһшәтләр патшасына* алып баралар.

15 Аның чатырында чит кешеләр яшәр,

Йортын күкерт каплар.+

16 Астында тамырлары корып бетәр,

Өстендә ботаклары кибәр.

17 Аның турындагы истәлекләр җир йөзеннән җуелыр,

Урамда аның исемен белмәсләр.

18 Аны яктылыктан караңгылыкка җибәрерләр,

Уңдырышлы җирдән куарлар.

19 Ул үз халкы арасында токымсыз һәм нәселсез булыр,

Яшәгән* җирендә исән калган беркеме дә булмас.

20 Аның көне килгәч, Көнбатыштагы кешеләр аптырашка калыр;

Көнчыгышта яшәүчеләрне курку биләп алыр.

21 Яманлык кылучының чатырлары белән,

Аллаһыны белмәгән кешенең яшәү урыны белән менә шулай булыр».

2 «Тагын күпме җанымны* ярсытып,+

Сүзләрегез белән мине рәнҗетеп торырсыз?+

3 Мине инде ун тапкыр шелтәләдегез,*

Үзегезне минем белән шулай кырыс тотарга оялмыйсыз да.+

4 Әгәр чыннан да берәр хата кылганмын икән,

Бу минем эшем.

5 Миннән өстен буласыгыз килә икән,

Мине хурлавыгызны гадел дисез икән,

6 Шуны белегез: мине Ходай юлдан яздырды,

Ул мине ау тозагына тотты.

7 „Җәбер-золым!“ — дип кычкырып торсам да, һичкем дәшми;+

Ярдәм сорап ялварам, тик гаделлек күрмим.+

8 Ул юлымны таш стена белән киртәләп куйды, һәм мин үтә алмыйм;

Сукмагымны караңгылык белән каплады.+

9 Данымнан мәхрүм итте ул мине,

Башымнан таҗны салдырды.

10 Ул мине юк иткәнче һәрьяклап изә,

Өметемне агачны йолкыгандай йолкып чыгара.

11 Аның миңа ачуы чыга,

Ул мине үз дошманы дип саный.+

12 Аның гаскәрләре бергәләшеп мине чолгап ала,

Лагерьлары белән чатырымны камап ала.

13 Ул кардәшләремне янымнан куып җибәрде,

Танышларымны миннән читләштерде.+

14 Дусларым* юк булды,

Якын танышларым мине онытып бетерде.+

15 Йортымдагы кунакларым,+ кол кызларым мине чит кеше дип саный,

Мин алар өчен чит ил кешесе булып киттем.

16 Хезмәтчемне чакырсам, җавап бирми;

Аңардан кызгануын үтенәм.

17 Хатыным сулышымнан җирәнә башлады,+

Бертуганнарым өчен мин сасы ис булып киттем.

18 Хәтта яшь балалар да миннән җирәнә;

Күтәрелсәм, мине мыскылларга тотыналар.

19 Бар якын дусларым мине күралмый,+

Мин яраткан кешеләр миңа каршы чыкты.+

20 Сөякләрем тирем белән итемә ябыша,+

Мин көчкә* үлемнән качып калам.

21 Шәфкатьле булыгыз, иптәшләрем, миңа шәфкатьле булыгыз,

Ходай миңа үз кулы белән сукты бит.+

22 Ник, Аллаһы кебек, мине эзәрлеклисез,+

Миңа бертуктаусыз һөҗүм итәсез?+

23 Сүзләрем язып куелса иде,

Берәр китапка язылса иде!

24 Алар тимер кискеч һәм кургаш белән

Мәңгегә кыяга уелса иде!

25 Йолып алучым+ исән, моны яхшы беләм;

Ул соңрак килеп, җир өстеннән күтәрелер.

26 Хәзер тирем шулай итеп бозылса да,

Әле исән чакта мин Ходаемны күрермен.

27 Мин аны үзем күрермен,

Башка берәүнең түгел, минем күзләрем аңа карап торыр.+

28 Сез бит: „Без аны ничек итеп эзәрлеклибез?“+ — дисез,

Әйтерсең лә моның сәбәпчесе мин.

Гөнаһлар өчен җәза — кылыч бит,

Хөкем итүченең барлыгын белерсез әле».+

2 «Үземне борчыган уйлар аркасында,

Дулкынлану кичергәнгә, җавап бирәм.

3 Мин ишеткән шелтә мине рәнҗетә;

Төшенүчәнлек мине җавап бирергә этәрә.

4 Әлбәттә, син әйтәсе сүзләремне һәрчак белә идең,

Чөнки җир йөзендә кеше* булдырылганнан бирле болай иде:+

5 Явызларның шатлыгы бик кыска,

Имансызның* сөенече бер мизгел генә.+

6 Эрелеге күккә кадәр җитсә дә,

Башы болытларга тисә дә,

7 Ул, үз тизәге сыман, мәңгегә юк булыр,

Элек аны күргән кешеләр: „Ул кайда?“ — дип сорар.

8 Ул төш кебек очып китәр, аны таба алмаслар;

Аны төнге күренешне кугандай куарлар.

9 Аны күргән күзләр дә,

Үз урыны да аны бүтән күрмәс.+

10 Аның балалары ярлыларның күңелен табарга тырышыр,

Ул башкаларга мал-мөлкәтләрен үз кулы белән кайтарыр.+

11 Аның сөякләре яшьлек дәрте белән тулы иде,

Тик ул* аның белән бергә җирдә ятар.

12 Кабахәтлек аның авызында татлы булып тоела икән,

Ул аны теле астында яшерә икән,

13 Тәмен татый һәм, төкермичә,

Авызында тота икән,

14 Ашаган ризыгы эчендә әче булыр,

Күзлекле еланның агуына* әверелер.

15 Ул, байлыкны йоткан булса да, косып чыгарыр;

Аллаһы аның карынын милкеннән бушатыр.

16 Ул күзлекле еланның агуын суырыр,

Зәһәр елан аны чагып үтерер.

17 Ул су агымнарын,

Бал белән май ташкыннарын күрмәс.

18 Ул үзенең мал-мөлкәтен файдаланмыйча* кайтарып бирер,

Сәүдә эше белән җыйган байлыгының рәхәтен күрмәс.+

19 Ул бит ярлыларны җәберләгән, аларны ташлап калдырган;

Үзе төземәгән йортны үзенеке иткән.

20 Тик аның күңеле тынычлык тапмас,

Байлыгы аны коткармас.

21 Йотарлык бернәрсә калмаганга,

Чәчәк атуы бик кыска булыр.

22 Байлыгы иң югары дәрәҗәгә җиткәч, аны борчылулар биләп алыр;

Бәла-казалар аңа ябырылыр.

23 Ул корсагын тутырган арада,

Ходай* аңа ярсулы ачуын кояр,

Аны өстенә, эч-карынына яудырыр.

24 Ул тимер коралдан качканда,

Аңа бакыр җәядән аткан уклар чәнчелер.

25 Ул үз аркасыннан укны,

Үт куыгыннан ялтыравык коралны тартып ала,

Аны курку биләп ала.+

26 Аның байлыгын дөм караңгылык көтә,

Беркем өреп дөрләтмәгән ут аны йотар,

Чатырында исән калганнар бәлагә эләгер.

27 Күк аның җинаятен ачыклар,

Җир аңа каршы чыгар.

28 Аның йортын туфан агызып алып китәр,

Ходайның* ачу көнендә көчле ташкын булыр.

29 Явызның Аллаһыдан алган әҗере,

Ходай биргән мирасы әнә шундый».

