Ehikhale Etthu Eniwoceelihani Ovuwa
‘Ole onìyeviha onovuwihiwa’.—MIR. 29:23.
MWAAROWA WAAKHULA SAI?
Ovuwa xeeni onaakhela ahu wa Muluku?
Exeeni eniwerya onooceeliha ophwanya ovuwa wa Muluku?
Enamuna xeeni ovilela wahu onitaphulela aya ovuwa wa atthu akina?
1, 2. (a) Mwa elavulelo yoopacerya, nintaphulelani nuulumo noowi; ovuwa? (b) Makoho xeeni ninrowa ahu othokorerya yoosoma ela?
OKATHI muniiwa anyu nuulumo noowi “ovuwa’, munuupuwelani? Ovuwa wuulupale wa soopattuxiwa? (Esal. 19:2) Wala ori ovuwa wa opinaatamu ntoko okhalana muhakhu munceene, wala soophwanya sikina? Mwa Soolempwa, malavulelo a khalai masu oowi: “ovuwa”, anitaphulela okhalana nlemeliho wala olemela. Okathi wa khalai, vaavo waapakiwa aya musurukhu wa metale, nto musurukhu owo waalemelaka waanikhalana efaita yuulupale. Nuulumo nirumeeliwe nintaphulela olemela wa nthoonyeryo, wala efaita, okhulupale aahiiso ophwanelela wooloka.
2 Okhala wira hiyo pooti ovariwa murima ni okhulupale wala mukhalelo wa atthu akina, masi etthu xeeni Muluku onivaha awe efaita wa pinaatamu? Tthiri, Soolempwa sinilavula ovuwa Muluku onaavaha awe apinaatamu. Mwa ntakiheryo, Miruku 22: 4 oni so: ‘Mutthu òwiyeviha onattittimiha Apwiya: onophwanya othajiri n’uttittimihiwa n’ikumi’. Nave murumwa Yakobo onihimya so: ‘Mwiyeviheke vamaithoni v’Apwiya: Apwiya anowunnuwihani’. (Yak. 4:10) Ovuwa xeeni Yehova onaavaha awe apinaatamu? Nto etthu xeeni ekhanle oonikhoottiherya ovuwa iwo? Ninrowa waakhaliherya sai akina ophwanya ovuwa iwo?
3-5. Ovuwa xeeni Yehova onrowa awe onivaha?
3 Nasalimo mmosa ahooniherya omuroromela Yehova vaavo aalavunle awe wira amunvarela moono woolopwana ni onvuwiha. (Musome Esalimo 73:23, 24.) Yehova onipaka sai eyo? Yehova onnaavaha arumeyi awe ovuwa wuulupale mwa inamuna sinceene. Owo onnaareeliha vaavo onaasuweliha awe yootthuna awe. (1 aKor. 2:7)
4 Yehova onnaaroromela arumeyi awe ovara muteko weeKristau. (2 aKor. 4:1, 7) Muteko owo onnikumiherya ovuwa. Ale arina eparakha ya ovara muteko ola wira anvuwihe Yehova ni waakhaliherya akina, Yehova onnaalaiherya wira: “Tthiri miyo kinnaavuwiha ale ankittittimiha”. (1 Sam. 2:30) Atthu ala annivuwihiwa ni nsina nooreera na Yehova, nto annilavuliwa saana ni arumeyi akina a Muluku.—Mir. 11:16; 22:1.
5 Nlipelelo xeeni arina aya yaale ‘anaroromela Apwiya [Yehova] ni wiiwelela soruma sawe’? Awo annilaiheriwa wira: ‘Owo, [Yehova] onimovahani ikuru sowettiha elapo. Munowona alipa-òtakhala epweteyaka’ (Esal. 37:34) Awo annilipelela eparakha yuulupale wira yaakhele okumi woohimala.—Esal. 37:29.
MIYO NKINEEMERERYA OVUWIHIWA ‘N’ATTHU’
6, 7. Nthowa xeeni anamunceene yahaamwaamini aya Yesu?
6 Exeeni eniwerya onooceeliha waakhela ovuwa Yehova oniphavela awe onivaha? Etthu emosa ori otepa ovaha efaita miruku sa atthu yaale ahineettela ikano sa Muluku. Nkahaya moone etthu murummwa Yohani olempe awe voohimya sa mutthu aarina owerya mahiku a Yesu. Owo aalavunle so: ‘Vano, hatá makhulupale manjene àYuda yahimwamini, masi, mwaha w’aFarisi, khiyàisoneiha, wira ehomoliwe mpani mothukumana. Yawo wasivelexa ovuwihiwa n’atthu, ovikana ovuwihiwa ni Muluku’. (Yoh. 12:42, 43) Masi vaakhanle wira akhulupale ale khiyaatempe ovaha efaita sowiixuttiha sa aFarisi, vaamuloka.