2 «Сүзләремә колак салыгыз,

Шулай итеп мине юатырсыз.

3 Мин сөйләгәндә, сабыр булыгыз,

Башта сөйләп бетерим, аннары көләрсез.+

5 Кулыгыз белән авызыгызны каплап,

Миңа гаҗәпләнеп карап торыгыз.

6 Уйларга бирелгәндә мин тынычлыгымны югалтам,

Бөтен тәнем калтырый башлый.

7 Ник әле явызлар яши дә яши,+

Картая, бай* булып китә?+

8 Аларның балалары һәрчак үзләре белән,

Алар үз токымнарын күреп тора.

9 Йортлары исән-имин тора, дәһшәт янамый;+

Ходай аларны җәзаламый.

10 Үгезләре үрчеп тора,

Сыерлары бозаулый һәм бозау салмый.

11 Малайлары тышта көтү-көтү йөгереп йөри,

Балалары чабышып уйный.

12 Алар шалтыравык һәм арфа көенә җырлый,

Флейта* тавышына күңел ача.+

13 Яшәгән көннәре канәгатьлек китерә,

Алар тынычлыкта* Кабергә* иңә.

18 Аларның кайчан да булса җил очырган салам бөртеге сыман,

Давыл алып киткән кибәк сыман булганы бармы?

20 Явыз үз күзләре белән үзенең һәлакәтен күрсен,

Чиксез Кодрәт Иясенең ярсуын татысын.+

21 Аның гомере кыскартыла* икән,

Үзеннән соң йорты белән ни буласы аны борчырга тиешме?+

23 Берәү үлгәндә әле куәтле була,+

Ул кайгы күрми, борчуларсыз яши,+

24 Сөякләре нык,

Ботларын май баскан була.

25 Башка берәү исә, тормышның рәхәтен татымыйча,

Кайгы-хәсрәт чигеп* үлә.

26 Алар бергә җир куенына кереп ятар,+

Икесен дә корт каплар.+

27 Уйларыгызны да,

Миңа каршы корган явыз* ниятләрегезне дә бик яхшы беләм.+

28 Сез бит: „Мирзаның йорты кайда,

Явызның чатыры кайда?“+ — дисез.

30 Афәт көнендә явыз кешене кызганалар,

Ярсу көнендә аны коткаралар икәнен белмәдегезме?

32 Аны күмгәч,

Каберен саклап торырлар.

33 Үзәндәге* туфрак аның өчен уңайлы булыр,+

Аңа кадәр исәпсез-хисапсыз кеше җир куенына кергән сыман,

Бар кешеләр аңа иярер.+

4 Курку-хөрмәтең өчен ул сине җәзага тартырмы,

Синең белән судлашырмы?

5 Явызлыгың баштан ашканга,

Гөнаһларыңның чиге булмаганга шулай булды түгелме?+

6 Син кардәшеңнән бер сәбәпсез рәһен* аласың,

Кешеләрнең киемнәрен салдырып, аларны ялангач калдырасың.+

7 Арыган кешегә су эчертмисең,

Ач адәмне ашатмыйсың.+

8 Бу җир, куәтле кешенең биләмәсе,+

Монда дәрәҗәле берәү яши.

9 Әмма син тол хатыннарны буш кул белән борып җибәрдең,

Ятимнәрнең* кулларын көчсез иттең.

10 Менә шуңа күрә тирә-ягыңда элмәкләр* куелган,+

Син көтелмәгән дәһшәтләрдән куркып торасың.

11 Менә шуңа күрә бик караңгы, син күрә дә алмыйсың,

Су ташкыны сине каплап ала.

14 Күк гөмбәзеннән* йөргәндә,

Болытлар аны каплап тора, һәм ул күрә алмый“.

15 Борынгы юл,

Явызлар йөргән юл буйлап йөрерсеңме?

16 Аларны бит вакытсыз үлем алып китте,*

Нигезләрен ташкын агызып алып китте.+

19 Тәкъвалар аларның һәлакәтен күреп шатланыр,

Гаепсезләр алардан көлеп, болай дияр:

20 „Дошманнарыбыз юк ителде,

Алардан калганны ут йотар“.

21 Аллаһыны бел һәм тыныч-имин яшәрсең,

Шунда син яхшылык күрерсең.

22 Аның авызыннан чыккан законны кабул ит,

Әйткәннәрен йөрәгеңдә сакла.+

23 Чиксез Кодрәт Иясенә кире кайтсаң, торгызылырсың;+

Чатырыңны гаделсезлектән арындырсаң,

24 Алтыныңны* — тузанга,

Офи́р алтынын+ ташлы үзәннәргә* ташласаң,

25 Чиксез Кодрәт Иясе синең алтының*

Һәм иң яхшы көмешең булып китәр.

26 Шунда Чиксез Кодрәт Иясе белән мөнәсәбәтләр сиңа шатлык китерер,

Син йөзеңне аңа таба күтәрерсең.

27 Син аңа ялварырсың, һәм ул ишетер,

Син нәзерләреңне үтәрсең.

28 Ни генә эшләргә булсаң да, уңышка ирешерсең,

Сукмакларың якты булыр.

29 Чөнки масаеп сөйләшсәң, сине түбәнсетерләр,

Ә басынкыларны* ул коткарыр.

2 «Бүген дә мин үҗәтләнеп зарланырмын,*+

Көрсенә-көрсенә хәлем бетте.

4 Аңа үз эшемне сөйләп бирер идем,

Бөтен дәлилләрне китерер идем.

5 Аның җавабына төшенер идем,

Сүзләренә колак салыр идем.

7 Шунда намуслы кеше аның белән үз эшен җайга салыр иде,

Хөкемчем мине мәңгегә аклар иде.

8 Тик көнчыгышка таба барсам — ул анда юк;

Кире кайтам — аны таба алмыйм;

9 Ул сул тарафта эшләр башкарса — аны күзәтә алмыйм;

Аннары ул уңга борыла — барыбер күрмим.

11 Мин туп-туры аның эзләреннән йөрим,

Аның юлыннан һич тә читләшмим.+

14 Миңа карата ниятләрен* ул тулысынча үтәп чыгар,

Һәм аңарда моңа охшаш нәрсәләр күп.

15 Менә ни өчен мин аның аркасында хафаланам,

Аның турында уйлаганда, куркуым арта.

16 Ходай мине кыюсыз итте,

Чиксез Кодрәт Иясе мине куркуга салды.

17 Әмма караңгылык йөземне каплаган булса да,

Дөм караңгылык мине сүзсез калдырмады.

2 Кайберәүләр чик билгеләрен күчерә,+

Кеше көтүен үзенеке итә.

3 Алар ятим балаларның ишәкләрен алып китә,

Тол хатынның үгезен рәһен* итеп ала.+

4 Алар ярлыларны юлдан этеп чыгара,

Ярдәмгә мохтаҗлар алардан качарга омтыла.+

5 Ярлы кешеләр, чүлдәге кыргый ишәкләр+ сыман, ашарга эзләп йөри,

Сахраларда балаларына ризык табарга тырыша.

6 Алар башка берәүнең кырында урырга*

Һәм явызның йөзем бакчасында калган йөземне җыярга мәҗбүр.

7 Алар киемсез, шәрә килеш төн үткәрә,+

Суык чакта капланыр өчен бер нәрсәләре дә юк.

8 Алар тауларда коеп яуган яңгырлардан чылана,

Сыеныр урыннары булмаганга, кыяга сарыла.

9 Атасыз ятимне ана күкрәгеннән аералар,+

Ярлының киемнәрен рәһен итеп алалар.+

10 Аларны киемсез, шәрә килеш йөрергә

Һәм ач килеш көлтәләр ташырга мәҗбүр итәләр.

11 Алар көндез эсседә террасалар арасында тир түгеп эшли,*

Изгечләрдә йөзем изә, ә үзләре сусаудан интегә.+

12 Шәһәрдә үлеп барган кешеләр ыңгыраша,

Төзәлмәслек яра алганнар* ярдәм сорап кычкыра,+

Тик Аллаһы моны начар дип санамый.*

13 Явызлар яктылыкны кире кага,+

Алар яктылык юлын танымый,

Аның сукмакларыннан йөрми.

14 Үтерүче таң ату белән тора да

Ярдәмгә мохтаҗлар һәм ярлыларны үтерә,+

Төнлә исә урлашып йөри.

15 Зиначының күзе эңгер-меңгер җиткәнне көтә,+

„Мине һичкем күрмәс!“ — диеп,+

Ул үз битен каплый.

16 Төнлә явызлар йортлар эченә бәреп* керәләр,

Көндез бикләнеп утыралар,

Көн яктылыгын белмиләр.+

17 Иртәнге вакыт алар өчен дөм караңгылык сыман,

Алар куе караңгылык дәһшәте белән таныш.

19 Корылык һәм эсселек кар суларын йоткан кебек,

Кабер* дә гөнаһ кылучыларны йота!+

21 Алар баласыз хатынны рәнҗетә,

Тол хатыннар белән үзләрен начар тота.

22 Ходай* үз кодрәте белән көчлеләрне юк итәр,

Алар, югары күтәрелсә дә, яшәячәкләренә шикләнә.

23 Ходай* аларга үзләрен ышанычлы хис итеп, имин яшәргә юл куя,+

Тик күзләре аларның һәр адымын күзәтә.+

24 Алар азга гына күтәрелә дә юк була,+

Аларны түбән итәләр+ һәм башкаларны җыйгандай җыялар,

Башакларны кискәндәй кисеп алалар.

25 Шулай булгач, кем минем ялганчы булуымны

Я сүзләремнең хак түгеллеген исбат итә алсын?»

2 «Хакимлек һәм куркыныч көч аңарда,

Ул күкләрдә тынычлык булдыра.

5 Аның өчен хәтта ай да якты түгел,

Йолдызлар да пакь түгел,

6 Кортка охшаш үлемле кеше,

Бернигә яраксыз адәм улы бигрәк тә!»

5 Үлеләр куркудан калтырый,

Диңгез һәм андагы җанварлардан да астарак алар.

6 Аллаһы* алдында Кабер* ачык,+

Һәм череп таркалу урыны капланмаган.

7 Ул төньяк күк йөзен киңлек өстенә җәйгән,+

Һәм җирне бушлыкка элеп куйган.

8 Ул суларны үз болытларына төрә,+

Әмма болытлар аларның авырлыгыннан ертылмый.

9 Ул болытларны җәеп,

Тәхетен каплый.+

10 Ул су өстеннән офык сызыгы үткәрә,+

Яктылык белән караңгылыкның чикләрен билгели.

11 Аның шелтәсенә шаккатып,

Хәтта күк баганалары селкенә.

12 Ул үз кодрәте белән диңгезне дулкынландыра,+

Аңлау сәләте белән диңгез җанварын* һәлак итә.+

13 Сулышы* белән ул күкне аяз итә,

Тотып булмый торган* еланны кулы белән чәнчи.

14 Һәм болар аның юлларының кырыйлары гына,+

Аның турында пышылдау гына ишетелә!

2 «Мине гаделлектән мәхрүм иткән Тере Аллаһы белән,+

Җанымны әрнеткән Чиксез Кодрәт Иясе белән ант итәм:+

3 Эчемдә сулышым бар чакта,

Борын тишекләремдә Ходай биргән рух булганда,+

4 Авызымнан гаделсез сүзләр чыкмас,

Телемнән ялган ычкынмас!

6 Мин тәкъвалыгымны саклармын, аны бер дә ычкындырмам,+

Тере чагымда* йөрәгем мине гаепләмәс.*

7 Дошманымның ахыры — явыз кешенеке кебек,

Миңа ташланучыларның ахыры гаделсезләрнеке кебек булсын,

8 Имансыз* юк ителгәч,

Ходай аның гомерен* алгач, аның нинди өмете калыр?+

9 Аның башына бәла төшкәч,

Ходай аны ишетерме?+

11 Мин сезгә Аллаһының кодрәте турында* сөйләрмен,

Чиксез Кодрәт Иясе турында бернәрсәне дә яшермәм.

12 Һәрберегез күренешләр күргән икән,

Ник сезнең сүзләрегез буп-буш соң?

13 Явызның Ходайдан алган өлеше,+

Залимнәрнең Чиксез Кодрәт Иясе биргән мираслары менә шундый:

14 Уллары күп булса да, алар кылычтан һәлак булыр,+

Балалары ризыкка мохтаҗ булыр.

15 Аңардан соң яшәргә калганнар кизүдән үләр,

Аларның хатыннары алар өчен еламас.

16 Ул көмешне тузандай күп җыйса да,

Сыйфатлы киемнәре балчык өемедәй күп булса да,

17 Әйе, ул боларның барысын җыйса да,

Киемнәрен тәкъва кеше киеп йөрер,+

Көмешен гаепсезләр бүлешер.

18 Аның төзегән йорты көя кузысы* сыман уалучан,

Сакчы ясаган куыш+ кебек ватылучан.

19 Ул йокларга бай килеш ятар, ләкин берни дә җыймас,

Күзләрен ачкач, бернәрсәсе булмас.

20 Дәһшәт аңа туфан шикелле ябырыла,

Аны төнлә давыл алып китә.+

21 Көнчыгыш җиле аны эләктереп алыр, һәм ул юк булыр,

Яшәгән урыныннан аны очырып алып китәр.+

22 Ул аның көченнән качарга тырышса да,+

Җил аңа һич кызганмыйча ябырылыр.+

23 Ул аны мыскыллап кул чабар

Һәм аңардан көлеп, үз урыныннан сызгырыр.*+

28 Көмеш табыла торган урын да,

Алтын сафландыру урыны да бар.+

2 Тимерне җирдән чыгаралар,

Бакырны ташлардан эретәләр.+

3 Кеше караңгылыкны җиңә,

Мәгъдән* эзләп,

Ул дөм караңгылыкка мөмкин кадәр тирәнрәк керә.

4 Ул яшәү урыннарыннан еракта,

Онытылган урыннарда, кеше йөрми торган җирләрдә мәгъдән казый,

6 Анда ташлар арасында сапфир бар,

Туфрактан алтын табып була.

7 Бер ерткыч кош та анда кадәр юлны белми,

Кара тилгәннең дә аны күргәне юк.

8 Бер кыргый хайван да ул юлны таптамаган,

Яшь арыслан анда эзләнеп йөрмәгән.

10 Уеп кыяларга арыклар+ ясый,

Аның күзләре бөтен кыйммәтле нәрсәләргә игътибар итә.

11 Ул су чыганакларын каплый,

Яшерелгәнне яктылыкка чыгара.

13 Һичкем аның кадерен белми,+

Аны җирнең бер урынында да табып булмый.

14 Тирән сулар: „Ул миндә түгел!“ — диләр,

Һәм диңгез: „Ул миндә юк!“ — ди.+

15 Аны саф алтынга сатып алып та,

Көмешкә алмаштырып та булмый.+

16 Аны Офи́р алтынына да,+

Сирәк оникс һәм сапфир ташларына да сатып алып булмый.