7 Wanipacerya wa muteko awe, Yesu aahihimya nthowa naya akina yahamphavela aya ni omwaamini. (Mmusome Yohani 5:39-44.) Nloko na Isarayeli naahileeliwa vahinatthi orwa wa Mesiya. Okathi Yesu aapacenrye awe wiixuttiha, atthu akina yahaana wuupuwela eprofesia ya Daniyeli wira mulipa oothanliwa, wala Kristu, oophiya. Myeeri saattharela, okathi Yohani mBatiza aixuttiha awe, akina yaanilavula wira: ‘Khino Yohani ola ti Kristu’? (Luka 3:15) Masi Mesiya yoole aawehereriwa aari eriyari aya aixuttihaka. Masi alipa oosuwela saana Nlamulo khiyaamukupanli Yesu. Vano Yesu alavulaka mwaha ole ahaakohasa wira: ‘Mwawerya sai wamini, nyuwo munvuwihana yenyuru, muhiphavelaka ovuwa onrwa wa Muluku pahi’?
8, 9. Mutakiheryaka waarya wa aluuxu mooniherye moota ovuwa wa apinaatamu onivuvurya aya ovuwa wa Muluku?
8 Moota ovuwa wa apinaatamu oninanariha aya ovuwa wa Muluku pooti olikanyihiwa ovuwa ni muthuko. Erimu ahu yoosareya ovuwa. Munnuupuwela nihiku mwaaweha anyu osulu khiyoona ikonto sinceene sa itheneeri? ‘Warya wa itheneri’ ti wootikiniha vanci. (1 aKor. 15:40, 41) Okathi onooneya aya saana erimu, nyuwo munoonela sai? Munnisuwela nthowa naya aluuxu a esidade anooceeliha aya oweheya saana itheneeri siri ottaiwene? Niireke mwaha woowi aluuxu ari osidadi, muruuwani, oprediyuni, wala mapuro makina toowaarya vanceene ovikana waarya wa itheneeri? Nnaari! Eyo enniiraneya mwaha woowi aluuxu a osidade aanikhuveela hiyo nto enanooceeliha oweha soopattuxiwa sa Yehova. Wira niwehe ovuwa ni mitikiniho sa erimu, nihaana okhala opuro ohikhanle aluuxu.
9 Emosa-mosa, akhala wira ovuwa woohiloka wahaattamela vamurimani vahu, eyo pooti onooceeliha ovaha efaita ovuwa Yehova onnivaha awe. Anamunceene annoova weemererya ihapari sa Omwene mwaha wa owoova amusi aya. Nto niireke arumeyi oowiivahererya a Muluku ahaana ophavelaka ovuwihiwa ni apinaatamu? Nkuupuwelani vaakhanle wira mwammiravo mmosa oothanleliwa olaleerya muttetthe osuweliwe awe vanceene, masi atthu ale khasuwenle wira owo Namoona a Yehova, niireke aarowa otthikela ottuli mwaha wa woova? Ankhi aakhanle wira onniveehiwa mwaha wa othanla ovara miteko sa Muluku? Niireke aarowa otthara moonelo woohikhala wa omunepani wira weettiheke soothanla sa okumi awe? Ankhi akhala wira muKristau opaka yoottheka? Niireke owo onrowa ottukuttherya, oovaka oyeleela miteko sinivara awe mmulokoni ni waanyoonyiha axinnawe? Mmwaha ola wookiserya, akhala wira owo oniphavela otthikela wataana ni Yehova, ohaana ‘owihana makhulupale a [muloko]’ wira emukhaliherye.—Mmusome Yakobo 5:14-16.
10. (a) Moota xeeni ophavela wahu ottittimihiwa ni akina onivuvurya aya moonelo ahu itthu? (b) Akhala wira ninniiyeviha, exeeni enilaiheriwa ahu?
10 Pooti-tho wira hiyo niri muKristau onikela vahoolo momunepani, masi khiyavahiwa miruku ni axinnahu. Nto yookhaliherya ya munna owo enoniiriha osyaka wiixunnuuha ni wisaakiha mwaha wa etthu epanke ahu. Ankhi aakhanle wira munivara muteko ni munninyu vampresani. Niireke mavarelo anyu muteko waarowa okhala ophavela ovuwihiwa mwaha wa osuwela saana itthu wala ovara wanyu vanceene muteko? Akhala wira itthu iya siromoliwe ehaavo enoovarani, nto musuweleke wira ole ‘onìyeviha, onovuwihiwa’.—Mir. 29:23.