17 Алтын белән пыяла да аның белән чагыштырырлык түгел,

Аны саф алтыннан ясалган бернинди савытка алмаштырып булмый.+

18 Мәрҗән белән бәллүр турында әйтәсе дә юк,+

Чөнки зирәклек бер янчык энҗедән дә кыйммәтрәк.

19 Аңа Куш топазы+ да тиң түгел,

Аны саф алтынга да сатып алып булмый.

23 Аны табу юлын Ходай белә,

Аңа гына аның урыны билгеле,+

24 Ул бит җирнең чикләренә кадәр карый,

Күк астында булган бар нәрсәне күреп тора.+

25 Җилгә көч биргәндә,+

Суларның күләмен билгеләп куйганда,+

26 Яңгырга күрсәтмә биргәндә,+

Күкрәгән болытларның юлын билгеләгәндә,+

27 Ул зирәклекне күреп, аның турында сөйләп бирде,

Ул аның нигезләрен урнаштырды һәм аны сынап чыкты.

„Зирәклек — Йәһвәгә карата тирән хөрмәт ул,+

Төшенүчәнлек — явызлыкны кире кагу ул“».+

2 «И, үткән айларга,

Аллаһы саклаучым булган көннәргә кайта алсам иде!

3 Ул вакытта аның яктырткычы баш өстемдә яктырта иде,

Аның яктылыгы мине караңгылык аша алып бара иде,+

4 Гомеремнең иң матур чагында идем,

Чатырымда Аллаһының миңа дус булуы сизелә иде,+

5 Чиксез Кодрәт Иясе ул чакта минем белән,

Балаларым* янәшәмдә иде.

6 Ул чакларда сукмакларым каймак белән юылган иде,

Кыялардан минем өчен май акты.+

7 Мин бит шәһәр капкалары янына чыгып,+

Еш кына мәйданда утырдым.+

8 Мине күргәндә, егетләр миңа юл бирә иделәр,

Хәтта картлар да күтәрелеп басып тора иде.+

9 Мирзалар тынып кала,

Авызларын куллары белән каплый иделәр.

10 Атаклы кешеләрнең тавышы тына,

Телләре аңкауларына ябыша иде.

11 Мине ишеткән һәрбер кеше минем турында яхшыны сөйли иде,

Мине күргәннәр мине мактап телгә ала иделәр.

12 Мин бит ярдәм сорап утырган мескеннәргә,+

Ятимнәргә һәм ярдәмчесе булмаган һәр кешегә булыша идем.+

13 Газапланган кеше мине фатихалый иде,+

Мин тол хатынның күңелен шатлык белән тутыра идем.+

15 Сукыр өчен — күз,

Аксак өчен аяк идем мин.

16 Мин мескеннәргә ата булып киттем,+

Таныш булмаган кешеләрнең хөкем эшен тикшерә идем.+

17 Мин явызның теш казнасын сындыра идем,+

Тешләреннән аның корбанын тартып ала идем.

18 Мин болай дия идем: „Үз оямда үләрмен,+

Көннәремнең саны ком бөртекләре кебек күп булыр.

19 Тамырларым суга кадәр җәелер,

Ботакларымда төне буе чык җыелыр.

20 Минем даным сүнми,

Кулымдагы җәям гел атып торыр“.

21 Кешеләр мине нәрсә әйтер икән дип тыңлый иделәр,

Киңәшемне көтеп тынып кала иделәр.+

22 Мин сөйләп бетергәч, алар сүзсез кала иделәр,

Сүзләрем аларның колакларына ятышлы иде.

23 Алар мине яңгырны көткәндәй көттеләр,

Сүзләремне язгы яңгырны йоткандай йоттылар.+

24 Аларга елмайсам, исләре китә иде,

Йөземнең яктысы аларга ышаныч өстәп куя иде.*

25 Баш буларак, аларга күрсәтмәләр бирдем,

Мин гаскәрләре арасында яшәүче патша кебек,+

30 Хәзер исә миннән яшьрәк булганнар

Миннән көлә.+

Аларның аталарын

Көтүләремне саклаган этләр белән дә куймас идем.

3 Алар мохтаҗлык белән ачлыктан йончыганнар,

Һәлак ителгән һәм калдырылган җирне,

Коры җирне кимерәләр.

4 Алар тозлы үләннең яфракларын җыялар,

Куакларның тамырлары — аларның ризыгы.

5 Аларны җәмгыятьтән куалар,+

Кешеләр аларга каракларга кычкыргандай кычкыра.

6 Алар үзәннәрдәге* тау битләрендә,

Җирдәге тишекләрдә һәм кыяларда яши.

7 Куакларда кычкыра,

Кычыткан арасында бер-берсенә сыеналар.

8 Акылсызның, мескеннең улларын кугандай,

Аларны җирдән камчы белән куганнар.

9 Хәзер исә алар мине җырларында мыскыл итәләр,+

Мин алар өчен адәм көлкесе* булып киттем.+

10 Алар миннән җирәнә, якын килми,+

Оялмыйча битемә төкерә.+

11 Ходай мине коралсыз* һәм басынкы иткәнгә,

Алар минем алдымда йөгәнсез булып киттеләр.

12 Уң ягымда алар өер кебек күтәрелә,

Мине качып китәргә мәҗбүр итә,

Сукмагыма һәлакәтле киртәләр сала.

13 Алар юлларымны җимерә,

Башыма төшкән хәсрәтне арттыра,+

Аларны беркем туктата алмый.*

14 Алар стенадагы зур тишек аша кергәндәй керә,

Һәлакәт эчендә килә.

15 Дәһшәт мине биләп ала,

Дәрәҗәм җил сыман очып китә,

Котылуга өметем болыт кебек югала.

16 Җаным түгелеп бара,+

Өстемә газаплар ябырыла.+

17 Төнлә сөякләрем сызлый,*+

Әрнеткеч газап һич туктамый.+

18 Бөек көчтән киемем ямьсезләнде,*

Ул тыгыз яка кыскандай кыса.

19 Ходай мине пычракка батырды,

Мин тузан һәм көл сыман булдым.

20 Сиңа ярдәм сорап ялварсам да, дәшмисең,+

Бассам, миңа карап кына торасың.

21 Минем белән мәрхәмәтсез эш итәсең,+

Бөтен көчең белән миңа ташланасың.

22 Мине җил белән күтәреп алып китәсең,

Аннан соң давылда тегендә-монда ыргытасың.*

23 Беләм, син мине гүргә —

Яшәүчеләрнең барысы җыелачак йортка иңдерәчәксең.

24 Әмма беркем дә, хәсрәтләнгән кеше бәла кичереп

Ярдәм сорап кычкырганда, аңа+ сукмый.

27 Йөрәгем һич туктамыйча кайный,

Кайгылы көннәр килде.

28 Мин боегып йөрим,+ кояш яктысы да юк,

Җыенда күтәреләм һәм ярдәм сорап кычкырам.

29 Мин шакаллар кардәшенә,

Тәвә кошы кызларының иптәшенә әйләндем.+

30 Тирем каралып купты,+

Сөякләрем эсседән* яна.

31 Минем арфа кайгылы тавышлар гына чыгара,

Флейтамнан* үкереп елау ишетелә.

2 Алай эшләгән булсам, югарыдагы Аллаһыдан өлешем,

Биектәге Чиксез Кодрәт Иясеннән мирасым нинди булыр иде?

3 Җинаятьчене — бәла,

Явызлык кылучыларны һәлакәт көтә түгелме?+

6 Ходай мине төгәл үлчәүдә үлчәсен,+

Шунда саф икәнемне белер.+

7 Юлдан язганмын икән,+

Я йөрәгем күзләремә ияргән икән,+

Я кулларым нәҗесләнгән икән,

8 Мин чәчкәнне башка берәү ашасын,+

Мин утыртканны тамыры белән йолкып алсыннар.*

9 Күңелем хатын-кыз коткысына бирелгән булса,+

Якынымның ишек төбендә көтеп яткан булсам,+

10 Хатыным башка ир-ат өчен он тартсын,

Аның белән башкалар якынлык кылсын.+

11 Чөнки мин оят эш,

Хакимнәр җәзасына лаек җинаять кылган булыр идем.+

12 Бу йотып һәлак итүче,+

Хәтта бар нәрсәмне төбеннән юк итүче* ут булыр иде.

13 Хезмәтче ирләр я хатыннар миннән зарланганда,*

Алар белән гадел эш итмәгән булсам,

14 Аллаһы миңа каршы чыккач, нәрсә эшли алырмын?

16 Ярлыга теләгәнен бирмәгән булсам,+

Тол хатынның күзләрен тилмерткән булсам,+

17 Ризыгымны ятимнәргә бирмичә

Үзем генә ашаган булсам+

18 (Яшь чагымнан ук ятим* минем белән үз әтисе белән үскәндәй үсте бит,

Бала чагымнан ук тол хатынга* таяныч булдым),

19 Ялангач калып суыктан үлеп баручыны

Я бөркәнерлек нәрсәсе булмаган ярлыны күргәндә,+

20 Ул җылына алсын өчен аңа сарыкларымның йонын бирмәгән булсам,

Һәм ул миңа рәхмәт укымаган булса,+

21 Шәһәр капкалары янында ятимгә ярдәмем кирәк булганда,+

Аңа* йодрык күрсәткән булсам,+

22 Кулым* иңбашымнан өзелеп төшсен,

Терсәктән* сынсын.

23 Мин Аллаһының җәзасыннан курка идем,

Аның шөһрәте алдында басып тора алмас идем бит.

24 Алтынга таянган булсам

Я саф алтынга: „Син минем ышанычым!“ — дигән булсам,+

25 Күп мал-мөлкәт җыйганга,+

Зур байлыгыма шатланган булсам,+

26 Яктыртып торган кояшны

Я йөзеп барган мәһабәт айны күргәндә,+

27 Күңелемнән вәсвәсәләнеп,

Аларга табыныр өчен кулым белән үбеш җибәргән булсам,+

28 Бу хакимнәр җәзасына лаек җинаять булыр иде,

Мин Аллаһыны кире каккан булыр идем.

29 Дошманымның һәлакәтенә шатланганым+

Яки башына бәла килгәндә сөенгәнем булдымы?

30 (Мин беркайчан да аның җанына ләгънәт төшүен сорап,

Телем белән гөнаһ кылмадым.)+

31 „Аның ризыгы белән тукланмаган кеше бар микән?“ —

Дип әйтмәделәрме чатырымда?+

32 (Бер чит кеше* дә тышта кунмады,+

Ишекләрем юлчылар өчен ачык иде.)

33 Гөнаһымны куенымда яшереп,

Башкалар сыман үз җинаятьләремне капларга тырыштыммы?+

39 Әгәр бер дә түләмичә җимешләрен ашаганмын икән+

Я хуҗаларын* төшенкелеккә дучар иткәнмен икән,+

40 Миндә бодай урынына — чәнечкеле үсемлекләр,

Арпа урынына чүп үләне үсеп чыксын».

«Мин яшь,

Ә сез олы.+

Шунлыктан мин үземне тыеп,+

Белгәннәремне әйтергә батырчылык итмәдем.

7 Мин: „Олы яшьтәгеләр сөйләсен,

Картлар зирәклеккә өйрәтсен“,— дип уйладым.

8 Тик кешеләргә төшенүчәнлекне алар эчендәге рух —

Чиксез Кодрәт Иясенең сулышы бирә.+

9 Кеше күп яшәгәнгә генә зирәк булып китми,

Дөреслекне олылар гына аңлый дип әйтеп булмый.+

10 Шуңа күрә мин: „Сүзләремә колак сал,

Мин дә сиңа белгәннәремне әйтим“,— дим.

Фикер йөртүегезгә колак салып,+

Сез ни әйтергә дип сүз эзләгәндә сезне көттем.+

12 Сезне игътибар белән күзәттем,

Берегез дә Әюпнең хаклы булмавын исбатлый* алмады,

Аның дәлилләренә җавап бирмәде.

13 Шуңа күрә: „Без зирәклеккә ирештек,

Аңа кеше түгел, ә Аллаһы гаеп ташлый“,— димәгез.

14 Әюп миңа каршы сүз әйтмәде,

Һәм мин аңа сезнең сүзләрегез белән җавап бирмәм.

15 Бу кешеләр куркуга калды, җавап бирә алмый тора,

Бүтән әйтер сүзләре юк.

16 Мин көттем, ә алар дәшми,

Берсүзсез катып торалар.

Белгәннәремне әйтим,

18 Чөнки әйтер сүзләрем күп,

Эчемдәге рух мине сөйләргә дәртләндерә.

19 Эчем бөкеләнгән шәраб кебек,

Шартларга әзер яңа турсык сыман.+

Берәрсенә ялагайланып та тормам,*

22 Чөнки мин ялагайлана белмим,

Ялагайлансам, Яратучым үземне шундук һәлак итәр иде.

33 Ә хәзер, Әюп, зинһар, сүзләремне тыңла,

Әйткәннәремә колак сал.

2 Менә, мин әйтергә тиеш,

Телем сөйләргә тиеш.

3 Сүзләрем йөрәгемнең намуслылыгын белдерә,+

Телем белгәннәремне эчкерсез сөйли.

4 Аллаһының рухы мине булдырды,+

Чиксез Кодрәт Иясенең сулышы миңа тормыш бирде.+

5 Булдыра алсаң, миңа җавап бир,

Миңа дәлилләреңне китер, үзеңне якларга әзер бул.

6 Менә, Аллаһы алдында мин нәкъ синең кебек үк,

Мин дә балчыктан яратылганмын.+

7 Шуңа күрә миннән куркырга бернинди сәбәп юк,

Бер сүзем дә авыр булмас.

8 Менә, син болай дидең,

Мин мондый сүзләреңне ишеттем:

9 „Мин саф, җинаять кылмадым,+

Чистамын, бер гаебем дә юк.+

10 Әмма Аллаһы миңа каршы чыгарга сәбәпләр таба,

Мине үз дошманы дип саный.+

11 Аякларыма богаулар сала,

Бар юлларымны күзәтә“.+

Бер сүзеңә дә җавап бирмәгәнгә түгелме?+

14 Ләкин Аллаһы бер әйтә һәм икенче тапкыр әйтә,

Әмма беркем игътибар итми.

15 Ул моны төштә, төнге күренештә эшли,+

Кешеләр тирән йокыга талгач,

Урын-җирләрендә йоклаганда башкара.

16 Шунда ул аларның колакларын ача,+

Аларга үгет-нәсыйхәтен аңлата.

17 Ул кешене гөнаһтан тыеп калырга,+

Горурлыктан сакларга тели.+

18 Аллаһы аның җанын* гүрдән,+

Гомерен кылычтан* яклый.

19 Ятагында сизгән әрнүләре,

Сөякләренең туктаусыз авыртуы аңа сабак бирә.