11. Nooneleke sai okathi onittottopeliwa ahu, nto nthowa xeeni?
11 Axitokweene a mmulokoni ni ale ‘aniphavela’ otokweene, ahaana okhalana ephoole ovuwihiwa ni apinaatamu. (1 Tim. 3:1; 1 aTes. 2:6) Munna ooneleke sai okathi onittottopeliwa awe mwaha wa ovara saana muteko awe? Waaniheryasa owo khanrowa ophavela wiivuwiha ntoko siirale awe Mwene Sawuli. (1 Sam. 15:12) Khahiyo vooloka munna owo okupali wira Yehova tonvanhe iparakha iyo, mwaha wommorela ikharari sahamphwanela, ni wira mareeliho ni okhumela wawe saana vano wala muhoolo, Muluku tonikumiherya? (1 Ped. 4:11) Moota onaakhula ahu makoho ala onimooniherya muthinto wa ovuwa oniphavela ahu.—Mir. 27:21.
‘NYUWO MUNTTHUNA WIRA SINTTHUNA TITHI INYU’
12. Exeeni yawooceeliha aYuda akina onwiriyana Yesu?
12 Etthu ekina ekhanle onikhoottiherya ophwanya ovuwa wa Muluku siri soophavela sahu. Soophavela soohiloka pooti onikhoottiherya wiiwa ikeekhai. (Mmusome Yohani 8:43-47.) Yesu aahaaleela aYuda akina yahaawiriyana masu awe, mwaha woowi ‘awo yaphavela wira sintthuna tithi aya Diabo’.
13, 14. (a) Alipa ootokosa anihimya exeeni moota ottoopare ahu oniiriha aya owiriyana masu? (b) Exeeni eniiriha othanla ele eniphavela ahu owiriyana?
13 Itthu siniphavela ahu sinnihapuxa maaru ahu. (2 Ped. 3:5) Yehova oonipaka ni owerya wa wiiwaka onyakula wahaalipelela ahu. Nkahaya nenla va, nwiriyane saana mwiiwe oruma woovirikana wa itthu. Nyuwo khimwaasuwela wira mwaarowa wiiwa onyakula wa masu awo mwiiwale anyu niinano-va. Mapakeliwo a ottoopare anyu wala oramattha, onnookhaliheryani ovarexexa etthu emosa eniwiirihani owerya owiriyana khula enamuna ya masu wala onyakula. Masi alipa ootokosa aaweha wira waatta wa masu oonyakula oovirikana, onnooceeliha wiiwa saana okathi mutthu onilavula awe. Eyo entaphulela wira okathi oniiwa anyu masu manli omosaru, nyuwo munnithanla masu muniphavela anyu owiriyanaka. Othanla wanyu onrowa osuwanyeya mwa ele eniphavela anyu owiriyana. Ayuda yaale yaaphavela opaka sootthuna sa tiithi aya Diabo, khiyaphavela onwiriyana Yesu.
14 Vanniweryaneya wiiwa mihupi sa etthoko ya ‘ankhili’, hata etthoko ya ‘alolo’. (Mir. 9:1-5, 13-17) Nto atthu a miruku wala alolo, annikhuwela ohoolo wahu, nto hiyo nihaana othanla. Nlattulo xeeni ninrowa ahu weemererya? Waakhula wahu, onlipa ni ele eniphavela ahu opaka. Ipwittipwitthi sa Yesu sinniwiriyana masu awe ni khiyamutthara yoowo. (Yoh. 10:16, 27) Awo ‘anettela ekekhai’. (Yoh. 18:37) Awo ‘khanimutthara mutthu animutikhinaya’. (Yoh. 10:5) Atthu awo owiiyeviha, anniphwanya ovuwa.—Mir. 3:13, 16; 8:1, 18.
EYO ENTAPHULELA ‘OVUWA WANYU’
15. Moota xeeni ohaawa wa Paulo waari aya ‘ovuwa wa anna’?
15 Ovilela wahu niiraka yoophavela ya Yehova, onimwaaphwanyiha akina ovuwa wa Muluku. Paulo aalepelaka maKristau a wEfesu aariye so: ‘Tivó vanovekelakani wira muhojeyé mwaha wa sohawa sinohawelakani nyuwo: ohawa waka nno t’ovuwa wanyu’. (aÉf. 3:13) Enamuna xeeni mixankiho sa Paulo saataphulela aya ‘ovuwa wa anna a wEfesu’? Wiilipiha Paulo aarina awe avaraka muteko nnaamwi ahaawa, waahiwooniherya maKristau a wEfeso wira okhala muKristau eri eparakha ya nlemeliho ni nttittimiho nuulupale. Khahiyo wira vaakhanle wira Paulo ootthikela ottuli mwaha wa mixankiho vaarowa otaphulela wira wataana waya ni Yehova khorina efaita? Ovilela wa Paulo waahittittimiherya Ekristau nto ahooniherya wira okhala mutthareli eri etthu ya efaita, enitthuneya wiivahererya.