20 Ахыр чиктә, ул икмәктән җирәнә башлый,

Ул* хәтта иң сыйфатлы ризыкны кире кага.+

21 Аның тәне эреп бара,

Элек күренмәгән сөякләре хәзер чыгып тора.*

22 Аның җаны* — гүргә,

Гомере һәлак итүчеләргә якынлаша.

23 Кешегә ничек намуслы булырга икәнен сөйләр өчен,

Берәр хәбәрче,*

Бер мең арасыннан бер яклаучы табылса,

24 Ходай аңа илтифатын күрсәтеп болай ди:

25 Тәне яшь чагыннан да сәламәтрәк* булсын,+

Ул яшьлек куәте көннәренә кайтсын“.+

26 Ул Ходайга ялварыр,+ һәм Ходай аны кабул итәр,

Ул Аның йөзен күреп шатлыктан кычкырыр,

Һәм Аллаһы үлемле кеше өчен үз гаделлеген* яңадан урнаштырыр.

„Мин гөнаһ кылдым+ һәм гаделлекне боздым,

Ләкин үземә тиешлесен алмадым.*

28 Ул җанымны* гүрдән йолып алды,+

Күзем якты дөньяны күрер“.

Ике-өч тапкыр эшли,

30 Аңа тормыш яктысы яктыртсын өчен,

Җанын гүрдән сакларга тели.+

32 Әйтер сүзең булса, җавап бир,

Сөйлә, чөнки хаклы булуыңны исбатлыйсым килә.

33 Ә инде булмаса, мине тыңла,

Дәшми тор, мин сине зирәклеккә өйрәтәм».

2 «И зирәкләр, сүзләремне тыңлагыз,

Акыл ияләре, әйткәннәремә колак салыгыз.

3 Тел ризыкның тәмен сизгән кебек,

Колак та сүзләрне аера.

4 Әйдәгез, үзебез өчен дөрес булганны билгелик,

Бергәләп нәрсә яхшы икәнен хәл итик.

5 Әюп болай диде бит: „Хаклы булсам да,+

Ходай мине гаделлектән мәхрүм итте.+

7 Мыскыллауларны судай эчкән

Әюп кебек кеше бармы?

8 Ул яманлык кылучыларның иптәше,

Явызларның дусты.+

9 Ул бит: „Аллаһыга ярарга тырышудан

Кешегә ни файда?“ — ди.+

10 Шуңа күрә, төшенүчән кешеләр, тыңлагыз мине,

Аллаһы өчен явызлык кылу,+

Чиксез Кодрәт Иясе өчен яманлык эшләү акылга сыймаслык хәл!+

11 Чөнки ул кешегә эшләренә карап әҗерен бирәчәк,+

Йөргән юлларының җимешләрен татырга юл куячак.

12 Юк, Аллаһы явызлык кылмый,+

Чиксез Кодрәт Иясе гаделлекне бозмый.+

14 Ул кешеләргә игътибарын юнәлтсә,

Аларның рухын һәм сулышын үзенә алса,+

15 Бөтен кешеләр юк булыр,

Кешелек кире туфракка кайтыр.+

16 Төшенүчән булсаң, игътибарлы бул,

Сүзләремә колак сал.

18 Патшага: „Син яраксыз кеше“,— дип

Я мирзага: „Син явыз“,— дип әйтерсеңме?+

19 Ходай мирзаларның дәрәҗәсенә карамый

Һәм байларны ярлылардан* өстен күрми,+

Һәммәсен дә аның куллары булдырган бит.+

20 Алар кинәт төн уртасында+ үлеп китәргә мөмкин,+

Алар дер-дер калтырый да һәлак була.

21 Ходайның күзләре кеше юлларын күрә бит,+

Ул аның һәр адымын күзәтеп тора.

22 Явызлык кылучылар яшеренә алырлык

Караңгылык та, дөм караңгылык та юк.+

23 Аллаһы беркемгә дә үзе алдында хөкем ителер өчен

Вакыт билгеләми бит.

24 Ул көчлеләрне һич сораштырмыйча тар-мар итә,

Алар урынына башкаларны куя.+

25 Әйе, аларның ни эшләгәнен ул белеп тора,+

Төнлә аларга һөҗүм итә, һәм алар һәлак була.+

26 Ул башкаларның күз алдында

Аларны явыз эшләре өчен җәзалый,+

27 Чөнки алар аңа иярми башладылар,+

Аның юллары турында бөтенләй уйламыйлар.+

28 Алар аркасында мескеннәр Ходайга ялвара,

Һәм ул ярдәмгә мохтаҗларның ыңгырашуын ишетә.+

Берәр халыктан я кешедән

Йөзен борса, аны кем күрә алсын?

30 Ул моны имансыз кеше* идарә итмәсен өчен+

Һәм кешеләргә тозаклар куймасын өчен эшли.

32 Берәр нәрсә белмәсәм, күрсәт миңа,

Явызлык эшләгән булсам, бүтән эшләмәм“,— дияр?

34 Мине тыңлаган төшенүчән кешеләр,

Һәрбер зирәк кеше миңа болай дияр:

35 „Әюп үзе белмәгәнне сөйли,+

Аның сүзләре мәгънәсез“.

36 Әюп тулысынча сыналсын иде,*

Явызлар сыман җавап бирә бит!

37 Гөнаһ кыла, әле җитмәсә фетнә күтәрә,+

Алдыбызда мыскыллап кул чаба

Һәм Аллаһыга каршы күп ачулы сүзләр әйтә!»+

4 Мин сиңа да,

Иптәшләреңә+ дә җавап бирәм.

5 Күккә кара,

Болытларны күзәт,+ алар синнән биегрәк.

8 Явызлыгың синдәй кешеләргә генә тия,

Тәкъвалыгың адәм улына гына файда китерә.

9 Җәбер-золым аркасында кешеләр ыңгыраша,

Идарәчеләр кулыннан азат итүләрен үтенә.+

11 Ул безне хайваннарга+ караганда күбрәк өйрәтә+

Һәм кошларга караганда зирәгрәк итә.

12 Кешеләр ялварып үтенсә дә, ул җавап бирми,+

Чөнки алар горур һәм явызлык кыла.+

13 Ходай буш ялваруны* ишетми шул,+

Чиксез Кодрәт Иясе моңа колак салмый.

15 Ул бит сине ачуы чыгып җавапка тартмаган,

Шундый дуамал булуыңа игътибар итмәгән.+

16 Әюп исә юкка гына авызын киң итеп ача,

Күп итеп үзе белмәгәнне сөйли».+

2 «Бераз сабыр бул, тагын сөйлим әле,

Аллаһы хакына әйтер сүзем бар.

3 Белгәннәремне төптән сөйләп бирермен,

Яратучымның тәкъвалыгы турында игълан итәрмен.+

4 Юк, сүзләрем ялган түгел,

Монда белемнәре камил булган Берәү тора.+

5 Ходай кодрәтле+ һәм һичкемне кире какмый,

Аның төшенүчәнлек көче бөек.

6 Ул явызның гомерен сакламас,+

Ә мескеннәргә карата гадел булыр.+

7 Ул тәкъвалардан күзен алмый,+

Аларны патшалар белән* тәхеткә утырта да,+ алар мәңгегә югарылана.

8 Аларга богаулар кидерсәләр

Һәм кайгы-хәсрәт баулары бәйләсәләр,

9 Ул аларга кылган эшләрен ачыклый,

Горурлыклары аркасында башкарган җинаятьләрен сөйли.

10 Колакларын ачып төзәтә,

Яманлык эшләмәскә чакыра.+

11 Алар аңа буйсынса һәм хезмәт итсә,

Көннәре ал да гөл булыр,

Тормышлары канәгатьлек китерер.+

12 Ә инде буйсынмаса, алар кылычтан* һәлак булыр,+

Бернәрсәгә өйрәнмичә үләр.

14 Алар* әле яшь чакта үләр,+

Гомерләре гыйбадәтханә фахишләре арасында үтәр.*+

15 Ләкин мескеннәр газап чиккәндә, Аллаһы* аларны коткара,

Кайгыга батсалар, аларның колакларын ача.

16 Ул сине бәла-казадан коткара,+

Чикләре булмаган киң урынга китерә,+

Юаныч итеп өстәл тулы ризык бирә.+

17 Хөкем карары чыгарылгач һәм гаделлек урнашкач,

Син явызга чыгарылган хөкем карары белән канәгать булырсың.+

18 Тик кара аны, ачуың килгәнгә,+ кеше кайгысына сөенә* күрмә,

Зур ришвәт сине юлдан яздырмасын.

19 Ярдәм сорап үтенүең,

Зур тырышлыклар куюың сине газап чигүдән саклап калырмы?+

20 Кешеләр юк була торган вакытны,

Төн килүен теләмә.

21 Сак бул, яман юлга баса күрмә,

Газап күрү урынына андый юлны сайлама.+

22 Аллаһының кодрәте бөек бит,

Аның кебек нәсыйхәтче бармы?

23 Берәрсенең аңа җитәкчелек биргәне*+

Я: „Син дөрес эшләмәдең“,— дип әйткәне бармы?+

24 Аның эшләрен данларга онытма,+

Шул эшләр турында кешеләр мәдхияләр җырлый.+

25 Аларны һәркемнең күргәне бар,

Үлемле кеше аларга ерактан карый.

26 Әйе, Ходай акыл ирешмәслек бөек,+

Яшәгән елларының саны башка сыймаслык.*+

27 Ул су тамчыларын күтәрә,+

Алар томаннан оеша да яңгыр булып

28 Болытлардан ява,+

Кешеләр өстенә коела.

30 Кара, ничек ул аның өстен яшен белән яктырта+

Һәм диңгез төбен каплый!

31 Болар ярдәмендә ул халыкларга булыша,*

Аларга күп азык-төлек бирә.+

32 Ул үз кулында яшен тота,

Аны үзе теләгән урынга юнәлтә.+

33 Күк күкрәве аның турында сөйли,

Хәтта көтүләр дә кем* килгәнен белдерә.

37 Моның аркасында йөрәгем дөп-дөп тибә,

Атылып чыгарга тора.

2 Ходайның дөбердәгән тавышына,

Авызыннан чыккан күкрәвенә колак салыгыз.

3 Аның күкрәве күкләр астында ишетелә,

Ул үз яшенен җир читләренә кадәр җибәрә.+

4 Аннары гөрелдәгән тавыш чыга,

Аллаһының көчле тавышы күкри,+

Тавышы яңгыраганда ул яшенгә ирек бирә.

5 Ходай гаҗәеп тавыш белән дөберди,+

Акыл ирешмәслек бөек эшләр башкара.+

6 Ул бит карга: „Җиргә яу“,— дип боера,+

Көчле яңгырга: „Коеп яу“,— ди.+

7 Һәрбер үлемле кеше Аллаһының эшләрен белсен өчен,

Ул бар адәм улларының эшен туктата.*

8 Кыргый хайваннар үз ояларына кача

Һәм өннәрендә кала.

9 Көчле җил үз урыныннан өрә,+

Төньяк җиле белән салкыннар килә.+

10 Ходай сулышы белән боз барлыкка килә,+

Киң сулар ката.+

11 Ул болытларны дым белән авырайта,

Аларда яшен яшьнәтә,+

12 Ул кая юнәлтсә, алар шунда өерелеп бара,

Ни боерса,+ җир йөзендә шуны башкара.

13 Аларны ул җәза бирү,+ җирне сугару өчен

Я тугры мәхәббәт күрсәтү өчен куллана.+

14 Шуңа колак сал, Әюп,

Туктап, Аллаһының искиткеч эшләрен игътибар белән тикшереп чык.+

15 Ходайның болытлар белән ничек идарә иткәнен*

Һәм болыттан яшенгә ялт-йолт итәргә ничек кушканын беләсеңме?

17 Көньяк җил искәнгә җир тынып калгач,

Ни өчен киемнәрең кыза?+

18 Аллаһы белән күкләрне

Каты металл көзгедәй җәя* аласыңмы?+

19 Аңа нәрсә әйтергә икәнен хәбәр ит безгә,

Без караңгыда бит, шуңа җавап бирә алмыйбыз.

21 Күкләр якты булса да,

Җил чыгып болытларны таратып җибәргәнче,

Кешеләр яктылыкны* күрә алмый.

22 Төньяктан алтын нур сибелә,

Ходайның мәһабәтлеге+ курку-хөрмәт уята.

23 Чиксез Кодрәт Иясенең юллары акыл ирешмәслек,+

Аның кодрәте бөек,+

Ул һәрвакыт гаделлек+ һәм тәкъвалык+ буенча эш итә.

2 «Кем ул үзе дә белмәгәнне сөйләп,

Уй-ниятләремне томанлы итә?+

3 Ир-атларча билеңне буып куй,

Мин сорармын, ә син җавап бир.

7 Таң йолдызлары+ бергәләп шатланганда

Һәм Аллаһының бар уллары*+ куанып кычкырганда, син кайда идең?

8 Диңгез корсактан чыгарга омтылгандай котырынганда

Кем капкалар белән аңа чик куйган?+

9 Мин аны болытларга төргәндә,

Дөм караңгылык белән чорнап алганда,*

10 Аңа чикләр куйганда,

Бикләре белән капкаларын урнаштырганда+

11 Һәм: „Монда кадәр җитсәң була, тик бу чикне үтмә,

Горур дулкыннарың монда туктар“+,— дигәндә, син кайда идең?

12 Кайчан да булса таңга боерык биргәнең

Я аңа үз урынын күрсәткәнең,+

13 Аңа җир читләреннән тотып,

Явызларны селкеп төшерергә боерганың бармы?+

14 Җир йөзе мөһер басылган балчыктай үзгәрә,

Кием кигәндәй һәрьяклап бизәнә.

15 Явызлар исә үз яктылыкларыннан мәхрүм була,

Күтәрелгән куллары сына.

16 Диңгез чыганакларына кадәр җиткәнең

Я тирән суларны карап тикшергәнең бармы?+

20 Аларны үз җирләренә кадәр озата алырсыңмы,

Йортларына алып барган юлны танып белерсеңме?

21 Әллә син моны шул вакытта дөньяга килгәнгә

Һәм инде күптән яшәгәнгә беләсеңме?

22 Кар амбарларына кергәнең+

Я боз келәтләрен күргәнең бармы?+

23 Аларны мин кайгы-хәсрәт көненә,

Сугыш-бәрелеш вакытына саклыйм.+

26 Кем кеше булмаган чүлләрдә,

Һичкем яшәмәгән җирләрдә яңгыр яудыра,+

27 Үлән үсеп чыксын өчен,

Давыл харап иткән коры җирләрне сугара?+

30 Кайчан сулар таш белән каплангандай булып,

Тирән суларның өсте боз булып ката?+

32 Берәр йолдызлыкны* үз вакытында чыгара

Я Әш йолдызлыгы* белән аның улларын җитәкләп алып бара аласыңмы?

34 Су ташкыны сине капласын өчен,

Болытларга кычкыра аласыңмы?+

38 Шунда туфрак пычракка әйләнә,

Җир кисәкләре бер-берсенә ябыша.