16. Muxankiho xeeni wamphwannye Paulo oListra?
16 Nkuupuwelani ele yaakhumelenle mwaha wa ovilela ni oluttuweliwa wa Paulo. Miteko 14:19, 20 onihimya so: ‘Vano, a Yuda akina yahirwasa, ekhumaka wAntiyokiya ni Ikonio. Awo yahiwototha atthu wira ehittharé sahimyaya arummwa: khunvonyakasa Paulo maluku, wira emwive. Numalá, yahimpurulela otá wa muttetthe, yupuwelaka wira ohókhwa. Masi, aKristu vamurukurenryaya Paulo, owo ahemela, khuhokolowela omuttettheni. Mmeloni mwaya, Paulo ahivenya vamosá ni Bárnaba, khurowa o Derbe’. Nkuupuwelani Paulo ohiiwa ahalaka vakhaani okhwa, nave mmeeloni mwaya aneetta-tho mukwaha wa ikiloomo 100 voohikhala wira aawenle ikaaro sa mahiku ahu ala.
17, 18. (a) Enamuna xeeni Timootheyo aamutthanre awe saana Paulo ni mixankiho sawe oListra? (b) Ovilela wa Paulo waamwiixuttinhe exeeni Timootheyo?
17 Niireke aari murummwa Timootheyo aavekeliwe omukhapelela Paulo? Masu ari eliivuru ya Miteko khenihimya oratteene, masi vanikhala wira ti siiso. Nkahaya moone masu Paulo aamulepenle awe Timootheyo ekwaha ya nenli ariki: ‘Masi nyuwo motthara itthu siwixuttihalyakani: muhettela makhalelo aka ni murim’aka, wamini waka, ovilela waka, ophenta waka, nthiti naka; mpakha olupatthiwa waka n’uhawa waka. Nyuwo mosuwela itthu sakikhumelenle mittette sa wAntiyokiya ni wIkonio ni oLístra: mosuwela solupatthiwa siphwanalyaka. Masi Apwiya àkakiherya sothene’.—2 Tim. 3:10, 11; Mit. 13:50; 14:5, 19.
18 Timootheyo ‘ahimutthara saana’ Paulo anaweha samwiraneela ni ovilela wawe. Ela yaahilipiha muupuwelo wa Timootheyo. Okathi Paulo aatthikenle awe oxukurya oListra, aahimphwanya Timootheyo aryeene muKristau a ntakiheryo nooloka; ‘Akristu yakhala oListra ni wIkonio yanitthapela mwettelo awe’. (Mit. 16:1, 2) Nuuvira okathi, Timootheyo aahiphwanelela ovahiwa miritti suulupale.—aFil. 2:19, 20; 1 Tim. 1:3.
19. Onkela waakhaliherya sai akina ovilela wahu?
19 Ovilela wahu omurumeela Muluku pooti waakhaliherya-tho akina, vanceenexa anaamiravo anci, anrowa ovahaka efaita yuulupale omurumeela Muluku. Awiixutti amiravo, khahiyo paahi aniixutta moota onaasomiha ahu akina wala mikhalelo sikina sa muteko ahu woolaleerya, masi-tho, annittottela mureerelo oniweha moota oneettiha ahu sooxankiha sa okumi. Ti nthowa naya Paulo ‘ahawa awe itthu iye sothene mwaha w’ale athanliwe ni Muluku, wira yawo-tho ephwanye wòpowa, vamosá n’uvuwa ohinimala’.—2 Tim. 2:10.
20. Xeeni vanitthuneya ahu ovikaniha ophavela ovuwa wa Muluku?
20 Nto khahiyo etthu yooloka ovikaniha ophavela ‘ovuwa wa Muluku’? (Yoh. 5:44; 7:18) Tthiri eyo ti yooloka! (Mmusome aRoma 2:6, 7.) Yehova onnaavaha ‘ekumi yohimala yale aniphavela ovuwa wawe.’ Tthiri, ‘ovilela wahu ni muteko worera’ onimwaalipiha akina wira ephwanye mireerelo soohimala. Nto, ehikhale etthu eniwooceelihani ovuwa Muluku onoovahaaweni.
[Elatarato epaaxina 25]
[Elatarato epaaxina 28]
[Elatarato epaaxina 29]
Nyuwo amiravo muttottele mureerelo ovilela wa axitokweene maKristau