40 Үз ояларында посып ятканда

Я өннәрендә сагалап торганда, аларны тукландыра аласыңмы?

41 Козгын балалары кычкырып Аллаһыдан ярдәм сораганда

Һәм ашарга эзләп йөргәндә,

Кем козгынга ризык бирә?+

3 Алар иелеп балалый,

Һәм тулгак тотулары бетә.

4 Аларның бозау-бәрәннәре ныгый, яланда үсә,

Яннарыннан китә һәм инде кире кайтмый.

5 Кем кыргый ишәкне иреккә чыгарган,+

Кем аның бауларын чишкән?

6 Мин даланы — аның йорты,

Тозлак җирне аның яшәү урыны иттем.

7 Ул шәһәр ыгы-зыгысыннан көлә,

Әйдәүченең кычкырган тавышын ишетми.

8 Калкулыклар буйлап ул көтүлек эзли,

Яшел үсемлекләр табарга тырыша.

10 Бау белән аны буразналарың янына алып килерсеңме,

Җир сукалар* өчен артыңнан барырмы?

11 Аның бөек көченә таянырсыңмы

Һәм авыр эшеңне аңа тапшырырсыңмы?

12 Ул уңышыңны кайтарыр

Һәм ындырыңа җыяр дип өметләнерсеңме?

13 Тәвә кошы күңелле итеп канатларын кага,

Әмма канаты белән каурыйларын ләкләкнеке белән чагыштырып буламы?+

14 Ул йомыркаларын җирдә ташлап китеп,

Аларны комда җылыта.

15 Әмма берәр кем аягы белән аларны сыта ала

Я кыргый хайван аларга баса ала икәнен оныта.

16 Ул үз балаларына карата аяусыз, әйтерсең лә алар аныкы түгел,+

Ул тырышлыкларым заяга булыр дип борчылмый.

17 Аллаһы аны зирәклектән мәхрүм иткән,

Аңа аңлау сәләте бирмәгән.

18 Әмма канатларын күтәреп какканда,

Ул аттан һәм аның җайдагыннан көлә.

21 Үзәндә тибенеп тора һәм бар көченә чаба,+

Сугышка ыргыла.+

23 Ук савыты аңа бәрелеп бара,

Сөңге белән кыска саплы сөңге ялтырый.

24 Ярсуыннан тибрәнеп, ул алга ыргыла,

Быргы тавышына тик тора алмый.*

25 Быргы тавышын ишеткәч, ул ярсуыннан кешнәп җибәрә,

Ерактан сугыш исен сизә,

Гаскәр башлыкларының кычкыруын һәм сугышка чакыруны ишетә.+

26 Әллә лачын көньякка таба

Синең аңлавың ярдәмендә канат какмый очамы?

28 Ул текә кыяда куна,

Кыядагы ныгытмасында яши.

29 Шуннан ул үзенә ризык эзли,+

Күзләре еракка карый.

30 Аның балалары кан эчә,

Үтерелгәннәр кайда булса, ул да шунда».+

5 Мин бер сөйләдем, әмма кабат җавап бирмәм,

Ике сөйләдем, әмма бүтән берни әйтмәм».

7 «Ир-атларча билеңне буып куй,

Мин сорармын, ә син җавап бир.+

10 Үзеңне дан һәм мәһабәтлек белән бизә,

Бөеклеккә һәм зиннәтлелеккә киенче.

11 Ачулы ярсуыңны яудыр,

Һәрбер тәкәббергә карап, аны түбәнсет.

12 Һәр тәкәббергә игътибар итеп, аларны басынкы ит,

Явызларны торган җирләрендә таптап бетер.

13 Аларның барысын туфракка качыр,

Аларны яшерен урында бәйләп куй,

14 Шулчак мин синең алда

Уң кулың үзеңне коткара ала икәнен танырмын.

15 Менә, мин, сине бар иткән кебек, бегемотны да барлыкка китердем,

Ул, үгез сыман, үлән ашый.

16 Кара, аның ботлары никадәр көчле,

Корсак мускуллары нинди куәтле!

17 Койрыгын катыргач, койрыгы эрбет агачы сыман була,

Ботындагы сеңерләре үрелгән.

18 Аның сөякләре бакыр торбалар шикелле,

Аяклары тимердән чүкеп ясалган баганалар сыман.

19 Ул Аллаһының эшләре арасында беренче урын ала,

Янына Яратучысы гына кылыч белән килә ала.

20 Таулар аның өчен ризык булдыра,

Анда бар кыргый хайваннар күңел ача.

21 Ул лотос агачлары төбенә ята,

Саздагы камышлар арасына яшеренә.

22 Аңа лотос агачларының күләгәсе төшә,

Үзәндәге* тупыллар аны чолгап ала.

24 Ул уяу булганда берәр кем аны тотып ала аламы

Я борынын ыргак белән тишә аламы?

2 Аның борын тишекләре аша бау үткәрә

Я теш казнасын ыргак белән тишә аласыңмы?

4 Гомере буе сиңа кол булыр өчен,

Синең белән килешү төзерме?

7 Аның тиресен гарпуннар белән+

Я башын балык тоту сөңгеләре белән каплый аласыңмы?

8 Аңа кулың белән кагыл,

Бу көрәш исеңнән чыкмас һәм кабат алай эшләмәссең!

15 Сыртында бер-берсенә тыгыз яткан

Мөгез калканчыклар рәт-рәт тезелеп киткән.*

16 Алар бер-берсенә шулкадәр якын ки,

Араларыннан һава да үтә алмый.

17 Алар бер-берсенә ябышкан,

Бергә тоташканга, аларны аерып булмый.

18 Ул пошкырганда, яктылык чәчри,

Аның күзләре таң нурлары сыман.

19 Авызыннан яшен утлары,

Ут чаткылары чыга.

21 Сулышы белән күмерләрне ялкынландыра,

Авызыннан ут атылып чыга.

22 Бөек кодрәт аның муенында,

Алдыннан дәһшәт килә.

23 Тәнендәге сырлары тыгыз тоташкан,

Коелган тимер сыман нык һәм какшамас тора.

24 Аның йөрәге таштай каты,

Тегермәннең аскы ташы сыман нык.

25 Ул күтәрелгәч, хәтта көчлеләр дә куркуга кала,

Аның бәргәләнүе аптырашта калдыра.

26 Аны кылыч белән дә,

Сөңге, кыска сөңге, ук белән дә җиңеп булмый.+

27 Аның өчен тимер — салам сыман,

Бакыр — черек агач сыман.

28 Ул уктан качмый,

Пращтан* атылган ташлар аның өчен кибәк сыман.

29 Чукмарны ул салам бөртеге итеп күрә,

Сөңге тавышыннан көлә генә.

30 Аның корсагы очлы чүлмәк ватыклары кебек,

Ул сазлыктан ашлык сугу коралы сыман сөйрәлә.+

31 Ул тирәнлекне казандагы суны кайнаткандай кайната,

Диңгезне казанда кайнаган май күбекләнгәндәй күбекләндерә.

2 «Хәзер мин синең бар нәрсәне эшли алганыңны,

Һәр ниятеңне үти алганыңны беләм.+

Әйе, мин аңламыйча сөйләдем шул,

Үзем белмәгән, үзем өчен гаҗәеп булган нәрсәләр турында әйттем.+

5 Колакларым синең турында ишеткән иде,

Әмма хәзер сине күзләрем белән күрәм.

6 Шуңа күрә мин сүзләремне кире алам,*+

Тузан һәм көлгә утырып тәүбә итәм».+